سوره تغابن در علوم قرآنی: تفاوت میان نسخه‌ها
←فضیلت سوره
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
==[[فضیلت سوره]]== | ==[[فضیلت سوره]]== | ||
[[روایات]] متعددی در [[فضیلت]] و [[خواص]] [[قرائت]]سوره تغابن، گزارش شده است. <ref>البرهان، ج۵، ص۳۹۱.</ref> بنا به روایتی از [[امام صادق]]{{ع}} هرکس این سوره را در [[نماز واجب]] بخواند [[روز قیامت]] از او [[شفاعت]] می‌کند و [[شاهد]] عدلی است نزد کسی که شفاعت او را اجازه می‌دهد. سپس از او جدا نمی‌شود تا به [[بهشت]] درآید. <ref>ثواب الاعمال، ص۲۵۴ | [[روایات]] متعددی در [[فضیلت]] و [[خواص]] [[قرائت]]سوره تغابن، گزارش شده است. <ref>البرهان، ج۵، ص۳۹۱.</ref> بنا به روایتی از [[امام صادق]]{{ع}} هرکس این سوره را در [[نماز واجب]] بخواند [[روز قیامت]] از او [[شفاعت]] می‌کند و [[شاهد]] عدلی است نزد کسی که شفاعت او را اجازه می‌دهد. سپس از او جدا نمی‌شود تا به [[بهشت]] درآید. <ref>ثواب الاعمال، ص۲۵۴.</ref> | ||
برخی [[فقها]] با استناد به این [[روایت]] به [[استحباب]] خواندن این سوره در نمازهای [[واجب]] [[فتوا]] داده‌اند؛<ref>وسائل‌الشیعه، ج۶، ص۱۴۸.</ref> همچنین نقل شده است که [[رسول خدا]]{{صل}} قبل از [[خواب]] سوره‌های «مسبَّحات» را که تغابن یکی از آنهاست تلاوت می‌کرد. <ref>سنن الترمذی، ج۵، ص۱۴۱؛ مجمع‌البیان، ج۹، ص۳۴۵.</ref>.<ref>[[سید عبدالرسول حسینی‌زاده|حسینی‌زاده، سید عبدالرسول]]، [[سوره تغابن - حسینی‌زاده (مقاله)| مقاله «سوره تغابن»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۷ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۷.</ref> | |||
==سوره تغابن در دانشنامه معاصر قرآن کریم== | |||
شصت و چهارمین [[سوره]] [[قرآن]] و صد و هشتمین آن به [[ترتیب نزول]] و بنابر نظر مشهور نازل شده در [[مدینه]]، با محتوای [[پشیمانی]] در [[روز جزا]]. | |||
.<ref>[[سید سلمان صفوی|صفوی، سید سلمان]]، [[سوره تغابن (مقاله)|مقاله «سوره تغابن»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]].</ref> | واژه «تغابن» که نام این سوره [[مبارکه]] است از [[آیه]] {{متن قرآن|يَوْمَ يَجْمَعُكُمْ لِيَوْمِ الْجَمْعِ ذَلِكَ يَوْمُ التَّغَابُنِ وَمَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَيَعْمَلْ صَالِحًا يُكَفِّرْ عَنْهُ سَيِّئَاتِهِ وَيُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ}}<ref>«روزی که شما را برای روز رستخیز گرد میآورد، آن روز، روز افسوس خوردن است و هر که به خداوند ایمان آورد و کاری شایسته کند (خداوند) گناهانش را می‌پوشاند و او را در بوستان‌هایی درمی‌آورد که از بن آنها جویباران روان است، هماره در آنها جاودانند، این همان رستگ» سوره تغابن، آیه ۹.</ref> برگرفته شده است. | ||
این واژه به مفهوم زیان دیدن و باختن و بازنده شدن در [[زندگی]] آمده و یکی از نام‌های [[روز رستاخیز]] است؛ چراکه در آن [[روز]] دشوار، برخی برنده میشوند و برخی بازنده و زیانکار؛ گروهی بدان دلیل که در زندگی درست [[اندیشه]] نکردند و کار شایسته‌ای برای سرای باقی و [[جهان]] ماندگار و زندگی پاینده آن انجام نداده‌اند و توشه‌ای نیندوخته‌اند [[احساس]] [[زیانکاری]] و باختن می‌کنند که البته درجات و مراتب احساس زیانکاری تفاوت می‌کند. گروهی به خاطر همراه آوردن بار گرانی از [[ستم]] و [[حق]] کشی و [[شرارت]] و پایمال ساختن [[حقوق انسان‌ها]] شدیداً احساس زیان می‌کنند و [[مؤمنین]] نیز به خاطر انجام ندادن کارهای خیر بیشتر، مغبون هستند. | |||
