|
|
| خط ۵: |
خط ۵: |
| : <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[سرهای شهیدان کربلا در حدیث]] - [[سرهای شهیدان کربلا در تاریخ اسلامی]] - [[سرهای شهیدان کربلا در معارف و سیره حسینی]]</div> | | : <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[سرهای شهیدان کربلا در حدیث]] - [[سرهای شهیدان کربلا در تاریخ اسلامی]] - [[سرهای شهیدان کربلا در معارف و سیره حسینی]]</div> |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> | | <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> |
|
| |
| ==سر [[امام]] در [[خانه]] [[خولی]]==
| |
| در کتاب [[أنساب الأشراف (کتاب)|أنساب الأشراف]] نقل است: [[عمر بن سعد]]، همان [[روز]] ([[عاشورا]])، سر [[حسین]]{{ع}} را با [[خولی بن یزید اصبحی]] از [[قبیله]] [[حِمیَر]] و نیز [[حمید بن مسلم ازدی]]، به سوی [[ابن زیاد]] فرستاد. آنان شب به سوی او رفتند و چون درِ [[کاخ]] را بسته دیدند، خولی، آن سر را به خانه‌اش آورد و زیر تَشتی در خانه‌اش گذاشت. او در خانه‌اش، زنی به نام نوار، دختر [[مالک]] حضرمی، داشت که پرسید: چه خبر؟ گفت: [[ثروت]] [[روزگار]] را آورده‌ام. این، سر حسین است که همراه تو در خانه است! [[زن]] گفت: وای بر تو! [[مردم]]، طلا و نقره می‌آورند و تو، سر فرزند [[دختر پیامبر خدا]] را آوردی؟! به [[خدا]] [[سوگند]]، هیچ گاه چیزی، سر من و سر تو را گرد هم نمی‌آورد<ref>{{متن حدیث|بَعَثَ عُمَرُ بِرَأْسِ الحُسَيْنِ{{ع}} مِنْ يَوْمِهِ مَعَ خَولِيِّ بْنِ يَزِيدَ الأَصْبَحِيِّ مِنْ حِمْيَرَ، وَ حُمَيْدِ بْنِ مُسْلِمٍ الأَزْدِيِّ إِلَى ابْنِ زِيادٍ، فَأَقْبَلا بِهِ لَيْلاً، فَوَجَدا بَابَ القَصْرِ مُغْلَقاً، فَأَتى خَولِيٌّ بِهِ مَنْزِلَهُ، فَوَضَعَهُ تَحْتَ إجَّانَةٍ فِي مَنْزِلِهِ، وَ كَانَ فِي مَنْزِلِهِ امْرَأَةٌ يُقَالُ لَهَا النَّوارُ بِنْتُ مَالِكٍ الحَضْرَمِيِّ، فَقَالَتْ لَهُ: مَا الْخَبَرُ؟ قَالَ: جِئْتُ بِغِنَى الدَّهْرِ، هَذَا رَأْسُ الحُسَيْنِ مَعَكِ فِي الدَّارِ!! فَقَالَتْ: وَيْلَكَ! جَاءَ النَّاسُ بِالفِضَّةِ وَالذَّهَبِ، وَجِئْتَ بِرَأسِ ابْنِ بِنْتِ رَسُولِ اللّهِ!! وَاللّهِ، لَا يَجْمَعُ رَأْسِي وَ رَأسَكَ شَيءٌ أبَداً}} (أنساب الأشراف، ج۲، ص۴۱۱).</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص۶۴۷.</ref>
| |
|
| |
|
| ==بُرده شدن سرها به وسیله قبیله [[قاتل]]== | | ==بُرده شدن سرها به وسیله قبیله [[قاتل]]== |
| خط ۲۱: |
خط ۱۸: |
|
| |
|
