همسایه در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

همسایه در اخلاق اسلامی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۰۳

۷٬۶۳۳ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۱

←‏اقسام همسایه‌ها

دیداریویکی‌متن

Jaafari

مدیران

۷۳٬۳۴۳

ویرایش

@@ خط ۵۲: / خط ۵۲: @@
 به نظر می‌رسد این تقسیم‌ها همگی برای رفع توهم‌هایی است که [[حقوق]] همسایگی را به برخی از همسایگان اختصاص می‌دهد و در [[حقیقت]] نوعی پاسخ به اشکال است. توضیح اینکه ممکن است کسی [[فکر]] کند فقط همسایه مسلمان دارای حق همسایگی است یا فقط همسایه‌های نزدیک از این حقوق برخوردارند. در پاسخ به این قبیل [[تبعیض‌ها]] و به منظور تعمیم [[حقوق]] [[همسایگی]] [[قرآن کریم]] فرمود به [[همسایه]] [[احسان]] کنید چه دور و چه نزدیک و [[پیامبر اکرم]]{{صل}} فرمود همسایه‌ها بر سه قسم‌اند، تا نشان دهد که حتی همسایه [[کافر]] غریبه هم از حقوق همسایگی برخوردار است و اگر علاوه بر همسایگی مزایای دیگری چون [[مسلمانی]] و [[خویشاوندی]] هم داشته باشد برای هریک از آنها حقوق دیگری پیدا می‌کند؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت تقسیم همسایه به اقسام مختلف هیچ تأثیری در حقوق همسایگی ندارد.<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱۴ (کتاب)|اخلاق الاهی]]، ج۱۴، ص ۴۹۹.</ref>.
+==مراتب همسایه‌داری==
+همسایه‌داری را می‌توان در سه رتبه مرتبه‌بندی کرد.
+===مرتبه اول: [[بی‌آزاری]]===
+مرتبه اول همسایه‌داری این است که به همسایه [[آزار]] نرسانی و [[ستم]] نکنی. این مرتبه حداقل رابطه همسایگی است. مراعات آن [[واجب]] است و کسی که به آن پایبند نباشد، [[بی‌ایمان]] و [[اهل]] [[جهنم]] است. در جزوه‌ای که [[رسول خدا]]{{صل}} به [[فاطمه زهرا]]{{س}} داد و سفارش کرد مطالبش را یاد بگیرد آمده بود: {{متن حدیث|من‏ كان‏ يؤمن‏ باللّه‏ و اليوم الآخر، فلا يؤذي جاره‏}}<ref>«هرکس به خدا و روز قیامت ایمان دارد، همسایه‌اش را نیازارد» محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۱، ص۶۷۷.</ref>.
+[[امام صادق]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|الْمُؤْمِنُ‏ مَنْ‏ آمَنَ‏ جَارَهُ‏ بَوَائِقَهُ‏}}<ref>«مؤمن کسی است که همسایه‌اش از شرش در امان باشد»</ref>.
+[[راوی]] پرسید منظور از این [[شر]] چیست؟ فرمود: [[ظلم و ستم]]<ref>محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۶۶۸.</ref>.
+و فرمود: {{متن حدیث|لَا إِيمَانَ لِمَنْ لَمْ يَأْمَنْ جَارُهُ بَوَائِقَهُ}}<ref>«ایمان ندارد کسی که همسایه‌اش از شرش در امان نیست». محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۶۶۶.</ref>.
+چنانکه ملاحظه می‌کنید در تمام این [[روایات]] بین [[ایمان]] و همسایه‌آزاری نسبتی معکوس برقرار است. کسی که همسایه می‌آزارد، ایمان ندارد و [[مؤمن]] کسی است که همسایه نمی‌آزارد.
+در دسته دیگری از روایات به عواقب همسایه‌آزاری پرداخته شده است. طبق این روایات، جهنم [[سرنوشت]] محتوم [[مردم]] همسایه‌آزار است.
+رسول خدا{{صل}} می‌فرماید: {{متن حدیث|مَنْ آذَى‏ جَارَهُ‏ حَرَّمَ‏ اللَّهُ‏ عَلَيْهِ‏ رِيحَ‏ الْجَنَّةِ {{متن قرآن|مَأْوَاهُ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ}}<ref>«و جایگاهش دوزخ، برابر است؟ و (این) پایانه بد است» سوره آل عمران، آیه ۱۶۲.</ref>}}<ref>«کسی که همسایه‌اش را بیازارد، خداوند بوی بهشت را بر او حرام می‌کند و جایگاهش جهنم است که بد جایی است» صدوق، امالی، ص۵۱۴.</ref>.
