پرش به محتوا

مقصره در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

(صفحه‌ای تازه حاوی «{{امامت}} <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85...» ایجاد کرد)
 
خط ۱۳: خط ۱۳:
به نظر می‌رسد بجز [[منابع روایی]] و [[حدیثی]]، می‌توان بخشی از [[اعتقاد]] این جریان را در عناصری با اندیشه‌های [[کلامی]] [[زیدی]] - [[شیعی]] جست‌وجو کرد و پیشینه بعضی آموزه‌ها را در [[اندیشه]] [[مخالفان]] [[مذهب شیعه]] و در منابع رجالی و فرقه‌نگاری یافت. نوشته حاضر می‌کوشد با [[تطبیق]] [[تفکر]] گروهی از [[زیدیه]] با نظریه جریان اهل تقصیر، چهره واقع‌بینانه‌ای از آنان ارائه دهد و چگونگی تعامل ائمه{{عم}} با جریان فکری [[مقصره]] را از نگاه ایشان ارزیابی کند تا مشخص گردد برخی از افراد این جریان که به [[گمان]] خویش [[تفکر شیعی]] را [[ترویج]] می‌دادند، چرا از دیدگاه [[امام]] ماهیت غیر شیعی داشته‌اند و چگونه با تمایز نهادن میان اندیشه تقصیر و [[روایت‌ها]] می‌توان معنای روشنی از تطور مفهوم کلامی مقصره در باب [[علم ائمه]]{{عم}} ارائه کرد. در [[منابع تاریخی]] و فرقه‌نگاری اگرچه این گروه به نام مقصره شناخته نشده‌اند، ولی به [[یقین]] کتاب‌هایی در رد [[عقاید]] جریان تقصیر در [[عصر ائمه]]{{عم}} به [[نگارش]] در آمده بود.
به نظر می‌رسد بجز [[منابع روایی]] و [[حدیثی]]، می‌توان بخشی از [[اعتقاد]] این جریان را در عناصری با اندیشه‌های [[کلامی]] [[زیدی]] - [[شیعی]] جست‌وجو کرد و پیشینه بعضی آموزه‌ها را در [[اندیشه]] [[مخالفان]] [[مذهب شیعه]] و در منابع رجالی و فرقه‌نگاری یافت. نوشته حاضر می‌کوشد با [[تطبیق]] [[تفکر]] گروهی از [[زیدیه]] با نظریه جریان اهل تقصیر، چهره واقع‌بینانه‌ای از آنان ارائه دهد و چگونگی تعامل ائمه{{عم}} با جریان فکری [[مقصره]] را از نگاه ایشان ارزیابی کند تا مشخص گردد برخی از افراد این جریان که به [[گمان]] خویش [[تفکر شیعی]] را [[ترویج]] می‌دادند، چرا از دیدگاه [[امام]] ماهیت غیر شیعی داشته‌اند و چگونه با تمایز نهادن میان اندیشه تقصیر و [[روایت‌ها]] می‌توان معنای روشنی از تطور مفهوم کلامی مقصره در باب [[علم ائمه]]{{عم}} ارائه کرد. در [[منابع تاریخی]] و فرقه‌نگاری اگرچه این گروه به نام مقصره شناخته نشده‌اند، ولی به [[یقین]] کتاب‌هایی در رد [[عقاید]] جریان تقصیر در [[عصر ائمه]]{{عم}} به [[نگارش]] در آمده بود.


