پرش به محتوا

علم غیب از دیدگاه اهل سنت: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{علم معصوم}}
{{علم معصوم}}
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em،">
: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[علم الهی]]''' و مرتبط با '''[[علم معصوم]]''' است. "'''علم غیب'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233)، text-align:center، font-size: 85%، font-weight: normal،">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[علم الهی]]''' و مرتبط با '''[[علم معصوم]]''' است. "'''علم غیب'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em،">
: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[علم غیب در لغت]] - [[علم غیب در قرآن]] - [[علم غیب در حدیث]] - [[علم غیب در کلام اسلامی]] - [[علم غیب در فلسفه اسلامی]] - [[علم غیب در عرفان اسلامی]] - [[علم غیب در گفتگوهای بین‌المذاهب]] - [[علم غیب از دیدگاه اهل سنت]]</div>
: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227)، text-align:center، font-size: 85%، font-weight: normal،">[[علم غیب در لغت]] - [[علم غیب در قرآن]] - [[علم غیب در حدیث]] - [[علم غیب در کلام اسلامی]] - [[علم غیب در فلسفه اسلامی]] - [[علم غیب در عرفان اسلامی]] - [[علم غیب در گفتگوهای بین‌المذاهب]] - [[علم غیب از دیدگاه اهل سنت]]</div>
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em،">
: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[علم غیب (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
: <div style="background-color: rgb(206,242, 299)، text-align:center، font-size: 85%، font-weight: normal،">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[علم غیب (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em،">


==[[غیب مطلق]]==
==[[غیب مطلق]]==
مفهوم غیب مطلق شامل اموری [[غیبی]] است که [[علم]] به آن مختص به [[خداوند تبارک و تعالی]] است، نه سایر [[مخلوقات]] و [[خداوند]] آن را از همه مخلوقات بازداشته است و هیچ [[انسانی]] نمی‌تواند به واسطه هیچ یک از حواس به آن دست یابد<ref>سید محمد الجلیند، وحی و إنسان مطالعه مقدماتی، ص۸۲. با اندکی صرّف.</ref>. [[علم غیب]] به این معنا در [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|قُلْ لَا يَعْلَمُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ الْغَيْبَ إِلَّا اللَّهُ}}<ref>«بگو: جز خداوند کسی در آسمان‌ها و زمین غیب را نمی‌داند» سوره نمل، آیه ۶۵.</ref> آمده است.
مفهوم غیب مطلق شامل اموری [[غیبی]] است که [[علم]] به آن مختص به [[خداوند تبارک و تعالی]] است، نه سایر [[مخلوقات]] و [[خداوند]] آن را از همه مخلوقات بازداشته است و هیچ [[انسانی]] نمی‌تواند به واسطه هیچ یک از حواس به آن دست یابد<ref>سید محمد الجلیند، وحی و إنسان مطالعه مقدماتی، ص۸۲. با اندکی صرّف.</ref>. [[علم غیب]] به این معنا در [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|قُلْ لَا يَعْلَمُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ الْغَيْبَ إِلَّا اللَّهُ}}<ref>«بگو: جز خداوند کسی در آسمان‌ها و زمین غیب را نمی‌داند» سوره نمل، آیه ۶۵.</ref> آمده است.


بعضی معتقدند [[غیب]]، [[خداوند متعال]] است و در [[استدلال]] به این مطلب به [[تفسیر آیه]] زیر استناد کرده‌اند: {{متن قرآن|ذَلِكَ الْكِتَابُ لَا رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِلْمُتَّقِينَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ}}<ref>«این (آن) کتاب (است که) هیچ تردیدی در آن نیست، رهنمودی برای پرهیزگاران است. همان کسانی که «غیب» را باور دارند» سوره بقره، آیه ۲ ـ ۳.</ref> و کسی که این قول را [[برگزیده]] [[ابن تیمیه]] است که این مطلب را از بعضی از [[حنابله]] [[نقل]] کرده، ولی برخی از [[دانشمندان]] این دیدگاه را رد کرده‌اند<ref>سید محمد الجلیند، وحی و إنسان مطالعه مقدماتی، ص۸۳-۸۴. با اندکی تصرف </ref>.
بعضی معتقدند [[غیب]]، [[خداوند متعال]] است و در [[استدلال]] به این مطلب به [[تفسیر آیه]] زیر استناد کرده‌اند: {{متن قرآن|ذَلِكَ الْكِتَابُ لَا رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِلْمُتَّقِينَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ}}<ref>«این (آن) کتاب (است که) هیچ تردیدی در آن نیست، رهنمودی برای پرهیزگاران است. همان کسانی که «غیب» را باور دارند» سوره بقره، آیه ۲ ـ ۳.</ref> و کسی که این قول را [[برگزیده]] [[ابن تیمیه]] است که این مطلب را از بعضی از [[حنابله]] نقل کرده، ولی برخی از [[دانشمندان]] این دیدگاه را رد کرده‌اند<ref>ر.ک: الجلیند، سید محمد، وحی و إنسان مطالعه مقدماتی، ص۸۳-۸۴.</ref>.


