علم در قرآن: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'سئوال' به 'سؤال') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{امامت}} | {{امامت}} | ||
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخههای بحث '''[[علم]]''' است. "'''[[علم]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی میشود:</div> | |||
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[علم در لغت]] - [[علم در قرآن]] - [[علم در حدیث]] - [[علم در کلام اسلامی]] - [[علم در اخلاق اسلامی]] - [[علم در معارف دعا و زیارات]] - [[علم در معارف و سیره سجادی]] - [[علم در معارف و سیره نبوی]]</div> | |||
'''[[علم]]'''، نقیض [[جهل]]<ref>ترتیب العین، ج ۲، ص ۱۲۷۴، «علم».</ref> و به معنای [[دانش]] و [[آگاهی]] است<ref>لغت نامه، ج ۱۰، ص ۱۴۱۵۹، «علم».</ref>. برخی در تعریف اصطلاحی [[علم]] گفته اند: [[حقیقت علم]]، [[کشف]] امر خارج از [[ذهن]] به واسطه صورت [[ذهنی]] است<ref>المیزان، ج ۱، ص ۵۰؛ ج ۸، ص ۵۳.</ref> که از [[راه]] [[حس]]، [[عقل]] و تجربه، حاصل میشود<ref>المیزان، ج ۸، ص ۴۷ - ۵۰.</ref> و در برابر آن [[علوم]] اعتباری است که ما به ازای خارجی ندارند، مانند اعتبار [[ریاست]] برای فردی<ref>المیزان، ج ۸، ص ۵۳.</ref>. از تقسیمات [[علم]]، تقسیم آن به نظری و عملی است: [[علم]] نظری، دانشی است که به دنبال آن کمالی حاصل شود، مانند [[علم]] به موجودات. [[علم]] عملی، دانشی است که با عمل کردن بر طبق آن، کمال، حاصل میشود، مانند [[علم]] به [[عبادات]]<ref>مفردات راغب، ص ۵۸۰، «علم».</ref>. علاوه بر [[علوم]] یاد شده که اکتسابی است، برخی [[علوم]] از [[راه]] [[مکاشفه]] و بدون واسطه و با [[اشراق]] [[الهی]] برای برخی [[نفوس]] حاصل میشود که از آن به «[[علم لدنّی]]» تعبیر شده است<ref>التفسیر الکبیر، ج ۲، ص ۱۸۷ - ۱۹۱.</ref>. از نظر بعضی، [[ادراک]]، [[شعور]]، تصوّر، [[حفظ]]، [[تذکّر]]، ذکر، [[معرفت]]، [[فهم]]، [[فقه]]، [[عقل]]، [[حکمت]] و... هم معنا و مترادف با «[[علم]]» است<ref>التفسیر الکبیر، ج ۲۱، ص ۱۲۷ - ۱۲۸.</ref>. در این مدخل، مطلق [[علم]] مورد نظر است که از واژههای «[[علم]]»، «[[سمع]]» و مشتقّات آنها و نیز برخی تعبیرات که مفید معنای [[علم]] بوده استفاده شده و به مدخلهای مترادف و مرتبط با مدخل مزبور، نیز ارجاع شده است<ref>[[فرهنگ قرآن (کتاب)|فرهنگ قرآن]]، واژه «علم».</ref>. | '''[[علم]]'''، نقیض [[جهل]]<ref>ترتیب العین، ج ۲، ص ۱۲۷۴، «علم».</ref> و به معنای [[دانش]] و [[آگاهی]] است<ref>لغت نامه، ج ۱۰، ص ۱۴۱۵۹، «علم».</ref>. برخی در تعریف اصطلاحی [[علم]] گفته اند: [[حقیقت علم]]، [[کشف]] امر خارج از [[ذهن]] به واسطه صورت [[ذهنی]] است<ref>المیزان، ج ۱، ص ۵۰؛ ج ۸، ص ۵۳.</ref> که از [[راه]] [[حس]]، [[عقل]] و تجربه، حاصل میشود<ref>المیزان، ج ۸، ص ۴۷ - ۵۰.</ref> و در برابر آن [[علوم]] اعتباری است که ما به ازای خارجی ندارند، مانند اعتبار [[ریاست]] برای فردی<ref>المیزان، ج ۸، ص ۵۳.</ref>. از تقسیمات [[علم]]، تقسیم آن به نظری و عملی است: [[علم]] نظری، دانشی است که به دنبال آن کمالی حاصل شود، مانند [[علم]] به موجودات. [[علم]] عملی، دانشی است که با عمل کردن بر طبق آن، کمال، حاصل میشود، مانند [[علم]] به [[عبادات]]<ref>مفردات راغب، ص ۵۸۰، «علم».</ref>. علاوه بر [[علوم]] یاد شده که اکتسابی است، برخی [[علوم]] از [[راه]] [[مکاشفه]] و بدون واسطه و با [[اشراق]] [[الهی]] برای برخی [[نفوس]] حاصل میشود که از آن به «[[علم لدنّی]]» تعبیر شده است<ref>التفسیر الکبیر، ج ۲، ص ۱۸۷ - ۱۹۱.</ref>. از نظر بعضی، [[ادراک]]، [[شعور]]، تصوّر، [[حفظ]]، [[تذکّر]]، ذکر، [[معرفت]]، [[فهم]]، [[فقه]]، [[عقل]]، [[حکمت]] و... هم معنا و مترادف با «[[علم]]» است<ref>التفسیر الکبیر، ج ۲۱، ص ۱۲۷ - ۱۲۸.</ref>. در این مدخل، مطلق [[علم]] مورد نظر است که از واژههای «[[علم]]»، «[[سمع]]» و مشتقّات آنها و نیز برخی تعبیرات که مفید معنای [[علم]] بوده استفاده شده و به مدخلهای مترادف و مرتبط با مدخل مزبور، نیز ارجاع شده است<ref>[[فرهنگ قرآن (کتاب)|فرهنگ قرآن]]، واژه «علم».</ref>. | ||
خط ۲۳۹: | خط ۲۳۶: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:علم | [[رده:علم]] | ||
[[رده:مدخل]] | [[رده:مدخل]] |