[[ابن ندیم]] کتاب‌های الرد [[علی]] من قال بإمامة [[مفضول]] اثر [[هشام بن حکم]]، الرد علی المعتزله فی إمامة المفضول اثر [[مؤمن الطاق]] و علی من أبی [[وجوب]] الإمامة بالنص اثر سکاک را در فهرست خویش آورده است<ref>ابن ندیم، محمد بن اسحاق، فهرست، ترجمه و تحقیق: محمدرضا تجدد، ص٣٢٨.</ref> که می‌توانند ردیه‌ای بر پیش‌فرض‌های اهل تقصیر به شمار آیند‌.
[[ابن ندیم]] کتاب‌های [[الرد علی من قال بإمامة مفضول (کتاب)|الرد علی من قال بإمامة مفضول]] اثر [[هشام بن حکم]]، [[الرد علی المعتزله فی إمامة المفضول (کتاب)|الرد علی المعتزله فی إمامة المفضول]] اثر [[مؤمن الطاق]] و [[علی من أبی وجوب الإمامة بالنص (کتاب)|علی من أبی وجوب الإمامة بالنص]] اثر سکاک را در فهرست خویش آورده است<ref>ابن ندیم، محمد بن اسحاق، فهرست، ترجمه و تحقیق: محمدرضا تجدد، ص٣٢٨.</ref> که می‌توانند ردیه‌ای بر پیش‌فرض‌های اهل تقصیر به شمار آیند‌.
در عصر کنونی کتاب [[مکتب]] در فرآیند [[تکامل]]، مقاله «بازخوانی نظریه علمای [[ابرار]]» نگاه متفاوتی به جریان تقصیر داشته‌اند و می‌توان این دو نگاشته و گمانه‌زنی را تلاشی برای احیای اندیشه مقصره در عصر حاضر دانست. مدرسی طباطبایی [[مقصره]] را از [[شیعیان]] [[فرمان‌بردار]] در برابر [[ائمه]]{{عم}} بر می‌شمارد؛ مقصره‌ای که در مبانی [[اعتقادی]] خود نصبی یا نصی بودن [[امام]] را نمی‌پذیرفتند و نزدشان [[وجوب]] [[طاعت]] و [[علم]] اختصاصی امام اعتباری نداشت. مدرسی طباطبایی [[نص]] یا [[نصب]]، افتراض طاعت و علم اختصاصی ائمه{{عم}} را نظریه‌ای تطور یافته می‌داند که از [[مقام]] [[سیاسی]] به مقام مذهبی و [[علمی]] امام نزد برخی شیعیان انتقال یافت و [[عصمت]] در مسیر سامان یافتن [[مرجعیت]] مذهبی نهادینه شد<ref>مدرسی طباطبایی، سیدحسین، مکتب در فرآیند تکامل، ترجمه: هاشم ایزدپناه، ص٧٩، ٨٠، ١٠٢.</ref>.
در عصر کنونی کتاب [[مکتب]] در فرآیند [[تکامل]]، مقاله «بازخوانی نظریه علمای [[ابرار]]» نگاه متفاوتی به جریان تقصیر داشته‌اند و می‌توان این دو نگاشته و گمانه‌زنی را تلاشی برای احیای اندیشه مقصره در عصر حاضر دانست. مدرسی طباطبایی [[مقصره]] را از [[شیعیان]] [[فرمان‌بردار]] در برابر [[ائمه]]{{عم}} بر می‌شمارد؛ مقصره‌ای که در مبانی [[اعتقادی]] خود نصبی یا نصی بودن [[امام]] را نمی‌پذیرفتند و نزدشان [[وجوب]] [[طاعت]] و [[علم]] اختصاصی امام اعتباری نداشت. مدرسی طباطبایی [[نص]] یا [[نصب]]، افتراض طاعت و علم اختصاصی ائمه{{عم}} را نظریه‌ای تطور یافته می‌داند که از [[مقام]] [[سیاسی]] به مقام مذهبی و [[علمی]] امام نزد برخی شیعیان انتقال یافت و [[عصمت]] در مسیر سامان یافتن [[مرجعیت]] مذهبی نهادینه شد<ref>مدرسی طباطبایی، سیدحسین، مکتب در فرآیند تکامل، ترجمه: هاشم ایزدپناه، ص٧٩، ٨٠، ١٠٢.</ref>.


۷۵٬۸۷۱

ویرایش