پرش به محتوا

جفر در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۹: خط ۹:


==مقدمه==
==مقدمه==
[[امامان معصوم]]{{ع}} همواره بر این [[حقیقت]] پای فشرده‌اند که [[دانش]] آنان از پدرانشان و سرانجام از [[رسول خدا]]{{صل}} به [[ارث]] رسیده است و بخشی از این انتقال به کمک صحیفه‌هائی همچون "[[جفر]]" و "[[جامعه]]" و [[مصحف فاطمه]]{{س}} صورت پذیرفته است و [[پیشوایان معصوم]]{{ع}} بسیاری از [[خبرهای غیبی]] خود را به این کتاب‌ها مستند ساخته‌اند. در [[روایات]] فراوانی که در آنها [[سخن]] از [[منابع علم امامان]]{{ع}} به میان آمده است، نام و اوصاف برخی از این کتب به چشم می‌‌خورد که هر یک حاوی پاره‌ای از [[علوم]] غیبی‌اند<ref>ر.ک: [[عسکری امام‌خان|امام خان، عسکری]]، [[منشأ و قلمرو علم امام (پایان‌نامه)|منشأ و قلمرو علم امام]]؛ افتخاری، سیدابراهیم، بررسی مقایسه ایی شئون امامت در مکتب قم و بغداد، ص۶۲ ـ ۶۶؛ [[قاسم علی شیخ‌زاده|شیخ‌زاده، قاسم علی]]، [[رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا (پایان‌نامه)|رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا]]، ص۶۷ ـ ۷۱؛ [[الهام محمدزاده نقاشان|محمدزاده نقاشان، الهام]] و [[رضا نیرومند|نیرومند، رضا]]، [[رابطه الهام و تحدیث در علم امامان شیعه (مقاله)|رابطه الهام و تحدیث در علم امامان شیعه]]، ص۱۴۰؛ [[گل‌افشان پارسانسب|پارسانسب، گل‌افشان]]، [[پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه زهرا (پایان‌نامه)|پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه زهرا]]، ص۳۸؛ [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی‌زاده، سید حبیب]]، [[علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت (پایان‌نامه)|علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت]]، ص۱۶۳ ـ ۱۷۰.</ref>.
[[امامان معصوم]]{{ع}} همواره بر این [[حقیقت]] پای فشرده‌اند که [[دانش]] آنان از پدرانشان و سرانجام از [[رسول خدا]]{{صل}} به [[ارث]] رسیده است و بخشی از این انتقال به کمک صحیفه‌هائی همچون "[[جفر]]" و "[[جامعه]]" و [[مصحف فاطمه]]{{س}} صورت پذیرفته است و [[پیشوایان معصوم]]{{ع}} بسیاری از [[خبرهای غیبی]] خود را به این کتاب‌ها مستند ساخته‌اند. در [[روایات]] فراوانی که در آنها [[سخن]] از [[منابع علم امامان]]{{ع}} به میان آمده است، نام و اوصاف برخی از این کتب به چشم می‌‌خورد که هر یک حاوی پاره‌ای از [[علوم]] غیبی‌اند<ref>ر.ک: [[عسکری امام‌خان|امام خان، عسکری]]، [[منشأ و قلمرو علم امام (پایان‌نامه)|منشأ و قلمرو علم امام]]؛ [[سید ابراهیم افتخاری|افتخاری، سید ابراهیم]]، [[بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد (پایان‌نامه)|بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد]]، ص۶۲ ـ ۶۶؛ [[قاسم علی شیخ‌زاده|شیخ‌زاده، قاسم علی]]، [[رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا (پایان‌نامه)|رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا]]، ص۶۷ ـ ۷۱؛ [[الهام محمدزاده نقاشان|محمدزاده نقاشان، الهام]] و [[رضا نیرومند|نیرومند، رضا]]، [[رابطه الهام و تحدیث در علم امامان شیعه (مقاله)|رابطه الهام و تحدیث در علم امامان شیعه]]، ص۱۴۰؛ [[گل‌افشان پارسانسب|پارسانسب، گل‌افشان]]، [[پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه زهرا (پایان‌نامه)|پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه زهرا]]، ص۳۸؛ [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی‌زاده، سید حبیب]]، [[علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت (پایان‌نامه)|علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت]]، ص۱۶۳ ـ ۱۷۰.</ref>.


