زن در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
←زنان الگو در قرآن
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
==[[زنان]] [[الگو]] در [[قرآن]]== | ==[[زنان]] [[الگو]] در [[قرآن]]== | ||
قرآن کریم افزون بر هدایت‌های [[عقیدتی]] و رهنمودها و [[پند]] و اندرزهای [[اخلاقی]] و [[رفتاری]] که زنان را به گونه عام یا خاص مورد توجه و خطاب قرار داده‌اند، با [[هدف]] [[تعلیم و تربیت]] زنان با استفاده از شیوه الگومحور، از برخی زنان به طور مشخص نام برده و با بیان ویژگی‌های مثبت یا منفی ایشان، [[زنان]] [[مسلمان]] را به طور ضمنی به درس‌آموزی و [[عبرت‌گیری]] از راه و [[روش زندگی]] آنان [[ترغیب]] کرده است.<ref>التبیان، ج ۱۰، ص ۵۳ ـ ۵۴؛ مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۴۷۸ ـ ۴۸۰.</ref> بی‌تردید در جانب زنان [[شایسته]]، [[حضرت مریم]] | قرآن کریم افزون بر هدایت‌های [[عقیدتی]] و رهنمودها و [[پند]] و اندرزهای [[اخلاقی]] و [[رفتاری]] که زنان را به گونه عام یا خاص مورد توجه و خطاب قرار داده‌اند، با [[هدف]] [[تعلیم و تربیت]] زنان با استفاده از شیوه الگومحور، از برخی زنان به طور مشخص نام برده و با بیان ویژگی‌های مثبت یا منفی ایشان، [[زنان]] [[مسلمان]] را به طور ضمنی به درس‌آموزی و [[عبرت‌گیری]] از راه و [[روش زندگی]] آنان [[ترغیب]] کرده است.<ref>التبیان، ج ۱۰، ص ۵۳ ـ ۵۴؛ مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۴۷۸ ـ ۴۸۰.</ref> بی‌تردید در جانب زنان [[شایسته]]، [[حضرت مریم]]{{س}} به عنوان نمونه آرمانی [[دینداری]] در [[قرآن]]، گوی [[سبقت]] را از دیگر زنان ربوده است. [[مریم]] زنی است که [[فرشتگان الهی]] با وی همسخن می‌شوند و او را [[زن]] [[برگزیده]] و [[پاک]] خطاب می‌کنند {{متن قرآن|وَإِذْ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَى نِسَاءِ الْعَالَمِينَ}}<ref>«و آنگاه فرشتگان گفتند: ای مریم! خداوند تو را برگزید و پاکیزه داشت و بر زنان جهان برتری داد» سوره آل عمران، آیه ۴۲.</ref>، با مائده‌های آسمانی از وی [[پذیرایی]] می‌شود {{متن قرآن|فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَأَنْبَتَهَا نَبَاتًا حَسَنًا وَكَفَّلَهَا زَكَرِيَّا كُلَّمَا دَخَلَ عَلَيْهَا زَكَرِيَّا الْمِحْرَابَ وَجَدَ عِنْدَهَا رِزْقًا قَالَ يَا مَرْيَمُ أَنَّى لَكِ هَذَا قَالَتْ هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَرْزُقُ مَنْ يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ}}<ref>«پس خداوند آن (دختر) را به نیکی پذیرفت و به نیکی (پروراند و) برآورد و زکریّا را سرپرست او کرد و هرگاه زکریّا در محراب (عبادت) نزد وی می‌رفت کنار او، رزقی می‌یافت و می‌پرسید: ای مریم! این از کجا برای تو آمده است؟ و او می‌گفت: از نزد خداوند؛ (آری) خداوند به هر که بخواهد بی‌حساب (و شمار) روزی می‌دهد» سوره آل عمران، آیه ۳۷.</ref>، [[خداوند]] او و فرزندش را نشانه خود معرفی میکند {{متن قرآن|وَجَعَلْنَا ابْنَ مَرْيَمَ وَأُمَّهُ آيَةً وَآوَيْنَاهُمَا إِلَى رَبْوَةٍ ذَاتِ قَرَارٍ وَمَعِينٍ}}<ref>«و پسر مریم و مادرش را نشانه‌ای گرداندیم و آن دو را در پناه پشته‌ای هموار و دارای آبی روان جای دادیم» سوره مؤمنون، آیه ۵۰.</ref> و با تأکید بر ویژگی‌هایی همچون [[پاکدامنی]] و [[مجاهدت]] او در [[عبادت]]، بارها از او به بزرگی یاد میکند؛ همچنین [[آسیه]]، [[همسر فرعون]] با [[صبر]] و [[استقامت]] مثال‌زدنی‌اش این [[حقیقت]] را عملاً [[ثابت]] میکند که زن، بلکه هر [[انسانی]] با برخورداری از [[اراده]] و [[اختیار]] [[فطری]]، می‌تواند در نامساعدترین اوضاع و شرایط [[اجتماعی]]، مانند [[زندگی]] تحت [[سلطه]] همسری چون [[فرعون]] نیز، [[ایمان]] خود را [[حفظ]] کند و به این ترتیب، از سوی خداوند "[[مَثَل]]" و نمونه‌ای آرمانی برای انسان‌های باایمان مطرح شده است. | ||