این سوره دارای ۱۸ آیه و ۲۴۲ کلمه است. از نظر حجم از سوره‌های «مفصلات» و نسبتاً کوچک قرآن است و در پایان [[حزب]] سوم جزء ۲۸ قرار دارد. ششمین سوره از سوره‌های «[[مسبحات]]» است که اشاره به [[نیایش]] همگانی و کیهانی همه موجودات برای [[خداوند]] دارد و با {{متن قرآن|يُسَبِّحُ لِلَّهِ}} آغاز می‌شود. | |||
بحث درباره پشیمانی [[انسان]] در روز [[جزاء]]، مسئله [[آفرینش انسان]] و این که او به [[نیکوترین]] صورت [[آفریده]] شده است، چند دستور [[دینی]]، [[اخلاقی]] و [[اجتماعی]] مانند [[صبر]] بر [[مصائب]]، [[ضرورت]] [[اطاعت از خدا]] و [[رسول]]، [[توکل به خدا]]، پسندیدگی [[قرض]] دادن در [[راه خدا]]، [[انفاق]] و اجتناب از [[بخل]] از موضوعات این سوره است. | |||
[[هدف]] اصلی سوره این است که مؤمنین را [[تشویق]] و تحریک کند به این که در راه خدا انفاق کنند و هدف دیگرش این است که [[ناراحتی‌ها]] و تأسف‌هایی که در اثر [[هجوم]] مصائب در دل‌های آنان نشسته برطرف سازد و نوید دهد که اگر در راه [[ایمان به خدا]] و [[جهاد]] در راه او و [[انفاق]] در آن راه، متحمل مشقاتی میشوند، اجرشان در [[زندگی]] این جهانی و زندگی [[ابدی]] آن [[جهان]]، نزد [[خدا]] محفوظ است. [[متقین]] و عاملین [[توزیع عادلانه ثروت]] و [[قدرت]] در [[جامعه]] رستگارانند. [[انقیاد]] عملی به [[دستورات]] [[اجتماعی]] [[اسلام]] مانند انفاق و [[قرض الحسنه]] از علائم [[تقوا]] و [[رستگاری]] است. | |||
==ساختار== | |||
[[سوره]] دارای سه بخش است.: | |||
#آیات: {{متن قرآن|يُسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الأَرْضِ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ هُوَ الَّذِي خَلَقَكُمْ فَمِنكُمْ كَافِرٌ وَمِنكُم مُّؤْمِنٌ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ بِالْحَقِّ وَصَوَّرَكُمْ فَأَحْسَنَ صُوَرَكُمْ وَإِلَيْهِ الْمَصِيرُ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَيَعْلَمُ مَا تُسِرُّونَ وَمَا تُعْلِنُونَ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ }}<ref>«آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است، خداوند را به پاکی می‌ستاید؛ فرمانفرمایی از آن اوست و سپاس، او راست و او بر هر کاری تواناست. اوست که شما را آفرید، برخی از شما کافر و برخی مؤمنید و خداوند به آنچه انجام می‌دهید بیناست. آسمان‌ها و زمین را به حقّ آفرید و شما را چهره‌نگاری کرد و چهره‌هایتان را نیکو نگاشت و بازگشت (هر چیز) به سوی اوست. آنچه را در آسمان‌ها و زمین است می‌داند و آنچه را پنهان یا آشکار می‌کنید می‌داند و خداوند به اندیشه‌ها داناست» سوره تغابن، آیه ۱-۴.</ref> اشاره به برخی از نام‌های نیکوی خدا است. آیاتی که در صدر [[سوره]] واقع شده جنبه مقدمه و [[زمینه‌چینی]] برای بیان این غرض را دارد. در آن [[آیات]] بیان می‌کند که [[اسمای حسنی]] و صفات علیای خدا اقتضا می‌کند که برای [[بشر]] [[بعث]] و بازگشتی فراهم سازد، تا همه به سوی او برگردند و در آن بازگشت، [[اهل]] [[ایمان]] و [[عمل صالح]] به سوی [[بهشت]] جاودان [[هدایت]] شوند و [[اهل کفر]] و [[تکذیب]] به سوی [[آتش]] ابدی رانده شوند. پس این مطالب مقدمه‌چینی است برای آیات بعد که می‌فرماید: باید خدا و [[رسول]] را [[اطاعت]] کنید و بر [[مصائب]] و نیز در برابر [[انفاق در راه خدا]] خویشتن‌دار باشید، بدون این که از منع کسانی که مانع میشوند متأثر و از ملامت شماتت‌گران بیمی به خود راه دهید. بخش اول حاوی مقدمه‌سازی برای ورود به مسئله پراهمیت زندگی ابدی [[انسان]] و [[روز جزا]] است. | |||
