پرش به محتوا

ادله نقلی نصب الهی امام چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'تعیین' به 'تعیین'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'تعیین' به 'تعیین')
خط ۲۴: خط ۲۴:
:::::*'''ادلّه روایی''': با چند گروه از [[روایات]] مواجه هستیم:
:::::*'''ادلّه روایی''': با چند گروه از [[روایات]] مواجه هستیم:
::::::'''گروه اول'''. روایاتی که [[انتصاب الهی]] و [[نبوی]] را پیش‌شرط [[قطعی]] امامت می‌شمارند: روایات گوناگون، هنگام برشمردن ملاک‌های [[مشروعیت امام]]، [[نصب]] و [[نص]] را از جدی‌ترین ملاک‌ها می‌دانند؛ مانند:
::::::'''گروه اول'''. روایاتی که [[انتصاب الهی]] و [[نبوی]] را پیش‌شرط [[قطعی]] امامت می‌شمارند: روایات گوناگون، هنگام برشمردن ملاک‌های [[مشروعیت امام]]، [[نصب]] و [[نص]] را از جدی‌ترین ملاک‌ها می‌دانند؛ مانند:
:::::#از [[امام باقر]]{{ع}} سؤال شد: [[امام]] با چه چیزی شناخته می‌شود؟ جواب داد: «با ویژگی‌هایی که اولین آنها نص از سوی [[خداوند تبارک و تعالی]] و انتصاب او به عنوان [[پرچم هدایت]] برای [[مردم]] است، به طوری که بر آنان [[حجت]] باشد؛ زیرا [[رسول خدا]]{{صل}} [[علی]] را [[منصوب]] کرد و با نام و [[تعیین]] به مردم شناساند. همچنین [[ائمه]]{{عم}} اولی، دومی را نصب می‌کند»<ref>معانی الاخبار، ص۱۰۲؛ إثبات الهداة، ج، ص۳۴۵.</ref>.
:::::#از [[امام باقر]]{{ع}} سؤال شد: [[امام]] با چه چیزی شناخته می‌شود؟ جواب داد: «با ویژگی‌هایی که اولین آنها نص از سوی [[خداوند تبارک و تعالی]] و انتصاب او به عنوان [[پرچم هدایت]] برای [[مردم]] است، به طوری که بر آنان [[حجت]] باشد؛ زیرا [[رسول خدا]]{{صل}} [[علی]] را [[منصوب]] کرد و با نام و تعیین به مردم شناساند. همچنین [[ائمه]]{{عم}} اولی، دومی را نصب می‌کند»<ref>معانی الاخبار، ص۱۰۲؛ إثبات الهداة، ج، ص۳۴۵.</ref>.
:::::#[[حضرت صادق]]{{ع}} می‌فرماید: «[[خیال]] می‌کنید [[اختیار]] [[تعیین امام]] به دست ماست و هر کس را بخواهیم [[انتخاب]] می‌کنیم؟ این قراری است از [[پیامبراکرم]]، نفر به نفر تا منتهی شود به صاحب خود»<ref>امامت، ج۱، ص۴۷.</ref>. این‌گونه روایات بر نص و نصب تأکید دارند و کم‌ترین روزنه‌ای بر سلیقه اشخاص نمی‌نهند.
:::::#[[حضرت صادق]]{{ع}} می‌فرماید: «[[خیال]] می‌کنید [[اختیار]] [[تعیین امام]] به دست ماست و هر کس را بخواهیم [[انتخاب]] می‌کنیم؟ این قراری است از [[پیامبراکرم]]، نفر به نفر تا منتهی شود به صاحب خود»<ref>امامت، ج۱، ص۴۷.</ref>. این‌گونه روایات بر نص و نصب تأکید دارند و کم‌ترین روزنه‌ای بر سلیقه اشخاص نمی‌نهند.
