پرش به محتوا

بحث:رسالت در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'وحی الهی' به 'وحی الهی'
جز (جایگزینی متن - 'اندیشمندان مسلمان' به 'اندیشمندان مسلمان')
جز (جایگزینی متن - 'وحی الهی' به 'وحی الهی')
خط ۴۰: خط ۴۰:
* [[ضرورت فرستادن پیامبران]]، از مهم‌ترین مباحثی است که از دیرباز مورد توجه بوده و [[دانشمندان]] برای [[تبیین]] آن از جنبه برون [[دینی]] و نظری، مباحثی با رویکردهای گوناگون ارائه کرده‌اند؛ مانند نگاه [[کلامی]] و مستند به [[حکمت الهی]]، رویکرد انسان‌شناسانه با توجه به [[محدودیت]] توان [[عقل]]<ref>الذخیره، ص ۳۲۲-۳۲۷.</ref>، دید [[عرفانی]] با لحاظ [[تکامل]] و تحصیل [[غایت آفرینش]]<ref>گوهر مراد، ص ۳۶۲-۳۶۳.</ref>، رویکرد روان شناسانه اگزیستانسیالیسم به اعتبار تحلیل نیازها و اضطراب‌های [[روانی]] [[انسان]]<ref>تاریخ فلسفه، ص ۲۹.</ref> و نگاه [[اجتماعی]] [[فیلسوفان]] با توجه به نظریه [[حکومت]] [[کامل‌ترین]] [[انسان]]<ref>السیاسة المدنیه، ص ۲۰۳-۲۰۹؛ مجموعه مصنفات شیخ اشراق، ج ۳، ص ۴۵۴؛ المیزان، ج ۲، ص ۱۳۱-۱۳۲.</ref><ref>[[حسن رضایی|رضایی، حسن]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۳، ص۵۹۸- ۶۰۹.</ref>
* [[ضرورت فرستادن پیامبران]]، از مهم‌ترین مباحثی است که از دیرباز مورد توجه بوده و [[دانشمندان]] برای [[تبیین]] آن از جنبه برون [[دینی]] و نظری، مباحثی با رویکردهای گوناگون ارائه کرده‌اند؛ مانند نگاه [[کلامی]] و مستند به [[حکمت الهی]]، رویکرد انسان‌شناسانه با توجه به [[محدودیت]] توان [[عقل]]<ref>الذخیره، ص ۳۲۲-۳۲۷.</ref>، دید [[عرفانی]] با لحاظ [[تکامل]] و تحصیل [[غایت آفرینش]]<ref>گوهر مراد، ص ۳۶۲-۳۶۳.</ref>، رویکرد روان شناسانه اگزیستانسیالیسم به اعتبار تحلیل نیازها و اضطراب‌های [[روانی]] [[انسان]]<ref>تاریخ فلسفه، ص ۲۹.</ref> و نگاه [[اجتماعی]] [[فیلسوفان]] با توجه به نظریه [[حکومت]] [[کامل‌ترین]] [[انسان]]<ref>السیاسة المدنیه، ص ۲۰۳-۲۰۹؛ مجموعه مصنفات شیخ اشراق، ج ۳، ص ۴۵۴؛ المیزان، ج ۲، ص ۱۳۱-۱۳۲.</ref><ref>[[حسن رضایی|رضایی، حسن]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۳، ص۵۹۸- ۶۰۹.</ref>
* [[بهترین]] [[تبیین]] برون [[دینی]] برای [[رسالت]] و [[ضرورت]]، که مورد [[تأیید]] [[متون دینی]] نیز هست، رویکرد [[کلامی]] است. بر اساس این نگاه، از آنجا که [[هدف آفرینش]]، رسیدن [[انسان]]، این [[خلیفه خدا]]، به کمال و [[سعادت]] از [[راه]] [[افعال]] اختیاری است، [[انتخاب]] آگاهانه او، افزون بر فراهم آوردن زمینه‌های بیرونی و وجود میل درونی، [[نیازمند]] برنامه‌ای دقیق و فراگیر است و [[حکمت الهی]] [[خدا]] ابزار لازم برای تحصیل چنین [[شناختی]] را در [[اختیار]] [[بشر]] بگذارد. از سوی دیگر، شناخت‌های متعارف [[حسی]] و [[عقلی]]، برای شناسایی این [[راه]] و برنامه کافی نیستند: {{متن قرآن|وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي وَمَا أُوتِيتُم مِّن الْعِلْمِ إِلاَّ قَلِيلاً}}<ref> از تو درباره روح می‌پرسند بگو روح از امر پروردگار من است و به شما از دانش جز اندکی نداده‌اند؛ سوره اسراء، آیه:۸۵.</ref> بلکه نیاز به [[راه]] دیگری است، تا غرض [[آفرینش انسان]] عملی گردد<ref>آموزش عقائد، ص ۱۰-۱۶.