سوره قریش: تفاوت میان نسخه‌ها

'''نکته:''' دانسته شد، مضمون این سوره به نوعی ارتباط با سوره فیل دارد؛ به همین سبب بعضی، از [[اهل سنت]] گفته‌اند [[سوره فیل]] و [[ایلاف]] یک سوره‌اند، هم چنان که نظیر این سخن را در باره دو [[سوره ضحی]] و {{متن قرآن|أَلَمْ نَشْرَحْ}}<ref>«آیا به دلت گشایش ندادیم؟» سوره انشراح، آیه ۱.</ref> گفته‌اند، چون بینشان ارتباطی وجود دارد، و این نظریه را به مشهور در بین [[شیعه]] نسبت داده‌اند؛ و لی برخی [[مفسران]] همچون [[علامه طباطبایی]] در [[المیزان]] معتقدند: [[حق]] مطلب آن است که دلیلی که بر آن استناد کرده‌اند، [[وحدت]] را نمی‌رساند؛ زیرا، دلیل [[اهل سنت]] روایتی است که می‌گوید: [[قرآنی]] را که [[ابی بن کعب]] نوشته بوده بین این دو سوره فیل و [[قریش]] و آن دو [[سوره ضحی]] و [[سوره انشراح]] {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}}<ref>«به نام خداوند بخشنده بخشاینده» سوره فاتحه، آیه ۱.</ref> نوشته نبوده. و روایتی است از [[عمرو بن میمون ازدی]] که گفته: من [[نماز]] [[مغرب]] را دنبال [[عمر بن خطاب]] خواندم، او در رکعت [[اول]]، [[سوره تین]] را خواند، و در دوم {{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ}}<ref> سوره فیل، آیه ۱.</ref> و {{متن قرآن|لِإِيلَافِ قُرَيْشٍ}}<ref>«برای پیوستگی قریش» سوره قریش، آیه ۱.</ref> را، بدون اینکه بین آن دو با گفتن {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}}<ref>«به نام خداوند بخشنده بخشاینده» سوره فاتحه، آیه ۱.</ref> فاصله بیندازد.

و بعضی از [[روایت]] اولی پاسخ داده‌اند به این که معارض است با روایتی که گفته: در [[قرآن]] [[ابی بن کعب]] بین آن دو {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}}<ref>«به نام خداوند بخشنده بخشاینده» سوره فاتحه، آیه ۱.</ref> بوده، و از دومی پاسخ داده‌اند به این که بر فرض که روایت درست باشد، احتمال دارد [[راوی حدیث]] {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}}<ref>«به نام خداوند بخشنده بخشاینده» سوره فاتحه، آیه ۱.</ref> بین آن دو را از عمر بن خطاب نشنیده باشد، و یا [[عمر]] آن را آهسته خوانده باشد. علاوه بر این، روایت مذکور معارض است با روایتی از [[رسول خدا]]{{صل}} که فرمود: [[خدای تعالی]] [[قریش]] را بخاطر هفت [[خصلت]] بر دیگران [[برتری]] داد، از آن جمله فرمود: و در باره آنان سوره‌ای نازل شد که در آن سوره سخن از احدی به جز قریش نرفته است، و آن سوره لایلاف قریش است، (تا آخر [[حدیث]]). از همه این‌ها گذشته روایاتی که دلالت بر جدایی این دو سوره دارد، و این که بین آن دو {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}}<ref>«به نام خداوند بخشنده بخشاینده» سوره فاتحه، آیه ۱.</ref> قرار دارد، [[متواتر]] است.