===برخی از نمونه‌های غیب مطلق===
===برخی از نمونه‌های غیب مطلق===
از جمله نمونه‌های غیب مطلق که به خداوند متعال اختصاص دارد:  
از جمله نمونه‌های غیب مطلق که به خداوند متعال اختصاص دارد:  
#'''[[روزی]] و [[مرگ]]:''' در [[سوره]] [[مبارکه]] [[لقمان]] بعضی از اموری که غیب مطلق هستند [[ذکر]] شده است، چنانچه خداوند متعال می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَيُنَزِّلُ الْغَيْثَ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْأَرْحَامِ وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ مَاذَا تَكْسِبُ غَدًا وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْضٍ تَمُوتُ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ}}<ref>«بی‌گمان، تنها خداوند است که دانش رستخیز نزد اوست و او باران را فرو می‌فرستد و از آنچه در زهدان‌هاست آگاه است و هیچ کس نمی‌داند فردا چه به دست خواهد آورد و هیچ کس نمی‌داند در کدام سرزمین خواهد مرد؛ بی‌گمان خداوند دانایی آگاه است» سوره لقمان، آیه ۳۴.</ref>. اینها کلیدهای غیبی است که خداوند آنها را به خود اختصاص داده است.
#'''روزی و [[مرگ]]:''' در [[سوره]] [[مبارکه]] [[لقمان]] بعضی از اموری که غیب مطلق هستند ذکر شده است، چنانچه خداوند متعال می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَيُنَزِّلُ الْغَيْثَ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْأَرْحَامِ وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ مَاذَا تَكْسِبُ غَدًا وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْضٍ تَمُوتُ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ}}<ref>«بی‌گمان، تنها خداوند است که دانش رستخیز نزد اوست و او باران را فرو می‌فرستد و از آنچه در زهدان‌هاست آگاه است و هیچ کس نمی‌داند فردا چه به دست خواهد آورد و هیچ کس نمی‌داند در کدام سرزمین خواهد مرد؛ بی‌گمان خداوند دانایی آگاه است» سوره لقمان، آیه ۳۴.</ref>. اینها کلیدهای غیبی است که خداوند آنها را به خود اختصاص داده است.
#'''[[حشر]]:''' از جمله اموری که خداوند آنها را در زمره غیب مطلق قرار داده است [[تعیین]] [[روز قیامت]] و [[محشور]] شدن است؛ خداوند فرموده است: {{متن قرآن|وَمَا يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ}}<ref>«مردگانی بی‌جانند و نمی‌دانند کی برانگیخته خواهند شد؟» سوره نحل، آیه ۲۱.</ref>.<ref>خالد مصلح، اصول سه گانه ص۱۲ با اندکی تصرف.</ref>
#'''[[حشر]]:''' از جمله اموری که خداوند آنها را در زمره غیب مطلق قرار داده است [[تعیین]] [[روز قیامت]] و [[محشور]] شدن است؛ خداوند فرموده است: {{متن قرآن|وَمَا يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ}}<ref>«مردگانی بی‌جانند و نمی‌دانند کی برانگیخته خواهند شد؟» سوره نحل، آیه ۲۱.</ref>.<ref>ر.ک: مصلح، خالد، اصول سه گانه ص۱۲.</ref>


