سنت در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{نبوت}}

<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">

[[فقیهان]] و [[دانشمندان اسلامی]] منابع [[احکام دینی]] را چهار چیز می‌دانند: [[کتاب]] ([[قرآن]])، [[سنت]]، [[عقل]] و [[اجماع]]. [[شیعه]] و [[سنی]] با تفاوت‌هایی در جزئیات؛ در اصل این موضوع که منابع [[احکام]] چهار چیز است، اتفاق‌نظر دارند. سنت بیشترین نقش را در بیان جزئیات احکام دارد. سنت شامل قول، فعل و تقریر است. شیعه افزون بر [[سنت رسول خدا]]{{صل}} [[معتقد]] به [[لزوم]] [[پیروی]] از سنت [[دوازده امام]] و [[سنت فاطمه زهرا]]{{س}} است. [[اهل سنت]] گرچه بر [[سنت پیامبر]] تأکید دارند، در عمل روش و [[سیره صحابه]] را به کار می‌گیرند و همین باعث بخشی از تفاوت‌های [[اعمال عبادی]]، فردی، [[اجتماعی]] و [[سیاسی]] [[مسلمانان]] گردیده است. به طورکلی [[سیره]] را می‌توان بخش عمده سنت دانست؛ زیرا شامل [[عمل]] [[معصوم]] و تقریر وی می‌شود.

[[علمای شیعه]] متقدم در کتب اصولی خود از سیرۀ عملی [[پیامبر]]{{صل}} به “افعال النبی” تعبیر می‌کردند. [[شیخ طوسی]] در عدة الأصول می‌نویسد: [[افعال]] پیامبر به سه قسم تقسیم می‌شود: فعل و عمل، ترک و [[اقرار]] دربارۀ فعلی که فاعلی انجام داده است و هر یک از اینها سه قسم است: [[واجب]]، [[مستحب]] و [[مباح]]<ref>شیخ طوسی، العدة فی أصول الفقه، ج۲، ص۵۸۲: {{عربی|أفعال النّبي{{صل}} على ثلاثة أقسام: فعل و ترك و إقرار للفاعل على فعله و هي أجمع على ثلاثة أقسام: واجب و ندب و مباح}}.</ref>. ایشان در ادامه بیان می‌کند وجه عمل پیامبر{{صل}} باید مشخص شود که به عنوان واجب یا مستحب و... انجام گرفته است؛ وی سپس راه‌هایی برای [[شناخت]] آنها آورده و مثال‌هایی ذکر کرده است<ref>شیخ طوسی، العدة فی أصول الفقه، ج۲، ص۵۸۲-۵۸۴.</ref>. با این توضیح در کتاب بعد وارد معنای سیره می‌شویم<ref>[[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص ۵۴.</ref>

==سنت در سیره سیاسی معصومان==

[[سنت]] که یکی از چهار منبع [[احکام]] است، به معنای دستورهای [[پیامبر]] و احکامی است که آن [[حضرت]] بیان کرده است<ref>{{متن حدیث|السُّنَّةُ مَا سَنَّ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}}}}؛ شیخ صدوق، معانی الأخبار، ص۱۵۵.</ref> و در برابر آن [[بدعت]] است<ref>{{متن حدیث|أَمَّا السُّنَّةُ فَسُنَّةُ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} وَ أَمَّا الْبِدْعَةُ فَمَا خَالَفَهَا}}؛ ابن‌شعبه حرانی، تحف العقول، ص۲۱۱؛ شیخ صدوق، معانی الأخبار، ص۱۵۵.</ref> و به معنای [[استحباب]] یکی از احکام پنج‌گانه است<ref>علی‌اکبر غفاری، تلخیص مقباس الهدایه، ص۱۲.</ref>. علمای اصولی سنت را سه قسم می‌دانند: قول، فعل و تقریر پیامبر{{صل}}<ref>{{عربی|السنّة هي قول النبيّ{{صل}}، أو فعله، أو تقريره}}؛ شیخ بهایی، زبدة الأصول، ص۱۸۰؛ مولااحمد اردبیلی، مجمع الفائده و البرهان، ج۳، ص۲۱۶.</ref>. [[شیعه]] سنت را شامل [[سیره امامان معصوم]] نیز می‌داند. شماری از علمای [[اهل سنت]]، عمل [[صحابی]] را نیز جزو سنت قرار داده‌اند<ref>{{عربی|وَ قَدْ أَجْمَعُوا عَلَى أَنَّ قَوْلَ الصَّحَابِيِّ سُنَّةٌ}}؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ج۱، ص۵۱۰ و ج۴، ص۳۲۹.</ref>‌. سنت دارای تقسیمات مختلفی است که در کتاب‌های [[فقهی]] و اصولی به آن اشاره شده است، مانند [[سنن]] زوائد (مانند لباس‌پوشیدن پیامبر)<ref>سید علی خان مدنی شیرازی، ریاض السالکین، ج۷، ص۲۰۴، و ج۶، ص۴۰۳ (مشابه آن).</ref> و سنن [[هدی]] (کارهای مستحبی)<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۳، ص۴۴۳؛ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ج۲، ص۴.</ref> و [[میزان]] [[حجیت]] و [[تبعیت]] از آن نیز مورد توجه قرار گرفته است»<ref>[[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیره سیاسی معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|سیره سیاسی معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص ۲۴.</ref>

==منابع==