:::::#از [[امام زین‌العابدین]]{{ع}} [[روایت]] شده: «کسی به جز [[معصوم]] [[امام]] نبوده و [[عصمت]] نشانه‌ای در [[آفرینش]] ظاهری نیست که بدان شناخته شود. بدین رو معصوم باید با [[نص]] معلوم شود».<ref>معانی الأخبار، ص۱۳۲.</ref>
:::::#از [[امام زین‌العابدین]]{{ع}} [[روایت]] شده: «کسی به جز [[معصوم]] [[امام]] نبوده و [[عصمت]] نشانه‌ای در [[آفرینش]] ظاهری نیست که بدان شناخته شود. بدین رو معصوم باید با [[نص]] معلوم شود».<ref>معانی الأخبار، ص۱۳۲.</ref>
:::::#[[امام رضا]]{{ع}} در [[حدیثی]] بلند، لایه‌هایی از [[امامت]]، از جمله [[ضرورت]] منصوصیت و منصوبیت را یاد آورده: «[[خداوند]] در [[حجة‌الوداع]] که پایان [[حیات پیامبر]]{{صل}} بود، {{متن قرآن|الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي...}}<ref>«امروز دینتان را کامل و نعمتم را بر شما تمام کردم.».. سوره مائده، آیه ۳.</ref> را نازل کرد و امامت تمام‌کننده [[دین]] است و [[علی]]{{ع}} را نشانه و امام قرار داد. امامت ارزشش والاتر و منزلتش بزرگ‌تر و جایگاهش بالاتر و حریمش دست‌نیافتنی‌تر و ژرفایش عمیق‌تر از آن است که [[مردم]] با [[عقل]] و رأی‌شان به آن دست یابند یا با اختیارشان امامی را برگزینند. علی{{ع}} به [[دستور]] [[خداوند متعال]] و در چارچوب [[اراده الهی]] آن را بر عهده گرفت. سپس در [[نسل]] برگزیده‌اش که [[علم]] و [[ایمان]] را از [[خدا]] دریافته بود، مستقر شد. از این‌رو، امامت فقط در [[فرزندان علی]] تا [[روز قیامت]] باقی خواهد ماند»<ref>الکافی، ج۱، ص۲۰۰.</ref>.
:::::#[[امام رضا]]{{ع}} در [[حدیثی]] بلند، لایه‌هایی از [[امامت]]، از جمله [[ضرورت]] منصوصیت و منصوبیت را یاد آورده: «[[خداوند]] در [[حجة‌الوداع]] که پایان [[حیات پیامبر]]{{صل}} بود، {{متن قرآن|الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي...}}<ref>«امروز دینتان را کامل و نعمتم را بر شما تمام کردم.».. سوره مائده، آیه ۳.</ref> را نازل کرد و امامت تمام‌کننده [[دین]] است و [[علی]]{{ع}} را نشانه و امام قرار داد. امامت ارزشش والاتر و منزلتش بزرگ‌تر و جایگاهش بالاتر و حریمش دست‌نیافتنی‌تر و ژرفایش عمیق‌تر از آن است که [[مردم]] با [[عقل]] و رأی‌شان به آن دست یابند یا با اختیارشان امامی را برگزینند. علی{{ع}} به [[دستور]] [[خداوند متعال]] و در چارچوب [[اراده الهی]] آن را بر عهده گرفت. سپس در [[نسل]] برگزیده‌اش که [[علم]] و [[ایمان]] را از [[خدا]] دریافته بود، مستقر شد. از این‌رو، امامت فقط در [[فرزندان علی]] تا [[روز قیامت]] باقی خواهد ماند»<ref>الکافی، ج۱، ص۲۰۰.</ref>.
:::::#[[روایات]] دال بر [[لزوم]] [[برگزیدگی]] [[الهی]] [[امامان]]، چندان است که برخی از [[محدثین]]، آثار تک‌نگار در این باره نگاشته‌اند. برای مثال، [[سیدهاشم بحرانی]]، [[محدث]] [[قرن دوازدهم]]، کتاب [[الإنصاف فی النص علی الائمة (کتاب)|الإنصاف فی النص علی الائمة]]{{عم}} را در موضوع اختصاصی [[نصب]] و نص تالیف کرد و بیش از ۳۰۰ روایت از [[منابع شیعه]] و [[سنی]] در لزوم [[انتصاب الهی]] امام گرد آورد<ref>الإنصاف فی النص علی الأئمة{{عم}}، ص۲۶.</ref>.
:::::#[[روایات]] دال بر [[لزوم]] [[برگزیدگی]] [[الهی]] [[امامان]]، چندان است که برخی از [[محدثین]]، آثار تک‌نگار در این باره نگاشته‌اند. برای مثال، [[سیدهاشم بحرانی]]، [[محدث]] [[قرن دوازدهم]]، کتاب [[الإنصاف فی النص علی الائمة (کتاب)|الإنصاف فی النص علی الائمة]]{{عم}} را در موضوع اختصاصی [[نصب]] و نص تالیف کرد و بیش از ۳۰۰ روایت از [[منابع شیعه]] و [[سنی]] در لزوم [[انتصاب الهی]] امام گرد آورد<ref>الإنصاف فی النص علی الأئمة{{عم}}، ص۲۶.</ref>.
