پرش به محتوا

سقیفه بنی ساعده در معارف و سیره حسینی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۸: خط ۸:
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">


==مقدمه==
==[[سقیفه]] آغازگر [[کربلا]]==
دید جریان‌شناسانه در حوادث، ریشۀ [[حادثۀ عاشورا]] را در [[انحراف]] نخستین در [[رهبری]] [[حکومت]] می‌بیند که در "[[سقیفۀ بنی ساعده]]" اتفاق افتاد. اگر جمعی از [[امّت]] [[پیامبر]]، نیم قرن پس از [[رحلت]] [[رسول الله]]{{صل}} در [[کربلا]] [[فرزند رسول الله]] را [[شهید]] کردند، زمینۀ آن در حوادث گذشته و [[غصب خلافت]] و تصدّی [[آل ابو سفیان]] نسبت به [[حکومت اسلامی]] و کنار زدن [[ائمه]] از [[ولایت]] و [[رهبری]] بود. از این رو در [[زیارت عاشورا]] کسانی [[لعن]] می‌شوند که آغازگر [[ظلم]] بر [[اهل بیت پیامبر]] و بنیانگذار [[ستم]] به ذریّۀ [[رسول خدا]]{{صل}} بودند، و نیز کسانی که به آن [[ستم]] نخست [[راضی]] شدند، [[همکاری]] یا [[سکوت]] کردند و زمینه‌ساز آن بودند، تا آنجا که برای [[جنگ]] با [[عترت پیامبر]]، [[تمکین]] کردند: {{متن حدیث|لَعَنَ اللهُ أُمَّةً أَسَّسَتْ أَسَاسَ الظُّلْمِ وَ الْجَوْرِ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ لَعَنَ اللهُ أُمَّةً دَفَعَتْكُمْ عَنْ مَقَامِكُمْ وَ أَزَالَتْكُمْ عَنْ مَرَاتِبِكُمُ الَّتِي رَتَّبَكُمُ اللهُ فِيهَا وَ لَعَنَ اللهُ أُمَّةً قَتَلَتْكُمْ وَ لَعَنَ اللهُ الْمُمَهِّدِينَ لَهُمْ بِالتَّمْكِينِ مِنْ قِتَالِكُمْ...}}.
دید جریان‌شناسانه در حوادث، ریشۀ [[حادثۀ عاشورا]] را در [[انحراف]] نخستین در [[رهبری]] [[حکومت]] می‌بیند که در "[[سقیفۀ بنی ساعده]]" اتفاق افتاد. اگر جمعی از [[امّت]] [[پیامبر]]، نیم قرن پس از [[رحلت]] [[رسول الله]]{{صل}} در [[کربلا]] [[فرزند رسول الله]] را [[شهید]] کردند، زمینۀ آن در حوادث گذشته و [[غصب خلافت]] و تصدّی [[آل ابو سفیان]] نسبت به [[حکومت اسلامی]] و کنار زدن [[ائمه]] از [[ولایت]] و [[رهبری]] بود. از این رو در [[زیارت عاشورا]] کسانی [[لعن]] می‌شوند که آغازگر [[ظلم]] بر [[اهل بیت پیامبر]] و بنیانگذار [[ستم]] به ذریّۀ [[رسول خدا]]{{صل}} بودند و نیز کسانی که به آن [[ستم]] نخست [[راضی]] شدند، [[همکاری]] یا [[سکوت]] کردند و زمینه‌ساز آن بودند، تا آنجا که برای [[جنگ]] با [[عترت پیامبر]]، [[تمکین]] کردند: {{متن حدیث|لَعَنَ اللهُ أُمَّةً أَسَّسَتْ أَسَاسَ الظُّلْمِ وَ الْجَوْرِ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ لَعَنَ اللهُ أُمَّةً دَفَعَتْكُمْ عَنْ مَقَامِكُمْ وَ أَزَالَتْكُمْ عَنْ مَرَاتِبِكُمُ الَّتِي رَتَّبَكُمُ اللهُ فِيهَا وَ لَعَنَ اللهُ أُمَّةً قَتَلَتْكُمْ وَ لَعَنَ اللهُ الْمُمَهِّدِينَ لَهُمْ بِالتَّمْكِينِ مِنْ قِتَالِكُمْ...}}.
در [[ماجرای کربلا]]، همۀ آنان که از آغاز، [[اهل بیت]] را از صحنۀ [[اجتماعی]] و [[سیاسی]] [[امّت]] کنار زدند و بر [[غصب]] [[حکومت اسلامی]] [[توطئه]] کردند، تا آنان که بر کشتن او گرد آمدند و [[همراهی]] و [[متابعت]] کردند، شریکند. این نکته در جای دیگر [[زیارت عاشورا]] مطرح است:
 
