پرش به محتوا

اجل در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' لیکن ' به ' لکن '
جز (جایگزینی متن - 'تعیین' به 'تعیین')
جز (جایگزینی متن - ' لیکن ' به ' لکن ')
خط ۸۳: خط ۸۳:
[[طبری]] گزارش می‌کند که: برخی {{متن قرآن|قَضَى أَجَلًا}} را به معنای [[زمان]] [[تولد]] [[انسان]] تا زمان [[مرگ]] او دانسته و {{متن قرآن|أَجَلٌ مُسَمًّى}} را از زمان مرگ تا [[روز قیامت]] و [[برانگیخته شدن]] [[انسان]] معنا کرده‌اند. گروه دوم (و از جمله [[ابن عباس]]) گفته‌اند که منظور از {{متن قرآن|قَضَى أَجَلًا}}، [[زمان]] [[خواب]] [[انسان]] است که در آن [[روح]] قبض می‌شود و هنگام [[بیداری]] به صاحبش باز می‌گردد؛ ولی {{متن قرآن|أَجَلٌ مُسَمًّى}} همان زمان [[مرگ انسان]] است. گروه سوم نیز بر این عقیده‌اند که: {{متن قرآن|قَضَى أَجَلًا}} همان [[زندگی دنیا]] و {{متن قرآن|أَجَلٌ مُسَمًّى}}، زمان یا مهلت [[رستاخیز]] است<ref>طبری، تفسیر، ج۸، ص۲۵۹-۲۵۶.</ref>.
[[طبری]] گزارش می‌کند که: برخی {{متن قرآن|قَضَى أَجَلًا}} را به معنای [[زمان]] [[تولد]] [[انسان]] تا زمان [[مرگ]] او دانسته و {{متن قرآن|أَجَلٌ مُسَمًّى}} را از زمان مرگ تا [[روز قیامت]] و [[برانگیخته شدن]] [[انسان]] معنا کرده‌اند. گروه دوم (و از جمله [[ابن عباس]]) گفته‌اند که منظور از {{متن قرآن|قَضَى أَجَلًا}}، [[زمان]] [[خواب]] [[انسان]] است که در آن [[روح]] قبض می‌شود و هنگام [[بیداری]] به صاحبش باز می‌گردد؛ ولی {{متن قرآن|أَجَلٌ مُسَمًّى}} همان زمان [[مرگ انسان]] است. گروه سوم نیز بر این عقیده‌اند که: {{متن قرآن|قَضَى أَجَلًا}} همان [[زندگی دنیا]] و {{متن قرآن|أَجَلٌ مُسَمًّى}}، زمان یا مهلت [[رستاخیز]] است<ref>طبری، تفسیر، ج۸، ص۲۵۹-۲۵۶.</ref>.


[[مفسران]] معاصر، افزون بر گزارش دیدگاه‌های پیشینیان، مسائل دیگری را در این [[آیه]] مورد بحث قرار داده‌اند. صاحب [[المیزان]] بر این [[باور]] است که اولاً: کاربرد اصلی "[[اجل]]"، همان معنای "اجل مقتضی و تمام مدت" است و معنای ثانوی و فرعی آن سررسید و پایان مهلت می‌باشد. هرگاه این واژه، بدون قرینه استعمال شود باید به همان معنای اول و اصلی باشد: ثانیاً: اجل دو گونه است: یکی "اجل مبهم" و دیگری {{متن قرآن|أَجَلٌ مُسَمًّى}}؛ یعنی اجل معین در نزد [[خدای تعالی]] و این همان اجل محتومی است که [[تغییر]] نمی‌پذیرد. پس نسبت {{متن قرآن|أَجَلٌ مُسَمًّى}} به "اجل غیر مسمی"، نسبت مطلق و منجز است به مشروط و معلق؛ به این معنا که اجل غیر مسمّی ممکن است به خاطر تحقق نیافتن شرطی که اجل معلق بر آن مشروط است [[تخلف]] کند و در موعد مقرر فرانرسد و لیکن اجل حتمی و مطلق، راهی برای عدم تحقق آن نیست<ref>ترجمه المیزان، ج۸، ص۱۰۶؛ ج۱۰، ص۱۰۵.</ref>. ایشان با توجه به آیه هشتم [[سوره روم]] نیز، نتیجه میگیرند که: هیچ یکی از اجزای این عالم [و از جمله افراد انسان و [[جوامع بشری]]] تا بی‌نهایت باقی نمی‌مانند بلکه روزی فانی میشوند و نتیجه آن، پس از فناشدن‌شان آشکار می‌شود و این همان [[آخرتی]] است که پس از گذشتن [[عمر]] [[دنیا]] و فانی شدنش ظاهر می‌گردد<ref>ترجمه المیزان، ج۱۶، ص۲۳۸.</ref>.
[[مفسران]] معاصر، افزون بر گزارش دیدگاه‌های پیشینیان، مسائل دیگری را در این [[آیه]] مورد بحث قرار داده‌اند. صاحب [[المیزان]] بر این [[باور]] است که اولاً: کاربرد اصلی "[[اجل]]"، همان معنای "اجل مقتضی و تمام مدت" است و معنای ثانوی و فرعی آن سررسید و پایان مهلت می‌باشد. هرگاه این واژه، بدون قرینه استعمال شود باید به همان معنای اول و اصلی باشد: ثانیاً: اجل دو گونه است: یکی "اجل مبهم" و دیگری {{متن قرآن|أَجَلٌ مُسَمًّى}}؛ یعنی اجل معین در نزد [[خدای تعالی]] و این همان اجل محتومی است که [[تغییر]] نمی‌پذیرد. پس نسبت {{متن قرآن|أَجَلٌ مُسَمًّى}} به "اجل غیر مسمی"، نسبت مطلق و منجز است به مشروط و معلق؛ به این معنا که اجل غیر مسمّی ممکن است به خاطر تحقق نیافتن شرطی که اجل معلق بر آن مشروط است [[تخلف]] کند و در موعد مقرر فرانرسد و لکن اجل حتمی و مطلق، راهی برای عدم تحقق آن نیست<ref>ترجمه المیزان، ج۸، ص۱۰۶؛ ج۱۰، ص۱۰۵.</ref>. ایشان با توجه به آیه هشتم [[سوره روم]] نیز، نتیجه میگیرند که: هیچ یکی از اجزای این عالم [و از جمله افراد انسان و [[جوامع بشری]]] تا بی‌نهایت باقی نمی‌مانند بلکه روزی فانی میشوند و نتیجه آن، پس از فناشدن‌شان آشکار می‌شود و این همان [[آخرتی]] است که پس از گذشتن [[عمر]] [[دنیا]] و فانی شدنش ظاهر می‌گردد<ref>ترجمه المیزان، ج۱۶، ص۲۳۸.</ref>.