+در روایتی است که به [[رسول خدا]]{{صل}} گفتند: فلان [[زن]] روزها را [[روزه]] می‌دارد، شب‌ها را به [[نماز]] می‌ایستد و [[صدقه]] می‌دهد، ولی با زبان خویش، همسایه‌هایش را آزرده می‌کند. فرمود: هیچ خیری در او نیست از [[اهل]] [[جهنم]] است<ref>میرزا حسین نوری، مستدرک الوسائل، ج۸، ص۴۲۳.</ref>.<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱۴ (کتاب)|اخلاق الاهی]]، ج۱۴، ص ۵۰۰.</ref>.
+===مرتبه دوم: مراعات [[حقوق]]===
+مراعات حقوق و رسیدگی به [[همسایه]]، مرتبه دوم همسایه‌داری است. یک [[مسلمان]] علاوه بر اینکه همسایه خود را [[آزار]] نمی‌دهد و [[حقوق اجتماعی]] او را ندیده نمی‌گیرد به [[ادای حقوق]] [[همسایگی]] نیز پایبند است<ref>در فصل‌های آینده با حقوق همسایگی آشنا خواهیم شد.</ref>، از حال او باخبر است و در [[مشکلات]] و [[گرفتاری‌ها]] [[یاور]] اوست.
+[[امیرالمؤمنین]]{{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|‏مِنَ‏ الْمُرُوَّةِ تَعَهُّدُ الْجِيرَانِ‏}}<ref>«رسیدگی به همسایگان از جوانمردی است» علی بن محمد لیثی واسطی، عیون الحکم والمواعظ، ص۴۶۸.</ref>.
+[[امام باقر]]{{ع}}: رسیدگی به همسایه‌ها را از ویژگی‌های [[شیعیان]] [[اهل‌بیت]] شمرده است<ref>محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۷۴.</ref>.<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱۴ (کتاب)|اخلاق الاهی]]، ج۱۴، ص ۵۰۱.</ref>.
+===مرتبه سوم: [[تحمل]] آزار===
+[[امام کاظم]]{{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|لَيْسَ‏ حُسْنُ‏ الْجِوَارِ كَفَّ‏ الْأَذى‏، وَ لكِنَّ حُسْنَ الْجِوَارِ صَبْرُكَ عَلَى الْأَذى‏}}<ref>«خوش‌همسایگی این نیست که آزار نرسانی، بلکه این است که آزار همسایه را تحمل کنی» محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۶۶۷.</ref>.
+به طورکلی یک مسلمان باید توجه داشته باشد که یکی از شیوه‌های [[امتحان]] الاهی در [[دنیا]] این است که [[مؤمن]] را به آزار کسی گرفتار می‌کند، چنان که رسول خدا{{صل}} نیز از این گونه آزار و اذیت‌ها در [[امان]] نبود؛ و همان طور که درباره [[صبر]] گفتیم، [[وظیفه]] مسلمان در مواجهه با این [[مصیبت]]، صبر و تحمل است؛ به این معنی که نباید در مقابل میل به [[انتقام]] [[تسلیم]] شود و با صرف استعدادها و امکانات خود در راه انتقام‌جویی از [[هدف]] اصلی [[خلقت]] که همانا کسب کمال و نیل به [[سعادت ابدی]] است باز بماند.
+[[امام صادق]]{{ع}} فرمود: نبوده و نخواهد بود تا [[روز قیامت]] [[پیامبر]] و مؤمنی مگر اینکه برای او همسایه‌ای باشد که آزارش دهد<ref>محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۲۵۱.</ref>.
+[[امام صادق]]{{ع}} فرمود: [[مؤمن]] هرگز از سه چیز خلاصی ندارد و گاهی ممکن است هر سه بر او گرد آیند. یا کسی که با او در یک [[خانه]] است، در را بر روی او می‌بندد و آزارش می‌دهد، یا همسایه‌ای که او را [[آزار]] می‌دهد، با کسی در میان مسیری که برای گذران زندگیش می‌رود او را [[اذیت]] می‌کند، و اگر مؤمن بالای قله کوهی هم باشد، [[خداوند]] [[شیطانی]] را برانگیزد تا او را اذیت کند، و [[خدا]] از ایمانش برای او مونسی قرار دهد که با وجود آن به هیچ کس مأنوس نشود و [[دل]] نبندد<ref>محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۲۴۹-۲۵۰.</ref>.<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱۴ (کتاب)|اخلاق الاهی]]، ج۱۴، ص ۵۰۱.</ref>.
 == جستارهای وابسته ==