مارقین: تفاوت میان نسخه‌ها

*'''نقش عوامل نفوذی‌''': در پایان، نکته‌ای که در تحلیل و ریشه‌یابی [[فتنه]] [[خوارج]] نباید مورد [[غفلت]] قرار گیرد، نقش عوامل نفوذی خارجی (به‌ویژه نفوذی‌های "[[قاسطین]]") در [[انحراف]] "مارقین" است. هرچند با پنهانکاری‌هایی که در این زمینه به‌طور طبیعی وجود دارد، دسترسی به اسناد [[تاریخی]] برای [[اثبات]] این ادعا دشوار است؛ اما از طریق قرائن، تا حدودی‌ می‌توان به مقصود رسید. یکی از قرائنی که می‌تواند پژوهشگر را در این زمینه [[یاری]] دهد، بررسی نقش [[اشعث]] در این [[فتنه]] است. [[تأمل]] در [[روایات]] [[تاریخی]] و به‌ویژه آنچه در کتاب ارجمند وقعة [[صِفین]] درباره [[اشعث]] و موضعگیری او در اوج درگیری [[صِفین]] و پس از آن آمده است، تردیدی باقی نمی‌گذارد که او یا به خاطر [[عزل]] شدنش از [[حکومت]] آذربایجان‌<ref>وقعة صفین، ص ۲۱.</ref> و کنار گذاشته شدن از [[ریاست]] قبیله‌اش‌<ref>وقعة صفین، ص ۱۳۷- ۱۳۹.</ref> و یا به سبب دیگرگونی‌های [[اعتقادی]] و [[تزلزل]] در [[باورهای دینی]]، هیچ‌گونه پیوندی با [[علی]]{{ع}} نداشت و نوعی چهره نفوذی [[معاویه]] در [[سپاه علی]]{{ع}} بود. این [[کلام]] [[ابن ابی‌الحدید]] درباره وی، بسی [[تأمل]] برانگیز است: "هر [[فساد]] و اغتشاشی که در [[خلافت علی]]{{ع}} به وجود آمد، ریشه آن [[اشعث]] بود"<ref>{{عربی| كُلُّ فَسَادِ كَانَ فِي خِلَافَةِ عَلِيٍّ{{ع}} وَ كُلُّ اضْطِرَابَ حَدَثَ فَأَصِلُهُ الْأَشْعَثِ }}؛ شرح نهج البلاغة، ج ۲، ص ۲۷۹.</ref>. [[اشعث]] به [[ارتباط]] با [[جبهه]] [[معاویه]] متهم بود و خودْ این نکته را می‌پایید و می‌کوشید کاری نکند که این [[راز]] از پرده برون افتد. او به هنگام [[عزل]] نیز آهنگ [[معاویه]] کرده بود و قومش او را باز داشته بودند<ref>وقعة صفین، ص ۲۱.</ref>. پیوندهای او با [[معاویه]] و گفتگویش با فرستادگان او نیز [[دلیل]] است بر این که وی در ورای ظاهرش، به گونه عامل [[معاویه]] تلاش می‌کرده است<ref>وقعة صفین، ص ۴۰۸.</ref>. بدین‌سان، او تخم [[فتنه]] را کاشت و با کسان بسیاری سرِ خویش گرفت و از [[سپاه علی]]{{ع}} بیرون رفت و آهنگ [[کوفه]] کرد<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۴۷۳-۴۷۸.</ref>.

{{نهروان}}

==منابع==

* [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']]