لطف الهی: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - 'خدای متعالی' به 'خدای متعال'
جز (جایگزینی متن - 'خدای متعالی' به 'خدای متعال') |
|||
خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
#'''نیکیها:''' کسانی که دنیا را ابزاری برای رسیدن به آخرت و [[قرب الهی]] میدانند، مواهب [[دنیایی]] را از خدا به نام {{متن قرآن|حَسَنَةً}} درخواست میکنند: {{متن قرآن|وَمِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ}}<ref>«و از ایشان کسانی هستند که میگویند: پروردگارا! در این جهان به ما نکویی بخش و در جهان واپسین هم نکویی ده و ما را از عذاب آتش نگاه دار» سوره بقره، آیه ۲۰۱.</ref>؛ {{متن قرآن|وَاكْتُبْ لَنَا فِي هَذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ إِنَّا هُدْنَا إِلَيْكَ قَالَ عَذَابِي أُصِيبُ بِهِ مَنْ أَشَاءُ وَرَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْءٍ فَسَأَكْتُبُهَا لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَالَّذِينَ هُمْ بِآيَاتِنَا يُؤْمِنُونَ}}<ref>«و در این جهان و در جهان واپسین برای ما نیکی مقرّر فرما که ما به سوی تو بازگشتهایم؛ فرمود: عذابم را به هر کس بخواهم میرسانم و بخشایشم همه چیز را فرا میگیرد و آن را به زودی برای آنان که پرهیزگاری میورزند و زکات میدهند و کسانی که به آیات ما ایمان دارند مقرّر میدارم» سوره اعراف، آیه ۱۵۶.</ref>. آیاتی نیز از اعطای حسنه به مؤمنان از خدا خبر میدهند: {{متن قرآن|وَقِيلَ لِلَّذِينَ اتَّقَوْا مَاذَا أَنْزَلَ رَبُّكُمْ قَالُوا خَيْرًا لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا فِي هَذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةٌ وَلَدَارُ الْآخِرَةِ خَيْرٌ وَلَنِعْمَ دَارُ الْمُتَّقِينَ}}<ref>«و به پرهیزگاران میگویند: پروردگارتان چه فرو فرستاده است؟ میگویند نکویی را؛ برای آنان که در این جهان نیکی ورزیدهاند (پاداش)، نیکی است و به یقین سرای واپسین بهتر است و سرای پرهیزگاران نیکوست!» سوره نحل، آیه ۳۰.</ref>، {{متن قرآن|وَالَّذِينَ هَاجَرُوا فِي اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مَا ظُلِمُوا لَنُبَوِّئَنَّهُمْ فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَلَأَجْرُ الْآخِرَةِ أَكْبَرُ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ}}<ref>«و کسانی را که پس از ستم دیدن در راه خداوند هجرت کردند در این جهان در جایی نیکو جا میدهیم و پاداش دنیای واپسین بزرگتر است اگر میدانستند» سوره نحل، آیه ۴۱.</ref>، {{متن قرآن|وَآتَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَإِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ}}<ref>«و به او در این جهان نیکی دادیم و او در جهان واپسین از شایستگان است» سوره نحل، آیه ۱۲۲.