و روایت دیگری است که صاحب [[مجمع البیان]] از عیاشی از [[مفضل بن عمر]] از امام صادق{{ع}} نقل کرده که گفت: من از آن جناب شنیدم که می‌فرمود: در یک رکعت [[نماز]] بین دو سوره جمع مکن، مگر سوره {{متن قرآن|وَالضُّحَى}}<ref>«سوگند به روشنایی روز،» سوره ضحی، آیه ۱.</ref> و {{متن قرآن|أَلَمْ نَشْرَحْ}}<ref>«آیا به دلت گشایش ندادیم؟» سوره انشراح، آیه ۱.</ref> و سوره {{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ كَيْفَ}} و سوره {{متن قرآن|لِإِيلَافِ قُرَيْشٍ}}<ref>«برای پیوستگی قریش» سوره قریش، آیه ۱.</ref> و مثل این روایت را [[محقق حلی]] هم در کتاب معتبر از کتاب جامع نوشته [[احمد بن محمد بن ابی نصر]] از [[مفضل]] نقل کرده است.

و اما روایت زید شحام غیر از سند یاد شده به دو سند دیگر روایت شده، یکی باز در تهذیب است که شیخ به سند خود آن را از ابن مسکان از زید شحام نقل کرده که گفت: با امام صادق{{ع}} نماز خواندیم، در نمازش سوره {{متن قرآن|وَالضُّحَى}}<ref>«سوگند به روشنایی روز،» سوره ضحی، آیه ۱.</ref> و {{متن قرآن|أَلَمْ نَشْرَحْ}}<ref>«آیا به دلت گشایش ندادیم؟» سوره انشراح، آیه ۱.</ref> را خواند. و در سند دوم روایت زید شحام این روایت از ابن ابی [[عمیر]]، از بعضی از [[راویان شیعه]]، و از زید شحام نقل شده که گفت: به [[امامت امام صادق]] نماز خواندیم، در رکعت [[اول]] سوره و الضحی، و در دومی [[سوره]] {{متن قرآن|أَلَمْ نَشْرَحْ}}<ref>«آیا به دلت گشایش ندادیم؟» سوره انشراح، آیه ۱.</ref> را خواند.

و این [[روایت]] (یعنی صحیحه [[ابن ابی عمیر]]) صریح است در این که [[امام]] دو سوره را در دو رکعت خواندند، و با وجود این روایت دیگر ظهوری برای روایت [[علاء]] باقی نمی‌ماند، یعنی دیگر [[ظهور]] ندارد در این که هر دو سوره را در یک رکعت خوانده باشد، چون عبارت آن چنین است: پس {{متن قرآن|وَالضُّحَى}}<ref>«سوگند به روشنایی روز،» سوره ضحی، آیه ۱.</ref> و {{متن قرآن|أَلَمْ نَشْرَحْ}}<ref>«آیا به دلت گشایش ندادیم؟» سوره انشراح، آیه ۱.</ref> را در رکعتی خواند و این می‌سازد با اینکه {{متن قرآن|وَالضُّحَى}}<ref>«سوگند به روشنایی روز» سوره ضحی، آیه ۱.</ref> را در رکعتی و {{متن قرآن|أَلَمْ نَشْرَحْ}}<ref>«آیا به دلت گشایش ندادیم؟» سوره انشراح، آیه ۱.</ref> را در رکعتی دیگر خوانده باشد. و اما روایت [[ابن مسکان]] که هیچ ظهوری در جمع بین دو سوره در یک رکعت ندارد، نه ظهور دارد و نه [[صراحت]]، (چون در آن آمده بود: پس سوره {{متن قرآن|وَالضُّحَى}}<ref>«سوگند به روشنایی روز،» سوره ضحی، آیه ۱.</ref> و {{متن قرآن|أَلَمْ نَشْرَحْ}}<ref>«آیا به دلت گشایش ندادیم؟» سوره انشراح، آیه ۱.</ref> را در [[نماز]] خواند)، و اما این که بعضی‌ها روایت ابن ابی عمیر را حمل بر [[نماز نافله]] کرده‌اند، درست نیست، برای اینکه در آن عبارت صلی بنا آمده، که معنایش این‌است که با ایشان [[نماز جماعت]] خواندیم، و نماز نافله را با [[جماعت]] نمی‌شود خواند.