ویژگی علم معصوم در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←ویژگی های علم معصوم
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
==ویژگی های [[علم]] معصوم== | ==ویژگی های [[علم]] معصوم== | ||
مهم ترین ویژگی‌های [[دانش]] [[اهل بیت]]{{ع}} که ویژۀ آنان است و | مهم ترین ویژگی‌های [[دانش]] [[اهل بیت]]{{ع}} که ویژۀ آنان است و دیگران از آن محروم‌اند، عبارت است از: | ||
#[[خزانه‌دار دانش خداوند]]: [[امامان]]{{ع}} نگهبان [[دانش]] [[خداوند]] هستند و آن را مانند گنجی پربها، پاس می‌دارند. در [[حدیث قدسی]]، آمده است [[خداوند]]، [[اهل بیت]]{{ع}} را برای [[پیامبر]] چنین توصیف فرموده است: "ایشان، پس از تو، خزانه‌دار [[دانش]] من هستند"<ref>{{متن حدیث|وَ هُمْ خُزَّانِي عَلَى عِلْمِي مِنْ بَعْدِك}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص ۱۹۳.</ref>. [[امام باقر]]{{ع}} فرمودند: "به [[خدا]] [[سوگند]]، ما [[خزانه]] داران [[خدا]] در [[آسمان]] و زمینش هستیم، نه بر زر و سیم، که [[خزانه]] داران [[دانش]] اوییم"<ref>{{متن حدیث|وَ اللَّهِ إِنَّا لَخُزَّانُ اللَّهِ فِي سَمَائِهِ وَ أَرْضِهِ لَا عَلَى ذَهَبٍ وَ لَا عَلَى فِضَّةٍ إِلَّا عَلَى عِلْمِهِ}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص ۱۹۲.</ref>. ماهیت [[دانش]] الهی نیز برای ما مجهول است و [[ائمه]]{{ع}} در توضیح [[دانش]] [[خداوند]]، فرموده‌اند: "[[خداوند]]، دانشی خاص دارد و دانشی عام؛ [[دانش]] خاص او، همان دانشی است که [[فرشتگان مقرب]] و [[پیامبران]] فرستاده شده او هم بر آن، [[آگاهی]] ندارند و [[دانش]] عام او، همان دانشی است که [[فرشتگان مقرب]] و [[پیامبران]] فرستاده شده او بر آن، [[آگاهی]] دارند و همانا آن، از [[پیامبر خدا]]{{صل}} به ما رسیده است"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ لِلَّهِ تَعَالَى عِلْماً خَاصّاً وَ عِلْماً عَامّاً فَأَمَّا الْعِلْمُ الْخَاصُّ فَالْعِلْمُ الَّذِي لَمْ يُطْلِعْ عَلَيْهِ مَلَائِكَتَهُ الْمُقَرَّبِينَ وَ أَنْبِيَاءَهُ الْمُرْسَلِينَ وَ أَمَّا عِلْمُهُ الْعَامُّ فَإِنَّهُ عِلْمُهُ الَّذِي أَطْلَعَ عَلَيْهِ مَلَائِكَتَهُ الْمُقَرَّبِينَ وَ أَنْبِيَاءَهُ الْمُرْسَلِينَ وَ قَدْ وَقَعَ إِلَيْنَا مِنْ رَسُولِ اللَّهِ ص}}؛ ابن بابویه، محمد بن علی، التوحید ص ۱۳۸، ح ۱۴.</ref>. در [[روایت]] دیگری [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: {{متن حدیث|نَحْنُ وُلَاةُ أَمْرِ اللَّهِ وَ خَزَنَةُ عِلْمِ اللَّهِ وَ عَیْبَةُ وَحْیِ اللَّهِ}}<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص ۶۱، ح ۳.</ref>. همچنین [[امام باقر]]{{ع}} فرمودند: {{متن حدیث|نَحْنُ خُزَّانُ عِلْمِ اللَّهِ، وَ نَحْنُ تَرَاجِمَةُ وَحْیِ اللَّهِ}}؛<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص ۱۹۲.</ref>.<ref>ر.ک: [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[شرح زیارت جامعه کبیره ۴ (کتاب)|شرح زیارت جامعه کبیره]]، ص ۷۶ ـ ۸۲؛ [[داوود افقی|افقی، داوود]]، [[بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات (پایان‌نامه)|بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات]]، ص ۲۸ ـ ۳۲؛ [[زهرةالسادات میرترابی حسینی|میرترابی حسینی، زهرةالسادات]]، [[علم لدنی در قرآن و حدیث (پایان‌نامه)|علم لدنی در قرآن و حدیث]]، ص ۱۰ ـ ۱۲.