#آیات: {{متن قرآن| أَلَمْ يَأْتِكُمْ نَبَأُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِن قَبْلُ فَذَاقُوا وَبَالَ أَمْرِهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ذَلِكَ بِأَنَّهُ كَانَت تَّأْتِيهِمْ رُسُلُهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَقَالُوا أَبَشَرٌ يَهْدُونَنَا فَكَفَرُوا وَتَوَلَّوْا وَّاسْتَغْنَى اللَّهُ وَاللَّهُ غَنِيٌّ حَمِيدٌ زَعَمَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَن لَّن يُبْعَثُوا قُلْ بَلَى وَرَبِّي لَتُبْعَثُنَّ ثُمَّ لَتُنَبَّؤُنَّ بِمَا عَمِلْتُمْ وَذَلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالنُّورِ الَّذِي أَنزَلْنَا وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ يَوْمَ يَجْمَعُكُمْ لِيَوْمِ الْجَمْعِ ذَلِكَ يَوْمُ التَّغَابُنِ وَمَن يُؤْمِن بِاللَّهِ وَيَعْمَلْ صَالِحًا يُكَفِّرْ عَنْهُ سَيِّئَاتِهِ وَيُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ وَالَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا أُوْلَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ خَالِدِينَ فِيهَا وَبِئْسَ الْمَصِيرُ}}<ref>«آیا خبر کافران پیشین به شما نرسیده است که عقوبت کارشان را چشیدند و عذابی دردناک خواهند داشت؟ این بدان روست که پیامبرانشان برای آنها برهان (ی روشن) می‌آوردند ولی آنان گفتند: آیا بشری ما را راهنمایی کند؟ پس کفر ورزیدند و پشت کردند و خداوند بی‌نیازی نشان داد و خداوند بی‌نیازی ستوده است. کافران گمان کردند که هرگز برانگیخته نخواهند شد؛ بگو: چرا، سوگند به پروردگارم که برانگیخته خواهید شد سپس از آنچه کرده‌اید آگاهتان خواهند کرد و این برای خداوند آسان است. پس به خداوند و پیامبرش و نوری که فرو فرستاده‌ایم ایمان آورید و خداوند از آنچه انجام می‌دهید آگاه است. روزی که شما را برای روز رستخیز گرد میآورد، آن روز، روز افسوس خوردن است و هر که به خداوند ایمان آورد و کاری شایسته کند (خداوند) گناهانش را می‌پوشاند و او را در بوستان‌هایی درمی‌آورد که از بن آنها جویباران روان است، هماره در آنها جاودانند، این همان رستگاری سترگ است. و کسانی که کفر ورزیده‌اند و آیات ما را دروغ شمرده‌اند دوزخی‌اند، در آن جاودانند و این پایانه، بد است» سوره تغابن، آیه ۵-۱۰.</ref> بخش دوم حاوی [[پیام]] مرکزی سوره است که همه [[مردم]] اعم از [[مؤمن]] و [[کافر]] در روز جزا مغبون هستند. در آیات مورد بحث، به منظور اشاره به اهمیت [[معاد]] و روز جزا، سرگذشت اقوامی را به یاد میآورد که در زمان‌های پیش زندگی می‌کردند و نسبت به [[دین خدا]] [[کفر]] ورزیدند و به همین جهت پیامدهای [[رفتار]] خود را چشیدند و در [[آخرت]] عذابی دردناک دارند. آنگاه از این یادآوری منتقل می‌شود به این که چرا آنان کفر ورزیدند؟ و پاسخ می‌فرماید: سبب کفرشان تکذیب [[رسالت]] بود و سبب تکذیب‌شان هم [[انکار معاد]] بود. و در آخر نتیجه می‌گیرد که پس بر [[مردم]] حاضر، [[واجب]] است به [[خدا]] و رسولش و [[دینی]] که بر [[رسول]] خود نازل فرموده [[ایمان]] بیاورند. البته به طور اشاره به آنچه برای [[مؤمنین]] تهیه دیده که همان [[بهشت]] [[جاودانه]] است و آنچه برای [[کفار]] [[تکذیب]] کننده مهیا نموده که همان [[آتش]] [[ابدی]] است. | |||