==[[غیب نسبی]]==
==[[غیب نسبی]]==
===مفهوم غیب نسبی===
===مفهوم غیب نسبی===
غیب نسبی آن [[امور غیبی]] است که بعضی از [[مردم]] از آن [[آگاهی]] دارند و بعضی از آن [[آگاه]] نیستند، زیرا از آنها [[غایب]] بوده و به جهت اینکه در مقابل آنها ایجاد نشده یا اینکه نسبت به حواس آنها پنهان بوده است. البته گاهی [[غیب نسبی]]، نسبت به کسی که از آن [[آگاهی]] ندارد [[غیب]] است، زیرا برای شخص دیگر معلوم است و ممکن است غیب نسبی برای یک شخص متفاوت باشد، چنانچه همان امر در زمانی برای او غیب است و در [[زمان]] دیگر غیب نیست<ref>ناصر الدین البانی، درس‌های استاد البانی، ص۵. با اندکی تصرّف.</ref>.
غیب نسبی آن [[امور غیبی]] است که بعضی از [[مردم]] از آن [[آگاهی]] دارند و بعضی از آن [[آگاه]] نیستند؛ زیرا از آنها [[غایب]] بوده و به جهت اینکه در مقابل آنها ایجاد نشده یا اینکه نسبت به حواس آنها پنهان بوده است. البته گاهی غیب نسبی، نسبت به کسی که از آن آگاهی ندارد [[غیب]] است؛ زیرا برای شخص دیگر معلوم است و ممکن است غیب نسبی برای یک شخص متفاوت باشد، چنانچه همان امر در زمانی برای او غیب است و در [[زمان]] دیگر غیب نیست<ref>ر.ک: البانی، ناصر الدین، درس‌های استاد البانی، ص۵.</ref>.


===راه‌های [[شناخت]] غیب نسبی===
===راه‌های [[شناخت]] غیب نسبی===
====راه‌های [[مشروع]]====
====راه‌های [[مشروع]]====
از جمله راه‌های مشروع شناخت [[امور غیبی]] می‌توان به این امور اشاره کرد:
از جمله راه‌های مشروع شناخت امور غیبی می‌توان به این امور اشاره کرد:
#'''رؤیای صالحه:''' چنانچه [[پیامبر اکرم]]{{صل}} از آن [[خبر]] داده است ایشان می‌فرماید: رؤیای [[صالح]] بخشی از ۴۶ جزء [[نبوت]] است<ref>این روایت را بغوی در شرح السنة، از أبی هریرة نقل کرده است صفحه یا شماره:۲۹۴، حدیث صحیح است.</ref>.
#'''رؤیای صالحه:''' چنانچه [[پیامبر اکرم]]{{صل}} از آن خبر داده است ایشان می‌فرماید: رؤیای [[صالح]] بخشی از ۴۶ جزء [[نبوت]] است<ref>این روایت را بغوی در شرح السنة، از أبی هریرة نقل کرده است صفحه یا شماره:۲۹۴، حدیث صحیح است.</ref>.
#'''کسانی که به آنها [[الهام]] شده یا شنونده سخنی الهام آمیز بودند:''' گاهی در [[نفس انسان]] حالتی ایجاد می‌شود که خبر از وقوع بعضی امور می‌دهد، این همان الهام است که گاهی صاحب آن را به واقع می‌رساند و گاهی هم او را به [[اشتباه]] می‌اندازد و این بخشی از [[زیرکی]] است. [[روایات]] متفق هستند که در [[زمان پیامبر اکرم]]{{صل}} [[عمر بن خطاب]] [[محدّث]] بوده و در امور متعددی [از [[عالم]] بالا] با او [[سخن]] گفته شده است و آیاتی در موافقت با این مطلب نازل شده است مانند [[وجوب]] [[حجاب]] و [[مقام]] و مصلی قرار دادن [[مقام حضرت ابراهیم]]{{ع}}.
#'''کسانی که به آنها [[الهام]] شده یا شنونده سخنی الهام آمیز بودند:''' گاهی در [[نفس انسان]] حالتی ایجاد می‌شود که خبر از وقوع بعضی امور می‌دهد، این همان الهام است که گاهی صاحب آن را به واقع می‌رساند و گاهی هم او را به [[اشتباه]] می‌اندازد و این بخشی از [[زیرکی]] است. [[روایات]] متفق هستند که در [[زمان پیامبر اکرم]]{{صل}} [[عمر بن خطاب]] [[محدّث]] بوده و در امور متعددی [از عالم بالا] با او سخن گفته شده است و آیاتی در موافقت با این مطلب نازل شده است مانند [[وجوب]] [[حجاب]] و [[مقام]] و مصلی قرار دادن [[مقام حضرت ابراهیم]]{{ع}}.


