اتفاق: تفاوت میان نسخه‌ها

#'''نفی ایجاب فاعل:''' این دیدگاه کسانی است که رابطه ضروری میان [[علت]] و معلول را [[انکار]] می‌‌کنند. به این معنا که اگر [[علت]]، تحقق یابد، به وجود آمدن معلول تخلف‌ناپذیر نیست، و معلول در ظرف وجود [[علت]] اتفاقی است<ref>ملاصدرای شیرازی این معنا را برای اتفاق برگزیده است. (الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، ج۲، ص۲۵۳).</ref>.

#'''نفی [[علت]] غایی:''' این قول کسانی است که میان فاعل و [[غایت]]، رابطه ضروری و تخلف‌ناپذیر [[معتقد]] نیستند، یعنی آنچه فاعل برای آن [[اراده]] و تلاش می‌‌کند، غیر از چیزی است که به عنوان [[هدف]] و [[غایت]] رخ می‌‌دهد.

==رابطه اتفاق و بخت==

#اتفاق، اعم از بخت است. بخت به [[انسان]] اختصاص دارد و حداکثر ممکن است در مورد حیوانات هم گفته شود: حیوانات خوشبخت و حیوانات بدبخت؛ ولی [[قدر]] [[مسلم]] اینکه اصطلاح بخت در غیر مورد جاندار اطلاق نمی‌شود؛ ولی اتفاق را در غیر جاندار هم به کار می‌‌برند؛ کما اینکه در [[خلقت]] عالم، برخی می‌‌گویند: [[خلقت]] عالم بر اساس اتفاق بوده است.

#مبدأ بخت، [[اراده]] شخص [[صاحب]] [[اختیار]] [[عاقل]] بالغ است؛ اما اتفاق، مبدأ طبیعی دارد و به خودی خود واقع می‌‌شود؛ مگر اینکه به مبدأ دیگری که ارادی باشد، سنجیده شود؛ زیرا امور اتفاقی، تصادماتی است که میان دو یا چند چیز واقع می‌‌شود، و در هر تصآدمی، یا هر دو شیء متحرکند، یا یکی ساکن و دیگری متحرک به سوی اوست. پس ممکن است دو حرکت از دو مبدأ اتفاق افتد که یکی طبیعی و دیگری ارادی باشد و در غایتِ واحدی تصادم کنند که آن [[غایت]] واحد، نسبت به مبدأ ارادی، خیر یا شری باشد. در آن صورت، نسبت به محرک ارادی "بخت" خواهد بود؛ ولیکن نسبت به محرک طبیعی، "اتفاق" شمرده خواهد شد<ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۱.</ref>.