{{متن حدیث|اللَّهُمَّ الْعَنْ أَوَّلَ ظَالِمٍ ظَلَمَ حَقَّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ آخِرَ تَابِعٍ لَهُ عَلَى ذَلِكَ اللَّهُمَّ الْعَنِ الْعِصَابَةَ الَّتِي جَاهَدَتِ الْحُسَيْنَ وَ شَايَعَتْ وَ بَايَعَتْ و تَابَعَتْ عَلَى قَتْلِهِ اللَّهُمَّ الْعَنْهُمْ جَمِيعاً}}<ref>مفاتیح الجنان، زیارت عاشورا، ص۴۵۷.</ref>.
در [[ماجرای کربلا]]، همۀ آنان که از آغاز، [[اهل بیت]] {{عم}} را از صحنۀ [[اجتماعی]] و [[سیاسی]] [[امّت]] کنار زدند و بر [[غصب]] [[حکومت اسلامی]] [[توطئه]] کردند، تا آنان که بر کشتن او گرد آمدند و [[همراهی]] و [[متابعت]] کردند، شریکند. این نکته در جای دیگر [[زیارت عاشورا]] مطرح است: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ الْعَنْ أَوَّلَ ظَالِمٍ ظَلَمَ حَقَّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ آخِرَ تَابِعٍ لَهُ عَلَى ذَلِكَ اللَّهُمَّ الْعَنِ الْعِصَابَةَ الَّتِي جَاهَدَتِ الْحُسَيْنَ وَ شَايَعَتْ وَ بَايَعَتْ و تَابَعَتْ عَلَى قَتْلِهِ اللَّهُمَّ الْعَنْهُمْ جَمِيعاً}}<ref>مفاتیح الجنان، زیارت عاشورا، ص۴۵۷.</ref>.
 
[[توطئه]] [[سقیفه]]، تلاشی از سوی [[شرک]] [[شکست]] خورده در جبهه‌های [[بدر]] و [[احد]] و [[حنین]] بود، تا دوباره به [[سیادت]] [[جاهلی]] خود برسند و سفیانیان کوشیدند [[انتقام]] کشته‌های خود را از [[آل پیامبر]]، از طریق [[سلطه]] یافتن بر [[خلافت]] و تار و مار کردن [[بنی هاشم]] و [[عترت]] [[رسول]] بگیرند. طرح [[شورا]] و [[بیعت]] ساختگی [[سقیفه]]، ظاهری [[فریبنده]] برای [[اعمال]] آن [[سیاست]] بود.
[[توطئه]] [[سقیفه]]، تلاشی از سوی [[شرک]] [[شکست]] خورده در جبهه‌های [[بدر]] و [[احد]] و [[حنین]] بود، تا دوباره به [[سیادت]] [[جاهلی]] خود برسند و سفیانیان کوشیدند [[انتقام]] کشته‌های خود را از [[آل پیامبر]]، از طریق [[سلطه]] یافتن بر [[خلافت]] و تار و مار کردن [[بنی هاشم]] و [[عترت]] [[رسول]] بگیرند. طرح [[شورا]] و [[بیعت]] ساختگی [[سقیفه]]، ظاهری [[فریبنده]] برای [[اعمال]] آن [[سیاست]] بود.