</ref>، {{متن قرآن|قُلْ يَا عِبَادِ الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا رَبَّكُمْ لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا فِي هَذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةٌ وَأَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةٌ إِنَّمَا يُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَيْرِ حِسَابٍ}}<ref>«بگو: ای بندگان من که ایمان آوردهاید، از پروردگارتان پروا کنید! برای کسانی که در این جهان، نیکی ورزند نیکی خواهد بود و زمین خداوند پهناور است؛ جز این نیست که پاداش شکیبایان را بیشمار، تمام دهند» سوره زمر، آیه ۱۰.</ref> در [[تفسیر]] [[حسنه]] در [[دنیا]]، اقوال گوناگونی هست؛ مانند روزی بسیار و [[حلال]]، [[علم]] و [[عبادت]]، [[سلامتی]]، [[امنیت]]، [[همسر]] و [[فرزندان]] [[شایسته]]، [[پیروزی بر دشمن]].<ref>روض الجنان، ج ۳، ص ۱۳۳ ـ۱۳۴؛ المنیر، ج ۲، ص ۲۱۶.</ref> [[امام صادق]]{{ع}} [[حسنه]] دنیا را به [[گشایش]] در روزی و [[خوش خلقی]] تفسیر فرموده است.<ref>نور الثقلین، ج ۱، ص ۱۹۹.</ref> به نظر، حسنه مفهوم گستردهای داشته و هر گونه [[نیکی]] و [[زیبایی]] و خوبی را در برمیگیرد و آنچه در [[روایات]] و [[تفاسیر]] آمده است، بیان مصادیق روشن آن است.<ref>تفسیر ابن کثیر، ج ۱، ص ۴۱۶؛ نمونه، ج ۲، ص ۶۶.</ref> | #'''نیکیها:''' کسانی که دنیا را ابزاری برای رسیدن به آخرت و [[قرب الهی]] میدانند، مواهب [[دنیایی]] را از خدا به نام {{متن قرآن|حَسَنَةً}} درخواست میکنند: {{متن قرآن|وَمِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ}}<ref>«و از ایشان کسانی هستند که میگویند: پروردگارا! در این جهان به ما نکویی بخش و در جهان واپسین هم نکویی ده و ما را از عذاب آتش نگاه دار» سوره بقره، آیه ۲۰۱.</ref>؛ {{متن قرآن|وَاكْتُبْ لَنَا فِي هَذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ إِنَّا هُدْنَا إِلَيْكَ قَالَ عَذَابِي أُصِيبُ بِهِ مَنْ أَشَاءُ وَرَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْءٍ فَسَأَكْتُبُهَا لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَالَّذِينَ هُمْ بِآيَاتِنَا يُؤْمِنُونَ}}<ref>«و در این جهان و در جهان واپسین برای ما نیکی مقرّر فرما که ما به سوی تو بازگشتهایم؛ فرمود: عذابم را به هر کس بخواهم میرسانم و بخشایشم همه چیز را فرا میگیرد و آن را به زودی برای آنان که پرهیزگاری میورزند و زکات میدهند و کسانی که به آیات ما ایمان دارند مقرّر میدارم» سوره اعراف، آیه ۱۵۶.</ref>. آیاتی نیز از اعطای حسنه به مؤمنان از خدا خبر میدهند: {{متن قرآن|وَقِيلَ لِلَّذِينَ اتَّقَوْا مَاذَا أَنْزَلَ رَبُّكُمْ قَالُوا خَيْرًا لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا فِي هَذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةٌ وَلَدَارُ الْآخِرَةِ خَيْرٌ وَلَنِعْمَ دَارُ الْمُتَّقِينَ}}<ref>«و به پرهیزگاران میگویند: پروردگارتان چه فرو فرستاده است؟ میگویند نکویی را؛ برای آنان که در این جهان نیکی ورزیدهاند (پاداش)، نیکی است و به یقین سرای واپسین بهتر است و سرای پرهیزگاران نیکوست!» سوره نحل، آیه ۳۰.</ref>، {{متن قرآن|وَالَّذِينَ هَاجَرُوا فِي اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مَا ظُلِمُوا لَنُبَوِّئَنَّهُمْ فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَلَأَجْرُ الْآخِرَةِ أَكْبَرُ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ}}<ref>«و کسانی را که پس از ستم دیدن در راه خداوند هجرت کردند در این جهان در جایی نیکو جا میدهیم و پاداش دنیای واپسین بزرگتر است اگر میدانستند» سوره نحل، آیه ۴۱.