| در کتاب [[الفصول المهمة (کتاب)|الفصول المهمة]] نقل است: [[عمر بن سعد]] - که [[خدا]] او را وا بگذارد - سر را با [[سنان بن انس نخعی]]، [[قاتل]] [[حسین]]{{ع}}، برای [[ابن زیاد]] فرستاد<ref>{{متن حدیث|أَرْسَلَ عُمَرُ بْنُ سَعْدٍ - خَذَلَهُ اللَّهُ - بِالرَّأْسِ إلَى ابْنِ زِيَادٍ مَعَ سِنَانِ بْنِ أَنَسٍ النَّخَعِيِّ قَاتِلِ الحُسَيْنِ{{ع}}}} (الفصول المهمة، ص۱۹۰).</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص۶۴۹.</ref> | | در کتاب [[الفصول المهمة (کتاب)|الفصول المهمة]] نقل است: [[عمر بن سعد]] - که [[خدا]] او را وا بگذارد - سر را با [[سنان بن انس نخعی]]، [[قاتل]] [[حسین]]{{ع}}، برای [[ابن زیاد]] فرستاد<ref>{{متن حدیث|أَرْسَلَ عُمَرُ بْنُ سَعْدٍ - خَذَلَهُ اللَّهُ - بِالرَّأْسِ إلَى ابْنِ زِيَادٍ مَعَ سِنَانِ بْنِ أَنَسٍ النَّخَعِيِّ قَاتِلِ الحُسَيْنِ{{ع}}}} (الفصول المهمة، ص۱۹۰).</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص۶۴۹.</ref> |
|
| |
| ==سر [[امام]] در مجلس ابن زیاد==
| |
| از [[سعد بن عبیده]] نقل است: سر حسین{{ع}} را برای ابن زیاد آوردند و پیش رویش نهادند. او با سر چوب‌دستی‌اش، بر آن می‌نواخت و می‌گفت: ریش ابا عبداللّه، جوگندمی شده است<ref>{{متن حدیث|جِيءَ بِرَأْسِ الحُسَيْنِ{{ع}} إلَى ابْنِ زِيَادٍ، فَوُضِعَ بَيْنَ يَدَيْهِ، فَجَعَلَ يَنْكُتُ بِقَضِيبِهِ، وَ يَقُولُ: إِنَّ أَبَا عَبْدِاللّهِ قَدْ كَانَ شَمَطَ}} (تاریخ الطبری، ج۵، ص۳۹۳؛ أنساب الأشراف، ج۳، ص۴۲۴).</ref>.
| |
|
| |
| [[صدوق]] در کتاب [[الأمالی (کتاب)|الأمالی]] به نقل از [[دربان]] [[عبیداللّه بن زیاد]] نقل می‌کند: هنگامی که سر حسین آورده شد، [[فرمان]] داد که آن را جلویش در تشتی از طلا گذاشتند و با چوب دستی‌اش شروع به زدن بر دندان‌های او کرد و می‌گفت: ای ابا عبداللّه! زود پیر شدی [و محاسنت سفید گشت]! مردی از [[قوم]] [حاضر در مجلس] گفت: دستْ نگه دار که من دیدم [[پیامبر]]{{صل}} [[دهان]] بر جایی می‌نهاد که تو چوب‌دستی‌ات را گذاشته‌ای. ابن زیاد گفت: روزی در برابر [[روز]] [[بَدر]]!<ref>{{متن حدیث|أَنَّهُ لَمَّا جِيءَ بِرَأْسِ الْحُسَيْنِ{{ع}} أَمَرَ فَوُضِعَ بَيْنَ يَدَيْهِ فِي طَسْتٍ مِنْ ذَهَبٍ وَ جَعَلَ يَضْرِبُ بِقَضِيبٍ فِي يَدِهِ عَلَى ثَنَايَاهُ وَ يَقُولُ لَقَدْ أَسْرَعَ الشَّيْبُ إِلَيْكَ يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ فَقَالَ رَجُلٌ مِنَ الْقَوْمِ مَهْ فَإِنِّي رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ يَلْثِمُ حَيْثُ تَضَعُ قَضِيبَكَ فَقَالَ يَوْمٌ بِيَوْمِ بَدْرٍ}} (الأمالی، صدوق، ص۲۲۹، ح۲۴۲؛ روضة الواعظین، ص۲۱۰).</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص۶۴۹.</ref>
| |
|
| |
|
| ==گرداندن [[سرهای شهدا]] در [[کوفه]]== | | ==گرداندن [[سرهای شهدا]] در [[کوفه]]== |
| خط ۳۶: |
خط ۲۸: |
|
| |
|
