توبه در معارف و سیره نبوی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط

| موضوع مرتبط = توبه

| عنوان مدخل = توبه

| مداخل مرتبط = [[توبه در قرآن]] - [[توبه در حدیث]] - [[توبه در نهج البلاغه]] - [[توبه در اخلاق اسلامی]] - [[توبه در فقه اسلامی]] - [[توبه در معارف دعا و زیارات]] - [[توبه در معارف و سیره سجادی]] - [[توبه در معارف و سیره نبوی]] - [[توبه در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]

== مقدمه ==

[[رسول خدا]] {{صل}} در آخرین خطبه‌ای که برای [[مردم]] خواند و [[موعظه]] فرمود، بحثی راجع به توبه و بازگشت [[بنده]] از [[معصیت]] و [[گناه]] کرد و فرمود: «هر کس یک سال قبل از مردنش توبه کند، [[خداوند]] توبه او را می‌پذیرد». بعد فرمود: «یک سال زیاد است و در کمتر از یک سال هم ممکن است. اگر در یک ماه قبل از مردنش توبه کند، خداوند توبه او را پذیرد». باز فرمود: «یک ماه هم زیاد است و در کمتر از یک ماه هم ممکن است. اگر کسی یک [[روز]] قبل از مردنش توبه کند، خداوند توبه او را می‌پذیرد». باز فرمود: «یک روز هم زیاد است و در کمتر از یک روز هم ممکن است. اگر کسی در یک [[ساعت]] قبل از مردنش توبه کند، خداوند توبه او را می‌پذیرد». باز فرمود: «یک ساعت باز هم زیاد است و در کمتر از یک ساعت هم ممکن است». در این وقت فرمود: «اگر کسی یک لحظه قبل از مردنش [[توفیق]] توبه پیدا کند، خداوند توبه او را می‌پذیرد<ref>مرتضی مطهری، حکمت‌ها و اندرزها، ص۷۹.</ref>.

توبه، رجوع و بازگشت [[واقعی]] بنده به سوی خداوند است و البته ممکن نیست که بنده‌ای واقعاً و حقیقتاً راه کج را که می‌رفته است، رها کند و به سوی [[راه راست]] و مستقیم باز گردد و از عمق [[باطن]] و [[روح]] خود به سوی خداوند بیاید - نه فقط به دلیل [[اجبار]] و [[اضطرار]] - و خداوند او را در جوار [[رحمت]] خود نپذیرد. آن چیزی که رکن و اساس توبه را تشکیل می‌دهد، [[ندامت]] و [[پشیمانی]] از کار بد و تصمیم به [[ترک گناه]] است.

توبه در دو موقف و دو موطن پذیرفته نمی‌شود. یکی در همین [[دنیا]] آن گاه که [[کیفر]] رسیده باشد. در [[حقیقت]]، حالتی که [[انسان]] در این وقت به خود می‌گیرد، صورت توبه دارد، ولی حقیقت توبه ندارد. در [[سوره]] [[مؤمن]] [[آیه]] ۸۵ درباره بعضی از اقوام گذشته که دچار عقوبت الهی شدند، می‌فرماید: «همین که عقوبت‌های سخت را دیدند، اظهار داشتند که به خدای یگانه [[ایمان]] آورده‌ایم و تمام آن چیزهایی را که [[شریک خداوند]] ساخته بودیم، به دور ریختیم، ولی چنین [[توبه]] و [[ایمانی]] که بعد از مشاهده [[عقوبت]] سخت پیدا شود، هرگز به حال آنها سود نخواهد بخشید. این سنتی است از [[خداوند]] که همیشه بوده است و [[کافران]] در این موطن و موقف زیان کرده‌اند».

موقف دوم که توبه پذیرفته نمی‌شود، [[جهان آخرت]] است. همین که [[آدمی]] به آن [[جهان]] رفت، دیگر توبه و [[پشیمانی]] سودی ندارد، نه تنها بدان جهت که در آنجا آدمی [[کیفر]] را حاضر و مشهود می‌بیند، بلکه بدان جهت که در آنجا دیگر عمل و [[تغییر]] تصمیم و حرکت و [[تکامل]] معنا ندارد. هر کس در آنجا به هرحالت و با هر درجه و هر مقام که رفت، برای همیشه در همان حالت باقی است و نمی‌تواند در خودش تغییر ایجاد کند. در آنجا هم توبه و انصراف [[واقعی]] پیدا نمی‌شود، نه اینکه انصراف واقعی پیدا می‌شود و مورد قبول واقع نمی‌گردد»<ref>مرتضی مطهری، حکمت‌ها و اندرزها، ص۷۹-۸۳.</ref>.<ref>[[حسن اردشیری لاجیمی|اردشیری لاجیمی، حسن]]، [[سیره نبوی از نگاه استاد مطهری (کتاب)|سیره نبوی از نگاه استاد مطهری]] ص ۵۷.</ref>

افسار [[گناه]]، [[آدمی]] را به [[خواری]] و زنگار آن، [[دل]] را به [[تباهی]] می‌کشاند و [[رهایی]] از این [[تسلیم]]، در گرو بازگشتی مطمئن به سوی جاده نور و [[سلامت]] است. روزی [[حضرت محمد]] {{صل}} به [[یاران]] خود فرمود: آیا شما را از درد و درمان تان [[آگاه]] نکنم؟ گفتند: چرا یا [[رسول الله]]! ایشان فرمود: «دردتان، گناه است و درمان‌تان، [[استغفار]]»<ref>بحارالانوار، ج۹۰، ص۲۸۲.</ref>.

[[پیامبر خدا]]، [[طلب آمرزش]] از [[خدا]] را وسیله رهایی از آسیب‌های [[نافرمانی]] و رنج‌های گناه می‌داند و جلای دل را در گرو استغفار برمی‌شمارد و می‌فرماید: {{متن حدیث|إِنَّ لِلْقُلُوبِ صَدَأً كَصَدَإِ النُّحَاسِ فَاجْلُوهَا بِالاسْتِغْفَارِ}}<ref>«[[دل‌ها]] نیز مانند مس زنگ می‌گیرد. پس آن را با استغفار جلا دهید.» ابن فهد حلی، عدة الداعی، ص۲۴۹.</ref>.

 

 

 

== منابع ==

# [[پرونده:1379752.jpg|22px]] [[سید حسین اسحاقی|اسحاقی، سید حسین]]، [[نگین رسالت (کتاب)|'''نگین رسالت''']]

# [[پرونده:1379758.jpg|22px]] [[حسن اردشیری لاجیمی|اردشیری لاجیمی، حسن]]، [[سیره نبوی از نگاه استاد مطهری (کتاب)|'''سیره نبوی از نگاه استاد مطهری''']]

== پانویس ==