کثیر النواء: تفاوت میان نسخهها
←مقدمه
(←منابع) |
(←مقدمه) |
||
خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
در [[رجال شیخ طوسی]] <ref>محمد بن حسن طوسی، رجال الطوسی، ص ۲۷۷.</ref> آمده است که ابواسماعیل کثیرنوّاء پسر قاروند یا کاروند و از [[اصحاب حضرت صادق]]{{ع}} است. [[آیت اللّه]] [[ابوالقاسم خوئی|خوئی]]<ref>[[ابوالقاسم خوئی]]، معجم رجال الحدیث، ج ۱۴، ص ۱۰۷.</ref> کثیر بن قاروند را با کثیرنوّاء بُتْری یکی دانسته است و تستری <ref>محمد تقی تُستَری، قاموس الرجال، ج ۱۳،ص ۲۸۸.</ref> کثیر نوّاء را غیر از کثیرقاوند (قاروند) میداند و دلیل او قول [[ابن حجر]] در تهذیب التهذیب است که برای هریک عنوانی جداگانه دارد و کثیربن قاوند را [[کوفی]] ساکن [[بصره]] میخواند و [[روایت]] او را (از نظر [[اهل]] [[سنّت]]) مقبول میشمارد امّا کثیر نوّاء را ضعیف میداند؛ اوّلی را از طبقه هفتم و دوّمی را از طبقه ششم میخواند. به هر حال کثیر نوّاء که از [[پیشوایان]] [[بتریّه]] بوده است در روایات امامیه مطرود و به روایتی، [[حضرت صادق]]{{ع}} او را [[کذّاب]] مُکَذِّب خوانده است <ref>محمد بن عمرکشّی، اختیار معرفة الرجال، تلخیص محمد بن حسن طوسی ، ش ۴۱۶.</ref>. [[امام باقر]]{{ع}} نیز فرموده است که کثیر نوّاء و یارانش عدّة زیادی را [[گمراه]] ساختهاند؛ و [[حضرت صادق]]{{ع}} از کثیرنوّاء در [[دنیا]] و [[آخرت]] [[بیزاری]] جسته است <ref>محمد بن عمرکشّی، اختیار معرفة الرجال، تلخیص [[محمد بن حسن طوسی]]، ش ۴۴۰.</ref>. [[روایات]] دیگری در [[طعن]] در [[نسب]] او ذکر شده است.<ref>[[عباس زریاب خویی|زریاب خویی، عباس]]، [[بتریه (مقاله)|مقاله «بتریه»]]، [[دانشنامه جهان اسلام (کتاب)|دانشنامه جهان اسلام]]، ج۱، ص: ۴۷۶.</ref> | در [[رجال شیخ طوسی]] <ref>محمد بن حسن طوسی، رجال الطوسی، ص ۲۷۷.</ref> آمده است که ابواسماعیل کثیرنوّاء پسر قاروند یا کاروند و از [[اصحاب حضرت صادق]]{{ع}} است. [[آیت اللّه]] [[ابوالقاسم خوئی|خوئی]]<ref>[[ابوالقاسم خوئی]]، معجم رجال الحدیث، ج ۱۴، ص ۱۰۷.</ref> کثیر بن قاروند را با کثیرنوّاء بُتْری یکی دانسته است و تستری <ref>محمد تقی تُستَری، قاموس الرجال، ج ۱۳،ص ۲۸۸.</ref> کثیر نوّاء را غیر از کثیرقاوند (قاروند) میداند و دلیل او قول [[ابن حجر]] در تهذیب التهذیب است که برای هریک عنوانی جداگانه دارد و کثیربن قاوند را [[کوفی]] ساکن [[بصره]] میخواند و [[روایت]] او را (از نظر [[اهل]] [[سنّت]]) مقبول میشمارد امّا کثیر نوّاء را ضعیف میداند؛ اوّلی را از طبقه هفتم و دوّمی را از طبقه ششم میخواند. به هر حال کثیر نوّاء که از [[پیشوایان]] [[بتریّه]] بوده است در روایات امامیه مطرود و به روایتی، [[حضرت صادق]]{{ع}} او را [[کذّاب]] مُکَذِّب خوانده است <ref>محمد بن عمرکشّی، اختیار معرفة الرجال، تلخیص محمد بن حسن طوسی ، ش ۴۱۶.