زبان دین: تفاوت میان نسخه‌ها

زبان دین (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۹ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۷:۴۱

۸ بایت حذف‌شده ، ‏۹ مهٔ ۲۰۲۱

جز

جایگزینی متن - 'اندیشمندان اسلامی' به 'اندیشمندان اسلامی'

دیداریویکی‌متن

Wasity

دیوان‌سالاران، مدیران

۲۱۸٬۲۱۰

ویرایش

@@ خط ۱۲: / خط ۱۲: @@
 ==نظریات زبان [[دین]]==
-*مجموعه دیدگاه‌هایی که درباره روش [[فهم]] گزاره‌های [[دینی]] در میان دین‌پژوهان غربی و [[اندیشمندان]] [[اسلامی]] از آغاز تاکنون مطرح بوده، متعدد و فراوان بوده‌اند که البته گزارشی وصفی و کوتاه از اهم این تفکرات در عالم [[اسلام]] و [[غرب]] گزارش می‌‌شود<ref>معمولاً در کتاب‌های کلام جدید موجود، تمام نظریاتی که اشاره خواهد شد، طرح و بررسی نشده است؛ اما به صورت پراکنده در برخی از آثار می‌‌توان آنها را فرایافت. جهت مطالعه بیشتر اصل نظریات و نقد آنها بنگرید به کتاب‌های کلام جدید بخش مربوط به زبان دین، از جمله جستارهایی در کلام جدید، گروهی از نویسندگان؛ کلام جدید، یوسفیان و همچنین کلام جدید، ربانی گلپایگانی.</ref>.
+*مجموعه دیدگاه‌هایی که درباره روش [[فهم]] گزاره‌های [[دینی]] در میان دین‌پژوهان غربی و [[اندیشمندان اسلامی]] از آغاز تاکنون مطرح بوده، متعدد و فراوان بوده‌اند که البته گزارشی وصفی و کوتاه از اهم این تفکرات در عالم [[اسلام]] و [[غرب]] گزارش می‌‌شود<ref>معمولاً در کتاب‌های کلام جدید موجود، تمام نظریاتی که اشاره خواهد شد، طرح و بررسی نشده است؛ اما به صورت پراکنده در برخی از آثار می‌‌توان آنها را فرایافت. جهت مطالعه بیشتر اصل نظریات و نقد آنها بنگرید به کتاب‌های کلام جدید بخش مربوط به زبان دین، از جمله جستارهایی در کلام جدید، گروهی از نویسندگان؛ کلام جدید، یوسفیان و همچنین کلام جدید، ربانی گلپایگانی.</ref>.
 *قابل یادآوری است، هر چند روش‌های زبان [[دین]] در دو رویکرد [[اسلام]] و [[غرب]] تقسیم و ارائه خواهد شد؛ این، به معنای مرزگذاری [[فلسفی]] میان این رویکردها در این دو مجموعه معرفتی نیست، بلکه مراد، وجه غالب این رویکردها در میان آنهاست؛ مثلاً الهیات سلبی هر چند در گستره روش‌شناسی [[اسلامی]] طرح می‌‌شود، نمی‌توان کسانی مانند [[موسی]] بن میمون [[یهودی]] یا کانت آلمانی را با حفظ [[اختلاف]] مبنا نادیده گرفت<ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۲۹.</ref>.
 ==زبان [[دین]] در [[اندیشه]] غربیان==
 #'''[[تمثیل]]:''' این دیدگاه، به توماس آکویناس منتسب هست، ایشان [[معتقد]] است صفات مشترک [[انسان]] با [[خدا]]، مانند صفت "[[عدل]]"، نه مشترک لفظی است، نه مشترک [[معنوی]]؛ زیرا در عین اینکه میان [[عدالت الهی]] و انسانی شباهت هست؛ [[عدالت]] در [[خدا]] نامتناهی است، بلکه کاربرد آن جنبه تمثیلی دارد؛ یعنی شباهت در عین تفاوت و تفاوت در عین شباهت.