[[ابن عربی]] با توجه به دیدگاه [[عرفانی]] خود [[تفسیر]] تقریباً متفاوتی از "اجل مطلق" و {{متن قرآن|أَجَلٌ مُسَمًّى}} ارائه داده و می‌گوید: اجلی که در {{متن قرآن|ثُمَّ قَضَى أَجَلًا}} به آن اشاره شده، اجلی است مطلق و از جهت [[زمان]] و چگونگی هیچ‌گونه تعینی ندارد؛ زیرا [[احکام]] [[قضای الهی]] و ثابتی که در امّ الکتاب نوشته شده است کلی و مبرا و مجرد از زمان و [[برتر]] از محدودیت‌ها و تعینات است؛ چون جایگاه این احکام، [[روح]] [و عالمی] است که تعلق به مکان نداشته و برتر از آن می‌باشد. پس [[اجل]] مطلق در [[حقیقت]] آن اجلی است که [[استعداد]] طبیعی هر چیز (با توجه به هویتش) آن را اقتضاء دارد و با [[عنایت]] به مزاج ویژه و ترکیب مخصوص آن، اجل طبیعی نامیده می‌شود ولی {{متن قرآن|أَجَلٌ مُسَمًّى}} که نزد [[خداوند]] معین می‌باشد همان اجلی است که از نظر زمانی، اندازه‌گیری شده و تحقق آن با توجه به فراهم آمدن شرایط آن و برطرف شدن موانع لازم می‌باشد.
[[ابن عربی]] با توجه به دیدگاه [[عرفانی]] خود [[تفسیر]] تقریباً متفاوتی از "اجل مطلق" و {{متن قرآن|أَجَلٌ مُسَمًّى}} ارائه داده و می‌گوید: اجلی که در {{متن قرآن|ثُمَّ قَضَى أَجَلًا}} به آن اشاره شده، اجلی است مطلق و از جهت [[زمان]] و چگونگی هیچ‌گونه تعینی ندارد؛ زیرا [[احکام]] [[قضای الهی]] و ثابتی که در امّ الکتاب نوشته شده است کلی و مبرا و مجرد از زمان و [[برتر]] از محدودیت‌ها و تعینات است؛ چون جایگاه این احکام، [[روح]] [و عالمی] است که تعلق به مکان نداشته و برتر از آن می‌باشد. پس [[اجل]] مطلق در [[حقیقت]] آن اجلی است که [[استعداد]] طبیعی هر چیز (با توجه به هویتش) آن را اقتضاء دارد و با [[عنایت]] به مزاج ویژه و ترکیب مخصوص آن، اجل طبیعی نامیده می‌شود ولی {{متن قرآن|أَجَلٌ مُسَمًّى}} که نزد [[خداوند]] معین می‌باشد همان اجلی است که از نظر زمانی، اندازه‌گیری شده و تحقق آن با توجه به فراهم آمدن شرایط آن و برطرف شدن موانع لازم می‌باشد.
۲۱۸٬۱۹۱

ویرایش