</ref>. [[امام باقر]]{{ع}} نیز فرموده است که کثیر نوّاء و یارانش عدّة زیادی را [[گمراه]] ساختهاند؛ و [[حضرت صادق]]{{ع}} از کثیرنوّاء در [[دنیا]] و [[آخرت]] [[بیزاری]] جسته است <ref>محمد بن عمرکشّی، اختیار معرفة الرجال، تلخیص [[محمد بن حسن طوسی]]، ش ۴۴۰.</ref>. [[روایات]] دیگری در [[طعن]] در [[نسب]] او ذکر شده است.<ref>[[عباس زریاب خویی|زریاب خویی، عباس]]، [[بتریه (مقاله)|مقاله «بتریه»]]، [[دانشنامه جهان اسلام (کتاب)|دانشنامه جهان اسلام]]، ج۱، ص: ۴۷۶.</ref> | ||
این شخص را بیشتر کثیر النواء خواندهاند <ref>نوبختی، حسن بن موسی، فرق الشیعة، ج۱۳، ص:۵۷؛ [[اشعری]]، علی بن اسماعیل، مقالات الاسلامیین، به کوشش محمد محییالدین بن عبدالحمید، ج۱، ص:۱۳۶؛ [[بغدادی]]، عبدالقاهر بن طاهر، الفرق بین الفرق، به کوشش محمد زاهد الکوثری، ص:۲۴؛ [[طوسی]]، ۲۳۳، ۲۴۱؛ [[سمعانی]]، عبدالکریم بن محمد، الانساب،ج ۲، ص: ۷۸</ref>، اما کثیر النوی <ref>شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، به کوشش محمد بن فتحالله بدران، ص:۳۱۹</ref> و کثیر النّوبی <ref>خوارزمی، محمد بن احمد، مفاتیح العلوم، به کوشش فان فلوتن، ص: ۲۹</ref> و اختصاراً کثیرالابتر <ref>مسعودی، علی ابن الحسین، مروج الذهب،ج ۳، ص:۲۰۸</ref> نیز گفتهاند. نام کامل او باید کثیر بن اسماعیل النواء <ref>ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، به کوشش علی محمد البجاوی، ج۳، ص:۴۰۲</ref> یا کثیر بن اسماعیل بن نافع النواء <ref>ابنحجر عسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التهذیب، ج۸، ص:۴۱۱</ref> باشد، که ظاهراً همان کثیر بن کارَوَند <ref>حلی، حسن بن علی، رجال، به کوشش جلالالدین حسینی "محدث"، ص:۴۹۶</ref> یا کثیر بن قارَوَند <ref>ابنحبّان، محمد بن احمد، الثقات، ج۷، ص:۳۵۳؛ ابنحجر عسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التهذیب، ج۸، ص:۴۱۱ و ۴۲۵</ref> است. کنیۀ وی ابواسماعیل <ref>ابنحبّان، محمد بن احمد، الثقات، ج۷، ص:۳۵۳؛ ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التهذیب، ج۸، ص:۴۱۱ و ۴۲۵؛ حلی، حسن بن علی، رجال، به کوشش جلالالدین حسینی "محدث"، ص:۴۹۶؛ [[ذهبی]]، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، به کوشش علی محمد البجاوی، ج۳، ص:۴۰۲</ref> و از [[موالی]] قبیلۀ بنی تیمالله کوفی بوده است <ref>ابنحجر عسقلانی، احمدبن علی، تهذیب التهذیب، ج۸، ص:۴۱۱</ref>. نام این شخص را مغیرة بن سعد یا مغیرة بن سعید هم ذکر کردهاند <ref>خوارزمی، محمدبن احمد، مفاتیح العلوم، به کوشش فان فلوتن، ص: ۲۹؛ ابوالمعالی، محمد بن عبیدالله، بیان الادیان، به کوشش هاشم رضی، ص: ۳۵</ref> که نباید درست باشد، خاصه آنکه ابوالمعالی میگوید