اسرار اهل بیت: تفاوت میان نسخه‌ها

از برخی [[روایت‌ها]] استفاده می‌شود که بخش مهمی از اسرار اهل بیت{{عم}} مرتبط با [[اسرار]] خاص [[الهی]] است که [[امام رضا]]{{ع}} ایشان را [[امانتدار]] آن می‌داند. [[اهل بیت]]{{عم}} از [[حقایق]] [[ملک]] و [[ملکوت]] به [[علم وهبی]] و [[لدنی]] آگاه‌اند و از آن حقایق اندکی را در [[اختیار]] برخی از [[خلق]] می‌گذارند و از ایشان می‌خواهند که مانند ایشان امانتدارانه با این اسرار مواجه شوند و آنها را تنها در اختیار کسانی بگذارند که تاب دریافت آنها را دارند. برای نمونه، امام رضا{{ع}} وقتی در [[مناظره]] با [[عمران]] [[صابی]] از [[آفرینش]] و [[قدرت الهی]] سخن می‌گوید و دقایق و ظرایفی را در این باب مطرح می‌کند به عمران متذکر می‌شود: آنچه از ما می‌شنوی دانشی است که متعلق به خداوند و پیامبرانش و نیز [[اهل]] سرّ است و هیچ کس را یارای دستیابی بدان نیست<ref>التوحید، ص۴۴۰؛عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۱، ص۱۷۷؛ الاحتجاج، ج۲، ص۴۲۵.</ref>. [[اسرار الهی]] اهل بیت{{عم}} تنها قابل انتقال به کسانی است که از عالم محسوس فراتر رفته و به [[دیدار]] [[جهان غیب]] و عجایب آن بار یافته‌اند. کسانی که حقایق هستی را منحصر در همین امور پیرامونی می‌دانند و به ماورای آن [[آگاهی]] و [[باور]] ندارند، در مقابل بیان چنین اسراری دچار [[انکار]] و دست کم سردرگمی می‌شوند. بیان این امر در گفت‌و‌گوی [[امام علی]]{{ع}} با [[کمیل بن زیاد]] قابل [[مشاهده]] است. کمیل بن زیاد می‌گوید: [[امیر مؤمنان]]{{ع}} دستم را گرفت و به صحرا برد. چون به آنجا رسید آهی کشید چون [[آه]] غم‌زدگان. سپس فرمود: ای [[کمیل]]! این [[دل‌ها]] ظرف‌هاست و [[بهترین]] آنها نگاهدارنده‌ترین آنهاست. بدان که در اینجا - و به سینه خود اشارت فرمود - دانشی است انباشته، اگر کسانی را برای فراگیری آن می‌یافتم، آن را به ایشان منتقل می‌کردم. البته کسانی را یافتم که تیز هوش بودند، لیکن [[امین]] نبودند. آنان با [[دین]]، [[دنیا]] می‌اندوختند و به [[نعمت خدا]] بر بندگانش [[برتری]] می‌جستند. جماعتی دیگر نیز گرچه امین بودند، در شناختن نکته‌های باریک [[اسرار]] واجد [[بینش]] نبودند و چون شبهه‌ای بدیشان روی کند، در مانده می‌شوند<ref>نهج البلاغة، صبحی صالح، ص۴۹۶؛ نزهة الناظر، حلوانی، ص۵۷. </ref>. ابیاتی به [[امام زین‌العابدین]]{{ع}} منتسب است که مطلب پیش گفته در آن به وضوح قابل [[مشاهده]] است. ایشان می‌فرماید: به [[راستی]] که من گوهرهای [[دانش]] خود را پنهان می‌دارم تا مبادا شخص [[جاهلی]] [[حقیقت]] را مشاهده کند و به جهت عدم [[درک]] آن ما را به [[دشواری]] اندازد. بعد می‌افزاید: این نکته‌ای است که پیش از این [[امیرمؤمنان]] آن را به [[امام حسن]] و [[امام حسین]]{{عم}} سفارش کرد: چه بسا گوهرهایی از دانش که اگر آنها را آشکار کنم، [[مردم]] به من [[تهمت]] [[بت‌پرستی]] زنند و مردان [[مسلمان]] خونم را [[حلال]] دانند و زشت‌ترین [[اعمال]] را [[نیکو]] پندارند<ref>کتاب الوافی، ج۱، ص۱۱، ۲۲۵؛ مشارق أنوار الیقین، ص۷- ۸.</ref>. البته این تنها در سطح [[علم]] [[اهل بیت]]{{عم}} نیست و تنها شامل حال کسانی نمی‌شود که در ایمانشان خللی است. هر کس که بهره‌ای از [[علم لدنی]] [[الهی]] داشته باشد، ممکن است در معرض چنین بدفهمی‌هایی قرار بگیرد<ref>الکافی، ج۱، ص۴۰۱-۴۰۲.