-#'''زبان نمادین:''' برخی، زبان [[دین]] را نمادین دانسته‌اند که به طور طبیعی به [[تأویل]] واژه‌ها [[نیاز]] دارد، که این نیز میان غریبان دارای طرفدارانی است، مانند پل تبلیش؛ زیرا به نظر او، لازمه سخن گفتن [[حقیقی]] درباره [[خدا]] این است که او را مانند یکی از موجودات طبیعی فرض کنیم. مثلاً از آنجا که لفظ وجود به واقعیتی محدود و متناهی نظر دارد، درباره [[خداوند]] باید گفت او اساس وجود است. در میان [[یهودیان]] نیز [[فرقه]] صدوقیان میان گزاره‌های [[کتاب مقدس]] با [[افکار]] [[یونانیان]] ارتباط برقرار کردند؛ اما فریسیان می‌‌گفتند [[وظیفه]] داریم به کتاب [[تورات]] و [[شرع]] [[موسی]] [[وفادار]] بمانیم و صورت و معنای [[دین]] را بدون هیچ تقسیر و تأویلی حفظ کنیم<ref>ناس، تاریخ جامع ادیان، ص۵۵۰ - ۵۴۹.</ref>. البته نمونه آن را در میان برخی [[اندیشمندان]] [[اسلامی]]، مانند [[سید رضی]] با تدوین کتاب‌هایی، مانند [[تلخیص البیان]] فی مجازات القرآن و ابن‌قتیبه با تدوین کتاب [[تأویل]] مشکل القرآن نیز [[شاهد]] هستیم<ref>برای مطالعه بیشتر دیدگاه، دو اندیشمند مذکور بنگرید به: یوسفیان، کلام جدید، ص۲۰۳ - ۲۰۰.</ref>. البته [[استاد مطهری]] نیز در [[خلقت]] [[آدم]]، در عین تأکید بر وجود [[حقیقت]] فردی با این عنوان، داستان آن را در [[قرآن]]، سمبلیک می‌‌داند. همان‌گونه که استادش [[علامه طباطبایی]] نیز "[[شهاب ثاقب]]" را با نگاه سمبلیک و نمادین [[تفسیر]] می‌‌نماید<ref>بنگرید به: فرامرز قراملکی، استاد مطهری و کلام جدید، فصل علم و دین.</ref><ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۳۰.</ref>.
+#'''زبان نمادین:''' برخی، زبان [[دین]] را نمادین دانسته‌اند که به طور طبیعی به [[تأویل]] واژه‌ها [[نیاز]] دارد، که این نیز میان غریبان دارای طرفدارانی است، مانند پل تبلیش؛ زیرا به نظر او، لازمه سخن گفتن [[حقیقی]] درباره [[خدا]] این است که او را مانند یکی از موجودات طبیعی فرض کنیم. مثلاً از آنجا که لفظ وجود به واقعیتی محدود و متناهی نظر دارد، درباره [[خداوند]] باید گفت او اساس وجود است. در میان [[یهودیان]] نیز [[فرقه]] صدوقیان میان گزاره‌های [[کتاب مقدس]] با [[افکار]] [[یونانیان]] ارتباط برقرار کردند؛ اما فریسیان می‌‌گفتند [[وظیفه]] داریم به کتاب [[تورات]] و [[شرع]] [[موسی]] [[وفادار]] بمانیم و صورت و معنای [[دین]] را بدون هیچ تقسیر و تأویلی حفظ کنیم<ref>ناس، تاریخ جامع ادیان، ص۵۵۰ - ۵۴۹.</ref>. البته نمونه آن را در میان برخی [[اندیشمندان اسلامی]]، مانند [[سید رضی]] با تدوین کتاب‌هایی، مانند [[تلخیص البیان]] فی مجازات القرآن و ابن‌قتیبه با تدوین کتاب [[تأویل]] مشکل القرآن نیز [[شاهد]] هستیم<ref>برای مطالعه بیشتر دیدگاه، دو اندیشمند مذکور بنگرید به: یوسفیان، کلام جدید، ص۲۰۳ - ۲۰۰.</ref>. البته [[استاد مطهری]] نیز در [[خلقت]] [[آدم]]، در عین تأکید بر وجود [[حقیقت]] فردی با این عنوان، داستان آن را در [[قرآن]]، سمبلیک می‌‌داند. همان‌گونه که استادش [[علامه طباطبایی]] نیز "[[شهاب ثاقب]]" را با نگاه سمبلیک و نمادین [[تفسیر]] می‌‌نماید<ref>بنگرید به: فرامرز قراملکی، استاد مطهری و کلام جدید، فصل علم و دین.</ref><ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۳۰.</ref>.
 #'''پوزیتویسم منطقی:''' "پوزیتویسم منطقی"، بنابر آنکه ملاک معناداری و دستیابی به [[صدق]] و [[کذب]] گزاره‌ها را این می‌دانند که از نظر تجربی قابل اثبات باشد؛ و از سوی دیگر، چون گزاره‌های متافیزیکی از لحاظ تجربی تحقیق‌پذیر نیستند؛ ناظر به واقع نبوده و فاقد معنای معرفت‌بخش هستند<ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۳۱.</ref>.