که او [[ادعای امامت]] داشت و در [[کوفه]] بر [[خالد بن عبدالله بن قسری]] خروج کرد <ref>ابوالمعالی، محمدبن عبیداللـه، بیان الادیان، به کوشش هاشم رضی، ص: ۵۵</ref>، و معلوم است که او کثیر النواء را با مغیرة ابن سعید خلط کرده است. [[زمان]] [[تولد]] و [[وفات]] کثیر النواء دقیقاً معلوم نیست، وی را از معاصران [[امام باقر]]{{ع}} و [[امام صادق]] {{ع}} شمردهاند <ref>برقی، احمد بن محمد، کتاب الرجال، به کوشش جلالالدین حسینی "[[محدث]]"، ص:۱۵و ۴۲؛ [[طوسی]]، محمد بن حسن، اختیار معرفة الرجال، به کوشش حسن المصطفوی، ص:۲۳۶، ۲۴۱، ۲۴۲</ref>. | |||
از احوال و زندگانی کثیر اطلاع چندانی در دست نیست، اینقدر معلوم است که وی [[اهل حدیث]] بوده و بعضی او را از این لحاظ [[ضعیف]] و برخی از ثقات شمردهاند <ref>ابنحجر عسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التهذیب، ج۸، ص:۴۱۱</ref>. گویا او با امام باقر {{ع}} مخالفتهایی داشته و در [[انکار]] وی میکوشیده، از جمله این گفتۀ [[امام]] را: {{متن حدیث|إِنَّ اَلْأَرْضَ اَلسَّبْعَ تُفَتَّحُ بِمُحَمَّدٍ وَ عِتْرَتِهِ }} نپسندیده است <ref>طوسی، محمدبن حسن، اختیار معرفة الرجال، به کوشش حسن المصطفوی، ص:۲۴۲</ref>. [[امام صادق]]{{ع}} خود را از کثیر بری دانسته <ref>طوسی، محمدبن حسن، اختیار معرفة الرجال، به کوشش حسن المصطفوی، ص:۲۴۱</ref>. و وی را [[کذاب]]، مکذّب و [[کافر]] خوانده است، و نیز [[امام باقر]] {{ع}} فرموده که او و دیگر یارانش بسیاری کسان را به [[گمراهی]] افکندهاند <ref>طوسی، محمدبن حسن، اختیار معرفة الرجال، به کوشش حسن المصطفوی، ص:۲۳۰ و ۲۴۰</ref>. بااین همه کثیر النواء در [[تشیع]] [[استوار]] بوده، تا جایی که برخی او را افراطی و حتی غالی شمردهاند <ref>ابنجوزی، عبدالرحمن بن علی، الضعفاء و المتروکین، ج۲، ص:۲۲؛ ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، به کوشش علی محمد البجاوی، ج۳، ص:۴۰۲؛ ابنحجر عسقلانی، احمدبن علی، تهذیب التهذیب، ج۸، ص:۴۱۱ و ۴۲۵</ref>، اما این گفته با [[عقاید]] فرقۀ منسوب بدو سازگار نیست. گفتهاند که وی پیش از [[مرگ]] از تشیع منصورف گشت <ref>ابنحجر عسقلانی، احمدبن علی، تهذیب التهذیب، ج۸، ص:۴۱۱ و ۴۲۵</ref>، که البته این قول نیز بعید به نظر میرسد. | |||
گرچه [[ابتریه]] نام خود را از کثیر النواء الابتر گرفتهاند و او پیشگام این [[قوم]] بوده، لیکن [[شهرت]] و اهمیت این [[فرقه]] مرهون [[مرد]] [[مبارز]] و متفکر آن [[زمان]] [[حسن بن صالح]] است.<ref>[[مسعود جلالی مقدم|جلالی مقدم، مسعود]]، [[ابتریه (مقاله)|مقاله «ابتریه»]]، [[دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج ۱۱، ص: ۱۹.</ref> | |||
==کثیر النواء و [[فضائل اهل بیت]]{{عم}}== | ==کثیر النواء و [[فضائل اهل بیت]]{{عم}}== |