خانه: تفاوت میان نسخه‌ها
←احکام خانه
| خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
[[قرآن]] احکامی برای خانه برمی‌شمرد. | [[قرآن]] احکامی برای خانه برمی‌شمرد. | ||
=== ممنوعیت [[اخراج]] [[زنان]] شوهرمرده و مطلقه از خانه=== | === ممنوعیت [[اخراج]] [[زنان]] شوهرمرده و مطلقه از خانه=== | ||
ممنوعیت اخراج زنان شوهر مرده یا مطلقه از سکونتگاهشان پیش از انقضای عدّه آنان از [[آیات]] ۲۴۰ | ممنوعیت اخراج زنان شوهر مرده یا مطلقه از سکونتگاهشان پیش از انقضای عدّه آنان از [[آیات]] {{متن قرآن|وَالَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنْكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَاجًا وَصِيَّةً لِأَزْوَاجِهِمْ مَتَاعًا إِلَى الْحَوْلِ غَيْرَ إِخْرَاجٍ فَإِنْ خَرَجْنَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِي مَا فَعَلْنَ فِي أَنْفُسِهِنَّ مِنْ مَعْرُوفٍ وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ}}<ref>«و کسانی از شما که می‌میرند و همسرانی به جای می‌نهند، باید برای همسرانشان هزینه زندگی تا یک سال را وصیّت کنند بی‌آنکه آنان را (از خانه شوهر) بیرون کنند و اگر آنان خود بیرون روند در آنچه آنها به شایستگی با خویش می‌کنند بر شما گناهی نیست و خداوند پیروزمندی» سوره بقره، آیه ۲۴۰.</ref>، {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ وَأَحْصُوا الْعِدَّةَ وَاتَّقُوا اللَّهَ رَبَّكُمْ لَا تُخْرِجُوهُنَّ مِنْ بُيُوتِهِنَّ وَلَا يَخْرُجْنَ إِلَّا أَنْ يَأْتِينَ بِفَاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ وَتِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ وَمَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ لَا تَدْرِي لَعَلَّ اللَّهَ يُحْدِثُ بَعْدَ ذَلِكَ أَمْرًا}}<ref>«ای پیامبر! چون زنان را طلاق می‌دهید، هنگام (آغاز) عده‌شان طلاق دهید و حساب عده را نگاه دارید و از خداوند- پروردگارتان- پروا کنید؛ آنان را از خانه‌هاشان بیرون نرانید- و خود نیز بیرون نروند- مگر کار ناشایسته آشکاری کرده باشند و اینها احکام خداوند است و هر که از احکام خداوند پا فراتر نهد بی‌گمان به خویش ستم کرده است؛ تو نمی‌دانی، شاید خداوند پس از آن فرمانی (تازه) پیش آورد» سوره طلاق، آیه ۱.</ref> برداشت می‌شود؛ با این توضیح که [[آیه]] {{متن قرآن|وَالَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنْكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَاجًا وَصِيَّةً لِأَزْوَاجِهِمْ مَتَاعًا إِلَى الْحَوْلِ غَيْرَ إِخْرَاجٍ فَإِنْ خَرَجْنَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِي مَا فَعَلْنَ فِي أَنْفُسِهِنَّ مِنْ مَعْرُوفٍ وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ}}<ref>«و کسانی از شما که می‌میرند و همسرانی به جای می‌نهند، باید برای همسرانشان هزینه زندگی تا یک سال را وصیّت کنند بی‌آنکه آنان را (از خانه شوهر) بیرون کنند و اگر آنان خود بیرون روند در آنچه آنها به شایستگی با خویش می‌کنند بر شما گناهی نیست و خداوند پیروزمندی» سوره بقره، آیه ۲۴۰.