</ref>، {{متن قرآن|وَآتَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَإِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ}}<ref>«و به او در این جهان نیکی دادیم و او در جهان واپسین از شایستگان است» سوره نحل، آیه ۱۲۲.</ref>، {{متن قرآن|قُلْ يَا عِبَادِ الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا رَبَّكُمْ لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا فِي هَذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةٌ وَأَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةٌ إِنَّمَا يُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَيْرِ حِسَابٍ}}<ref>«بگو: ای بندگان من که ایمان آوردهاید، از پروردگارتان پروا کنید! برای کسانی که در این جهان، نیکی ورزند نیکی خواهد بود و زمین خداوند پهناور است؛ جز این نیست که پاداش شکیبایان را بیشمار، تمام دهند» سوره زمر، آیه ۱۰.</ref> در [[تفسیر]] [[حسنه]] در [[دنیا]]، اقوال گوناگونی هست؛ مانند روزی بسیار و [[حلال]]، [[علم]] و [[عبادت]]، [[سلامتی]]، [[امنیت]]، [[همسر]] و [[فرزندان]] [[شایسته]]، [[پیروزی بر دشمن]].<ref>روض الجنان، ج ۳، ص ۱۳۳ ـ۱۳۴؛ المنیر، ج ۲، ص ۲۱۶.</ref> [[امام صادق]]{{ع}} [[حسنه]] دنیا را به [[گشایش]] در روزی و [[خوش خلقی]] تفسیر فرموده است.<ref>نور الثقلین، ج ۱، ص ۱۹۹.</ref> به نظر، حسنه مفهوم گستردهای داشته و هر گونه [[نیکی]] و [[زیبایی]] و خوبی را در برمیگیرد و آنچه در [[روایات]] و [[تفاسیر]] آمده است، بیان مصادیق روشن آن است.<ref>تفسیر ابن کثیر، ج ۱، ص ۴۱۶؛ نمونه، ج ۲، ص ۶۶.</ref> | ||
#'''[[ثواب]] و [[اجر]]:''' در آیاتی به ثواب دنیا برای [[مؤمنان]] اشاره میشود: {{متن قرآن|فَآتَاهُمُ اللَّهُ ثَوَابَ الدُّنْيَا وَحُسْنَ ثَوَابِ الْآخِرَةِ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ}}<ref>«پس خداوند به آنان پاداش این جهان و پاداش نیک جهان واپسین را بخشید و خداوند نیکوکاران را دوست میدارد» سوره آل عمران، آیه ۱۴۸.</ref>؛ نیز {{متن قرآن|مَنْ كَانَ يُرِيدُ ثَوَابَ الدُّنْيَا فَعِنْدَ اللَّهِ ثَوَابُ الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَكَانَ اللَّهُ سَمِيعًا بَصِيرًا}}<ref>«هر کس پاداش این جهان را بجوید (بداند که) پاداش این جهان و جهان واپسین نزد خداوند است و خداوند شنوایی بیناست» سوره نساء، آیه ۱۳۴.</ref> [[مفسران]]، ثواب دنیا را به معنای [[سعادت]] [[دنیایی]]،<ref>المیزان، ج ۵، ص ۱۰۴.</ref> به دست آوردن سود و دفع زیان،<ref>کشف الاسرار، ج ۲، ص ۷۲۰.</ref> پیروزی بر دشمن<ref>التحریر و التنویر، ج ۳، ص ۲۴۶؛ التبیان، ج ۳، ص ۱۳.</ref> و گرفتن [[غنیمت]] از وی،<ref>مجمع البیان، ج ۳، ص ۱۸۷؛ تفسیر بیضاوی، ج ۲، ص ۱۰۲؛ الکشاف، ج ۱، ص ۵۷۴.</ref> به نیکی یاد شدن، [[شرح صدر]] و [[پاک]] شدن [[گناهان]] <ref>التفسیر الکبیر، ج ۹، ص ۳۸۲.