پرش به محتوا

مدیریت زمان: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۳۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۰ آوریل ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==پانویس== {{یادآوری پانویس}} {{پانویس}} +== پانویس == {{پانویس}}))
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = زمان
| عنوان مدخل  =
| مداخل مرتبط =
| پرسش مرتبط  =
}}


{{امامت}}
== مقدمه ==
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
مدیریت زمان می‌تواند زمینه‌ساز بهره‌گیری بهینه از [[فرصت‌ها]] باشد. [[انسان]] در برابر [[عمر]] خویش [[مسئول]] است و باید در محضر [[پروردگار]] پاسخ‌گو باشد. از این‌رو در [[احادیث]] تأکید شده است، [[انسان]] در [[روز قیامت]] قدم از قدم برنمی‌دارد، مگر اینکه از چند چیز سؤال شود و یکی از آنها [[نعمت]] [[عمر]] است<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۴۴۳.</ref>.


==مقدمه==
== اصول مدیریت زمان ==
*مدیریت زمان می‌تواند زمینه‌ساز بهره‌گیری بهینه از [[فرصت‌ها]] باشد. [[انسان]] در برابر [[عمر]] خویش [[مسئول]] است و باید در محضر [[پروردگار]] پاسخ‌گو باشد. از این‌رو در [[احادیث]] تأکید شده است، [[انسان]] در [[روز قیامت]] قدم از قدم برنمی‌دارد، مگر اینکه از چند چیز سؤال شود و یکی از آنها [[نعمت]] [[عمر]] است<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۴۴۳.</ref>.
=== [[هدفمندی]] ===
[[هدف]] عبارت است از آن [[حقیقت]] مطلوب که [[اشتیاق]] وصول به آن، محرک [[انسان]] به انجام دادن [[کارها]] و [[انتخاب]] وسیله‌هایی است که آن [[حقیقت]] را قابل وصول می‌کند. تعیین [[هدف]]، مقدمه [[برنامه‌ریزی]] و اجراست. [[انسان]] بدون [[هدف]] در [[زندگی]] سرگردان است و نمی‌تواند تصمیم [[درستی]] در ارتباط با امور خویش بگیرد.


==اصول مدیریت زمان==
[[امام]] {{ع}} به این موضوع توجه داشته و آسیب‌های آن‌را نیز مورد بررسی قرارداده است. حضرتش در [[نامه]] ۳۱ [[نهج البلاغه]] [[فرزند]] خویش را "آرزومند دست‌نایافتنی‌ها" توصیف می‌کند. مقتضای سن [[جوانی]] [[آرزوهای دور و دراز]] است که [[انسان]] را در پرده [[غفلت]] فرو می‌برد. [[امام]] از آرزوهای دست‌ نایافتنی به توشه مردگان تعبیر می‌کند و می‌فرماید: زیان‌کارترینِ [[مردم]] از نظر [[داد و ستد]] و ناامیدترینِ آنها در کوشش، مردی است که تنش را در جست‌وجوی آرزوهایش فرسوده کند، امّا [[بخت]] یارش نشود، پس با آن [[حسرت]] از [[دنیا]] رود و با سنگینیِ [[گناه]] به سرای باقی شتابد<ref>نهج البلاغه، حکمت ۴۲۲</ref>.
===[[هدفمندی]]===
*[[هدف]] عبارت است از آن [[حقیقت]] مطلوب که [[اشتیاق]] وصول به آن، محرک [[انسان]] به انجام دادن [[کارها]] و [[انتخاب]] وسیله‌هایی است که آن [[حقیقت]] را قابل وصول می‌کند. تعیین [[هدف]]، مقدمه [[برنامه‌ریزی]] و اجراست. [[انسان]] بدون [[هدف]] در [[زندگی]] سرگردان است و نمی‌تواند تصمیم [[درستی]] در ارتباط با امور خویش بگیرد.
*[[امام]]{{ع}} به این موضوع توجه داشته و آسیب‌های آن‌را نیز مورد بررسی قرارداده است. حضرتش در [[نامه]] ۳۱ [[نهج البلاغه]] [[فرزند]] خویش را "آرزومند دست‌نایافتنی‌ها" توصیف می‌کند. مقتضای سن [[جوانی]] [[آرزوهای دور و دراز]] است که [[انسان]] را در پرده [[غفلت]] فرو می‌برد. [[امام]] از آرزوهای دست‌ نایافتنی به توشه مردگان تعبیر می‌کند و می‌فرماید: زیان‌کارترینِ [[مردم]] از نظر [[داد و ستد]] و ناامیدترینِ آنها در کوشش، مردی است که تنش را در جست‌وجوی آرزوهایش فرسوده کند، امّا [[بخت]] یارش نشود، پس با آن [[حسرت]] از [[دنیا]] رود و با سنگینیِ [[گناه]] به سرای باقی شتابد<ref>نهج البلاغه، حکمت ۴۲۲</ref>.
*از منظر [[امام علی]]{{ع}} در تعیین [[هدف]]، عنصر استعداد و [[توانایی]] [[آدمی]] نیز باید شناخته شود. وی در عبارتی این مضمون را مورد توجه قرار می‌دهد که خواسته بیشتر از ظرفیت و [[توانایی]] موجب [[مخالفت]] فرد و اتلاف زمان می‌شود<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۴۴۳- ۴۴۴.</ref>.