</ref> | #[[خزانه‌دار دانش خداوند]]: [[امامان]]{{ع}} نگهبان [[دانش]] [[خداوند]] هستند و آن را مانند گنجی پربها، پاس می‌دارند. در [[حدیث قدسی]]، آمده است [[خداوند]]، [[اهل بیت]]{{ع}} را برای [[پیامبر]] چنین توصیف فرموده است: "ایشان، پس از تو، خزانه‌دار [[دانش]] من هستند"<ref>{{متن حدیث|وَ هُمْ خُزَّانِي عَلَى عِلْمِي مِنْ بَعْدِك}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص ۱۹۳.</ref>. [[امام باقر]]{{ع}} فرمودند: "به [[خدا]] [[سوگند]]، ما [[خزانه]] داران [[خدا]] در [[آسمان]] و زمینش هستیم، نه بر زر و سیم، که [[خزانه]] داران [[دانش]] اوییم"<ref>{{متن حدیث|وَ اللَّهِ إِنَّا لَخُزَّانُ اللَّهِ فِي سَمَائِهِ وَ أَرْضِهِ لَا عَلَى ذَهَبٍ وَ لَا عَلَى فِضَّةٍ إِلَّا عَلَى عِلْمِهِ}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص ۱۹۲.</ref>. ماهیت [[دانش]] الهی نیز برای ما مجهول است و [[ائمه]]{{ع}} در توضیح [[دانش]] [[خداوند]]، فرموده‌اند: "[[خداوند]]، دانشی خاص دارد و دانشی عام؛ [[دانش]] خاص او، همان دانشی است که [[فرشتگان مقرب]] و [[پیامبران]] فرستاده شده او هم بر آن، [[آگاهی]] ندارند و [[دانش]] عام او، همان دانشی است که [[فرشتگان مقرب]] و [[پیامبران]] فرستاده شده او بر آن، [[آگاهی]] دارند و همانا آن، از [[پیامبر خدا]]{{صل}} به ما رسیده است"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ لِلَّهِ تَعَالَى عِلْماً خَاصّاً وَ عِلْماً عَامّاً فَأَمَّا الْعِلْمُ الْخَاصُّ فَالْعِلْمُ الَّذِي لَمْ يُطْلِعْ عَلَيْهِ مَلَائِكَتَهُ الْمُقَرَّبِينَ وَ أَنْبِيَاءَهُ الْمُرْسَلِينَ وَ أَمَّا عِلْمُهُ الْعَامُّ فَإِنَّهُ عِلْمُهُ الَّذِي أَطْلَعَ عَلَيْهِ مَلَائِكَتَهُ الْمُقَرَّبِينَ وَ أَنْبِيَاءَهُ الْمُرْسَلِينَ وَ قَدْ وَقَعَ إِلَيْنَا مِنْ رَسُولِ اللَّهِ ص}}؛ ابن بابویه، محمد بن علی، التوحید ص ۱۳۸، ح ۱۴.</ref>. در [[روایت]] دیگری [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: {{متن حدیث|نَحْنُ وُلَاةُ أَمْرِ اللَّهِ وَ خَزَنَةُ عِلْمِ اللَّهِ وَ عَیْبَةُ وَحْیِ اللَّهِ}}<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص ۶۱، ح ۳.</ref>. همچنین [[امام باقر]]{{ع}} فرمودند: {{متن حدیث|نَحْنُ خُزَّانُ عِلْمِ اللَّهِ، وَ نَحْنُ تَرَاجِمَةُ وَحْیِ اللَّهِ}}؛<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص ۱۹۲.</ref>.<ref>ر.ک: [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[شرح زیارت جامعه کبیره ۴ (کتاب)|شرح زیارت جامعه کبیره]]، ص ۷۶ ـ ۸۲؛ [[داوود افقی|افقی، داوود]]، [[بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات (پایان‌نامه)|بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات]]، ص ۲۸ ـ ۳۲؛ [[زهرةالسادات میرترابی حسینی|میرترابی حسینی، زهرةالسادات]]، [[علم لدنی در قرآن و حدیث (پایان‌نامه)|علم لدنی در قرآن و حدیث]]، ص ۱۰ ـ ۱۲.</ref> | ||
