ادای حقوق مالی: تفاوت میان نسخه‌ها

==پرداخت [[خمس]]==

خمس نیز از جمله [[حقوق مالی]] است که [[اسلام]] برای تأمین نیازهای [[مالی]] فقرای [[سادات]] در [[اقلام]] خاصی همچون کسب [[منفعت]]، [[غنائم]]، [[معادن]]، جواهرات استخراج شده از دریا با مقررات ویژه [[تشریع]] کرده است. [[علامه طباطبایی]] می‌نویسد: آن [[حقوق]] مالیه‌ای که [[شریعت اسلام]] برای [[اجتماع]] وضع کرده نظیر خمس و [[زکات]]، [[حقوقی]] است که در هر ثروتی در حین پیدایشش وضع نموده و اجتماع را با خود [[شریک]] کرده و آن گاه فرد را نسبت به آن سهمی که مختص به اوست [[مالک]] دانسته و به او [[حریت]] و [[آزادی]] داده تا در هر جا که بخواهد به [[مصرف]] برساند و حوایج [[مشروع]] خود را تأمین نماید<ref>سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۵۲۶.</ref>. [[تفسیر نمونه]] در بیان یکی از وجوه تفاوت دو [[حق]] مالی خمس و زکات می‌نویسد: میان خمس و زکات تفاوت مهمی وجود دارد و آن این است که زکات از مالیات‌هایی است که در [[حقیقت]] جزو [[اموال عمومی]] [[جامعه اسلامی]] محسوب می‌شود لذا مصارف آن عموماً در همین قسمت می‌باشد، ولی [[خمس]] از مالیات‌هایی است که مربوط به [[حکومت اسلامی]] است، یعنی مخارج دستگاه حکومت اسلامی و گردانندگان این دستگاه از آن تأمین می‌شود<ref>ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج۷، ص۱۸۳.</ref>. گفتنی است در [[نظام حقوقی اسلام]] [[حق]] [[مالی]] خمس به [[نیازمندان]] [[سادات]] و [[صدقات]] به سایر نیازمندان و [[در راه ماندگان]] اختصاص یافته است. [[شهید مطهری]] در بیان [[فلسفه]] اختصاص خمس به سادات می‌نویسد: ریشه و اساس خمس این است که باید به دست [[پیغمبر]] برسد و بعد از پیغمبر هم به دست [[امام]] برسد، پیغمبر یا امام، سادات را از این بودجه تکفل می‌کنند. اگر احیاناً زمانی بود که خمس نرسید، از بودجه دیگر باید آنها را تکفل کرد. اگر این بودجه رسید، به اندازه متعارف تکفل می‌کند، باقی‌اش را به [[مصرف]] [[مصالح]] [[عامه]] می‌رسانند؛ پس در واقع آن مقداری که زائد بر مصرف سادات [[فقیر]] است نیز تعلق دارد به [[مصالح عمومی]] [[مسلمین]].

===[[آیات]] [[قرآنی]] مرتبط===

==ادای [[صدقات]]==

[[تفسیر نمونه]] با [[الهام]] از برخی [[روایات]] می‌نویسد: هر کار [[نیکی]] به هر صورت باشد صدقه و [[انفاق در راه خدا]] محسوب می‌شود؛ هرچه [[انسان]] برای حوایج [[زندگی]] خود و خانواده‌اش صرف می‌کند، صدقه است و آنچه را که [[انسان]] آبروی خود را با آن [[حفظ]] می‌کند، [[صدقه]] محسوب می‌شود<ref>ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج۱۹، ص۶۵.</ref>. [[علامه طباطبایی]] نیز می‌نویسد: یکی از خصوصیات [[صدقات]]، این است که نمو می‌کند و این نمو، لازمه قهری صدقه است و از آن جداشدنی نیست، چون باعث جلب [[محبت]] و [[حسن]] تفاهم و جذب [[قلوب]] است و [[امنیت]] را گسترش داده و [[دل‌ها]] را از اینکه به سوی [[غصب]] و دزدی و [[افساد]] و [[اختلاس]] بگراید، باز می‌دارد و نیز باعث [[اتحاد]] و مساعدت و معاونت گشته و اکثر راه‌های [[فساد]] و فنای [[اموال]] را می‌بندد و همه اینها باعث می‌شود که [[مال]] [[آدمی]] در [[دنیا]] هم زیاد شود و چند برابر گردد. همه اینها برای این است که صدقه و [[ربا]] هر دو با [[زندگی]] طبقه [[محروم]] و محتاج تماس دارد، زیرا احتیاج به ضروریات زندگی، [[احساسات]] [[باطنی]] آنان را تحریک کرده و بر اثر وجود عقده‌ها و خواسته‌های ارضانشده، آماده [[دفاع]] از [[حقوق]] زندگی خود گشته و هر طور شده در صدد [[مبارزه]] بر می‌آیند<ref>سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص۶۴۲.</ref>. در موضعی دیگر می‌نویسد: صدقه نیز خاصیت [[توبه]] دارد، توبه [[پاک]] می‌کند، صدقه نیز پاک می‌کند و دادن صدقه توبه‌ای [[مالی]] است همچنان که در میان همه [[کارها]]، توبه به منزله صدقه است، یعنی صدقه از [[اعمال]] است<ref>سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۹، ص۵۲۱.</ref>.<ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۴۷۷.</ref>