| در کتاب [[البدایة و النهایة (کتاب)|البدایة و النهایة]] نقل شده است: هیچ شهیدی کشته نشد، جز آنکه سرش را جدا کردند و آن را نزد ابن زیاد آوردند. او هم آنها را برای یزید بن معاویه در [[شام]] فرستاد<ref>{{متن حدیث|مَا قُتِلَ قَتِيلٌ إلَّا احْتَزُّوا رَأْسَهُ وَ حَمَلُوهُ إلَى ابْنِ زِيَادٍ، ثُمَّ بَعَثَ بِهَا ابْنُ زِيَادٍ إِلَى يَزِيدَ بْنِ مُعَاوِيَةَ إلَى الشَّامِ}} (البدایة والنهایة، ج۸، ص۱۹۰).</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص۶۵۰.</ref> | | در کتاب [[البدایة و النهایة (کتاب)|البدایة و النهایة]] نقل شده است: هیچ شهیدی کشته نشد، جز آنکه سرش را جدا کردند و آن را نزد ابن زیاد آوردند. او هم آنها را برای یزید بن معاویه در [[شام]] فرستاد<ref>{{متن حدیث|مَا قُتِلَ قَتِيلٌ إلَّا احْتَزُّوا رَأْسَهُ وَ حَمَلُوهُ إلَى ابْنِ زِيَادٍ، ثُمَّ بَعَثَ بِهَا ابْنُ زِيَادٍ إِلَى يَزِيدَ بْنِ مُعَاوِيَةَ إلَى الشَّامِ}} (البدایة والنهایة، ج۸، ص۱۹۰).</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص۶۵۰.</ref> |
|
| |
| ==سر [[امام]]{{ع}} در مجلس [[یزید]]==
| |
| از امام [[زین العابدین]]{{ع}} نقل می‌کنند که: هنگامی که سر [[حسین]]{{ع}} را برای یزید - که [[خدا]] لعنتش کند - آوردند، مجلس‌های شراب می‌آراست و سر حسین{{ع}} را می‌آورد و جلوی خود می‌نهاد و با حضور آن، شراب می‌نوشید<ref>{{متن حدیث|لَمَّا أُتِيَ بِرَأْسِ الْحُسَيْنِ{{ع}} إِلَى يَزِيدَ لَعَنَهُ اللَّهُ كَانَ يَتَّخِذُ مَجَالِسَ الشُّرْبِ وَ يَأْتِي بِرَأْسِ الْحُسَيْنِ{{ع}} وَ يَضَعُهُ بَيْنَ يَدَيْهِ وَ يَشْرَبُ عَلَيْهِ}} (الملهوف، ص۲۲۰؛ مقتل الحسین{{ع}}، خوارزمی، ج۲، ص۷۲).</ref>.
| |
|
| |
| از [[یزید بن ابی زیاد]] نقل شده است: هنگامی که سر [[حسین بن علی]]{{ع}} را برای یزید آوردند، با سرِ چوب‌دستی‌اش به دندان حسین{{ع}} می‌زد و می‌گفت: [[گمان]] نمی‌کردم که ابا عبداللّه به این سن رسیده باشد! موی [سپیدِ] سر ایشان، از محاسنش کاملاً متمایز بود؛ زیرا [[محاسن]] خود را سیاه رنگ کرده بود<ref>{{متن حدیث|لَمَّا اُتِيَ يَزِيدُ بْنُ مُعَاوِيَةَ بِرَأْسِ الحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ{{ع}}، جَعَلَ يَنْكُتُ بِمِخْصَرَةٍ مَعَهُ سِنَّهُ، وَ يَقُولُ: مَا كُنْتُ أظُنُّ أَبَا عَبْدِ اللّهِ يَبْلُغُ هَذَا السِّنَّ. قَالَ: وَ إِذَا لِحْيَتُهُ وَ رَأسُهُ قَدْ فَصَلَ مِنَ الخِضَابِ الأَسْوَدِ}} (الطبقات الکبری (الطبقة الخامسة من الصحابة)، ج۱، ص۴۸۸).</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص۶۵۱.</ref>
| |
|
| |
| ==یزید، سر امام{{ع}} را برای زنانش می‌فرستد==
| |
| در کتاب [[أنساب الأشراف (کتاب)|أنساب الأشراف]] نقل است: یزید، سر حسین{{ع}} را برای زنانش فرستاد و [[عاتکه]] دخترش - که بعدها، [[مادر]] [[یزید بن عبدالملک]] شد -، آن را گرفت و شست و روغن مالید و خوش‌بویش کرد. یزید به او گفت: این، چه کاری است؟ گفت: سر پسرعمویم را آشفته و پریشان برایم فرستادی. آن را مرتّب و خوش‌بو کردم<ref>{{متن حدیث|بَعَثَ يَزِيدُ بِرَأْسِ الحُسَيْنِ{{ع}} إِلَى نِسَائِهِ، فَأَخَذَتْهُ عَاتِكَةُ ابْنَتُهُ - وَ هِيَ اُمُّ يَزِيدَ بْنِ عَبْدِ المَلِكِ - فَغَسَلَتْهُ وَ دَهَنَتْهُ وَ طَيَّبَتْهُ. فَقَالَ لَهَا يَزِيدُ: مَا هَذَا؟ قَالَتْ: بَعَثْتَ إِلَيَّ بِرَأْسِ ابْنِ عَمِّي شَعَثاً، فَلَمَمْتُهُ وَطَيَّبْتُهُ}} (أنساب الأشراف، ج۳، ص۴۱۶).</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص۶۵۲.</ref>
