آداب ازدواج: تفاوت میان نسخه‌ها
←جستارهای وابسته
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
[[پیامبر اکرم]]{{صل}} [[سنت]] ازدواج تحمیلی را که سنتی [[جاهلی]] بود زیر پا گذاشت و نشان داد که نخستین شرط ازدواج [[آزادی]] و [[اختیار]] طرفین است. ابن ابی [[یعفور]] گوید به [[امام صادق]]{{ع}} عرض کردم: “من خواهان آنم که با زنی ازدواج کنم و پدر و مادرم خواهان آنند که من با شخصی دیگر ازدواج کنم”. [[حضرت]] فرمود: {{متن حدیث|تَزَوَّجِ الَّتِي هَوِيتَ وَ دَعِ الَّتِي يَهْوَى أَبَوَاكَ}}<ref>«با آنکه خود بدو [[تمایل]] داری ازدواج کن و آن را که پدر و مادرت می‌خواهند رها کن.» الکافی، ج۵، ص۴۰۱؛ المقنع، ص۳۲۵ [{{متن حدیث|وَ إِذَا أَحْبَبْتَ تَزْوِيجَ امْرَأَةٍ وَ أَبَوَاكَ أَرَادَا غَيْرَهَا فَتَزَوَّجِ الَّتِي هَوَيْتَ وَ دَعِ الَّتِي هَوَاهَا أَبَوَاكَ}}] تهذیب الاحکام، ج۷، ص۳۹۲؛ وسائل الشیعة، ج۱۴، ص۲۲۰؛ یوسف بن احمد البحرانی، الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة، حققه و علق محمد تقی الایروانی، الطبعة الاولی، مؤسسة النشر الاسلامی، قم، ۱۳۶۳ ش. ج۲۳، ص۲۳۴.</ref>.<ref>[[م‍ص‍طف‍ی دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی|دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی، م‍ص‍طف‍ی]]، [[سیره نبوی ج۴ (کتاب)|سیره نبوی]]، ج۴ ص ۳۸.</ref> | [[پیامبر اکرم]]{{صل}} [[سنت]] ازدواج تحمیلی را که سنتی [[جاهلی]] بود زیر پا گذاشت و نشان داد که نخستین شرط ازدواج [[آزادی]] و [[اختیار]] طرفین است. ابن ابی [[یعفور]] گوید به [[امام صادق]]{{ع}} عرض کردم: “من خواهان آنم که با زنی ازدواج کنم و پدر و مادرم خواهان آنند که من با شخصی دیگر ازدواج کنم”. [[حضرت]] فرمود: {{متن حدیث|تَزَوَّجِ الَّتِي هَوِيتَ وَ دَعِ الَّتِي يَهْوَى أَبَوَاكَ}}<ref>«با آنکه خود بدو [[تمایل]] داری ازدواج کن و آن را که پدر و مادرت می‌خواهند رها کن.» الکافی، ج۵، ص۴۰۱؛ المقنع، ص۳۲۵ [{{متن حدیث|وَ إِذَا أَحْبَبْتَ تَزْوِيجَ امْرَأَةٍ وَ أَبَوَاكَ أَرَادَا غَيْرَهَا فَتَزَوَّجِ الَّتِي هَوَيْتَ وَ دَعِ الَّتِي هَوَاهَا أَبَوَاكَ}}] تهذیب الاحکام، ج۷، ص۳۹۲؛ وسائل الشیعة، ج۱۴، ص۲۲۰؛ یوسف بن احمد البحرانی، الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة، حققه و علق محمد تقی الایروانی، الطبعة الاولی، مؤسسة النشر الاسلامی، قم، ۱۳۶۳ ش. ج۲۳، ص۲۳۴.</ref>.<ref>[[م‍ص‍طف‍ی دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی|دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی، م‍ص‍طف‍ی]]، [[سیره نبوی ج۴ (کتاب)|سیره نبوی]]، ج۴ ص ۳۸.</ref> | ||
==نگاه به ازدواج و [[زندگی]] [[خانوادگی]]== | |||
نوع نگاه [[انسان]] به ازدواج و زندگی خانوادگی، و تلقی [[آدمی]] از امور [[زناشویی]] در نوع [[رفتار]] و مناسبات زن و مرد در درون [[خانواده]]، و نیز در [[رفتار اجتماعی]] آنان به شدت مؤثر است. هرچه این نگاه مثبت‌تر، واقعی‌تر، لطیف‌تر و متعالی‌تر باشد، رفتارها مناسب‌تر خواهد بود. | |||
