ابوبکر بن ابی‌قحافه: تفاوت میان نسخه‌ها

ابوبکر جزء اولین [[مسلمانان]] بود که در [[مکّه]] به [[پیامبر]] گروید و با آن [[حضرت]] به [[مدینه]] [[هجرت]] کرد. وی که از قبیلۀ "[[تیم]]" بود و موقعیت [[اجتماعی]] خوبی داشت، [[پیوستن]] او به [[اسلام]] در [[پیشرفت]] [[آیین خدا]] مؤثّر بود و [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]] نیز با [[ازدواج]] با [[عایشه]] دختر ابوبکر، از این موقعیت به نفع [[اسلام]] بهره گرفت. پس از [[وفات]] [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} و بروز [[تعصّبات جاهلی]] و رقابت [[مهاجران]] و [[انصار]]، با صحنه‌سازی‌هایی که در [[سقیفه]] [[بنی ساعده]] انجام گرفت، برخلاف [[نصّ صریح]] و [[نصب]] قطعی [[پیامبر]]، ابوبکر را به [[خلافت]] برگزیدند و [[امام علی|علی]]{{ع}} را کنار زدند. در دورۀ او [[ظلم]] به [[اهل بیت]] و [[محروم]] ساختن [[امّت]] از [[امامت]] [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} پایه‌ریزی شد و به [[خانۀ حضرت زهرا]]{{عم}} حمله گشت و [[فدک]] [[غصب]] شد و [[فاطمه زهرا|حضرت زهرا]]{{عم}} تا آخر [[عمر]] از او و [[عمر]] ناراضی بود. میان او و [[امام علی|علی]]{{ع}} ماجراهاست که در این مختصر نمی‌گنجد<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۶.</ref>.

ابوبکر، [[فرزند]] [[ابوقحافه عثمان]] و مادرش [[ام‌الخیر سلمی]]، هر دو از طریق جدّ پنجمشان با [[پیامبر]] نسبت داشتند. ابوبکر بنابر برخی [[روایات]]، دو سال و چند ماه پس از [[واقعه عام‌الفیل]] در [[مکه]] به‌دنیا آمد. نام وی در دوران پیش از [[اسلام]] [[عبدالکعبة]] بود و پس از [[اسلام]] [[پیامبر]] وی را [[عبدالله]] خواند. [[القاب]] دیگر او را [[عتیق]]، [[صدیق]] و [[فاروق]] نوشته‌اند. علمای [[شیعه]] تعلق [[لقب]] [[صدیق]] و [[فاروق]] را به ابوبکر مردود می‌شمارند و با استناد به منابع [[اهل سنت]] این [[القاب]] را از [[القاب امام علی]]{{ع}} می‌دانند<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 79- 80.</ref>.

ابوبکر از [[جوانی]] به شغل بازرگانی (بزازی) اشتغال داشت و مردی توانگر بود. وی در زمره نخستین کسانی است که [[اسلام]] آوردند. برجسته‌ترین حادثه [[زندگی]] ابوبکر در [[مکه]]، [[همراهی]] او با [[پیامبر]]{{صل}} در [[هجرت]] به [[مدینه]] (اول [[ربیع الاول]] [[سال اول هجری]]، [[سال]] چهاردهم پس از [[بعثت]]) و پنهان شدن در [[غار ثور]] است. در [[شب]] چهارم [[ربیع]] الاول [[پیامبر]]{{صل}} همراه با ابوبکر از [[غار ثور]]، آهنگ یثرب کردند و روز [[دوشنبه]] دوازدهم [[ربیع]] الاول وارد [[یثرب ]] ([[مدینه]]) شدند. ابوبکر پس از آن در بیشتر اوقات همراه [[پیامبر]] بود. [[عایشه]] یکی از [[همسران]] [[پیامبر]] نیز [[فرزند]] ابوبکر است<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 79- 80.</ref>.