| |
|
| |
| ==آویختن سر [[امام]]{{ع}} در [[دمشق]]==
| |
| از [[ابو حمزة بن یزید حضرمی]] نقل شده است که: یکی از [[خویشان]] ما، برایم گفت که دیده است سر [[حسین]]{{ع}} را سه [[روز]] در دمشق [بر جایی] [[نصب]] کردند<ref>{{متن حدیث|حَدَّثَنِي بَعْضُ أَهْلِنَا أنَّهُ رَأى رَأْسَ الحُسَيْنِ{{ع}} مَصْلُوباً بِدِمَشْقَ ثَلاثَةَ أَيَّامٍ}} (سیر أعلام النبلاء، ج۳، ص۳۱۹).</ref>.
| |
|
| |
| در کتاب [[مقتل الحسین (کتاب)|مقتل الحسین]] به نقل از [[ابو مخنف]] آمده است: [[یزید]]، [[فرمان]] داد که سر شریفِ حسین{{ع}} را بر درِ خانه‌اش بیاویزند<ref>{{متن حدیث|إِنَّ يَزِيدَ أَمَرَ أَنْ يُصْلَبَ الرَّأْسُ الشَّرِيفُ عَلَى بَابِ دَارِهِ}} (مقتل الحسین{{ع}}، خوارزمی، ج۲، ص۷۳).</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص۶۵۲.</ref>
| |
|
| |
| ==چرخاندن سر امام{{ع}} در [[شهرها]]==
| |
| در کتاب [[شرح الأخبار (کتاب)|شرح الأخبار]] آمده است: یزید [[ملعون]]، فرمان داد که سر حسین{{ع}} را در شهرهای [[شام]] و جز آن بچرخانند<ref>{{متن حدیث|أمَرَ يَزِيدُ اللَّعِينُ بِرَأْسِ الحُسَيْنِ{{ع}}، فَطِيفَ بِهِ فِي مَدَائِنِ الشَّامِ وَ غَيْرِهَا}} (شرح الأخبار، ج۳، ص۱۵۹).</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص۶۵۳.</ref>
| |
|
| |
| ==[[روایات]] گوناگون درباره محلّ [[دفن]] سرِ سیّدالشهداء{{ع}}==
| |
| ===[[نجف]]، کنار [[قبر]] [[امیر مؤمنان]]{{ع}}===
| |
| از [[عبداللّه بن طلحه نهدی]] نقل است که: بر [[امام صادق]]{{ع}} در آمدم. امام{{ع}} سخنی گفت و ما نیز با او سخن گفتیم و با ایشان رفتیم تا به نجف رسیدیم. امام{{ع}} به جایی رفت و [[نماز]] خواند و سپس به [[اسماعیل]] [فرزندش] فرمود: «برخیز و نزد سر پدرت حسین{{ع}} نماز بخوان». من گفتم: مگر سر حسین{{ع}} را به شام نبردند؟ فرمود: «چرا؛ اما فلان وابسته ما آن را ربود و آورد و اینجا به [[خاک]] سپرد»<ref>{{متن حدیث|دَخَلْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} فَذَكَرَ حَدِيثاً فَحَدَّثَنَاهُ قَالَ فَمَضَيْنَا مَعَهُ يَعْنِي أَبَا عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} حَتَّى انْتَهَيْنَا إِلَى الْغَرِيِّ قَالَ فَأَتَى مَوْضِعاً فَصَلَّى ثُمَّ قَالَ لِإِسْمَاعِيلَ قُمْ فَصَلِّ عِنْدَ رَأْسِ أَبِيكَ الْحُسَيْنِ{{ع}} قُلْتُ أَ لَيْسَ قَدْ ذُهِبَ بِرَأْسِهِ إِلَى الشَّامِ قَالَ بَلَى وَ لَكِنْ فُلَانٌ مَوْلَانَا سَرَقَهُ فَجَاءَ بِهِ فَدَفَنَهُ هَاهُنَا}} (تهذیب الأحکام، ج۶، ص۳۵، ح۷۲).</ref>.