</ref> ممنوعیت اخراج از مکان سکونت (خانه) را برای زنان شوهر مرده یک سال و در آیه {{متن قرآن|وَالَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنْكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَاجًا يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْرًا فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِيمَا فَعَلْنَ فِي أَنْفُسِهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ}}<ref>«و کسانی از شما که می‌میرند و همسرانی به جای می‌نهند، آن همسران باید چهار ماه و ده روز انتظار کشند و چون به سرآمد عدّه خود رسیدند، در آنچه به شایستگی با خویش می‌کنند بر شما گناهی نیست و خداوند از آنچه می‌کنید آگاه است» سوره بقره، آیه ۲۳۴.</ref> عدّه این‌گونه زنان را ۴ ماه و ۱۰ [[روز]] می‌داند، از این‌رو به دیده بسیاری از [[فقها]] <ref>مسالک الافهام، ج ۴، ص ۷۳؛ العره‌الوثقی، ج ۶، ص ۹۷؛ جامع‌المدارک، ج ۴، ص ۵۵۸. </ref> و [[مفسران]]،<ref>تفسیر قمی، ج ۱، ص ۶،۷۷؛ التبیان، ج ۲، ص ۲۶۱ - ۲۶۲؛ تفسیر بغوی، ج ۱، ص ۳۱۴. </ref> آیه {{متن قرآن|وَالَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنْكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَاجًا وَصِيَّةً لِأَزْوَاجِهِمْ مَتَاعًا إِلَى الْحَوْلِ غَيْرَ إِخْرَاجٍ فَإِنْ خَرَجْنَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِي مَا فَعَلْنَ فِي أَنْفُسِهِنَّ مِنْ مَعْرُوفٍ وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ}}<ref>«و کسانی از شما که می‌میرند و همسرانی به جای می‌نهند، باید برای همسرانشان هزینه زندگی تا یک سال را وصیّت کنند بی‌آنکه آنان را (از خانه شوهر) بیرون کنند و اگر آنان خود بیرون روند در آنچه آنها به شایستگی با خویش می‌کنند بر شما گناهی نیست و خداوند پیروزمندی» سوره بقره، آیه ۲۴۰.</ref> با آیه {{متن قرآن|وَالَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنْكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَاجًا يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْرًا فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِيمَا فَعَلْنَ فِي أَنْفُسِهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ}}<ref>«و کسانی از شما که می‌میرند و همسرانی به جای می‌نهند، آن همسران باید چهار ماه و ده روز انتظار کشند و چون به سرآمد عدّه خود رسیدند، در آنچه به شایستگی با خویش می‌کنند بر شما گناهی نیست و خداوند از آنچه می‌کنید آگاه است» سوره بقره، آیه ۲۳۴.