#آیات: {{متن قرآن|مَا أَصَابَ مِن مُّصِيبَةٍ إِلاَّ بِإِذْنِ اللَّهِ وَمَن يُؤْمِن بِاللَّهِ يَهْدِ قَلْبَهُ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ فَإِن تَوَلَّيْتُمْ فَإِنَّمَا عَلَى رَسُولِنَا الْبَلاغُ الْمُبِينُ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلاَّ هُوَ وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ وَأَوْلادِكُمْ عَدُوًّا لَّكُمْ فَاحْذَرُوهُمْ وَإِن تَعْفُوا وَتَصْفَحُوا وَتَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ إِنَّمَا أَمْوَالُكُمْ وَأَوْلادُكُمْ فِتْنَةٌ وَاللَّهُ عِندَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَاسْمَعُوا وَأَطِيعُوا وَأَنفِقُوا خَيْرًا لّأَنفُسِكُمْ وَمَن يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ إِن تُقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا يُضَاعِفْهُ لَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ وَاللَّهُ شَكُورٌ حَلِيمٌ عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ }}<ref>«هیچ بلایی (به کسی) نمی‌رسد مگر به اذن خداوند و هر کس به خداوند ایمان آورد (خداوند) دلش را راهنمایی می‌کند و خداوند به هر چیزی داناست. و از خداوند فرمان برید و از پیامبر فرمانبرداری کنید پس اگر پشت کنید بر عهده پیامبر ما، تنها پیام‌رسانی آشکار است. خداوند است که هیچ خدایی جز او نیست و مؤمنان باید تنها بر خداوند توکّل کنند. ای مؤمنان! برخی از همسران و فرزندانتان دشمن شمایند پس، از آنان دوری گزینید و اگر درگذرید و ببخشایید و چشم بپوشید بی‌گمان خداوند (نیز) آمرزنده‌ای بخشاینده است. جز این نیست که دارایی‌ها و فرزندانتان مایه آزمونند و خداوند است که پاداش سترگ نزد اوست. هر چه می‌توانید از خداوند پروا کنید و سخن نیوش باشید و فرمان برید و (در راه خداوند) هزینه کنید که برای خودتان بهتر است؛ و کسانی که از آزمندی جان خویش در امانند، رستگارند. اگر به خداوند وامی نیکو دهید (خداوند) برای شما آن را دو چندان می‌کند و شما را می‌آمرزد و خداوند سپاس‌پذیری بردبار است. دانای پنهان و آشکار، پیروزمند فرزانه است» سوره تغابن، آیه ۱۱-۱۸.</ref> بخش سوم، درباره دستور به [[صبر بر مصیبت]]، [[اطاعت از خدا]] و رسول، [[توکل]]، [[تقوا]]، [[انفاق]] و [[قرض الحسنه]] می‌باشد. در بخش سوم غرض [[سوره]] را بیان می‌کند. | |||
چون [[آیات]] بخش‌های ۱ و ۲ همه جنبه [[زمینه‌چینی]] را دارند. غرض سوره [[تشویق]] مردم به [[انفاق در راه خدا]] و [[صبر]] در برابر مصائبی است که در طول [[زندگی]] و همراه با [[مجاهد]]، در راه او می‌بینند. البته ابتدا مسئله [[مصیبت‌ها]] و صبر در برابر آنها را ذکر فرموده تا [[ذهن]] شنونده برای پذیرش سفارش به [[انفاق]] آماده‌تر گردد. | |||
نام‌های [[شکور]]، [[حلیم]]، [[عالم الغیب]] و الشهاده، [[عزیز]] و [[حکیم]] پنج نام از اسمای حسنای [[خداوند]] هستند که وجه مناسبت آن با [[سمع]] و [[طاعت]] و انفاق که در آیات پایانی بدان سفارش شده روشن است. [[اسماء]] الحسنای اختتام سوره با اسماء الحسنای افتتاح آن {{متن قرآن|لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ}}، [[قدیر]]، [[بصیر]]، [[علیم]]» متقارنند. [[سوره]] از طریق اسمای الحسنای [[الهی]] در افتتاح و اختتام در تقارن زیبای مفهومی و ادبی است. | |||