| |
|
| |
| [[ابان بن تغلب]] نقل می‌کند: با [[امام صادق]]{{ع}} بودم که بر [[پشت کوفه]] گذشت و فرود آمد و دو رکعت [[نماز]] خواند. سپس اندکی جلو رفت و دو رکعت نماز خواند. سپس اندکی راه رفت و فرود آمد و دو رکعت نماز خواند و آنگاه فرمود: «این جا، جایگاه [[قبر]] [[امیر مؤمنان]]{{ع}} است». گفتم: فدایت شوم! آن دو جا که نماز خواندی، چه؟ فرمود: «جایگاه سر [[حسین]]{{ع}} و منزلگاه [[امام]] [[قائم]]{{ع}} بود»<ref>{{متن حدیث|كُنْتُ مَعَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} فَمَرَّ بِظَهْرِ الْكُوفَةِ فَنَزَلَ فَصَلَّى رَكْعَتَيْنِ ثُمَّ تَقَدَّمَ قَلِيلًا فَصَلَّى رَكْعَتَيْنِ ثُمَ سَارَ قَلِيلًا فَنَزَلَ فَصَلَّى رَكْعَتَيْنِ ثُمَّ قَالَ هَذَا مَوْضِعُ قَبْرِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ{{ع}} قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ وَ الْمَوْضِعَيْنِ اللَّذَيْنِ صَلَّيْتَ فِيهِمَا قَالَ مَوْضِعُ رَأْسِ الْحُسَيْنِ{{ع}} وَ مَوْضِعُ مَنْزِلِ الْقَائِمِ{{ع}}}} (الکافی، ج۴، ص۵۷۲، ح۲).</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص۶۵۳.</ref>
| |
|
| |
| ===[[کربلا]]===
| |
| در کتاب [[الملهوف (کتاب)|الملهوف]] نقل شده است که: درباره سر حسین{{ع}}، [[روایت]] شده که باز گردانده شد و در کربلا به همراه پیکر شریفش - که درودهای [[خدا]] بر او باد - [[دفن]] گردید و عمل [[فرقه]] [[شیعه]] در [[زیارت کربلا]] هم مطابق همین دیدگاهِ مورد اشاره است<ref>{{متن حدیث|فَأَمَّا رَأْسُ الْحُسَيْنِ{{ع}} فَرُوِيَ أَنَّهُ أُعِيدَ فَدُفِنَ بِكَرْبَلَاءَ مَعَ جَسَدِهِ الشَّرِيفِ{{ع}} وَ كَانَ عَمَلُ الطَّائِفَةِ عَلَى هَذَا الْمَعْنَى الْمُشَارِ إِلَيْهِ}} (الملهوف، ص۲۲۵).</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص۶۵۴.</ref>
| |
|
| |
| ===[[دمشق]]===
| |
| در کتاب [[أنساب الأشراف (کتاب)|أنساب الأشراف]] به نقل از کَلْبی آمده است: [[یزید]]، سر حسین{{ع}} را به [[مدینه]] فرستاد و آن را بر چوبی [[نصب]] کردند. سپس به دمشق، باز گردانده شد و آن را در باغچه‌ای دفن کردند. نیز گفته می‌شود که آن را در [[کاخ]] سلطنتی دفن کردند و در [[قبرستان]] هم گفته‌اند<ref>{{متن حدیث|بَعَثَ يَزِيدُ بِرَأْسِهِ [أَي رَأْسِ الحُسَيْنِ{{ع}}] إلَى المَدِينَةِ، فَنُصِبَ عَلَى خَشَبَةٍ، ثُمَّ رُدَّ إِلَى دِمَشْقَ، فَدُفِنَ فِي حَائِطٍ بِهَا، وَيُقَالُ فِي دَارِ الْإِمَارَةِ، وَ يُقَالُ فِي الْمَقْبَرَةِ}} (أنساب الأشراف، ج۳، ص۴۱۹).</ref>.