</ref> [[نسخ]] شده و آیه [[ناسخ]] تنها در تألیف ([[گردآوری قرآن]] در [[روزگار]] [[صحابه]]) بر [[منسوخ]] مقدّم شده و در مقابل، برخی معتقدند ممنوعیت اخراج این‌گونه زنان از خانه‌شان در ۴ ماه و ۱۰ روز بر اساس [[حکم]] است و باقی مدت تا یک سال با [[وصیت]] انجام می‌شود. <ref>نک: فقه القرآن، ج ۲، ص ۱۷۱. </ref> بر اساس آیه {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ وَأَحْصُوا الْعِدَّةَ وَاتَّقُوا اللَّهَ رَبَّكُمْ لَا تُخْرِجُوهُنَّ مِنْ بُيُوتِهِنَّ وَلَا يَخْرُجْنَ إِلَّا أَنْ يَأْتِينَ بِفَاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ وَتِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ وَمَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ لَا تَدْرِي لَعَلَّ اللَّهَ يُحْدِثُ بَعْدَ ذَلِكَ أَمْرًا}}<ref>«ای پیامبر! چون زنان را طلاق می‌دهید، هنگام (آغاز) عده‌شان طلاق دهید و حساب عده را نگاه دارید و از خداوند- پروردگارتان- پروا کنید؛ آنان را از خانه‌هاشان بیرون نرانید- و خود نیز بیرون نروند- مگر کار ناشایسته آشکاری کرده باشند و اینها احکام خداوند است و هر که از احکام خداوند پا فراتر نهد بی‌گمان به خویش ستم کرده است؛ تو نمی‌دانی، شاید خداوند پس از آن فرمانی (تازه) پیش آورد» سوره طلاق، آیه ۱.</ref>، {{متن قرآن|وَاللَّائِي يَئِسْنَ مِنَ الْمَحِيضِ مِنْ نِسَائِكُمْ إِنِ ارْتَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلَاثَةُ أَشْهُرٍ وَاللَّائِي لَمْ يَحِضْنَ وَأُولَاتُ الْأَحْمَالِ أَجَلُهُنَّ أَنْ يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مِنْ أَمْرِهِ يُسْرًا}}<ref>«و آن زنانتان که از حیض ناامیدند اگر در کارشان تردید دارید، عده آنان سه ماه است (نیز) عدّه زنانی که حیض ندیده‌اند؛ و عدّه زنان باردار این است که بزایند و هر که از خداوند پروا کند برای او در کار وی آسانی پدید می‌آورد» سوره طلاق، آیه ۴.</ref> ممنوعیت اخراج از خانه سکونتگاه پیش از طلاق، برای زنان مطلّقه در [[زمان]] عدّه آنان است.<ref>[[ حسین علی یوسف‌زاده|یوسف‌زاده]] و [[مرضیه قدمی|قدمی]]، [[خانه (مقاله)|مقاله "خانه "]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱.</ref> | ||
===[[حبس]] خانگی=== | ===[[حبس]] خانگی=== | ||
[[خدا]] در آیه ۱۵ | [[خدا]] در آیه {{متن قرآن|وَاللَّاتِي يَأْتِينَ الْفَاحِشَةَ مِنْ نِسَائِكُمْ فَاسْتَشْهِدُوا عَلَيْهِنَّ أَرْبَعَةً مِنْكُمْ فَإِنْ شَهِدُوا فَأَمْسِكُوهُنَّ فِي الْبُيُوتِ حَتَّى يَتَوَفَّاهُنَّ الْمَوْتُ أَوْ يَجْعَلَ اللَّهُ لَهُنَّ سَبِيلًا}}<ref>«و از زنان شما آنان که زنا کنند چهار تن از میان خود بر آنان گواه گیرید و اگر گواهی دهند، آنها را در خانه‌ها بازدارید تا مرگ، آنان را دریابد یا خداوند، راهی (دیگر) پیش پای آنها بگذارد» سوره نساء، آیه ۱۵.