هواداران [[سقیفه]]، در [[سپاه کوفه]] بودند. [[امام حسین]]{{ع}} [[روز عاشورا]] با [[بدن]] مجروح، آنان را "[[شیعیان]] [[آل ابی سفیان]]" خطاب کرد که نه [[دین]] داشتند، نه حرّیت. [[ابن زیاد]] وقتی با سر بریدۀ [[حسین]]{{ع}} در طشت طلایی رو به رو شد، با چوبی که در [[دست]] داشت بر لب‌های آن سر [[مطهّر]] می‌زد و می‌گفت: {{عربی|یوم بیوم بدر}}<ref>بحارالأنوار، ج۴۵، ص۱۵۴.</ref> [[یزید بن معاویه]] نیز پس از کشتن [[امام]] و سرمستی از [[پیروزی]] بر آن [[حضرت]]، در پیش چشم [[فرزندان]] او که به [[اسارت]] در کاخ او برده شده بودند، [[آرزو]] کرد که کاش نیاکان کشته شده‌اش در [[بدر]]، زنده بودند و به [[یزید]] می‌گفتند دستت درد نکند. کشتن [[حسین]]{{ع}} و یارانش را در مقابل کشته‌های [[بدر]] دانست، منکر [[وحی]] و [[نزول جبرئیل]] شد و گفت اگر از [[آل]] [[احمد]] [[انتقام]] نگیرم، از [[نسل]] خندف نیستم...<ref>بحارالأنوار، ج۴۵، ص۱۶۷؛ البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۹۲ (لیت اشیاخی ببدر شهدوا...).</ref>. [[حضرت زینب]]{{س}} با خطاب "یابن الطلقاء" به [[یزید]]، اشاره به [[نیکان]] [[مشرک]] او کرد، که در [[فتح مکه]]، [[پیامبر]] آزادشان کرد، [[امام سجاد]]{{ع}} نیز به [[یزید]] گفت: جدّ من [[علی بن ابی طالب]]، در [[جنگ بدر]] و [[احد]] و [[احزاب]]، [[پرچمدار]] [[رسول الله]] بود، امّا [[پدر]] و جدّ تو، [[پرچمدار]] [[کفّار]] بودند<ref>بحارالأنوار، ج۴۵، ص۱۳۵.</ref>. [[کربلا]]، صحنۀ [[تجدید]] کینه‌های [[مشرکان]] و [[منافقان]] بر ضدّ [[آل الله]] بود و همان [[قدرت سیاسی]] را که [[میراث]] [[رسول خدا]] بود و غاصبانه به [[دست]] [[دشمن]] افتاد، بر ضدّ [[عترت]] [[رسول]] به کار گرفتند و این از شگفتی‌های [[تاریخ]] است! [[سیدالشهدا]]{{ع}} در خطابۀ خویش در [[عاشورا]] به [[سپاه کوفه]] چنین فرمود: شمشیری را که ما به دستتان دادیم، علیه ما تیز کردید و به روی ما [[شمشیر]] کشیدید و آتشی را که بر [[دشمنان]] شما و ما افروخته بودیم، بر خود ما افروختید و با [[دشمنان خدا]] بر ضدّ [[اولیاء]] [[الله]] همدست شدید: {{متن حدیث|فَشَحَذْتُمْ عَلَيْنَا سَيْفاً كَانَ فِي أَيْدِينَا وَ حَشَشْتُمْ عَلَيْنَا نَاراً أَضْرَمْنَاهَا عَلَى عَدُوِّكُمْ وَ عَدُوِّنَا...}}<ref>مقتل الحسین، خوارزمی، ج۲، ص۶؛ مناقب، ج۴، ص۱۱۰، (با اندکی تفاوت در لفظ).</ref>. و در [[نقل]] دیگر: {{متن حدیث|سَلَلْتُمْ عَلَيْنَا سَيْفاً فِي رِقَابِنَا وَ حَشَشْتُمْ عَلَيْنَا نَارَ الْفِتَنِ... فَأَصْبَحْتُمْ أَلْباً عَلَى أَوْلِيَائِكُمْ وَ يَداً عَلَيْهِمْ لِأَعْدَائِكُمْ...}}<ref>بحارالأنوار، ج۴۵، ص۸؛ موسوعه کلمات الامام الحسین، ص۴۲۴.</ref>. آیا این همان سخن [[أبوبکر]] بن [[عربی]] نیست که [[حسین]]{{ع}} به [[شمشیر]] جدّش کشته شد {{عربی|انَّ الْحُسَینَ قُتِلَ بِسَیفِ جَدِّهِ}}؟<ref>الامام الحسین، علائلی، ص۶۲.</ref>
هواداران [[سقیفه]]، در [[سپاه کوفه]] بودند. [[امام حسین]]{{ع}} [[روز عاشورا]] با [[بدن]] مجروح، آنان را "[[شیعیان]] [[آل ابی سفیان]]" خطاب کرد که نه [[دین]] داشتند، نه حرّیت. [[ابن زیاد]] وقتی با سر بریدۀ [[حسین]]{{ع}} در طشت طلایی رو به رو شد، با چوبی که در [[دست]] داشت بر لب‌های آن سر [[مطهّر]] می‌زد و می‌گفت: {{عربی|یوم بیوم بدر}}<ref>بحارالأنوار، ج۴۵، ص۱۵۴.</ref> [[یزید بن معاویه]] نیز پس از کشتن [[امام]] و سرمستی از [[پیروزی]] بر آن حضرت، در پیش چشم [[فرزندان]] او که به [[اسارت]] در کاخ او برده شده بودند، [[آرزو]] کرد که کاش نیاکان کشته شده‌اش در [[بدر]]، زنده بودند و به [[یزید]] می‌گفتند دستت درد نکند. کشتن [[حسین]]{{ع}} و یارانش را در مقابل کشته‌های [[بدر]] دانست، منکر [[وحی]] و [[نزول جبرئیل]] شد و گفت اگر از [[آل]] [[احمد]] [[انتقام]] نگیرم، از [[نسل]] خندف نیستم...<ref>بحارالأنوار، ج۴۵، ص۱۶۷؛ البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۹۲ (لیت اشیاخی ببدر شهدوا...).</ref>. [[حضرت زینب]]{{س}} با خطاب "یابن الطلقاء" به [[یزید]]، اشاره به نیاکان [[مشرک]] او کرد که در [[فتح مکه]]، [[پیامبر]] آزادشان کرد، [[امام سجاد]]{{ع}} نیز به [[یزید]] گفت: جدّ من [[علی بن ابی طالب]] {{ع}}، در [[جنگ بدر]] و [[احد]] و [[احزاب]]، [[پرچمدار]] [[رسول الله]] بود، امّا [[پدر]] و جدّ تو، [[پرچمدار]] [[کفّار]] بودند<ref>بحارالأنوار، ج۴۵، ص۱۳۵.</ref>.  
تیری را که [[عمر سعد]]، [[صبح]] [[عاشورا]] به سوی اردوی [[حسینی]] ر‌ها می‌کند و تیری را که [[حرمله]] بر گلوی [[علی اصغر]]{{ع}} می‌زند، تیری نیست که در [[سقیفه]] ر‌ها شد و بر [[قلب]] [[پیامبر]] نشست؟ و آیا آن تیر، بر حنجره اصغر نشست یا بر جگر [[دین]] فرود آمد؟ چه خوب و عمیق دریافته و سروده است،