'''نکات:''' ذکر پاره‌ای از [[اسماء حسنی]] و صفات علیای [[خدای متعال]] در افتتاح سوره که وجود [[قیامت]] و [[بعث]] و [[جزا]] را اقتضاء دارند: {{متن قرآن|يُسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ}}<ref>«آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است، خداوند را به پاکی می‌ستاید؛ فرمانفرمایی از آن اوست و سپاس، او راست و او بر هر کاری تواناست» سوره تغابن، آیه ۱.</ref>. | |||
جمله {{متن قرآن|لَهُ الْمُلْكُ}} بر معنای [[پادشاهی]] خدا اطلاق دارد و بر عدم محدودیت آن به هیچ حد و قیدی و هیچ شرطی دلالت دارد. بنابر این هیچ [[حکم]] نافذی غیر حکم او نیست و او هیچ حکمی ندارد مگر آنکه طبق اراده‌اش نافذ است. همچنین اطلاق جمله {{متن قرآن|وَلَهُ الْحَمْدُ}} می‌فهماند که تمامی حمدهایی که از هر حامدی سر می‌زند به او برمی‌گردد، برای این که [[حمد]] عبارت است از ثنا در برابر عمل [[نیکی]] که به [[اختیار]] از کسی سر زده باشد و وقتی همه [[مخلوقات]] در [[جهان هستی]] از [[خدا]] است و امر و [[تدبیر]] موجودات هم از او است، پس هیچ ذاتی [[جمیل]] نیست مگر آنکه ذات او و هیچ صفت [[زیبا]] یا کار [[پسندیده]] و [[زیبایی]] از هیچ موجودی سرنمی‌زند، مگر از خدا سرزده است. بنابراین، در [[حقیقت]] همه آفرین‌ها، مرحباها و متشکرم‌ها نیز به نوعی ثنای خدا است. | |||
جمله {{متن قرآن|وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ}} نیز کلیت دارد و بر عمومیت متعلق [[قدرت]] او دلالت می‌کند و در نتیجه می‌فهماند قدرت او محدود به هیچ حد و [[مقید]] به هیچ قید و شرطی نیست. | |||
[[آیه]] {{متن قرآن|يُسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ}}<ref>«آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است، خداوند را به پاکی می‌ستاید؛ فرمانفرمایی از آن اوست و سپاس، او راست و او بر هر کاری تواناست» سوره تغابن، آیه ۱.</ref> به منزله مقدمه اول برای [[اثبات معاد]] است و می‌فهماند [[خدای عزوجل]] منزه از هر [[نقص]] و هر نقطه ضعفی در ذات و صفات و افعالش می‌باشد. او مالک خود هر شی و مالک حکم بر هر چیز و [[تصرف]] در آن است، هر طور که بخواهد و [[اراده]] کند و معلوم است که به جز جمیل اراده نمی‌کند و قدرت او هر چیزی را فراگرفته است، پس او می‌تواند در خلقش تصرف نموده و دوباره زنده‌اش سازد، همان طور که در آغاز تصرف کرد و ایجادش نمود. بنابراین او می‌تواند [[مردگان]] را [[مبعوث]] کند، هر گونه که اراده‌اش تعلق گرفته باشد که البته اراده‌اش، جز به [[حکمت]] تعلق نمی‌گیرد. | |||
منظور از {{متن قرآن|يَوْمُ التَّغَابُنِ}} که در [[قرآن]] آمده [[روز قیامت]] است، چون در آن [[روز]] برای همه [[مردم]] [[کشف]] می‌شود که در معامله‌ای که [[آیات]] بدان اشاره نموده مغبون شده‌اند: {{متن قرآن|وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ}}<ref>«و از مردم کسی است که در به دست آوردن خشنودی خداوند از جان می‌گذرد و خداوند به بندگان مهربان است» سوره بقره، آیه ۲۰۷.</ref>، {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنْفُسَهُمْ...}}<ref>«همانا خداوند از مؤمنان، خودشان و دارایی‌هاشان را خریده است.».. سوره توبه، آیه ۱۱۱.</ref>، {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ يَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَأَيْمَانِهِمْ ثَمَنًا قَلِيلًا}}<ref>«آنان که پیمان با خداوند و سوگندهای خود را به بهای ناچیز می‌فروشند» سوره آل عمران، آیه ۷۷.</ref>. | |||