</ref> به [[حبس]] خانگی زنانی که مرتکب فاحشه شده و ۴ [[شاهد]] بر آن [[گواهی]] داده‌اند، [[دستور]] می‌دهد و پایان آن را [[مرگ]] در حبس یا رسیدن فرمانی نو <ref>نک: آلاء الرحمن، ج ۲، ص ۵۶ - ۵۷؛ تفسیر شاهی، ج ۲، ص ۶۵۳. </ref> از [[خدا]] یاد می‌کند. بیشتر [[مفسران]]، این فاحشه را [[زنا]] <ref> تفسیر ثعلبی، ج ۳، ص ۲۷۱؛ تفسیر بیضاوی، ج ۲، ص ۶۵؛ زادالمسیر، ج ۱، ص ۳۸۱. </ref> و حبس خانگی تا [[زمان]] مرگ را حدّ آن در [[صدر اسلام]] دانسته‌اند،<ref>احکام القرآن، ابن عربی، ج ۱، ص ۳۵۷ - ۳۵۸؛ احکام القرآن، جصاص، ج ۳، ص ۴۲. </ref> که با [[آیه]] {{متن قرآن|الزَّانِيَةُ وَالزَّانِي فَاجْلِدُوا كُلَّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا مِائَةَ جَلْدَةٍ وَلَا تَأْخُذْكُمْ بِهِمَا رَأْفَةٌ فِي دِينِ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَلْيَشْهَدْ عَذَابَهُمَا طَائِفَةٌ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>«به هر یک از زن و مرد زناکار صد تازیانه بزنید و اگر به خداوند و روز بازپسین ایمان دارید نباید در دین خداوند بخشایشی بر آن دو به شما دست دهد و هنگام عذابشان باید دسته‌ای از مؤمنان گواه باشند» سوره نور، آیه ۲.</ref> یا [[سخن پیامبر]]{{صل}} ـ که [[حکم]] زنا را برای [[زنان]] بی‌همسر، تازیانه و برای زنان شوهردار، سنگسار اعلام کرد ـ [[نسخ]] شده است.<ref>احکام القرآن، جصاص، ج ۳، ص ۴۲ - ۴۴؛ تفسیر شاهی، ج ۲، ص ۶۵۳؛ احکام القرآن، کیاهراسی، ج ۲، ص ۳۷۴، ۳۷۷. </ref> در چرایی حبس خانگی به جای [[زندان]] گفته شده که شمار زنان جانی در صدر اسلام چندان نبوده که به تأسیس زندان نیاز باشد.<ref> احکام القرآن، ابن عربی، ج ۱، ص ۳۵۷. </ref> برخی نیز آن را تسهیل در حکم و [[اغماض]] از [[سختگیری]] دانسته‌اند.<ref>المیزان، ج ۴، ص ۲۳۴. </ref> در مقابل، برخی به استناد خلاف اصل بودن نسخ آیه را نسخ نشده و حامل حکمی خاص دانسته‌اند؛ بعضی نیز حبس را مجازاتی افزون بر تازیانه و دلیل آن را عدم رودر رو شدن با مردان دانسته <ref>مسالک الافهام، ج ۴، ص ۱۸۹ - ۱۹۰. </ref> و برخی نیز فاحشه را به مساحقه معنا کرده‌اند<ref> نک: مسالک الافهام، ج ۴، ص ۱۹۰؛ کنزالعرفان، ج ۲، ص ۳۳۹. </ref>.<ref>[[ حسین علی یوسف‌زاده|یوسف‌زاده]] و [[مرضیه قدمی|قدمی]]، [[خانه (مقاله)|مقاله "خانه "]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱.</ref> | ||
=== [[خانه نشینی]]=== | === [[خانه نشینی]]=== | ||
[[خدا]] در | [[خدا]] در آیه {{متن قرآن|وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْأُولَى وَأَقِمْنَ الصَّلَاةَ وَآتِينَ الزَّكَاةَ وَأَطِعْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref>«و در خانه‌هایتان آرام گیرید و چون خویش‌آرایی دوره جاهلیت نخستین خویش‌آرایی مکنید و نماز بپا دارید و زکات بپردازید و از خداوند و فرستاده او فرمانبرداری کنید؛ جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref> به [[زنان پیامبر]]{{صل}} [[دستور]] می‌دهد که در خانه‌های خود بمانند و مانند [[دوران