</ref> دانستهاند. در آیهای نیز سخن از داده شدن اجر [[ابراهیم]]{{ع}} به وی در دنیاست: {{متن قرآن|وَآتَيْنَاهُ أَجْرَهُ فِي الدُّنْيَا}}<ref>« پاداش وی را در این جهان دادیم » سوره عنکبوت، آیه ۲۷.</ref> مراد از [[پاداش]] دنیایی، نیکنامی، [[درود]] فرستاده شدن به وی، داشتن ذریّه پاک و فراوان، [[مقام]] [[پیامبری]]، [[محبوب]] بودن نزد [[پیروان]] همه [[ادیان]]، [[یاری]] شدن در برابر دشمنانش و [[گسترش توحید]] دانسته شده است.<ref>الکشاف، ج ۳، ص ۴۵۱؛ جوامع الجامع، ج ۳، ص ۲۴۵؛ التحریر و التنویر، ج ۲۰، ص ۱۶۱.</ref> | #'''[[ثواب]] و [[اجر]]:''' در آیاتی به ثواب دنیا برای [[مؤمنان]] اشاره میشود: {{متن قرآن|فَآتَاهُمُ اللَّهُ ثَوَابَ الدُّنْيَا وَحُسْنَ ثَوَابِ الْآخِرَةِ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ}}<ref>«پس خداوند به آنان پاداش این جهان و پاداش نیک جهان واپسین را بخشید و خداوند نیکوکاران را دوست میدارد» سوره آل عمران، آیه ۱۴۸.</ref>؛ نیز {{متن قرآن|مَنْ كَانَ يُرِيدُ ثَوَابَ الدُّنْيَا فَعِنْدَ اللَّهِ ثَوَابُ الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَكَانَ اللَّهُ سَمِيعًا بَصِيرًا}}<ref>«هر کس پاداش این جهان را بجوید (بداند که) پاداش این جهان و جهان واپسین نزد خداوند است و خداوند شنوایی بیناست» سوره نساء، آیه ۱۳۴.</ref> [[مفسران]]، ثواب دنیا را به معنای [[سعادت]] [[دنیایی]]،<ref>المیزان، ج ۵، ص ۱۰۴.</ref> به دست آوردن سود و دفع زیان،<ref>کشف الاسرار، ج ۲، ص ۷۲۰.</ref> پیروزی بر دشمن<ref>التحریر و التنویر، ج ۳، ص ۲۴۶؛ التبیان، ج ۳، ص ۱۳.</ref> و گرفتن [[غنیمت]] از وی،<ref>مجمع البیان، ج ۳، ص ۱۸۷؛ تفسیر بیضاوی، ج ۲، ص ۱۰۲؛ الکشاف، ج ۱، ص ۵۷۴.</ref> به نیکی یاد شدن، [[شرح صدر]] و [[پاک]] شدن [[گناهان]] <ref>التفسیر الکبیر، ج ۹، ص ۳۸۲.</ref> دانستهاند. در آیهای نیز سخن از داده شدن اجر [[ابراهیم]]{{ع}} به وی در دنیاست: {{متن قرآن|وَآتَيْنَاهُ أَجْرَهُ فِي الدُّنْيَا}}<ref>« پاداش وی را در این جهان دادیم » سوره عنکبوت، آیه ۲۷.</ref> مراد از [[پاداش]] دنیایی، نیکنامی، [[درود]] فرستاده شدن به وی، داشتن ذریّه پاک و فراوان، [[مقام]] [[پیامبری]]، [[محبوب]] بودن نزد [[پیروان]] همه [[ادیان]]، [[یاری]] شدن در برابر دشمنانش و [[گسترش توحید]] دانسته شده است.<ref>الکشاف، ج ۳، ص ۴۵۱؛ جوامع الجامع، ج ۳، ص ۲۴۵؛ التحریر و التنویر، ج ۲۰، ص ۱۶۱.</ref> | ||
#'''[[فضل]] و [[رحمت]]:''' خدای | #'''[[فضل]] و [[رحمت]]:''' [[خدای متعال]] در [[داستان افک]] که گروهی از [[منافقان]] به یکی از [[همسران پیامبر]]{{صل}} [[تهمت]] زدند و [[مؤمنان]] نیز آن شایعه را تکرار کردند، به [[مسلمانان]] اعلام کرد که اگر [[فضل]] و [[رحمت]] او در [[دنیا]] و [[آخرت]] نبود، به سبب گناهی که انجام داده بودند، [[عذاب]] بزرگی دامنگیرشان میشد: {{متن قرآن|وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ لَمَسَّكُمْ فِي مَا أَفَضْتُمْ فِيهِ عَذَابٌ عَظِيمٌ}}<ref>«و اگر بخشش و بخشایش خداوند در این جهان و در جهان واپسین بر شما نمیبود برای آنچه که در آن به سخن در آمدید عذابی سترگ به شما میرسید» سوره نور، آیه ۱۴.</ref>.<ref>نمونه، ج ۱۴، ص ۳۹۴،۳۹۸.</ref> فضل و [[رحمت خدا]] در دنیا، به [[عجله]] نکردن در [[عقاب]] و مهلت برای [[توبه]] کردن [[تفسیر]] شده است.<ref>مجمع البیان، ج ۷، ص ۲۰۷؛ التفسیر الکبیر، ج ۲۳، ص ۳۴۲.</ref> | ||