::::::'''گروه دوم'''. روایاتی که پیش از [[تولد]] [[ائمه]] به نام آنان تصریح دارند (روایات [[امامیه]]): نگاهی گذرا به متون [[روایی]]، [[احادیث]] فراوانی را از [[رسول خدا]]{{صل}} فراروی خواننده می‌نهد که قبل از تولد امامان، از آنان نام برده و [[تعیین]] را انجام داده. کثرت این روایات به گونه‌ای است که مرحوم [[کلینی]] ابواب مختلفی در [[تنصیص]] نام ائمه{{عم}} و لزوم آن سامان داده است<ref>ر.ک: کافی، ج۱، ص۲۸۶-۳۲۹.</ref>. در این باره شیخ حرعاملی در [[اثبات الهداة]] ۹۲۸ [[حدیث]] از منابع [[شیعی]] و ۲۷۸ حدیث از منابع [[تسنن]] جمع آورده است<ref>اثبات الهدایة، ج۲، ص۳۲۲- ۳۲۳.</ref>. با توجه به وسعت این [[احادیث]]، ذکر یکایک آنها تألیفی مستقل می‌طلبد. برای اختصار می‌توان عناوین کلی درون مایه آن احادیث را در چند دسته گنجاند:
::::::'''گروه دوم'''. روایاتی که پیش از [[تولد]] [[ائمه]] به نام آنان تصریح دارند (روایات [[امامیه]]): نگاهی گذرا به متون [[روایی]]، [[احادیث]] فراوانی را از [[رسول خدا]]{{صل}} فراروی خواننده می‌نهد که قبل از تولد امامان، از آنان نام برده و تعیین را انجام داده. کثرت این روایات به گونه‌ای است که مرحوم [[کلینی]] ابواب مختلفی در [[تنصیص]] نام ائمه{{عم}} و لزوم آن سامان داده است<ref>ر.ک: کافی، ج۱، ص۲۸۶-۳۲۹.</ref>. در این باره شیخ حرعاملی در [[اثبات الهداة]] ۹۲۸ [[حدیث]] از منابع [[شیعی]] و ۲۷۸ حدیث از منابع [[تسنن]] جمع آورده است<ref>اثبات الهدایة، ج۲، ص۳۲۲- ۳۲۳.</ref>. با توجه به وسعت این [[احادیث]]، ذکر یکایک آنها تألیفی مستقل می‌طلبد. برای اختصار می‌توان عناوین کلی درون مایه آن احادیث را در چند دسته گنجاند:
::::::دسته اول. روایاتی که بر نام [[امام اول]] تصریح دارند؛ مانند [[حدیث غدیر]] و [[منزلت]].
::::::دسته اول. روایاتی که بر نام [[امام اول]] تصریح دارند؛ مانند [[حدیث غدیر]] و [[منزلت]].
::::::دسته دوم. روایاتی که مفاد آن حضر [[امامت]] در میان [[فرزندان امام حسین]]{{ع}} می‌باشد. برای مثال: «[[امام حسین]]{{ع}} فرمود: من و برادرم بر جدم [[رسول خدا]] وارد شده و او مرا بر زانوی خود و برادرم را بر زانوی دیگر نهاد. سپس ما را بوسید و فرمود: پدرم به فدای شما دو [[امام]] [[شایسته]] باد. [[خداوند]] شما را از من و [[پدر]] و مادرتان برگزید و تو ای [[حسین]]! خداوند از نسلت، نُه امام برگزید که نهمین ایشان [[قائم]] باشد و همگی در [[فضیلت]] و منزلت نزد خداوند یکسان هستید»<ref>کمال الدین، ج۱، ص۲۶۹؛ إعلام الوری، ص۴۰۴.</ref>.
::::::دسته دوم. روایاتی که مفاد آن حضر [[امامت]] در میان [[فرزندان امام حسین]]{{ع}} می‌باشد. برای مثال: «[[امام حسین]]{{ع}} فرمود: من و برادرم بر جدم [[رسول خدا]] وارد شده و او مرا بر زانوی خود و برادرم را بر زانوی دیگر نهاد. سپس ما را بوسید و فرمود: پدرم به فدای شما دو [[امام]] [[شایسته]] باد. [[خداوند]] شما را از من و [[پدر]] و مادرتان برگزید و تو ای [[حسین]]! خداوند از نسلت، نُه امام برگزید که نهمین ایشان [[قائم]] باشد و همگی در [[فضیلت]] و منزلت نزد خداوند یکسان هستید»<ref>کمال الدین، ج۱، ص۲۶۹؛ إعلام الوری، ص۴۰۴.</ref>.
۲۱۸٬۹۱۲

ویرایش