==جفر و چیستی آن==
==جفر و چیستی آن==
خط ۲۰: خط ۲۰:
==محتوای جفر بر اساس [[روایات]]==
==محتوای جفر بر اساس [[روایات]]==
روایات، محتوای خاصی برای این کتاب بیان کرده‌اند مانند:  
روایات، محتوای خاصی برای این کتاب بیان کرده‌اند مانند:  
#جفر حاوی "عِلْمُ الأَوَّلِینَ‏ وَ الاخِرِین‏" است: [[امام صادق]]{{ع}} برای ابوحمزۀ ثمالی جریان مفصل [[الواح حضرت موسی]]{{ع}} بعد از رحلتش و نحوه رسیدن آن به دست [[مبارک]] پیامبر اکرم{{صل}} و کیفیت فراگیری امیرالمؤمنین{{ع}} را بیان داشته و در پایان می‌فرماید: "[[رسول خدا]]{{صل}} به امیرالمؤمنین{{ع}} [[امر]] فرمود که [[الواح]] را استنساخ نماید و ایشان آنها را در پوست گوسفندی نوشت و آن جفر است و در آن است [[علم]] اولین و آخرین و آن نزد ماست و..." <ref>{{متن حدیث|فَأَمَرَهُ رَسُولُ اللَّهِ صأَنْ یَنْسَخَهَا فَنَسَخَهَا فِی جِلْدِ شَاةٍ وَ هُوَ الْجَفْرُ وَ فِیهِ عِلْمُ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ وَ هُوَ عِنْدَنَا وَ الْأَلْوَاحُ وَ عَصَا مُوسَی عِنْدَنَا وَ نَحْنُ وَرِثْنَا النَّبِیَّ ص}}؛ صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص۱۹۴.</ref>.<ref>ر.ک: [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی‌زاده، سید حبیب]]، [[علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت (پایان‌نامه)|علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت]]، ص۱۶۳ ـ ۱۷۰؛ افتخاری، سیدابراهیم، بررسی مقایسه ایی شئون امامت در مکتب قم و بغداد، ص۶۲ ـ ۶۶.</ref>  
#جفر حاوی "عِلْمُ الأَوَّلِینَ‏ وَ الاخِرِین‏" است: [[امام صادق]]{{ع}} برای ابوحمزۀ ثمالی جریان مفصل [[الواح حضرت موسی]]{{ع}} بعد از رحلتش و نحوه رسیدن آن به دست [[مبارک]] پیامبر اکرم{{صل}} و کیفیت فراگیری امیرالمؤمنین{{ع}} را بیان داشته و در پایان می‌فرماید: "[[رسول خدا]]{{صل}} به امیرالمؤمنین{{ع}} [[امر]] فرمود که [[الواح]] را استنساخ نماید و ایشان آنها را در پوست گوسفندی نوشت و آن جفر است و در آن است [[علم]] اولین و آخرین و آن نزد ماست و..." <ref>{{متن حدیث|فَأَمَرَهُ رَسُولُ اللَّهِ صأَنْ یَنْسَخَهَا فَنَسَخَهَا فِی جِلْدِ شَاةٍ وَ هُوَ الْجَفْرُ وَ فِیهِ عِلْمُ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ وَ هُوَ عِنْدَنَا وَ الْأَلْوَاحُ وَ عَصَا مُوسَی عِنْدَنَا وَ نَحْنُ وَرِثْنَا النَّبِیَّ ص}}؛ صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص۱۹۴.</ref>.<ref>ر.ک: [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی‌زاده، سید حبیب]]، [[علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت (پایان‌نامه)|علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت]]، ص۱۶۳ ـ ۱۷۰؛ [[سید ابراهیم افتخاری|افتخاری، سید ابراهیم]]، [[بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد (پایان‌نامه)|بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد]]، ص۶۲ ـ ۶۶.</ref>  