در قرآن، زنان دیگری نیز به نیکویی نام برده شده‌اند که می‌توان از [[حیا]] و [[متانت]] [[دختران شعیب]] ( | در قرآن، زنان دیگری نیز به نیکویی نام برده شده‌اند که می‌توان از [[حیا]] و [[متانت]] [[دختران شعیب]] {{متن قرآن|فَجَاءَتْهُ إِحْدَاهُمَا تَمْشِي عَلَى اسْتِحْيَاءٍ قَالَتْ إِنَّ أَبِي يَدْعُوكَ لِيَجْزِيَكَ أَجْرَ مَا سَقَيْتَ لَنَا فَلَمَّا جَاءَهُ وَقَصَّ عَلَيْهِ الْقَصَصَ قَالَ لَا تَخَفْ نَجَوْتَ مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ}}<ref>«آنگاه یکی از آن دو که با شرم گام برمی‌داشت نزد او آمد، گفت: پدرم تو را فرا می‌خواند تا مزد آبی را که برای ما (به گوسفندان) دادی به تو بپردازد و چون (موسی) نزد او آمد و داستان (خود) را برای او بازگفت، (شعیب) گفت: مهراس که از گروه ستمکاران رهایی یافتی» سوره قصص، آیه ۲۵.</ref> و برخورد عاقلانه و حکیمانه [[ملکه]] [[سبأ]] {{متن قرآن|قَالَتْ إِنَّ الْمُلُوكَ إِذَا دَخَلُوا قَرْيَةً أَفْسَدُوهَا وَجَعَلُوا أَعِزَّةَ أَهْلِهَا أَذِلَّةً وَكَذَلِكَ يَفْعَلُونَ}}<ref>«گفت: پادشاهان چون به شهری درآیند آن را ویران و مردم گرانمایه آن را خوار و بدین‌گونه رفتار می‌کنند» سوره نمل، آیه ۳۴.</ref>.<ref>نک: زاد المسیر، ج ۳، ص ۳۶۰ ـ ۳۶۱؛ المیزان، ج ۱، ص ۳۶۰.</ref> نام برد. البته الگوی زن مسلمان در قرآن به زنانی اختصاص ندارد که نامشان به [[صراحت]] در قرآن آمده است. با توجه به [[آیات]] فراوانی که بر حسب [[روایات]]، در بیان [[شأن]] و [[منزلت]] والای [[اهل بیت پیامبر]]{{عم}} نازل شده‌اند، از جمله [[آیه مباهله]] {{متن قرآن|فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ}}<ref>«بنابراین، پس از دست یافتن تو به دانش، به هر کس که با تو به چالش برخیزد؛ بگو: بیایید تا فرزندان خود و فرزندان شما و زنان خود و زنان شما و خودی‌های خویش و خودی‌های شما را فرا خوانیم آنگاه (به درگاه خداوند) زاری کنیم تا لعنت خداوند را بر دروغگویان نهیم» سوره آل عمران، آیه ۶۱.</ref>، [[آیه تطهیر]] {{متن قرآن|وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْأُولَى وَأَقِمْنَ الصَّلَاةَ وَآتِينَ الزَّكَاةَ وَأَطِعْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref>«و در خانه‌هایتان آرام گیرید و چون خویش‌آرایی دوره جاهلیت نخستین خویش‌آرایی مکنید و نماز بپا دارید و زکات بپردازید و از خداوند و فرستاده او فرمانبرداری کنید؛ جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref> و آیاتی از [[سوره دهر]]، <ref>نک: التبیان، ج ۲، ص ۴۸۴؛ ج ۸، ص ۳۳۹؛ ج ۱۰، ص ۲۰۸ ـ ۲۱۱.</ref> دخت گرامی آن [[حضرت]]، [[فاطمه]] [[زهرا]]{{س}} نیز [[الگوی قرآنی]] [[زن]] [[مسلمان]] و بر پایه روایاتی از [[شیعه]] <ref>الامالی، صدوق، ص ۷۸؛ الامالی، طوسی، ص ۸۵؛ نورالثقلین، ج ۱، ص ۳۳۸.</ref> و [[سنی]] <ref>مسند احمد، ج ۶، ص ۲۸۲؛ صحیح البخاری، ج ۷، ص ۱۴۲؛ المستدرک، ج ۳، ص ۱۵۶.</ref> از [[پیامبر]]{{صل}}، [[برترین]] [[زنان]] عالَم از ابتدا تا [[پایان جهان]] است. | ||
[[قرآن کریم]] در جانب زنان ناشایسته نیز به [[همسر]] | [[قرآن کریم]] در جانب زنان ناشایسته نیز به [[همسر]] [[نوح]] و همسر [[لوط]] اشاره میکند که به رغم برخوردار بودن از [[نعمت]] پیوند [[زناشویی]] با دو تن از [[پیامبران برگزیده]] و بزرگ [[الهی]]، به [[آرمان]] آنان [[خیانت]] کرده، مسیر [[باطل]] را برگزیدند و در نتیجه، مشمول [[غضب]] و [[عذاب]] [[خداوند]] شدند.<ref>[[حسین بستان|بستان، حسین]]، [[زن (مقاله)|مقاله «زن»]]، [[ دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۴ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۴]]</ref> | ||
==تصویر تمثیلی [[زن]] در [[قرآن]]== | ==تصویر تمثیلی [[زن]] در [[قرآن]]== | ||