</ref>. داستان [[موسی و خضر]] در [[سوره کهف]] بیانگر همین مطلب است. [[موسی]]{{ع}} با آنکه واجد [[مقام نبوت]] است، در مقابل علم لدنی [[خضر]] تاب نمی‌آورد و خضر مکرر وی را [[توبیخ]] می‌کند. اسراری که خضر می‌داند بر موسی پنهان است و حتی موجب انکارش می‌شود<ref>کهف/ ۶۰-۸۲.</ref>. همچنین از برخی از [[معصومان]] نقل شده که اگر [[ابوذر]] آنچه را در [[قلب]] [[سلمان]] است می‌دانست، او را به [[قتل]] می‌رساند با [[تکفیر]] می‌کرد<ref>الکافی، ج۱، ص۴۰۱؛ بصائر الدرجات، ص۲۵؛ کتاب الوافی، ج۱، ص۱۱.</ref>. البته [[اسرار]] هر کس که به [[علم وهبی]] و [[لدنی]] اختصاص یافته، متناسب با مراتب کمالی وی متفاوت است و چه بسا کسی در مرتبه‌ای از [[دانش]] لدنی باشد و درکی از مراتب بالاتر خود نداشته باشد. آنچه از [[سخنان امام رضا]]{{ع}} استفاده می‌شود این است که والاترین مراتب [[دانش الهی]] از آن حضرات [[معصومان]] است و ایشان‌اند که به نحو گسترده به [[علم غیب]] دسترس دارند. ایشان در [[تفسیر آیه]] {{متن قرآن|عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا * إِلَّا مَنِ ارْتَضَى مِنْ رَسُولٍ}}<ref>«او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمی‌کند * جز فرستاده‌ای را که بپسندد» سوره جن، آیه ۲۷.</ref> نکته ژرفی را بیان می‌کند که بیانگر دانش شگفت [[اهل بیت]]{{عم}} است. [[امام]] می‌فرماید: [[وارثان]] آن [[رسول]] که [[خداوند]] او را بر همه دانش‌های پیشینیان و پسینیان تا [[روز قیامت]] [[آگاه]] ساخته، ما [[اهل]] بیتیم<ref>الخرائج و الجرائح، ج۱، ص۳۴۳؛ بحار الأنوار، ج۶۴، ص۲۸۱.</ref>. در روایت‌های متعددی از [[امامان معصوم]]{{عم}} نقل شده که [[حدیث]] [[آل محمد]]{{عم}} صعب و مستصعب است و جز [[فرشته مقرب]] یا [[پیامبر]] مرسل یا بنده‌ای که [[خدا]] دلش را به [[ایمان]] آزموده، بدان ایمان نمی‌آورد<ref>الکافی، ج۱، ص۴۰۱- ۴۰۲.</ref>. اینکه تنها این سه دسته می‌توانند حدیث آل محمد را تاب بیاورند از آن روست که تنها ایشان‌اند که در تجربه عمیق مواجهه با [[غیب]] و اسرار آن با ایشان شریک‌اند البته این سه دسته نیز همه [[اسرار آل محمد]] را [[درک]] نمی‌کنند و تنها بخشی از آن را می‌فهمند. از این روست که در برخی [[روایت‌ها]] از این سخن رفته که سری از اسرار خداوند و دانشی از دانش‌های [[الهی]] نزد اهل بیت{{عم}} موجود است که هیچ فرشته مقرب و پیامبر مرسل و بنده‌ای که [[خدا]] دلش را به [[ایمان]] آزموده، آن را [[درک]] نمی‌کند و نمی‌تواند بار آن را به دوش کشد<ref>الکافی، ج۱، ص۴۰۱- ۴۰۲؛ الشموس الطالعة، ص۲۸۰-۲۸۳.</ref>. این [[دانش]] ژرف و شگرف می‌تواند برای [[امام]] توانایی‌های بسیاری را ایجاد کند و او را در عرصه [[تشریع]] و [[تکوین]] به مقامی ممتاز برساند. [[آگاهی]] به [[اسم اعظم]] و [[توانایی]] در استفاده از آن از اموری است که موجب می‌شود امام بتواند [[کرامات]] و خوارقی را انجام دهد که دیگران از انجام دادن آن ناتوان‌اند<ref>هزار و یک کلمه، ج۲، ص۶۱.</ref>. ممکن است امام در موضعی از توانایی‌های خود در این باب پرده بردارد. اینجاست که بیشترین [[لغزش‌ها]] در میان [[خلق]] در [[شناخت]] ایشان رخ می‌دهد. کسانی که آن توانایی را از [[ذهن]] دور می‌دانند آن را [[انکار]] می‌کنند و کسانی که وجه [[الهی]] آن را در نمی‌یابند، آن را متعلق به [[معصوم]] می‌دانند و دچار [[غلو]] می‌گردند و سخنی را در [[باب امام]] می‌گویند که مورد [[رضایت]] ایشان نیست. [[حفظ اسرار اهل بیت]]{{عم}} به چنین مواردی نیز تعلق می‌گیرد.