صحابه در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←جایگاه صحابه از منظر شیعه
(←منابع) |
|||
| خط ۱۰۵: | خط ۱۰۵: | ||
در برابر این گروه از صحابه، گروه دیگری نیز هستند که [[امام علی]]{{ع}} از آنان [[انتقاد]] کرده است. خلفای پیش از خود؛ صحابه [[پیمان‌شکن]] ([[اصحاب جمل]]) و گروه [[ستمکار]] معاویه و [[دنیاطلبان]] و برخی از [[منافقان]] و غیره که در برابر آن [[حضرت]] [[صف‌آرایی]] و [[کارشکنی]] کردند. این انتقادها در [[خطبه‌ها]]، کلام‌ها و [[نامه‌ها]] آمده است. [[شیعیان]] نیز به [[پیروی]] از [[قرآن]] و [[اهل‌بیت]]{{عم}}، این تفاوت را میان [[صحابه پیامبر]] قائل‌اند و [[لباس]] [[عدالت]] و [[تقدس]] را به تن همه آنان مناسب نمی‌دانند. تهمت‌هایی نیز که برخی از تندروهای [[اهل سنت]] به شیعیان زده و آنان را به [[دشمنی]] با تمام [[صحابه]] متهم کرده‌اند، توهّم و ناشی از برداشت غلط از برخی [[روایات]] یا دشمنی با [[شیعه]] و یا ناظر به [[رفتار]] برخی از [[عوام]] و گفته‌های چند نفر است که نظر رسمی شیعیان [[اهل بیت]]{{عم}} نیست، چنان‌که همین موارد در میان گروه‌هایی از اهل سنت وجود دارد، ولی به عنوان سخن رسمی [[مذهب]] شناخته نمی‌شوند. | در برابر این گروه از صحابه، گروه دیگری نیز هستند که [[امام علی]]{{ع}} از آنان [[انتقاد]] کرده است. خلفای پیش از خود؛ صحابه [[پیمان‌شکن]] ([[اصحاب جمل]]) و گروه [[ستمکار]] معاویه و [[دنیاطلبان]] و برخی از [[منافقان]] و غیره که در برابر آن [[حضرت]] [[صف‌آرایی]] و [[کارشکنی]] کردند. این انتقادها در [[خطبه‌ها]]، کلام‌ها و [[نامه‌ها]] آمده است. [[شیعیان]] نیز به [[پیروی]] از [[قرآن]] و [[اهل‌بیت]]{{عم}}، این تفاوت را میان [[صحابه پیامبر]] قائل‌اند و [[لباس]] [[عدالت]] و [[تقدس]] را به تن همه آنان مناسب نمی‌دانند. تهمت‌هایی نیز که برخی از تندروهای [[اهل سنت]] به شیعیان زده و آنان را به [[دشمنی]] با تمام [[صحابه]] متهم کرده‌اند، توهّم و ناشی از برداشت غلط از برخی [[روایات]] یا دشمنی با [[شیعه]] و یا ناظر به [[رفتار]] برخی از [[عوام]] و گفته‌های چند نفر است که نظر رسمی شیعیان [[اهل بیت]]{{عم}} نیست، چنان‌که همین موارد در میان گروه‌هایی از اهل سنت وجود دارد، ولی به عنوان سخن رسمی [[مذهب]] شناخته نمی‌شوند. | ||
با تمام این مطالب، نمی‌توان این [[واقعیت]] را [[انکار]] کرد که [[تقابل]] اهل سنت با شیعه بر سر موضوع صحابه - چه ناشی از [[قانون]] [[عدالت صحابه]] باشد و چه ناظر بر افراد معدودی از صحابه - همیشه یکی از نزاع‌های دیرینه میان این دو گروه بوده است. توجه بیش از حدّ اهل سنت به صحابه‌نگاری، آن هم با [[گرایش]] فضائل‌نویسی و [[دفاع]] افراط‌گرایانه و مقدس‌مآبانه از موضوع عدالت صحابه و عملکرد آنان به منظور [[رویارویی]] با نگاه انتقادی شیعه، شیعه را به صورتی دیگر، که همانا باید آن را صحابه‌نگاری [[کلامی]] نام نهاد، به واکنش و نوعی تقابل با فضائل‌نویسی صحابه کشاند که به دو صورت [[مناقب‌نگاری]] اهل بیت{{عم}} و مثالب‌نویسی صحابه پدیدار شد، به‌طوری که مثالب‌نویسی، یکی از نشانه‌های [[رافضی]] و [[شیعی]] بودن اشخاص گردید. این تقابل ساختگی، نه اصل [[اعتقادی]] داشته و نه واقعیت خارجی و [[تاریخی]]، بلکه پس از چندین قرن عملاً «صحابه» را برای اهل سنت، و [[اهل بیت پیامبر]] را برای شیعه به عنوان [[هویت ملی]] و مذهبی جا انداخت و نتیجه آن، از یک‌سو [[القای شبهه]] دشمنی صحابه با اهل بیت پیامبر و از سوی دیگر، دشمنی شیعه با کل [[صحابه]] شد، حال آنکه تمام این مطلب خلاف واقع است؛ زیرا نه [[اهل بیت]]{{عم}} و نه [[شیعیان]] آنان چنین پنداری از تمام صحابه داشته و دارند، و نه عملکرد صحابه چنین بوده است. بسیاری از آنان - به جز تعداد اندکی که البته برخی از آنان از بزرگان صحابه نیز بوده‌اند - مدافع اهل بیت{{عم}} بوده و بسیاری از آنان، در رکاب [[امیرمؤمنان]]{{ع}} در جنگ‌های [[جمل]] و [[صفین]] و [[نهروان]] شرکت کردند و [[شهید]] شدند. اما نتایج منفی [[القا]] و نهادینه کردن چنین شبهه‌ای، بروز [[جنگ‌ها]] و کشتارهایی میان [[پیروان]] دو [[فرقه]] بود.<ref>[[ | با تمام این مطالب، نمی‌توان این [[واقعیت]] را [[انکار]] کرد که [[تقابل]] اهل سنت با شیعه بر سر موضوع صحابه - چه ناشی از [[قانون]] [[عدالت صحابه]] باشد و چه ناظر بر افراد معدودی از صحابه - همیشه یکی از نزاع‌های دیرینه میان این دو گروه بوده است. توجه بیش از حدّ اهل سنت به صحابه‌نگاری، آن هم با [[گرایش]] فضائل‌نویسی و [[دفاع]] افراط‌گرایانه و مقدس‌مآبانه از موضوع عدالت صحابه و عملکرد آنان به منظور [[رویارویی]] با نگاه انتقادی شیعه، شیعه را به صورتی دیگر، که همانا باید آن را صحابه‌نگاری [[کلامی]] نام نهاد، به واکنش و نوعی تقابل با فضائل‌نویسی صحابه کشاند که به دو صورت [[مناقب‌نگاری]] اهل بیت{{عم}} و مثالب‌نویسی صحابه پدیدار شد، به‌طوری که مثالب‌نویسی، یکی از نشانه‌های [[رافضی]] و [[شیعی]] بودن اشخاص گردید. این تقابل ساختگی، نه اصل [[اعتقادی]] داشته و نه واقعیت خارجی و [[تاریخی]]، بلکه پس از چندین قرن عملاً «صحابه» را برای اهل سنت، و [[اهل بیت پیامبر]] را برای شیعه به عنوان [[هویت ملی]] و مذهبی جا انداخت و نتیجه آن، از یک‌سو [[القای شبهه]] دشمنی صحابه با اهل بیت پیامبر و از سوی دیگر، دشمنی شیعه با کل [[صحابه]] شد، حال آنکه تمام این مطلب خلاف واقع است؛ زیرا نه [[اهل بیت]]{{عم}} و نه [[شیعیان]] آنان چنین پنداری از تمام صحابه داشته و دارند، و نه عملکرد صحابه چنین بوده است. بسیاری از آنان - به جز تعداد اندکی که البته برخی از آنان از بزرگان صحابه نیز بوده‌اند - مدافع اهل بیت{{عم}} بوده و بسیاری از آنان، در رکاب [[امیرمؤمنان]]{{ع}} در جنگ‌های [[جمل]] و [[صفین]] و [[نهروان]] شرکت کردند و [[شهید]] شدند. اما نتایج منفی [[القا]] و نهادینه کردن چنین شبهه‌ای، بروز [[جنگ‌ها]] و کشتارهایی میان [[پیروان]] دو [[فرقه]] بود.<ref>[[محمد رضا هدایت‌پناه|هدایت‌پناه، محمد رضا]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «دانش صحابه‌نگاری»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص ۱۴.</ref> | ||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||