# [[علم]] حوادث گذشته و [[آینده]] تا [[روز قیامت]] در [[جفر]] است: {{متن حدیث|عِلْمِ‏ الْمَنَایَا وَ الْبَلَایَا وَ الرَّزَایَا وَ عِلْمِ‏ مَا کَانَ‏ وَ مَا یَکُونُ‏ إِلَی‏ یَوْمِ‏ الْقِیَامَة‏}}<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ج ۲، ص۳۵۳.</ref>.<ref>ر.ک: [[علی نمازی شاهرودی|نمازی شاهرودی، علی]]، [[علم غیب ۲ (کتاب)|علم غیب]]، ص۱۱۰.</ref> در روایتی [[سدیر]] صیرفی می‌‌گوید: من و [[مفضل بن عمر]] و [[داوود بن کثیر رقی]] و [[ابوبصیر]] و [[ابان بن تغلب]] بر مولایمان [[امام صادق]]{{ع}} وارد شدیم... سپس فرمودند: "وای بر شما، من امروز صبح در کتاب جفر نگریستم و آن [[کتابی]] است مشتمل بر [[علم منایا و بلایا]] و رزایا و علم آنچه در گذشته بوده و آنچه در آینده تا روز قیامت به وقوع خواهد پیوست، که [[خداوند]] مخصوص گردانیده به آن [[محمد]]{{صل}} و [[ائمه]]{{ع}} بعد از وی را..."<ref>{{متن حدیث|وَیْکَمُ إِنِّی نَظَرْتُ صَبِیحَةَ هَذَا الْیَوْمِ فِی کِتَابِ الْجَفْرِ الْمُشْتَمِلِ عَلَی عِلْم الْبَلَایَا وَ الْمَنَایَا وَ عِلْمِ مَا کَانَ وَ مَا یَکُونُ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ الَّذِی خَصَّ اللَّهُ تَقَدَّسَ اسْمُهُ بِهِ مُحَمَّداً وَ الْأَئِمَّةَ مِنْ بَعْدِهِ ع‏}}؛ ‏طوسی، محمد بن حسن، الغیبة للحجة، ص۱۶۷.</ref>.<ref>ر.ک: [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی‌زاده، سید حبیب]]، [[علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت (پایان‌نامه)|علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت]]، ص۱۶۳ ـ ۱۷۰؛ افتخاری، سیدابراهیم، بررسی مقایسه ایی شئون امامت در مکتب قم و بغداد، ص۶۲ ـ ۶۶؛ [[سید محمد فائز باقری|فائز باقری، سید محمد]]، [[بررسی علم اولیای الهی (پایان‌نامه)|بررسی علم اولیای الهی]]، ص۱۱۶ ـ ۱۲۹.</ref>
# [[علم]] حوادث گذشته و [[آینده]] تا [[روز قیامت]] در [[جفر]] است: {{متن حدیث|عِلْمِ‏ الْمَنَایَا وَ الْبَلَایَا وَ الرَّزَایَا وَ عِلْمِ‏ مَا کَانَ‏ وَ مَا یَکُونُ‏ إِلَی‏ یَوْمِ‏ الْقِیَامَة‏}}<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ج ۲، ص۳۵۳.</ref>.<ref>ر.ک: [[علی نمازی شاهرودی|نمازی شاهرودی، علی]]، [[علم غیب ۲ (کتاب)|علم غیب]]، ص۱۱۰.</ref> در روایتی [[سدیر]] صیرفی می‌‌گوید: من و [[مفضل بن عمر]] و [[داوود بن کثیر رقی]] و [[ابوبصیر]] و [[ابان بن تغلب]] بر مولایمان [[امام صادق]]{{ع}} وارد شدیم... سپس فرمودند: "وای بر شما، من امروز صبح در کتاب جفر نگریستم و آن [[کتابی]] است مشتمل بر [[علم منایا و بلایا]] و رزایا و علم آنچه در گذشته بوده و آنچه در آینده تا روز قیامت به وقوع خواهد پیوست، که [[خداوند]] مخصوص گردانیده به آن [[محمد]]{{صل}} و [[ائمه]]{{ع}} بعد از وی را..."