===اولویت‌بندی و [[برنامه‌ریزی]]===
از منظر [[امام علی]] {{ع}} در تعیین [[هدف]]، عنصر استعداد و [[توانایی]] [[آدمی]] نیز باید شناخته شود. وی در عبارتی این مضمون را مورد توجه قرار می‌دهد که خواسته بیشتر از ظرفیت و [[توانایی]] موجب [[مخالفت]] فرد و اتلاف زمان می‌شود<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۴۴۳- ۴۴۴.</ref>.
*[[انسان]] در [[مدیریت]] زمان، به اولویت‌بندی، [[برنامه‌ریزی]] و زمان‌بندی امور می‌پردازد، زیرا [[انسان]] [[فرصت]] انجام همه امور را ندارد و باید آنها را دسته‌بندی کند و بخش‌های مهم‌تر را در [[اولویت]] قرار دهد. [[امام]]{{ع}} می‌فرماید: به‌راستی که [[خداوند]] روزیِ شما را ضمانت کرده و شمایان را به کار و تلاش [[فرمان]] داده است، پس مبادا خواستن آنچه برایتان ضمانت شده، سزاوارتر از کاری باشد که از شما خواسته شده است. از این‌رو نحوه زمان‌بندی برای انجام هر کار به [[میزان]] [[نیاز]] و [[اولویت]] آن است. برای مثال، امور [[مستحب]] اگر به امور [[واجب]] ضرر بزند، باید آن را ترک کرد. چنانچه [[مستحبات]] به [[واجبات]] ضرر رساند، موجب [[قرب به خدا]] نخواهد بود<ref>نهج البلاغه، حکمت ۳۸</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۴۴۴.</ref>.
*از سوی دیگر زمان‌بندی و [[برنامه‌ریزی]] در امور، وقت [[آدمی]] را وسعت می‌بخشد و [[فرصت]] استفاده مطلوب از [[فرصت‌ها]] را به‌دست می‌دهد. [[امام علی]]{{ع}} [[برنامه‌ریزی]] را مایه [[صلاح]] و [[پایداری]] [[زندگی]] می‌داند. اهمیت توجه به لحظه‌ها و روزهای [[زندگی]] که در حال گذر است و [[فرصت‌ها]] با [[گذشت]] زمان، یکی پس از دیگری از بین می‌روند، مورد توجه [[امام]] است. از این‌رو [[امام]] به تقسیم مناسب زمان و اختصاص هر یک به بخشی از فعالیت‌های حیاتی سفارش می‌کند و می‌فرماید:[[ شب]] و روز [[مؤمن]] به سه برنامه می‌گذرد: زمانی به [[راز]] و [[نیاز]] با [[خدا]]، زمانی به تأمین معاش و زمانی دیگر به بهره‌بردرایِ [[نیکو]] از لذّت‌های [[حلال]]. [[عاقل]] نباید جز در پی این سه باشد: تأمین [[زندگی]]، گاهی در راه [[رستخیز]] و لذّت [[حلال]]<ref>نهج البلاغه، حکمت ۳۸۲</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۴۴۴.</ref>.
*[[بدیهی]] است که در [[مدیریت]] صحیح [[زندگی]]، ارزیابی و آسیب‌شناسی فرصت‌های از دست رفته و عدم کسب موفقیت، امری ضروری است. [[امام علی]]{{ع}} [[حسابرسی]] دقیق را عامل موفقیت و راه [[مبارزه]] با [[سستی]] و [[تنبلی]] می‌داند و در [[نهج البلاغه]] می‌فرماید: ای [[بندگان خدا]]، خود را بسنجید، پیش از آن‌که شما را بسنجند و از خود حساب بکشید، پیش از آن‌که از شما حساب کشند<ref>نهج البلاغه، خطبه ۸۹</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۴۴۴- ۴۴۵.</ref>.
*این‌گونه [[مدیریت]] در [[زندگی]]، ثمره تلاش [[آدمی]] را دو چندان می‌کند و امکان استفاده بهینه از [[فرصت‌ها]] را توسعه می‌دهد. در نتیجه [[آدمی]] از [[فرصت]] محدود [[عمر]] می‌تواند بهره کافی ببرد<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۴۴۵.</ref>.