#[[ظرف دانش خداوند]]: هر کسی نمی‌تواند [[دانش]] الهی را [[تحمل]] کند؛ بلکه [[دانش]] الهی به سبب گستردگی، نیازمند انسان‌های باظرفیتی است که [[دانش]] الهی را می‌پذیرند و از هم فرو نمی‌ریزند. یکی از ویژگی‌های [[دانش]] [[اهل بیت]]{{ع}} [[توانایی]] پذیرش [[دانش]] [[خداوند]] است، آنان، [[برگزیده خداوند]] و ظرف [[دانش]] او هستند. [[امام سجاد]]{{ع}} در توصیف [[اهل بیت]]{{ع}} فرمودند: "ما درهای [[خدا]] هستیم و ما راه راست اوییم و ما ظرف [[دانش]] او هستیم"<ref>{{متن حدیث|نَحْنُ أَبْوَابُ اللَّهِ وَ نَحْنُ الصِّرَاطُ الْمُسْتَقِيمُ وَ نَحْنُ عَيْبَةُ عِلْمِه}}؛ ابن بابویه، محمد بن علی، معانی الاخبار، ص ۳۵، ح ۵.</ref>. [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: {{متن حدیث|إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی انْتَجَبَنَا لِنَفْسِهِ فَجَعَلَنَا صَفْوَتَهُ مِنْ خَلْقِهِ وَ أُمَنَاءَهُ عَلَی وَحْیِهِ وَ خُزَّانَهُ فِی أَرْضِهِ وَ مَوْضِعَ سِرِّهِ وَ عَیْبَةَ عِلْمِهِ}}<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص ۶۲، ح ۷.</ref>. این از [[عنایات]] [[خداوند]] به [[اهل بیت]]{{ع}} است و چنین ظرفیتی را [[خداوند]]، تنها برای ایشان، فراهم آورده است. [[پیامبر]]{{صل}} و [[امام]]{{ع}} برای راهنمایی تمام افراد [[بشر]] با وجود اختلاف زبان، طبیعت، رنگ، گسترش زمین، پراکنده بودن مردم از یکدیگر و بسیاری از جهت‌های مختلف که [[مردم]] را از هم دور می‌کند، باید سخن تمامی آنان را بشنود و با آنان سخن بگوید، آن‌گاه تمامی افراد را در اجرای عدالت و احکام [[خدا]] برابر بداند و از حال آنان باخبر باشد؛ این گونه اطلاع و خبر داشتن از مردم را انسان عادی نمی‌تواند و فقط انسانی این ویژگی را دارست که از دانش گسترده خدادادی بهره می‌برد. [[امام]] باید از دورترین جاهای زمین که مردم در آن زندگانی می‌کنند باخبر باشد تا درد و رنج آنان را دریابد و اگر نماینده‌ای را به آن جاها گسیل کرد، در هر زمان از او باخبر باشد تا مبادا او در مقام خود بر مردم ستم کند. اگر [[امام]] مانند دیگر افراد عادی در زمان قدیم، پس از گذشت ماه‌ها و سال‌ها از [[اخبار]] دور دست خبرگیری کند و یا با وسایل متعارف آن زمان با فاصله‌های زمانی بسیار از حال دیگران با خبر گردد، ستم زمین را فرا می‌گیرد و [[فساد]] بر [[جامعه]] [[استیلا]] می‌یابد و هدف و غرضی که در فرستادن [[پیامبر]] و [[انتخاب امام]] از راهنمایی و هدایت مردم است، به دست نخواهد آمد و نیک بختی [[دنیا]] و آخرت مردم بر رغم [[وجود امام]] تأمین نخواهد شد<ref>ر.ک: [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[شرح زیارت جامعه کبیره ۴ (کتاب)|شرح زیارت جامعه کبیره]]، ص ۷۶ ـ ۸۲؛ [[داوود افقی|افقی، داوود]]، [[بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات (پایان‌نامه)|بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات]]، ص ۲۸ ـ ۳۲؛ [[سید نورالدین شریعتمدار جزایری|شریعتمدار جزایری، سید نورالدین]]، [[امام حسین و علم به شهادت (مقاله)|امام حسین و علم به شهادت]]، ص ۸.