#'''[[بشارت]]:''' برای [[اولیای خدا]] در [[زندگی دنیا]] و در آخرت مژدگانی است: {{متن قرآن|لَهُمُ الْبُشْرَى فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَفِي الْآخِرَةِ}}<ref>«در زندگی این جهان و در جهان واپسین نوید آنان راست» سوره یونس، آیه ۶۴.</ref> در باره مژدگانی در دنیا اقوالی است؛ مانند خوابهای خوبی که میبینند یا دیگران برای آنها میبینند، [[مردم]] آنان را [[دوست]] دارند و به [[نیکی]] یاد میکنند، بشارتهای [[قرآن]] به آنان و بشارت [[فرشتگان]] در وقت [[مرگ]] به ایشان.<ref>مجمع البیان، ج ۵، ص ۱۸۱ـ۱۸۲؛ التفسیر الکبیر، ج ۱۷، ص ۲۷۷.</ref> | #'''[[بشارت]]:''' برای [[اولیای خدا]] در [[زندگی دنیا]] و در آخرت مژدگانی است: {{متن قرآن|لَهُمُ الْبُشْرَى فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَفِي الْآخِرَةِ}}<ref>«در زندگی این جهان و در جهان واپسین نوید آنان راست» سوره یونس، آیه ۶۴.</ref> در باره مژدگانی در دنیا اقوالی است؛ مانند خوابهای خوبی که میبینند یا دیگران برای آنها میبینند، [[مردم]] آنان را [[دوست]] دارند و به [[نیکی]] یاد میکنند، بشارتهای [[قرآن]] به آنان و بشارت [[فرشتگان]] در وقت [[مرگ]] به ایشان.<ref>مجمع البیان، ج ۵، ص ۱۸۱ـ۱۸۲؛ التفسیر الکبیر، ج ۱۷، ص ۲۷۷.</ref> | ||
#'''[[برگزیدگی]]:''' [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} در دنیا [[برگزیده]] است: {{متن قرآن| وَلَقَدِ اصْطَفَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا }}<ref>« ما او را در این جهان برگزیدهایم » سوره بقره، آیه ۱۳۰.</ref> در [[تفاسیر]]، مراد از برگزیدگی آن [[حضرت]]، رسیدن وی به [[مقام عبودیت]] و [[تسلیم محض]]،<ref>المیزان، ج ۱، ص ۳۰۰.</ref> [[انتخاب]] او به [[مقام نبوت]] و [[رسالت]]، به دنیا آمدن [[فرزندان]] [[پاک]] از صلب وی،<ref>کشف الاسرار، ج ۱، ص ۳۶۴.</ref> تضمین مقام نبوت در ذریّه او، [[دستور]] به ساختن [[مسجد]] برای [[یکتاپرستی]] و [[اجابت]] خواستههای وی <ref>التحریر و التنویر، ج ۱، ص ۷۰۶.</ref> دانسته شده است. | #'''[[برگزیدگی]]:''' [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} در دنیا [[برگزیده]] است: {{متن قرآن| وَلَقَدِ اصْطَفَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا }}<ref>« ما او را در این جهان برگزیدهایم » سوره بقره، آیه ۱۳۰.</ref> در [[تفاسیر]]، مراد از برگزیدگی آن [[حضرت]]، رسیدن وی به [[مقام عبودیت]] و [[تسلیم محض]]،<ref>المیزان، ج ۱، ص ۳۰۰.</ref> [[انتخاب]] او به [[مقام نبوت]] و [[رسالت]]، به دنیا آمدن [[فرزندان]] [[پاک]] از صلب وی،<ref>کشف الاسرار، ج ۱، ص ۳۶۴.</ref> تضمین مقام نبوت در ذریّه او، [[دستور]] به ساختن [[مسجد]] برای [[یکتاپرستی]] و [[اجابت]] خواستههای وی <ref>التحریر و التنویر، ج ۱، ص ۷۰۶.</ref> دانسته شده است. |