==منابع==
=== اولویت‌بندی و [[برنامه‌ریزی]] ===
* [[پرونده:13681048.jpg|22px]] [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه نهج البلاغه ج۱''']]
[[انسان]] در [[مدیریت]] زمان، به اولویت‌بندی، [[برنامه‌ریزی]] و زمان‌بندی امور می‌پردازد، زیرا [[انسان]] [[فرصت]] انجام همه امور را ندارد و باید آنها را دسته‌بندی کند و بخش‌های مهم‌تر را در [[اولویت]] قرار دهد. [[امام]] {{ع}} می‌فرماید: به‌راستی که [[خداوند]] روزیِ شما را ضمانت کرده و شمایان را به کار و تلاش [[فرمان]] داده است، پس مبادا خواستن آنچه برایتان ضمانت شده، سزاوارتر از کاری باشد که از شما خواسته شده است. از این‌رو نحوه زمان‌بندی برای انجام هر کار به [[میزان]] [[نیاز]] و [[اولویت]] آن است. برای مثال، امور [[مستحب]] اگر به امور [[واجب]] ضرر بزند، باید آن را ترک کرد. چنانچه [[مستحبات]] به [[واجبات]] ضرر رساند، موجب [[قرب به خدا]] نخواهد بود<ref>نهج البلاغه، حکمت ۳۸</ref><ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۴۴۴.</ref>.
 
از سوی دیگر زمان‌بندی و [[برنامه‌ریزی]] در امور، وقت [[آدمی]] را وسعت می‌بخشد و [[فرصت]] استفاده مطلوب از [[فرصت‌ها]] را به‌دست می‌دهد. [[امام علی]] {{ع}} [[برنامه‌ریزی]] را مایه [[صلاح]] و [[پایداری]] [[زندگی]] می‌داند. اهمیت توجه به لحظه‌ها و روزهای [[زندگی]] که در حال گذر است و [[فرصت‌ها]] با [[گذشت]] زمان، یکی پس از دیگری از بین می‌روند، مورد توجه [[امام]] است. از این‌رو [[امام]] به تقسیم مناسب زمان و اختصاص هر یک به بخشی از فعالیت‌های حیاتی سفارش می‌کند و می‌فرماید:[[شب]] و روز [[مؤمن]] به سه برنامه می‌گذرد: زمانی به [[راز]] و [[نیاز]] با [[خدا]]، زمانی به تأمین معاش و زمانی دیگر به بهره‌بردرایِ [[نیکو]] از لذّت‌های [[حلال]]. [[عاقل]] نباید جز در پی این سه باشد: تأمین [[زندگی]]، گاهی در راه [[رستخیز]] و لذّت [[حلال]]<ref>نهج البلاغه، حکمت ۳۸۲</ref><ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۴۴۴.</ref>.
 
[[بدیهی]] است که در [[مدیریت]] صحیح [[زندگی]]، ارزیابی و آسیب‌شناسی فرصت‌های از دست رفته و عدم کسب موفقیت، امری ضروری است. [[امام علی]] {{ع}} [[حسابرسی]] دقیق را عامل موفقیت و راه [[مبارزه]] با [[سستی]] و [[تنبلی]] می‌داند و در [[نهج البلاغه]] می‌فرماید: ای [[بندگان خدا]]، خود را بسنجید، پیش از آن‌که شما را بسنجند و از خود حساب بکشید، پیش از آن‌که از شما حساب کشند<ref>نهج البلاغه، خطبه ۸۹</ref><ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۴۴۴- ۴۴۵.</ref>.
* این‌گونه [[مدیریت]] در [[زندگی]]، ثمره تلاش [[آدمی]] را دو چندان می‌کند و امکان استفاده بهینه از [[فرصت‌ها]] را توسعه می‌دهد. در نتیجه [[آدمی]] از [[فرصت]] محدود [[عمر]] می‌تواند بهره کافی ببرد<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۴۴۵.</ref>.
 
== منابع ==
{{منابع}}
# [[پرونده:13681048.jpg|22px]] [[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه نهج البلاغه ج۱''']]
{{پایان منابع}}


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:مدخل]]
[[رده:مفاهیم]]
[[رده:مدیریت زمان]]
[[رده:مدخل نهج البلاغه]]
۱۱۴٬۱۱۴

ویرایش