<ref>{{متن حدیث|وَیْکَمُ إِنِّی نَظَرْتُ صَبِیحَةَ هَذَا الْیَوْمِ فِی کِتَابِ الْجَفْرِ الْمُشْتَمِلِ عَلَی عِلْم الْبَلَایَا وَ الْمَنَایَا وَ عِلْمِ مَا کَانَ وَ مَا یَکُونُ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ الَّذِی خَصَّ اللَّهُ تَقَدَّسَ اسْمُهُ بِهِ مُحَمَّداً وَ الْأَئِمَّةَ مِنْ بَعْدِهِ ع‏}}؛ ‏طوسی، محمد بن حسن، الغیبة للحجة، ص۱۶۷.</ref>.<ref>ر.ک: [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی‌زاده، سید حبیب]]، [[علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت (پایان‌نامه)|علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت]]، ص۱۶۳ ـ ۱۷۰؛ [[سید ابراهیم افتخاری|افتخاری، سید ابراهیم]]، [[بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد (پایان‌نامه)|بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد]]، ص۶۲ ـ ۶۶؛ [[سید محمد فائز باقری|فائز باقری، سید محمد]]، [[بررسی علم اولیای الهی (پایان‌نامه)|بررسی علم اولیای الهی]]، ص۱۱۶ ـ ۱۲۹.</ref>
#برخی از [[روایات]] دیگر جفر را حاوی "جَمِیع الْعُلُوم‏‏" [[وصف]] می‌کنند: [[حسن]] بن فضال [[نقل]] می‌‌کند [[امام رضا]]{{ع}} فرمودند: "[[امام]] نشانه‌هایی دارد... و جفر اکبر و جفر اصغر که جمیع [[علوم]] در آنهاست نزد وی است"<ref>{{متن حدیث|و یکون عنده الجفر الأکبر و الجفر الأصغر إهاب ماعز و إهاب کبش فیهما جمیع العلوم}}؛ حرعاملی، محمد بن حسن، اثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، ج ۵، ص۳۴۴.</ref>.<ref>ر.ک: [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی‌زاده، سید حبیب]]، [[علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت (پایان‌نامه)|علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت]]، ص۱۶۳ ـ ۱۷۰.</ref>
#برخی از [[روایات]] دیگر جفر را حاوی "جَمِیع الْعُلُوم‏‏" [[وصف]] می‌کنند: [[حسن]] بن فضال [[نقل]] می‌‌کند [[امام رضا]]{{ع}} فرمودند: "[[امام]] نشانه‌هایی دارد... و جفر اکبر و جفر اصغر که جمیع [[علوم]] در آنهاست نزد وی است"<ref>{{متن حدیث|و یکون عنده الجفر الأکبر و الجفر الأصغر إهاب ماعز و إهاب کبش فیهما جمیع العلوم}}؛ حرعاملی، محمد بن حسن، اثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، ج ۵، ص۳۴۴.</ref>.<ref>ر.ک: [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی‌زاده، سید حبیب]]، [[علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت (پایان‌نامه)|علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت]]، ص۱۶۳ ـ ۱۷۰.</ref>