</ref> و این [[راه]]، [[ارتباط]] با [[غیب]] و [[وحی]] است؛ اما از آنجا که هرکس برای [[ارتباط]] با [[جهان]] ماوراء [[طبیعت]] [[توانایی]] و [[شایستگی]] ندارد: {{متن قرآن|وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُطْلِعَكُمْ عَلَى الْغَيْبِ }}<ref>و خداوند بر آن نیست که شما را از نهان آگاه گرداند؛ سوره آل عمران، آیه: ۱۷۹.</ref> باید انسان‌هایی باشند که مخاطب [[خدا]] شده و [[خدا]] از طریق آنها، حقایق [[جهان]] و برنامه [[سعادت]] و [[زندگی]] را برایشان روشن کند<ref>راه و راهنماشناسی، ص ۱۵-۲۰.</ref>: {{متن قرآن|وَلَكِنَّ اللَّهَ يَجْتَبِي مِن رُّسُلِهِ مَن يَشَاء}}<ref> خداوند از فرستادگان خویش هر که را بخواهد برمی‌گزیند؛ سوره آل عمران، آیه: ۱۷۹.</ref><ref>[[حسن رضایی|رضایی، حسن]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۳، ص۵۹۸- ۶۰۹.</ref>
* [[بهترین]] [[تبیین]] برون [[دینی]] برای [[رسالت]] و [[ضرورت]]، که مورد [[تأیید]] [[متون دینی]] نیز هست، رویکرد [[کلامی]] است. بر اساس این نگاه، از آنجا که [[هدف آفرینش]]، رسیدن [[انسان]]، این [[خلیفه خدا]]، به کمال و [[سعادت]] از [[راه]] [[افعال]] اختیاری است، [[انتخاب]] آگاهانه او، افزون بر فراهم آوردن زمینه‌های بیرونی و وجود میل درونی، [[نیازمند]] برنامه‌ای دقیق و فراگیر است و [[حکمت الهی]] [[خدا]] ابزار لازم برای تحصیل چنین [[شناختی]] را در [[اختیار]] [[بشر]] بگذارد. از سوی دیگر، شناخت‌های متعارف [[حسی]] و [[عقلی]]، برای شناسایی این [[راه]] و برنامه کافی نیستند: {{متن قرآن|وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي وَمَا أُوتِيتُم مِّن الْعِلْمِ إِلاَّ قَلِيلاً}}<ref> از تو درباره روح می‌پرسند بگو روح از امر پروردگار من است و به شما از دانش جز اندکی نداده‌اند؛ سوره اسراء، آیه:۸۵.</ref> بلکه نیاز به [[راه]] دیگری است، تا غرض [[آفرینش انسان]] عملی گردد<ref>آموزش عقائد، ص ۱۰-۱۶.</ref> و این [[راه]]، [[ارتباط]] با [[غیب]] و [[وحی]] است؛ اما از آنجا که هرکس برای [[ارتباط]] با [[جهان]] ماوراء [[طبیعت]] [[توانایی]] و [[شایستگی]] ندارد: {{متن قرآن|وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُطْلِعَكُمْ عَلَى الْغَيْبِ }}<ref>و خداوند بر آن نیست که شما را از نهان آگاه گرداند؛ سوره آل عمران، آیه: ۱۷۹.</ref> باید انسان‌هایی باشند که مخاطب [[خدا]] شده و [[خدا]] از طریق آنها، حقایق [[جهان]] و برنامه [[سعادت]] و [[زندگی]] را برایشان روشن کند<ref>راه و راهنماشناسی، ص ۱۵-۲۰.</ref>: {{متن قرآن|وَلَكِنَّ اللَّهَ يَجْتَبِي مِن رُّسُلِهِ مَن يَشَاء}}<ref> خداوند از فرستادگان خویش هر که را بخواهد برمی‌گزیند؛ سوره آل عمران، آیه: ۱۷۹.</ref><ref>[[حسن رضایی|رضایی، حسن]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۳، ص۵۹۸- ۶۰۹.</ref>
*در مقابل، عده‌ای [[گمان]] کرده‌اند که در [[شناخت خدا]] و دریافت [[پیام آسمانی]]، نیازی به [[پیامبران]] و [[بعثت]] ایشان نیست و [[انسان]] با اتکا به [[عقل]] می‌تواند [[راه]] [[سعادت]] و [[خداشناسی]] را شناخته و بپیماید؛ مانند براهمه<ref>جوامع الجامع، ج ۳، ص ۱۳۸.</ref>، [[صابئین]] و تناسخیه<ref>شرح المواقف، ج ۸، ص ۲۳۴-۲۳۵.</ref> در [[تاریخ]] کهن و دئیست‌ها در سده‌های اخیر.