[[پیامبر اکرم]]{{صل}} تلاش می‌کرد تا نوع نگاه [[پیروان]] خود را به [[زندگی]] [[خانوادگی]]، به [[زن]]، و به [[روابط]] [[زناشویی]] تصحیح کند. تا نگاه و [[فهم]] و دریافت [[انسان]] از امور [[اصلاح]] نشود، [[رفتار]] [[آدمی]] اصلاح نخواهد شد. ازاین‌روست که [[رسول خدا]]{{صل}} در آموزه‌های لطیف خویش به تصحیح نگاه پیروان خود به زن و زندگی خانوادگی و [[ازدواج]] و روابط زناشویی پرداخته و لطایف بسیار دراین‌باره فرموده است. آن پیام‌آور [[خوبی‌ها]] و زیبایی‌ها چنان نگاه لطیفی به زن و [[خانواده]] داشت که موجب [[شگفتی]] است. [[حدیث مشهور]] [[نبوی]] بیانگر این [[حقیقت]] است: {{متن حدیث|حُبِّبَ إِلَيَ مِنَ الدُّنْيَا النِّسَاءُ وَ الطِّيبُ وَ قُرَّةُ عَيْنِي فِي الصَّلَاةِ}}<ref>«از [[دنیا]] [[زن]] و بوی خوش [[محبوب]] من قرار داده‌شده و [[نور]] چشم من در [[نماز]] است.» مصنف عبدالرزاق، ج۴، ص۳۲۱ [بدون {{متن حدیث|مِنَ الدُّنْيَا}}]؛ الطبقات الکبری، ج۱، ص۳۹۸؛ مسند احمد بن حنبل، ج۳، ص۱۲۸؛ سنن النسائی، ج۷، ص۶۱؛ أبو یعلی احمد بن علی بن المثنی التمیمی الموصلی، مسند أبی یعلی الموصلی، حققه و خرج أحادیثه حسین سلیم اسد، الطبعة الثانیة، دار المأمون للتراث، دمشق.۱۴۱۰ ق. ج۶، ص۲۳۷؛ أبو محمد عبد الرحمن بن أبی حاتم الرازی، تفسیر ابن أبی حاتم، تحقیق اسعد محمد الطیب، الطبعة الاولی، المکتبة العصریة، صیدا، ج۲، ص۶۰۷؛ أبو القاسم سلیمان بن احمد الطبرانی، المعجم الاوسط، تحقیق ابراهیم الحسینی، الطبعة الاولی، دار الحرمین، ۱۴۱۵ ق. ج۵، ص۲۴۱؛ الخصال، ج۱، ص۱۶۵؛ أبو عبد الله محمد بن عبد الله الحاکم النیسابوری، المستدرک علی الصحیحین، دار المعرفة، بیروت، ج۲، ص۱۶۰ [بدون {{متن حدیث|مِنَ الدُّنْيَا}}]؛ السنن الکبری، ج۷، ص۷۸ [{{متن حدیث|مِنْ دُنْيَاكُمْ}} آمده است]؛ تاریخ مدینة دمشق، ج۶۰، ص۴۵۴ [بدون {{متن حدیث|مِنَ الدُّنْيَا}}]؛ شمس الدین أبو عبد الله محمد بن احمد بن عثمان الذهبی، میزان الاعتدال فی نقد الرجال، تحقیق علی محمد البجاوی، دار الفکر، بیروت، ج۲، ص۱۷۷؛ أبو الفداء اسماعیل بن عمر بن کثیر الدمشقی، البدایة و النهایة، تحقیق علی شیری، الطبعة الاولی، دار احیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۰۸ ق. ج۶، ص۳۰؛ وسائل الشیعة، ج۱، ص۴۴۲.</ref>. | |||
نگاه [[پیامبر اکرم]]{{صل}} به زن و [[همسر]] نگاهی این‌گونه لطیف و [[معنوی]] است. آن [[حضرت]] زن و همسر را چون بوی خوش نگریسته و در کنار نماز دیده و چنین محبوب معرفی کرده است. | |||
“جناب [[محیی الدین]] سرّ محبوب بودن زن را در این می‌داند که چون [[ذات اقدس خداوند]] منزه از آن است که بدون تجلی و [[مظهر]] [[مشاهده]] شود، و هر مظهری که بیش‌تر جامع [[اسماء]] و [[اوصاف الهی]] باشد، بهتر [[خدا]] را نشان می‌دهد، و زن در مظهریت خدا کامل‌تر از مرد است، زیرا مرد فقط مظهر قبول و [[انفعال]] است چون مخلوق [[حق]] است و زن گذشته از آنکه مظهر قبول و انفعال [[الهی]] است مظهر فعل و تأثیر الهی نیز هست چون در مرد [[تصرف]] می‌کند و آن را مجذوب خویش قرار داده و [[محب]] خود می‌سازد، و این تصرف و تأثیر نموداری از فاعلیت خداست، از این [[جهت]] زن کامل‌تر از مرد است. اگر مرد بخواهد خدا را در مظهریت خود مشاهده کند، [[شهود]] او تام نیست، ولی اگر بخواهد خدا را در مظهریت زن بنگرد، شهود او به کمال و تمام می‌رسد. لذا زن محبوب پیامبر اکرم{{صل}} قرار گرفت و در آن [[حدیث]] معروف فرمود: از دنیای شما زن و بوی خوش محبوب من قرار داده شد و نور چشم من در نماز است<ref>داود بن محمود القیصری، شرح فصوص الحکم، به سعی و اهتمام اسد الله محلاتی، چاپ سنگی، مطبعة دارالفنون، تهران، ۱۲۹۹ ق. فص محمدی، ص۴۷۷-۴۷۸.</ref>. | |||