#برخی از [[روایات]] هم [[جفر]] را شامل {{متن حدیث|عِلْمُ النَّبِیِّینَ وَ الْوَصِیِّینَ وَ عِلْمُ الْعُلَمَاءِ الَّذِینَ مَضَوْا مِنْ بَنِی إِسْرَائِیلَ}}<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص۲۳۹.</ref> دانسته‌اند. [[ابوبصیر]] می‌‌گوید بر [[امام صادق]]{{ع}} وارد شده و عرض کردم: فدایت شوم سؤالی دارم، آیا کسی در اینجا هست که سخنم را بشنود؟ امام صادق{{ع}} پرده بین خود و اتاق دیگر را بالا زده و درون آن را نگریسته و فرمودند: ای [[ابو محمد]] از آنچه در نظر داری [[سؤال]] نما. عرض کردم: فدایت شوم، شیعیانت [[حدیثی]] [[نقل]] می‌نمایند که [[رسول خدا]]{{صل}} به [[علی]]{{ع}} بابی [[تعلیم]] نمود که از آن، [[هزار باب]] گشوده می‌شود؟ امام صادق{{ع}} فرمود: ای ابو محمد، [[پیامبر]]{{صل}} به علی{{ع}} هزار باب آموخت که از هر بابش هزار باب گشوده می‌شود... سپس مدتی [[سکوت]] نموده و بعد فرمود: همانا جفر نزد ماست و آنان چه می‌دانند که جفر چیست. پرسیدم: جفر چیست؟ فرمود: ظرفی از پوست‌های دباغی شده است که در آن [[علم]] [[انبیاء]] و [[اوصیاء]] و علم علمای گذشته [[بنی‌ اسرائیل]] وجود دارد"<ref>{{متن حدیث|عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَی أَبِی عَبْدِ اللَّهِ{{ع}}فَقُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنِّی أَسْأَلُکَ عَنْ مَسْأَلَةٍ هَاهُنَا أَحَدٌ یَسْمَعُ کَلَامِی قَالَ فَرَفَعَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ{{ع}}سِتْراً بَیْنَهُ وَ بَیْنَ بَیْتٍ آخَرَ فَاطَّلَعَ فِیهِ ثُمَّ قَالَ یَا أَبَا مُحَمَّدٍ سَلْ عَمَّا بَدَا لَکَ قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنَّ شِیعَتَکَ یَتَحَدَّثُونَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صعَلَّمَ عَلِیّاً{{ع}}بَاباً یُفْتَحُ لَهُ مِنْهُ أَلْفُ بَابٍ قَالَ فَقَالَ یَا أَبَا مُحَمَّدٍ عَلَّمَ رَسُولُ اللَّهِ صعَلِیّاً{{ع}}أَلْفَ بَابٍ یُفْتَحُ مِنْ کُلِّ بَابٍ أَلْفُ بَابٍ قَالَ قُلْتُ هَذَا وَ اللَّهِ الْعِلْمُ قَالَ فَنَکَتَ سَاعَةً فِی الْأَرْض... َ وَ إِنَّ عِنْدَنَا الْجَفْرَ وَ مَا یُدْرِیهِمْ مَا الْجَفْرُ قَالَ قُلْتُ وَ مَا الْجَفْرُ قَالَ وِعَاءٌ مِنْ أَدَمٍ فِیهِ عِلْمُ النَّبِیِّینَ وَ الْوَصِیِّینَ وَ عِلْمُ الْعُلَمَاءِ الَّذِینَ مَضَوْا مِنْ بَنِی إِسْرَائِیل‏}}؛ ‏کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۳۹.</ref>.<ref>ر.ک: مظفر، محمدحسین، پژوهشی در باب علم امام، ص۷۹ ـ ۸۲؛ [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی‌زاده، سید حبیب]]، [[علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت (پایان‌نامه)|علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت]]، ص۱۶۳ ـ ۱۷۰؛ رستمی، محمدزمان، آل بویه، طاهره، علم امام؛ پارسانسب، گل افشان، پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه زهرا{{س}}، ص۳۸.</ref>