جاهلیت]] [[زینت]] خود را آشکار نسازند. در این باره که آیا [[حکم]] [[آیه]] چنان‌که منطوق آن گویاست، ویژه زنان پیامبر{{صل}} است، یا خطاب به [[زنان]] [[حضرت]] برای تأکید بیشتر در مورد آنان است، وگرنه حکم عام است و شامل همه زنان،<ref> تفسیر قرطبی، ج۱۴، ص۱۷۹؛ المنیر، ج۲۲، ص۱۳. </ref> نیز اینکه آیا حکم به [[خانه‌نشینی]] مطلق و دلیل بر عدم جواز هرگونه خروجی است،<ref> نک: تفسیر ثعلبی، ج ۸، ص ۳۴؛ احکام القرآن، ابن عربی، ج ۳، ص ۱۵۳۵؛ الدر المنثور،ج ۵، ص ۱۹۶-۱۹۷. </ref> یا [[حرمت]] خروج در مسائل [[سیاسی]] مراد است،<ref> تفصیل الشریعه، ج ۱، ص ۵۷۹، "کتاب الصلاة ".</ref> به تفصیل سخن گفته شده است. [[دانشمندان شیعه]]، ضمن اینکه حکم این آیه را فراگیر دانسته، بر [[لزوم]] خانه‌نشینی همه زنان به ویژه زنان پیامبر{{صل}} جز در موارد ضروری تأکید کرده‌اند.<ref> نک: کتاب القضا، ج ۱، ص ۴۷؛ الفرقان، ج ۲۴، ص ۱۰۵. </ref> بر این اساس، [[کردار]] [[عایشه]] را که بی‌اعتنا به این آیه خانه‌نشینی را رها و سوار بر شتر [[اصحاب]] [[فتنه]] را در [[جنگ جمل]] [[هدایت]] کرد، [[نقد]] کرده و آن را عملی بر خلاف دستور [[کتاب الهی]] دانسته <ref>. نک: الفرقان، ج ۲۴، ص ۱۰۰؛ مخزن العرفان، ج ۱۰، ص ۲۲۳. </ref> و [[گریه]] عایشه به هنگام قرائت این آیه را دلیل این [[خطا]] و یادآوری آن یاد کرده‌اند.<ref> البحرالمحیط، ج۸، ص۴۷۷؛ الفرقان، ج۲۴، ص۱۰۶. </ref> در مقابل، [[اهل سنت]]، ضمن حکم به حرمت خروج غیر [[اضطراری]] زنان پیامبر{{صل}} خروج عایشه در جنگ جمل را با [[اجتهاد]] عایشه و برای [[اصلاح]] میان [[امت اسلامی]] دانسته؛<ref>احکام القرآن، ابن عربی، ج ۳، ص ۱۵۳۶؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۴، ص ۱۸۱. </ref> لیکن [[دانشمندان شیعه]] آن را [[اجتهادی]] در مقابل [[نص قرآن]] دانسته‌اند.<ref> النص والاجتهاد، ص ۴۲۴. </ref>.<ref>[[ حسین علی یوسف‌زاده|یوسف‌زاده]] و [[مرضیه قدمی|قدمی]]، [[خانه (مقاله)|مقاله "خانه "]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱.</ref> | ||
=== اجاره و فروش خانه‌های [[مکه]]=== | === اجاره و فروش خانه‌های [[مکه]]=== | ||
[[دانشمندان اسلامی]] درباره فروش یا اجاره خانه‌های مکه متفاوت سخن گفته‌اند: بسیاری فروش و نیز اجاره خانه‌های مکه را جایز ندانسته و برخی از [[فقهاء]] <ref>الخلاف، ج ۳، ص ۱۸۸ - ۱۹۰؛ بدائع الصنائع، ج ۵، ص ۱۴۶؛ المغنی، ج ۴، ص ۳۳۰.</ref> و [[مفسران]] <ref>نک: التفسیر الکبیر، ج ۲۳، ص ۲۱۷؛ التبیان، ج ۷، ص ۳۰۶؛ الصافی، ج ۳، ص ۳۷۱ - ۳۷۲.</ref> این [[حکم]] را از [[آیه]] ۲۵ | [[دانشمندان اسلامی]] درباره فروش یا اجاره خانه‌های مکه متفاوت سخن گفته‌اند: بسیاری فروش و نیز اجاره خانه‌های مکه را جایز ندانسته و برخی از [[فقهاء]] <ref>الخلاف، ج ۳، ص ۱۸۸ - ۱۹۰؛ بدائع الصنائع، ج ۵، ص ۱۴۶؛ المغنی، ج ۴، ص ۳۳۰.