</ref>. | #[[ظرف دانش خداوند]]: هر کسی نمی‌تواند [[دانش]] الهی را [[تحمل]] کند؛ بلکه [[دانش]] الهی به سبب گستردگی، نیازمند انسان‌های باظرفیتی است که [[دانش]] الهی را می‌پذیرند و از هم فرو نمی‌ریزند. یکی از ویژگی‌های [[دانش]] [[اهل بیت]]{{ع}} [[توانایی]] پذیرش [[دانش]] [[خداوند]] است، آنان، [[برگزیده خداوند]] و ظرف [[دانش]] او هستند. [[امام سجاد]]{{ع}} در توصیف [[اهل بیت]]{{ع}} فرمودند: "ما درهای [[خدا]] هستیم و ما راه راست اوییم و ما ظرف [[دانش]] او هستیم"<ref>{{متن حدیث|نَحْنُ أَبْوَابُ اللَّهِ وَ نَحْنُ الصِّرَاطُ الْمُسْتَقِيمُ وَ نَحْنُ عَيْبَةُ عِلْمِه}}؛ ابن بابویه، محمد بن علی، معانی الاخبار، ص ۳۵، ح ۵.</ref>. [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: {{متن حدیث|إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی انْتَجَبَنَا لِنَفْسِهِ فَجَعَلَنَا صَفْوَتَهُ مِنْ خَلْقِهِ وَ أُمَنَاءَهُ عَلَی وَحْیِهِ وَ خُزَّانَهُ فِی أَرْضِهِ وَ مَوْضِعَ سِرِّهِ وَ عَیْبَةَ عِلْمِهِ}}<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص ۶۲، ح ۷.</ref>. این از [[عنایات]] [[خداوند]] به [[اهل بیت]]{{ع}} است و چنین ظرفیتی را [[خداوند]]، تنها برای ایشان، فراهم آورده است. [[پیامبر]]{{صل}} و [[امام]]{{ع}} برای راهنمایی تمام افراد [[بشر]] با وجود اختلاف زبان، طبیعت، رنگ، گسترش زمین، پراکنده بودن مردم از یکدیگر و بسیاری از جهت‌های مختلف که [[مردم]] را از هم دور می‌کند، باید سخن تمامی آنان را بشنود و با آنان سخن بگوید، آن‌گاه تمامی افراد را در اجرای عدالت و احکام [[خدا]] برابر بداند و از حال آنان باخبر باشد؛ این گونه اطلاع و خبر داشتن از مردم را انسان عادی نمی‌تواند و فقط انسانی این ویژگی را دارست که از دانش گسترده خدادادی بهره می‌برد. [[امام]] باید از دورترین جاهای زمین که مردم در آن زندگانی می‌کنند باخبر باشد تا درد و رنج آنان را دریابد و اگر نماینده‌ای را به آن جاها گسیل کرد، در هر زمان از او باخبر باشد تا مبادا او در مقام خود بر مردم ستم کند. اگر [[امام]] مانند دیگر افراد عادی در زمان قدیم، پس از گذشت ماه‌ها و سال‌ها از [[اخبار]] دور دست خبرگیری کند و یا با وسایل متعارف آن زمان با فاصله‌های زمانی بسیار از حال دیگران با خبر گردد، ستم زمین را فرا می‌گیرد و [[فساد]] بر [[جامعه]] [[استیلا]] می‌یابد و هدف و غرضی که در فرستادن [[پیامبر]] و [[انتخاب امام]] از راهنمایی و هدایت مردم است، به دست نخواهد آمد و نیک بختی [[دنیا]] و آخرت مردم بر رغم [[وجود امام]] تأمین نخواهد شد<ref>ر.ک: [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[شرح زیارت جامعه کبیره ۴ (کتاب)|شرح زیارت جامعه کبیره]]، ص ۷۶ ـ ۸۲؛ [[داوود افقی|افقی، داوود]]، [[بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات (پایان‌نامه)|بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات]]، ص ۲۸ ـ ۳۲؛ [[سید نورالدین شریعتمدار جزایری|شریعتمدار جزایری، سید نورالدین]]، [[امام حسین و علم به شهادت (مقاله)|امام حسین و علم به شهادت]]، ص ۸.</ref>. | ||