| |
|
| |
| از [[محمد بن عمر بن صالح]] نقل شده است که: آنان سرِ [[حسین]]{{ع}} را در یکی از خزانه‌های [[یزید]] یافتند. کفنش کردند و آن را در [[دمشق]]، نزدیک دروازه فَرادیس<ref>فَرادیس، جایی است در نزدیکی دمشق. دروازه فرادیس، یکی از دروازه‌های دمشق بوده است.</ref> به [[خاک]] سپردند<ref>{{متن حدیث|إِنَّهُمْ وَجَدُوا رَأْسَ الحُسَيْنِ{{ع}} فِي خِزَانَةٍ لِيَزِيدَ، فَكَفَّنُوهُ، وَ دَفَنُوهُ بِدِمَشْقَ عِنْدَ بَابِ الفَرَادِيسِ}} (الردّ علی المتعصّب العنید، ص۵۰؛ المنتظم، ج۵، ص۳۴۴).</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص۶۵۴.</ref>
| |
|
| |
| ===[[مدینه]]===
| |
| در کتاب [[الطبقات الکبری (کتاب)|الطبقات الکبری]] آمده است: یزید، سر حسین{{ع}} را به سوی [[عمرو بن سعید بن عاص]] فرستاد. او در آن [[زمان]]، [[کارگزار]] وی در مدینه بود و گفت: [[دوست]] داشتم که آن را برای من نمی‌فرستاد... آنگاه [[عمرو بن سعید]]، [[فرمان]] داد تا سر حسین{{ع}} را [[کفن]] کنند و در [[بقیع]]، نزد [[قبر]] مادرش به خاک بسپارند<ref>{{متن حدیث|بَعَثَ يَزِيدُ بِرَأْسِ الحُسَيْنِ{{ع}} إِلَى عَمْرِو بْنِ سَعِيدِ بْنِ العَاصِ، وَ هُوَ عَامِلٌ لَهُ يَوْمَئِذٍ عَلَى المَدِينَةِ، فَقَالَ عَمْرٌو: وَدِدْتُ أَنَّهُ لَمْ يَبْعَثْ بِهِ إلَيَّ... ثُمَّ أَمَرَ عَمْرُو بْنُ سَعِيدٍ بِرَأْسِ الحُسَيْنِ{{ع}}، فَكُفِّنَ وَدُفِنَ بِالبَقِيعِ عِنْدَ قَبْرِ اُمِّهِ}} (الطبقات الکبری (الطبقة الخامسة من الصحابة)، ج۱، ص۴۹۰؛ المنتظم، ج۵، ص۳۴۴).</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص۶۵۵.</ref>
| |
|
| |
| ===[[مصر]]===
| |
| در کتاب [[معجم البلدان (کتاب)|معجم البلدان]] آمده است: در قاهره، مزاری است که سر [[حسین بن علی]]{{ع}} در آن قرار دارد و از عَسقَلان<ref>عَسقَلان، شهری در شام و جزو فلسطین است که در ساحل دریا، میان غزّه و بیت جبرین واقع است.</ref>، هنگامی که فرنگیان، آن را تصرّف کردند، به آنجا منتقل شد و آن، زیارتگاهی در پشت [[کاخ]] سلطنتی است<ref>{{متن حدیث|بِالقاهِرَةِ مَشهَدٌ بِهِ رَأسُ الحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ{{ع}}، نُقِلَ إلَيْهَا مِنْ عَسْقَلانَ لَمَّا أَخَذَ الفِرنَجُ عَسْقَلانَ، وَ هُوَ خَلفَ دَارِ المَمْلَكَةِ يُزارُ}} (معجم البلدان، ج۵، ص۱۴۲).</ref>.