در [[روز قیامت]] برای همه این معامله‌گران کشف می‌شود که مغبون شده‌اند. آن کس که [[معامله]] نکرده می‌فهمد که از معامله نکردن با [[خدا]] مغبون شده و آن کس که در معامله‌اش بهای اندک [[دنیا]] را در نظر داشته و آن را به دست آورده می‌فهمد که از معامله کردنش مغبون شده است. پس همه مردم در آن [[روز]] مغبون خواهند بود. مقتضای این وجه عمومیت تغابن است. پس بر اساس این وجه باید گفت که: هم [[کفار]] در [[قیامت]] تغابن دارند و هم [[مؤمنین]]. تغابن مؤمنین برای آن است که وقتی جوار [[رحمت]] [[حق]] را می‌بینند، ناراحت میشوند که چرا بیشتر عمل نکردند و اما تغابن کفار برای آن است که چرا عمل نکردند. چیزی که بین دو [[طایفه]] مشترک می‌باشد این است که چرا در دنیا آن طور که باید روز قیامت را نشناختند. از [[رسول خدا]]{{صل}} نقل کرده‌اند که در [[تفسیر]] جمله {{متن قرآن|أَنَّمَا أَمْوَالُكُمْ وَأَوْلَادُكُمْ فِتْنَةٌ}}<ref>«و بدانید که دارایی‌ها و فرزندانتان مایه آزمونند» سوره انفال، آیه ۲۸.</ref> فرمودند: برای هر امتی، فتنه‌ای است و [[فتنه]] [[امت]] من که به وسیله آن [[آزمایش]] میشوند [[مال]] است <ref>الدر المنثور.</ref>. | |||
==[[آیات نامدار]] و مشهور== | |||
#{{متن قرآن|مَا أَصَابَ مِنْ مُصِيبَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ وَمَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ يَهْدِ قَلْبَهُ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ}}<ref>«هیچ بلایی (به کسی) نمی‌رسد مگر به اذن خداوند و هر کس به خداوند ایمان آورد (خداوند) دلش را راهنمایی می‌کند و خداوند به هر چیزی داناست» سوره تغابن، آیه ۱۱.</ref> | |||
#{{متن قرآن|وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَإِنَّمَا عَلَى رَسُولِنَا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ}}<ref>«و از خداوند فرمان برید و از پیامبر فرمانبرداری کنید پس اگر پشت کنید بر عهده پیامبر ما، تنها پیام‌رسانی آشکار است» سوره تغابن، آیه ۱۲.</ref> | |||
#{{متن قرآن|اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ}}<ref>«خداوند است که هیچ خدایی جز او نیست و مؤمنان باید تنها بر خداوند توکّل کنند» سوره تغابن، آیه ۱۳.</ref> | |||
#{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ وَأَوْلَادِكُمْ عَدُوًّا لَكُمْ فَاحْذَرُوهُمْ وَإِنْ تَعْفُوا وَتَصْفَحُوا وَتَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ}}<ref>«ای مؤمنان! برخی از همسران و فرزندانتان دشمن شمایند پس، از آنان دوری گزینید و اگر درگذرید و ببخشایید و چشم بپوشید بی‌گمان خداوند (نیز) آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره تغابن، آیه ۱۴.</ref> | |||
#{{متن قرآن|إِنَّمَا أَمْوَالُكُمْ وَأَوْلَادُكُمْ فِتْنَةٌ وَاللَّهُ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ}}<ref>«جز این نیست که دارایی‌ها و فرزندانتان مایه آزمونند و خداوند است که پاداش سترگ نزد اوست» سوره تغابن، آیه ۱۵.</ref> | |||
#{{متن قرآن|فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَاسْمَعُوا وَأَطِيعُوا وَأَنْفِقُوا خَيْرًا لِأَنْفُسِكُمْ وَمَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ}}<ref>«هر چه می‌توانید از خداوند پروا کنید و سخن نیوش باشید و فرمان برید و (در راه خداوند) هزینه کنید که برای خودتان بهتر است؛ و کسانی که از آزمندی جان خویش در امانند، رستگارند» سوره تغابن، آیه ۱۶.</ref>.<ref>[[سید سلمان صفوی|صفوی، سید سلمان]]، [[سوره تغابن (مقاله)|مقاله «سوره تغابن»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]].</ref> | |||
==منابع== | ==منابع== | ||