</ref> و [[مفسران]] <ref>نک: التفسیر الکبیر، ج ۲۳، ص ۲۱۷؛ التبیان، ج ۷، ص ۳۰۶؛ الصافی، ج ۳، ص ۳۷۱ - ۳۷۲.</ref> این [[حکم]] را از [[آیه]] {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَيَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَالْمَسْجِدِ الْحَرَامِ الَّذِي جَعَلْنَاهُ لِلنَّاسِ سَوَاءً الْعَاكِفُ فِيهِ وَالْبَادِ وَمَنْ يُرِدْ فِيهِ بِإِلْحَادٍ بِظُلْمٍ نُذِقْهُ مِنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ}}<ref>«بی‌گمان به کسانی که کفر ورزیده‌اند و (مردم را) از راه خداوند و از مسجد الحرام- که آن را برای بومی و غیر بومی یکسان قرار داده‌ایم- باز می‌دارند و (نیز) به هر کس که در آن از سر ستم آهنگ کژروی کند، از عذابی دردناک می‌چشانیم» سوره حج، آیه ۲۵.</ref> دریافته‌اند. بر این اساس، [[مسجدالحرام]] در آیه عام و شامل همه منطقه [[حرم]] می‌شود <ref>نک: الخلاف، ج ۳، ص ۱۸۸.</ref> و با توجه به جمله {{متن قرآن|سَوَاءً الْعَاكِفُ فِيهِ وَالْبَادِ }} همه [[مؤمنان]] ساکن و [[زائر]] در بهره‌برداری از [[سرزمین]] مکه مساوی بوده و فروش و اجاره خانه‌های آن به [[زائران]] و مجاوران جایز نیست: {{متن قرآن|وَالْمَسْجِدِ الْحَرَامِ الَّذِي جَعَلْنَاهُ لِلنَّاسِ سَوَاءً الْعَاكِفُ فِيهِ وَالْبَادِ }} آنان آیه {{متن قرآن|سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آيَاتِنَا إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ}}<ref>«پاکا آن (خداوند) که شبی بنده خویش را از مسجد الحرام تا مسجد الاقصی - که پیرامون آن را خجسته گردانده‌ایم- برد تا از نشانه‌هایمان بدو نشان دهیم، بی‌گمان اوست که شنوای بیناست» سوره اسراء، آیه ۱.</ref> را [[شاهد]] ادعای خود در توسعه مفهوم مسجدالحرام دانسته و گفته‌اند: این آیه، [[اسراء]] [[پیامبر]]{{صل}} را از مسجدالحرام دانسته، در حالی که [[سیر]] ایشان نه از [[مسجد]]، از محدوده آن، [[خانه]] [[خدیجه]]،<ref>مناقب، ج۱، ص۱۵۳؛ بحارالانوار، ج۱۸، ص۳۸۰.</ref> خانه [[ام‌هانی]] <ref>الطبقات، ج۱، ص۲۱۴؛ الدرالمنثور، ج۴، ص۱۴۹.</ref> یا [[شعب ابی‌طالب]] <ref>الطبقات، ج۱، ص ۲۱۴؛ البحر المحیط، ج ۷، ص ۹.</ref> بوده است. | ||
برخی، [[نزول آیه]] را در سال ۶ [[بعثت]] و به هنگامی دانسته‌اند که [[مشرکان]] پیامبر{{صل}} را از ورود به مکه بازداشتند.<ref>کشف الاسرار، ج ۶، ص ۳۵۳؛ الاصفی، ج ۲، ص ۸۰۲؛ نورالثقلین، ج ۳، ص ۴۸۰.</ref> روایاتی این برداشت را [[تأیید]] می‌کنند.<ref>نهج‌البلاغه، ج ۳، ص ۱۲۸؛ نیز نک: الصافی، ج ۳، ص ۳۷۱.</ref> در [[روایات]]، از گذاشتن در برای خانه‌های مکه منع شده و بر همین اساس [[امام صادق]]{{ع}} [[معاویه]] را نخستین کسی می‌داند که برای [[خانه]] خودش در [[مکه]] در قرار داد.<ref> الکافی، ج ۱، ص ۲۴۳ - ۲۴۴.</ref> [[سیره عملی]] [[مسلمانان]] [[صدر اسلام]] نیز [[شاهد]] دیگری بر این مدعا دانسته شده است.