<ref>(دائرة‌المعارف راتلج) Routledge Vol.2 P.853</ref> [[استدلال]] آنان این است که [[پیام]] [[پیامبران]]، یا موافق [[حکم عقل]] است که با بودن [[عقل]] دیگر نیازی به [[پیامبر]] و [[پیام]] او نیست؛ یا [[مخالف]] [[حکم عقل]] است که [[عقل]] از قبول آن خودداری می‌کند<ref>کشف المراد، ص ۳۴۸.</ref>، در حالی‌که [[عقل انسان]] در سنجش آموزه‌های [[وحیانی]]، یا موافق یا [[ناتوان]] از [[درک]] درست آنها و ساکت و بی‌نظر است. در مواردی که [[عقل]] [[بشر]] به صورت مستقل از [[درک]] یا تفاصیل آنها درمانده است<ref>قواعد المرام، ص ۱۲۲-۱۲۴.</ref> - مانند [[شناخت]] خصوصیات و جزئیات [[مبدأ و معاد]]، [[صفات خدا]]، [[راه]] درست [[زندگی]] کردن<ref>عقل و اعتقاد دینی، ص ۴۸۷.</ref> و [[تشخیص مصالح]] و [[مفاسد]] - نیز مواردی که [[عقل]] درباره آنها هیچ‌گونه نظری ندارد - نظیر چگونگی [[عبادت خدا]] و نزدیکی به وی<ref>پاسخ به شبهات کلامی، ص ۱۴۸.</ref> - [[وحی]] [[الهی]] یگانه منبع [[شناخت]] است، هرچند نباید آن آموزه با مسلّمات [[عقلی]] در تضاد باشند. در مواردی نیز که [[عقل]] موافق آموزه‌های [[وحیانی]] است، ارائه آنها از طریق [[وحی]]، مایه تأکید بیشتر و [[اعتماد]] [[دین‌داران]] بدان می‌گردد<ref>الذخیره، ص ۳۲۴؛ کشف المراد، ص ۳۴۸.</ref><ref>[[حسن رضایی|رضایی، حسن]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۳، ص۵۹۸- ۶۰۹.</ref>.
*در مقابل، عده‌ای [[گمان]] کرده‌اند که در [[شناخت خدا]] و دریافت [[پیام آسمانی]]، نیازی به [[پیامبران]] و [[بعثت]] ایشان نیست و [[انسان]] با اتکا به [[عقل]] می‌تواند [[راه]] [[سعادت]] و [[خداشناسی]] را شناخته و بپیماید؛ مانند براهمه<ref>جوامع الجامع، ج ۳، ص ۱۳۸.</ref>، [[صابئین]] و تناسخیه<ref>شرح المواقف، ج ۸، ص ۲۳۴-۲۳۵.</ref> در [[تاریخ]] کهن و دئیست‌ها در سده‌های اخیر.<ref>(دائرة‌المعارف راتلج) Routledge Vol.2 P.853</ref> [[استدلال]] آنان این است که [[پیام]] [[پیامبران]]، یا موافق [[حکم عقل]] است که با بودن [[عقل]] دیگر نیازی به [[پیامبر]] و [[پیام]] او نیست؛ یا [[مخالف]] [[حکم عقل]] است که [[عقل]] از قبول آن خودداری می‌کند<ref>کشف المراد، ص ۳۴۸.</ref>، در حالی‌که [[عقل انسان]] در سنجش آموزه‌های [[وحیانی]]، یا موافق یا [[ناتوان]] از [[درک]] درست آنها و ساکت و بی‌نظر است. در مواردی که [[عقل]] [[بشر]] به صورت مستقل از [[درک]] یا تفاصیل آنها درمانده است<ref>قواعد المرام، ص ۱۲۲-۱۲۴.</ref> - مانند [[شناخت]] خصوصیات و جزئیات [[مبدأ و معاد]]، [[صفات خدا]]، [[راه]] درست [[زندگی]] کردن<ref>عقل و اعتقاد دینی، ص ۴۸۷.</ref> و [[تشخیص مصالح]] و [[مفاسد]] - نیز مواردی که [[عقل]] درباره آنها هیچ‌گونه نظری ندارد - نظیر چگونگی [[عبادت خدا]] و نزدیکی به وی<ref>پاسخ به شبهات کلامی، ص ۱۴۸.</ref> - [[وحی الهی]] یگانه منبع [[شناخت]] است، هرچند نباید آن آموزه با مسلّمات [[عقلی]] در تضاد باشند. در مواردی نیز که [[عقل]] موافق آموزه‌های [[وحیانی]] است، ارائه آنها از طریق [[وحی]]، مایه تأکید بیشتر و [[اعتماد]] [[دین‌داران]] بدان می‌گردد<ref>الذخیره، ص ۳۲۴؛ کشف المراد، ص ۳۴۸.</ref><ref>[[حسن رضایی|رضایی، حسن]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۳، ص۵۹۸- ۶۰۹.</ref>.


==[[حکمت]] و اهداف [[رسالت]]==
==[[حکمت]] و اهداف [[رسالت]]==
۲۱۸٬۸۳۴

ویرایش