| |
|
| |
| در کتاب [[لواعج الأشجان (کتاب)|لواعج الأشجان]] نقل است: مورّخان متعدّدی حکایت کرده‌اند که [[خلیفه]] [[علوی]] [[مصر]]، [کسی را] به عَسقَلان (شهری میان مصر و [[شام]] که اکنون ویران شده است) فرستاد و سری را که مدّعی بود سرِ [[حسین]]{{ع}} است، بیرون آورد و به مصر (قاهره) برد و در جایی که الآن مزاری معروف است، به [[خاک]] سپرد. آنجا اکنون، زیارتگاهی است که آن را گرامی می‌دارند و به زیارتش می‌روند و کنارش، مسجدی بزرگ است که آن را در [[سال ۱۳۲۱ هجری]] دیده‌ام. [[مصریان]]، [[زن]] و مرد، گروه گروه به زیارتش می‌روند و در آن جا، [[دعا]] و [[گریه و زاری]] می‌کنند و تردیدی در برداشتن آن سر از عَسقَلان به وسیله [[علویان]] و [[دفن]] آن در مصر نیست؛ اما این که آن، سرِ حسین{{ع}} بوده باشد، جای تردید است<ref>{{متن حدیث|حَكَى غَيْرُ وَاحِدٍ مِنَ المُؤَرِّخِينَ أَنَّ الخَلِيفَةَ العَلَوِيَّ بِمِصرَ أَرْسَلَ إِلَى عَسْقَلَانَ - وَ هِيَ مَدِينَةٌ كَانَت بَيْنَ مِصْرَ وَالشَّامِ، وَالآنَ هِيَ خَرَابٌ - فَاسْتَخْرَجَ رَأْسَاً زَعَمَ أَنَّهُ رَأْسُ الحُسَيْنِ{{ع}}، وَ جِيءَ بِهِ إِلَى مِصْرَ، فَدَفَنَ فِيهَا فِي المَشْهَدِ المَعْرُوفِ الآنَ، وَ هُوَ مَشْهَدٌ مُعَظَّمٌ يُزَارُ، وَ إِلَى جَانِبِهِ مَسْجِدٌ عَظِيمٌ رَأَيْتُهُ فِي سَنَةِ إحْدَى وَ عِشْرِينَ بَعْدَ الثَّلاثِمِئَةٍ وَ أَلْفٍ، وَالْمِصْرِيُّونَ يَتَوَافَدُونَ إِلَى زِيَارَتِهِ أَفْوَاجَاً رِجَالَاً وَ نِسَاءً، وَ يَدْعُونَ وَ يَتَضَرَّعُونَ عِنْدَهُ. وَ أَخْذُ العَلَوِيّينَ لِذَلِكَ الرَّأْسِ مِنْ عَسْقَلانَ وَدَفْنُهُ بِمِصْرَ كَأَنَّهُ لَا رَيْبَ فِيهِ، لكِنَّ الشَّأْنَ فِي كَوْنِهِ رَأْسَ الحُسَيْنِ{{ع}}}} (لواعج الأشجان، ص۱۹۱).</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص۶۵۵.</ref>
| |
|
| |
| ==سخنی درباره محلّ دفن سر [[مقدّس]] [[سید الشهدا]]{{ع}} و سرهای دیگر [[شهیدان]]==
| |
| همان‌گونه که ملاحظه شد، گزارش‌های مربوط به محلّ دفن سر مقدّس سید الشهدا{{ع}}، به پنج دسته تقسیم می‌شوند: [[تأمّل]] در گزارش‌های یاد شده<ref>برای مطالعه ارزیابی‌ای تاریخی از مجموع این گزارش‌ها و نیز گزارش‌های متفرّد دیگر، ر.ک: نگاهی نو به جریان عاشورا، ص۳۵۵ (مقاله «رأس الحسین و مقام‌های آن»، به قلم مصطفی صادقی).</ref>، نشان می‌دهد که احتمال اول ([[دفن]] شدن سر [[مقدّس]] [[امام]]{{ع}} در کنار [[قبر]] [[امیر مؤمنان]]{{ع}})، با [[عنایت]] به این که در منابع معتبر و از [[اهل بیت]]{{عم}} نقل شده - با توجّه به اصل {{عربی|أهل البيت أدرى بما في البيت}}؛ «[[اهل]] [[خانه]]، به آنچه در خانه است، داناترند» -، ظاهراً ارجح است، مگر این که ثابت شود علمای [[امامیّه]]، آن [[روایات]] را دیده و بر اساس دلیل معتبری که در دست داشته‌اند، از آنها اِعراض کرده‌اند، که [[اثبات]] این موضوع، مشکل به نظر می‌رسد.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص۶۵۷.</ref>
| |
|
| |
|
| ===مَدفن سرهای دیگر [[شهیدان کربلا]]=== | | ===مَدفن سرهای دیگر [[شهیدان کربلا]]=== |