<ref>البحرالمحیط، ج ۷، ص ۴۹۹ - ۵۰۰؛ نیز نک: جامع البیان، ج ۱۷، ص ۱۰۲ - ۱۰۳؛ مدارک الاحکام، ج ۸، ص ۲۵۶.</ref> در مقابل، برخی [[آیه]] یاد شده را برای [[استدلال]] بر عدم جواز فروش یا اجاره خانه‌های مکه بس ندانسته <ref>السرائر، ج ۱، ص ۶۴۴ - ۶۴۵.</ref> و با استدلال به [[روایات]] <ref>وسائل الشیعه، ج ۱۳، ص ۲۶۷ - ۲۷۰؛ جواهرالکلام، ج ۲۰، ص ۴۸ - ۴۹.</ref> و [[اجماع]] این ادعا را [[ثابت]] کرده‌اند.<ref>السرائر، ج ۱، ص ۶۴۴ - ۶۴۵؛ مختلف الشیعه، ج ۴، ص ۳۶۶ - ۳۶۸.</ref> برخی، دلیل دیگر این [[حکم]] را مفتوحه‌العنوة بودن مکه ([[تصرف]] آن با [[جنگ]]) دانسته‌اند.<ref> المغنی، ج ۴، ص ۳۰۵؛ تذکرة الفقهاء، ج ۱۰، ص ۳۹ - ۴۱.</ref> در این باره، حمل آیه بر [[کراهت]] فروش و اجاره خانه‌های مکه در موسم [[حج]] نیز یکی از اقوال است.<ref>بدائع الصنائع، ج۵، ص۴۶؛ الحدائق، ج۱۷، ص۳۵۰؛ حاشیة رد المحتار، ج۶، ص۵۲۴ - ۵۲۵.</ref>.<ref>[[ حسین علی یوسف‌زاده|یوسف‌زاده]] و [[مرضیه قدمی|قدمی]]، [[خانه (مقاله)|مقاله "خانه "]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱.</ref> | برخی، [[نزول آیه]] را در سال ۶ [[بعثت]] و به هنگامی دانسته‌اند که [[مشرکان]] پیامبر{{صل}} را از ورود به مکه بازداشتند.<ref>کشف الاسرار، ج ۶، ص ۳۵۳؛ الاصفی، ج ۲، ص ۸۰۲؛ نورالثقلین، ج ۳، ص ۴۸۰.</ref> روایاتی این برداشت را [[تأیید]] می‌کنند.<ref>نهج‌البلاغه، ج ۳، ص ۱۲۸؛ نیز نک: الصافی، ج ۳، ص ۳۷۱.</ref> در [[روایات]]، از گذاشتن در برای خانه‌های مکه منع شده و بر همین اساس [[امام صادق]]{{ع}} [[معاویه]] را نخستین کسی می‌داند که برای [[خانه]] خودش در [[مکه]] در قرار داد.<ref> الکافی، ج ۱، ص ۲۴۳ - ۲۴۴.</ref> [[سیره عملی]] [[مسلمانان]] [[صدر اسلام]] نیز [[شاهد]] دیگری بر این مدعا دانسته شده است.<ref>البحرالمحیط، ج ۷، ص ۴۹۹ - ۵۰۰؛ نیز نک: جامع البیان، ج ۱۷، ص ۱۰۲ - ۱۰۳؛ مدارک الاحکام، ج ۸، ص ۲۵۶.</ref> در مقابل، برخی [[آیه]] یاد شده را برای [[استدلال]] بر عدم جواز فروش یا اجاره خانه‌های مکه بس ندانسته <ref>السرائر، ج ۱، ص ۶۴۴ - ۶۴۵.</ref> و با استدلال به [[روایات]] <ref>وسائل الشیعه، ج ۱۳، ص ۲۶۷ - ۲۷۰؛ جواهرالکلام، ج ۲۰، ص ۴۸ - ۴۹.</ref> و [[اجماع]] این ادعا را [[ثابت]] کرده‌اند.<ref>السرائر، ج ۱، ص ۶۴۴ - ۶۴۵؛ مختلف الشیعه، ج ۴، ص ۳۶۶ - ۳۶۸.</ref> برخی، دلیل دیگر این [[حکم]] را مفتوحه‌العنوة بودن مکه ([[تصرف]] آن با [[جنگ]]) دانسته‌اند.<ref> المغنی، ج ۴، ص ۳۰۵؛ تذکرة الفقهاء، ج ۱۰، ص ۳۹ - ۴۱.</ref> در این باره، حمل آیه بر [[کراهت]] فروش و اجاره خانه‌های مکه در موسم [[حج]] نیز یکی از اقوال است.<ref>بدائع الصنائع، ج۵، ص۴۶؛ الحدائق، ج۱۷، ص۳۵۰؛ حاشیة رد المحتار، ج۶، ص۵۲۴ - ۵۲۵.</ref>.<ref>[[ حسین علی یوسف‌زاده|یوسف‌زاده]] و [[مرضیه قدمی|قدمی]]، [[خانه (مقاله)|مقاله "خانه "]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱.</ref> | ||