==ابوبکر پس از [[رحلت پیامبر]]==

[[پیامبر]]{{صل}} [[روز ۲۸ صفر]] [[سال یازدهم هجری]] [[رحلت]] کرد. سابقه ابوبکر هر چند پیش از [[رحلت پیامبر اکرم]] سابقه‌ای به‌نسبت خوب است، اما پس از [[رحلت پیامبر]] به واسطه او، [[امر]] [[خلافت]] که [[حق]] مسلم [[امام علی]]{{ع}} بود، از [[جایگاه]] اصلی‌اش خارج شد. بنابر قول مشهور، ابوبکر هنگام خبر [[رحلت پیامبر]] در منطقه سنح بوده است. حضور ابوبکر در [[مسجد]] و [[پیوستن]] او به‌همراه [[عمر]] و [[ابوعبیده جراح]] به [[اجتماع]] [[انصار]] در [[سقیفه]] [[بنی‌ساعده]]، همراه با [[زمینه‌سازی]] [[عمر]]، در نهایت سبب شد که ابوبکر دو روز بعد از [[رحلت پیامبر اکرم]]{{صل}} –در حالی که [[امام علی]]{{ع}} و دیگر بزرگان [[بنی‌هاشم]] مشغول مراسم [[تدفین]] [[پیامبر]] بودند- بر [[کرسی]] [[خلافت]] بنشیند، تصدّی [[کرسی]] [[خلافت مسلمین]] ابوبکر در شرایطی پیش آمد که حدود ۲ ماه پیش در [[جریان غدیر]] [[خم]]، [[پیامبر اکرم]]{{صل}} به‌طور رسمی در مقابل دیدگان جمع کثیری از [[حاجیان]]<ref>اقوال مختلف تعداد جمعیت حاضر در روز غدیر خم را از حداقل ۷۰ هزار تا ۱۲۰ هزار نفر ذکر کرده‌اند.</ref> [[علی]]{{ع}} را به‌عنوان [[جانشین]] خود [[انتخاب]] و به [[مردم]] معرفی کرده بود. [[حدیث]] [[متواتر]] {{متن حدیث|مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ، فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ. أَللّهُمَّ والِ مَنْ والاهُ، وَ عادِ مَنْ عاداهُ}} که در منابع [[اهل سنت]] نیز از اعتبار و [[تواتر]] برخوردار است، دلیلی بر این مدعاست. از این‌رو [[شیعیان]] از این مسئله با عنوان [[غصب خلافت]] یاد می‌کنند و معتقدند [[پیامبر اکرم]]، [[امام علی]]{{ع}} را به‌عنوان [[خلیفه]] و [[جانشین]] خود در امر [[امامت]] برگزید. یک روز بعد از [[ماجرای سقیفه]] بیشتر [[مردم]] با ابوبکر [[بیعت]] کردند، اما در این میان برخی از بزرگان [[اصحاب]] چون [[ابوذر غفاری]]، [[سلمان فارسی]]، [[عباس بن عبدالمطلب]]، [[مقداد بن عمرو]] و... از [[بیعت]] با وی خودداری کردند. [[امام علی]]{{ع}} بنابر [[روایات]] مشهور از [[بیعت با ابوبکر]] با وجود [[اعمال]] فشار و [[خشونت]] بر وی و [[خانواده]] و یارانش تا [[چهل]] روز یا ۷۵ روز و در بعضی اقوال تا [[وفات حضرت فاطمه]]{{س}} –یعنی شش ماه بعد- [[امتناع]] کرد. سرانجام [[امام علی]]{{ع}} به‌دلیل [[مشاهده]] گسترش شدید [[ارتداد]]، [[طغیان]] [[قبایل]] و [[ظهور]] [[مدعیان پیامبری]] در [[جزیرة العرب]] و ایجاد خطر [[فتنه]] و [[فساد]] در [[جامعه]] [[مسلمین]]، اوضاع را نابسامان دید و برای [[حفظ]] جامعة نوپای [[مسلمین]] تن به [[بیعت]] داد<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 80- 81.</ref>.

ابوبکر در روز [[دوشنبه]] ۷ [[جمادی]] الآخر [[سال سیزدهم هجری]] تب کرد و بستری شد. در این [[بیماری]] که پانزده روز طول کشید [[عمر]] به‌جای وی بر [[نماز]] ایستاد. سرانجام در ۲۲ همان ماه در سن ۶۲ سالگی، در حالی‌که دو سال و سه ماه و ۲۲ روز از خلافتش سپری شده بود، درگذشت. ابوبکر را همسرش اسماء [[غسل]] داد و همان [[شب]] [[عمر]] بر پیکرش نمازگزارد و در کنار [[مدفن]] [[پیامبر]] به [[خاک]] سپرده است<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 81.</ref>.

[[امام علی]]{{ع}} در [[خطبه]] سوم [[نهج البلاغه]] فرمود: "[[آگاه]] باشید. به [[خدا]] [[سوگند]] که [[فرزند ابی‌قحافه]] [[خلافت]] را چون جامه‌ای بر تن کرد و [[نیک]] می‌دانست که پایگاه من نسبت به آن (امر [[خلافت]]) چونان محور است به آسیاب"<ref> نهج البلاغه، خطبه ۳: {{متن حدیث|أَمَا وَ اللَّهِ لَقَدْ تَقَمَّصَهَا فُلَانٌ [ابْنُ أَبِی قُحَافَةَ] وَ إِنَّهُ لَیَعْلَمُ أَنَّ مَحَلِّی مِنْهَا مَحَلُّ الْقُطْبِ مِنَ الرَّحَی‏}}</ref>. [[امام علی]]{{ع}} در این [[خطبه]] به صراحت [[اعتراض]] خود را بیان می‌کند: ابوبکر با وجودی که می‌دانست [[جایگاه امام]] در امر [[خلافت]] به منزله [[قطب]] آسیاست، اما [[خلافت]] را به دست گرفت. استوانه [[آسیا]] حرکات سنگ را تنظیم می‌کند و در نتیجه گردش سنگ حاصل می‌شود. [[امام]]{{ع}} نیز بر وفق [[حکمت الهی]]، نظم‌دهنده امور [[مسلمین]] و [[آگاه]] به [[سیاست]] شرعیّه است. به این سبب [[جایگاه]] خود را در [[خلافت]] به موقعیّت و نقش استوانه آسیاب [[تشبیه]] کرده است. آنچه مسلم است [[غصب خلافت]] و کنار گذاشتن اما از اداره امور [[جامعه]] لطمه‌ای جبران‌ناپذیر بر [[بشریت]] وارد ساخت که جبران آن امری ناممکن است<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 81.</ref>.