====راه‌های غیر مشروع====
====راه‌های غیر مشروع====
راه‌های غیرمشروعی برای شناخت امور غیبی وارد شده است که برخی از آنها عبارت‌اند از:  
راه‌های غیرمشروعی برای شناخت امور غیبی وارد شده است که برخی از آنها عبارت‌اند از:  
#'''مراجعه به افسون‌گران:''' کسانی که از [[جن]] [[یاری]] می‌گیرند، بعضی امور در عالم [[انسان]]، غیب هستند ولی در عالم[[ جن]] غیب نیستند. کمک گرفتن از اجنه به [[گناهان کبیره]] و [[کفر]] می‌انجامد بنابر مسأله‌ای که به آن [[حکم]] کرده‌اند.
#'''مراجعه به افسون‌گران:''' کسانی که از [[جن]] [[یاری]] می‌گیرند، بعضی امور در عالم [[انسان]]، غیب هستند ولی در عالمجن غیب نیستند. کمک گرفتن از اجنه به [[گناهان کبیره]] و [[کفر]] می‌انجامد بنابر مسأله‌ای که به آن [[حکم]] کرده‌اند.
#'''رفتن نزد [[منجمین]] و [[تأیید]] آنها''' و کسی که از این روش [[پیروی]] کنکد به آنچه بر [[پیامبر خدا]][[ محمد]]{{صل}} نازل شده [[کافر]] شده است و این از بزرگترین [[گناهان]] است.  
#'''رفتن نزد [[منجمین]] و [[تأیید]] آنها''' و کسی که از این روش [[پیروی]] کنکد به آنچه بر [[پیامبر خدا]] [[محمد]]{{صل}} نازل شده [[کافر]] شده است و این از بزرگترین [[گناهان]] است.  


===برخی از نمونه‌های [[غیب نسبی]]===
===برخی از نمونه‌های [[غیب نسبی]]===
از جمله نمونه‌های غیب نسبی عبارت است از:  
از جمله نمونه‌های غیب نسبی عبارت است از:  
#[[علم انسان]] به بعض [[احادیث]] [[پیامبر گرامی]] در حالی که دیگران از آن [[آگاهی]] ندارند. این [[غیب]] برای [[انسان]] نسبی است، نسبت به کسی که به آن [[حدیث]] [[جاهل]] است، می‌توان همه امور را به این صورت [[قیاس]] کرد<ref>ناصر العقل، مجمل أصول أهل السنة، ص۱۳ با اندکی تصرّف.</ref>.  
# [[علم انسان]] به بعض [[احادیث]] [[پیامبر گرامی]] در حالی که دیگران از آن [[آگاهی]] ندارند. این [[غیب]] برای انسان نسبی است، نسبت به کسی که به آن [[حدیث]] [[جاهل]] است، می‌توان همه امور را به این صورت [[قیاس]] کرد<ref>ر.ک: العقل، ناصر، مجمل أصول أهل السنة، ص۱۳.</ref>.  
#آگاهی پزشک از جنسیت جنین در حالی که در [[رحم]] [[مادر]] است، زیرا او نسبت به طب آگاهی دارد<ref>ناصر الدین البانی، موسوعة الألبانی فی العقیدة، ص۸۴۰ با کمی تصرّف.</ref>.
#آگاهی پزشک از جنسیت جنین در حالی که در [[رحم]] [[مادر]] است؛ زیرا او نسبت به طب آگاهی دارد<ref>ر.ک: البانی، ناصر الدین، موسوعة الألبانی فی العقیدة، ص۸۴۰.</ref>.
#آگاهی متخصصین هواشناسی از [[میزان]] بارش‌ها و [[زمان]] وزش بادها این نوع از [[علم]] وابسته به [[الهام]] و [[تعلیم الهی]] است علاوه بر تجربه و استقراء<ref>جمعی از نویسندگان، فتاوی الشبکة الإسلامیة، ص۴۲۲ با اندکی تصرّف.</ref>.<ref>https://sotor.com/%D8%A3%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B9-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%81%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85/#cite_note-a581c72b_6b61_4c86_b754_611ca1410d75-12</ref>
#آگاهی متخصصین هواشناسی از [[میزان]] بارش‌ها و [[زمان]] وزش بادها این نوع از [[علم]] وابسته به [[الهام]] و [[تعلیم الهی]] است علاوه بر تجربه و استقراء<ref>ر.ک: جمعی از نویسندگان، فتاوی الشبکة الإسلامیة، ص۴۲۲.</ref>.<ref>https://sotor.com/%D8%A3%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B9-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%81%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85/#cite_note-a581c72b_6b61_4c86_b754_611ca1410d75-12</ref>


==منابع==
==منابع==
۲۱۸٬۸۳۴

ویرایش