اگر واقعۀ شوم [[سقیفه]] نبود، هرگز جنایت‌های بعدی که اوج آن در [[عاشورا]] بود، پیش نمی‌آمد و مسیر [[تاریخ اسلام]] و [[شیعه]] به گونۀ دیگری بود<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۳۱۱.</ref>.
[[کربلا]]، صحنۀ [[تجدید]] کینه‌های [[مشرکان]] و [[منافقان]] بر ضدّ [[آل الله]] بود و همان [[قدرت سیاسی]] را که [[میراث]] [[رسول خدا]] {{صل}} بود و غاصبانه به [[دست]] [[دشمن]] افتاد، بر ضدّ [[عترت]] [[رسول]] به کار گرفتند و این از شگفتی‌های [[تاریخ]] است! [[سیدالشهدا]]{{ع}} در خطابۀ خویش در [[عاشورا]] به [[سپاه کوفه]] چنین فرمود: شمشیری را که ما به دستتان دادیم، علیه ما تیز کردید و به روی ما [[شمشیر]] کشیدید و آتشی را که بر [[دشمنان]] شما و ما افروخته بودیم، بر خود ما افروختید و با [[دشمنان خدا]] بر ضدّ [[اولیاء الله]] همدست شدید: {{متن حدیث|فَشَحَذْتُمْ عَلَيْنَا سَيْفاً كَانَ فِي أَيْدِينَا وَ حَشَشْتُمْ عَلَيْنَا نَاراً أَضْرَمْنَاهَا عَلَى عَدُوِّكُمْ وَ عَدُوِّنَا...}}<ref>مقتل الحسین، خوارزمی، ج۲، ص۶؛ مناقب، ج۴، ص۱۱۰، (با اندکی تفاوت در لفظ).</ref> و در [[نقل]] دیگر: {{متن حدیث|سَلَلْتُمْ عَلَيْنَا سَيْفاً فِي رِقَابِنَا وَ حَشَشْتُمْ عَلَيْنَا نَارَ الْفِتَنِ... فَأَصْبَحْتُمْ أَلْباً عَلَى أَوْلِيَائِكُمْ وَ يَداً عَلَيْهِمْ لِأَعْدَائِكُمْ...}}<ref>بحارالأنوار، ج۴۵، ص۸؛ موسوعه کلمات الامام الحسین، ص۴۲۴.</ref>. آیا این همان سخن "أبوبکر بن عربی" نیست که [[حسین]]{{ع}} به [[شمشیر]] جدّش کشته شد: {{عربی|انَّ الْحُسَینَ قُتِلَ بِسَیفِ جَدِّهِ}}؟<ref>الامام الحسین، علائلی، ص۶۲.</ref>.
تیری را که [[عمر سعد]]، [[صبح]] [[عاشورا]] به سوی اردوی [[حسینی]] ر‌ها می‌کند و تیری را که [[حرمله]] بر گلوی [[علی اصغر]]{{ع}} می‌زند، تیری نیست که در [[سقیفه]] ر‌ها شد و بر [[قلب]] [[پیامبر]] نشست؟ و آیا آن تیر، بر حنجره اصغر نشست یا بر جگر [[دین]] فرود آمد؟ چه خوب و عمیق دریافته و سروده است،  اگر واقعۀ شوم [[سقیفه]] نبود، هرگز جنایت‌های بعدی که اوج آن در [[عاشورا]] بود، پیش نمی‌آمد و مسیر [[تاریخ اسلام]] و [[شیعه]] به گونۀ دیگری بود<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۳۱۱.</ref>.


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
۱۱۳٬۱۶۴

ویرایش