منظور از [[محبت]] در این بحث [[حبّ]] الهی است نه [[شهوت]] حیوانی چنان‌که خود ابن‌عربی فرموده است: {{عربی|و من أجتهن علی جهة الشهوة الطبیعیة خاصة نقصه علم هذه الشهوة فکان صورة بلا روح}}<ref>داود بن محمود القیصری، شرح فصوص الحکم، به سعی و اهتمام اسد الله محلاتی، چاپ سنگی، مطبعة دارالفنون، تهران، ۱۲۹۹ ق. فص محمدی، ص۴۸۰.</ref>. 'یعنی اگر کسی [[زنان]] را از [[جهت]] [[غریزه]] طبیعی [[دوست]] داشته باشد [[راز]] این [[اشتیاق]] را نمی‌داند و چون [[علم]] به [[هدف]] و [[آگاهی]] از راز به منزله [[روح]] بوده و خود [[گرایش]] به منزله صورت و هیکل است کسی که [[اهل]] [[شهوت]] بدون [[محبت الهی]] است همانند صورت بی‌روح می‌باشد”<ref>زن در آئینه جلال و جمال، ص۲۳۲-۲۳۳.</ref>. | |||
چنین نگاهی به [[رفتاری]] بسیار لطیف و سراسر مهر و [[احترام]] منجر می‌شود، چنان‌که این [[رفتار]] در [[سیره خانوادگی پیامبر]] اکرم{{صل}} به تمامی جلوه داشت و از آن [[حضرت]] هرگز [[تندی]] و تیزی و [[چیرگی]] و [[بدخلقی]] بروز نیافت. | |||
تربیت‌شدگان مدرسه [[پیامبر]] با چنین نگاهی به زن می‌نگریستند و تلقی‌شان از [[همسر]] این‌گونه بود، چنان‌که این نگاه در [[حدیث]] [[امام صادق]]{{ع}} منعکس شده است که فرمود: {{متن حدیث|أَكْثَرُ الْخَيْرِ فِي النِّسَاءِ}}<ref>«بیش‌تر خوبی در زنان است.» کتاب من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۳۸۵؛ وسائل الشیعة، ج۱۴، ص۱۱.</ref>. | |||
در نگاه [[پیامبر اکرم]]{{صل}} [[زندگی]] [[خانوادگی]] و [[روابط]] [[زناشویی]] چنان والا و [[زیبا]]، و شیرین و کمال‌آفرین دیده شده است که مبتنی بر آن تعابیری این‌گونه آمده است: {{متن حدیث|جُلُوسُ الْمَرْءِ عِنْدَ عِيَالِهِ أَحَبُّ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى مِنِ اعْتِكَافٍ فِي مَسْجِدِي هَذَا}}<ref>«نشستن مرد در کنار همسرش، نزد [[خدای متعال]] از [[اعتکاف]] او در این [[مسجد]] من محبوب‌تر است.» أبوالحسین ورام بن أبی فراس المالکی، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر (مجموعة ورام)، دار صعب، دار التعارف، بیروت، ج۲، ص۱۲۱؛ محمد محمدی ری‌شهری، میزان الحکمة، ترجمه حمید رضا شیخی، چاپ هفتم، سازمان چاپ و نشر دار الحدیث، ۱۳۸۶ ش. ج۵، ص۱۰۱.</ref>.[[رسول خدا]]{{صل}} به [[روابط]] [[زناشویی]] این‌گونه لطیف و [[معنوی]] می‌نگریست و روابط صحیح [[خانوادگی]] را [[آخرتی]] می‌دید و بدان سفارش می‌فرمود.<ref>[[م‍ص‍طف‍ی دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی|دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی، م‍ص‍طف‍ی]]، [[سیره نبوی ج۴ (کتاب)|سیره نبوی]]، ج۴ ص ۴۲.</ref>. | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||