#برخی از [[روایات]] هم [[جفر]] را شامل {{متن حدیث|عِلْمُ النَّبِیِّینَ وَ الْوَصِیِّینَ وَ عِلْمُ الْعُلَمَاءِ الَّذِینَ مَضَوْا مِنْ بَنِی إِسْرَائِیلَ}}<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص۲۳۹.</ref> دانسته‌اند. [[ابوبصیر]] می‌‌گوید بر [[امام صادق]]{{ع}} وارد شده و عرض کردم: فدایت شوم سؤالی دارم، آیا کسی در اینجا هست که سخنم را بشنود؟ امام صادق{{ع}} پرده بین خود و اتاق دیگر را بالا زده و درون آن را نگریسته و فرمودند: ای [[ابو محمد]] از آنچه در نظر داری [[سؤال]] نما. عرض کردم: فدایت شوم، شیعیانت [[حدیثی]] [[نقل]] می‌نمایند که [[رسول خدا]]{{صل}} به [[علی]]{{ع}} بابی [[تعلیم]] نمود که از آن، [[هزار باب]] گشوده می‌شود؟ امام صادق{{ع}} فرمود: ای ابو محمد، [[پیامبر]]{{صل}} به علی{{ع}} هزار باب آموخت که از هر بابش هزار باب گشوده می‌شود... سپس مدتی [[سکوت]] نموده و بعد فرمود: همانا جفر نزد ماست و آنان چه می‌دانند که جفر چیست. پرسیدم: جفر چیست؟ فرمود: ظرفی از پوست‌های دباغی شده است که در آن [[علم]] [[انبیاء]] و [[اوصیاء]] و علم علمای گذشته [[بنی‌ اسرائیل]] وجود دارد"<ref>{{متن حدیث|عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَی أَبِی عَبْدِ اللَّهِ{{ع}}فَقُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنِّی أَسْأَلُکَ عَنْ مَسْأَلَةٍ هَاهُنَا أَحَدٌ یَسْمَعُ کَلَامِی قَالَ فَرَفَعَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ{{ع}}سِتْراً بَیْنَهُ وَ بَیْنَ بَیْتٍ آخَرَ فَاطَّلَعَ فِیهِ ثُمَّ قَالَ یَا أَبَا مُحَمَّدٍ سَلْ عَمَّا بَدَا لَکَ قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنَّ شِیعَتَکَ یَتَحَدَّثُونَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صعَلَّمَ عَلِیّاً{{ع}}بَاباً یُفْتَحُ لَهُ مِنْهُ أَلْفُ بَابٍ قَالَ فَقَالَ یَا أَبَا مُحَمَّدٍ عَلَّمَ رَسُولُ اللَّهِ صعَلِیّاً{{ع}}أَلْفَ بَابٍ یُفْتَحُ مِنْ کُلِّ بَابٍ أَلْفُ بَابٍ قَالَ قُلْتُ هَذَا وَ اللَّهِ الْعِلْمُ قَالَ فَنَکَتَ سَاعَةً فِی الْأَرْض... َ وَ إِنَّ عِنْدَنَا الْجَفْرَ وَ مَا یُدْرِیهِمْ مَا الْجَفْرُ قَالَ قُلْتُ وَ مَا الْجَفْرُ قَالَ وِعَاءٌ مِنْ أَدَمٍ فِیهِ عِلْمُ النَّبِیِّینَ وَ الْوَصِیِّینَ وَ عِلْمُ الْعُلَمَاءِ الَّذِینَ مَضَوْا مِنْ بَنِی إِسْرَائِیل‏}}؛ ‏کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۳۹.</ref>.<ref>ر.ک: مظفر، محمدحسین، پژوهشی در باب علم امام، ص۷۹ ـ ۸۲؛ [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی‌زاده، سید حبیب]]، [[علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت (پایان‌نامه)|علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت]]، ص۱۶۳ ـ ۱۷۰؛ رستمی، محمدزمان، آل بویه، طاهره، علم امام؛ پارسانسب، گل افشان، پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه زهرا{{س}}، ص۳۸.</ref>
۱۱۲٬۸۶۰

ویرایش