حصین بن ابی قیس: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[حصین بن ابی قیس در قرآن]] - [[حصین بن ابی قیس در تاریخ اسلامی]] | پرسش مرتبط  = }}

== مقدمه ==

هرچند از واکنش او در برابر فعالیت‌های [[پیامبر]] {{صل}} در مکه، اطلاعی در دست نیست و برپایه گزارش‌ها نخستین [[ملاقات]] وی با آن [[حضرت]] پس از [[هجرت]] بوده است، بعید است که دیدارش با پیامبر {{صل}} در یثرب نخستین ملاقات او باشد. [[ابوقیس]] [[اسلام]] نیاورد، در نتیجه [[اسلام آوردن]] طوایف گروه اَوس مَنات که سپس به اوس‌الله شهرت یافتند، ۵ سال به تأخیر افتاد؛<ref>رک: السیرة النبویه، ج ۲، ص ۲۹۹؛ الکامل، ج ۱، ص ۶۷۶.</ref> چنانچه شرایط بر آنان دشوار نشده بود، احتمال تأخیر بیش از آن هم می‌رفت. او پس از [[دعوت نبوی]] در یثرب به مکه بازگشت و تا [[فتح مکه]] در [[سال ۸ هجری]] آنجا ماند.<ref>الاستیعاب، ج ۲، ص ۷۳۴.</ref> [[زمان]] [[وفات]] وی کاملاً روشن نیست و باید پس از [[سال ۸ هجری]] روی داده باشد.

# [[زن]] ناچار شود برای [[رهایی]]، مهریه‌ای یا اموالی را که از متوفا گرفته بود، به پسر او بازگرداند.  

# پسر می‌توانست با دریافت مهریه از فرد دیگری، زن پدر خود را به ازدواج او درآورد.<ref>التبیان، ج ۳، ص ۱۴۹؛ تفسیر بغوی، ج ۱، ص ۴۰۸.</ref>

پسر [[ابوقیس]]، نه با [[همسر]] پدرش [[ازدواج]] کرد و نه بدو [[نفقه]] بخشید و نه اجازه داد با کس دیگری ازدواج کند، تا اینکه وی [[شکایت]] خود را نزد [[پیامبر]] {{صل}} برد و [[حضرت]] از او خواست [[منتظر]] [[وحی]] بماند؛ آن‌گاه [[آیه]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَحِلُّ لَكُمْ أَنْ تَرِثُوا النِّسَاءَ كَرْهًا وَلَا تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُوا بِبَعْضِ مَا آتَيْتُمُوهُنَّ إِلَّا أَنْ يَأْتِينَ بِفَاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ فَإِنْ كَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئًا وَيَجْعَلَ اللَّهُ فِيهِ خَيْرًا كَثِيرًا}}<ref>«ای مؤمنان! بر شما حلال نیست که از زنان بر خلاف میل آنان (با نگه داشتن در نکاح خود) میراث برید و برای آنکه (با طلاق خلع) برخی از آنچه بدیشان داده‌اید باز برید، با آنان سختگیری نکنید مگر آنکه به زشتکاری آشکاری دست یازیده باشند و با آنان شایسته رفتار کنید» سوره نساء، آیه ۱۹.</ref> فرود آمد و به [[ارث]] بردن [[زنان]] را [[ممنوع]] اعلام کرد و از [[مؤمنان]] خواست تا به اموالشان [[طمع]] نکنند و بدین جهت آنها را زیر فشار قرار ندهند<ref> مجمع‌البیان، ج ۳، ص ۴۶؛ تفسیر بغوی، ج ۱، ص ۴۰۸.</ref>. در [[شأن نزول]] آیه {{متن قرآن|وَلَا تَنْكِحُوا مَا نَكَحَ آبَاؤُكُمْ مِنَ النِّسَاءِ إِلَّا مَا قَدْ سَلَفَ إِنَّهُ كَانَ فَاحِشَةً وَمَقْتًا وَسَاءَ سَبِيلًا}}<ref>«و با زنانی که پدرانتان به نکاح آورده‌اند، ازدواج نکنید که کاری زشت و ناخوشایند و بیراه است؛ مگر آنچه از پیش (در زمان جاهلیت) روی داده است» سوره نساء، آیه ۲۲.</ref> [[خدا]] مؤمنان را از آمیزش با [[همسران]] پدرانشان [[نهی]] کرده و آن را [[زشت]] شمرده است. [[مفسران]] در [[تفسیر]] این آیه نیز از پسر ابوقیس بن اسلت یاد کرده و [[نزول]] این آیه را به [[تصمیم]] ازدواج او با همسر پدرش ربط داده<ref>اسباب النزول، ص ۹۸؛ تفسیر قرطبی، ج ۵، ص ۱۰۳ - ۱۰۴.</ref>؛ همچنین از افراد دیگری نام برده‌اند که چنین کرده بودند.<ref>جامع البیان، ج ۴، ص ۴۲۰ - ۴۲۱.</ref> این در حالی است که براساس آیه {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَحِلُّ لَكُمْ أَنْ تَرِثُوا النِّسَاءَ كَرْهًا وَلَا تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُوا بِبَعْضِ مَا آتَيْتُمُوهُنَّ إِلَّا أَنْ يَأْتِينَ بِفَاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ فَإِنْ كَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئًا وَيَجْعَلَ اللَّهُ فِيهِ خَيْرًا كَثِيرًا}}<ref>«ای مؤمنان! بر شما حلال نیست که از زنان بر خلاف میل آنان (با نگه داشتن در نکاح خود) میراث برید و برای آنکه (با طلاق خلع) برخی از آنچه بدیشان داده‌اید باز برید، با آنان سختگیری نکنید مگر آنکه به زشتکاری آشکاری دست یازیده باشند و با آنان شایسته رفتار کنید» سوره نساء، آیه ۱۹.</ref> و [[روایت]] مشهور پیش گفته، وی با همسر پدرش ازدواج نکرد، بلکه او را زیر فشار گذاشت، تا بخشی از دارایی‌اش را تملک کند.

به نظر، هر دو شأن نزول بیان شده بی‌اعتبارند و این [[آیات]]، [[احکام کلی]] [[فقهی]] را بیان می‌کنند و درباره فرد خاصی نیستند؛ به ویژه که ابوقیس بن اسلت تا واپسین سال‌های زندگانی پیامبر {{صل}} زنده بود و این رویدادها باید پس از [[نزول]] این [[آیات]] رخ داده باشند، زیرا [[سوره نساء]] در میانه دوره [[مدنی]] نازل شده، در حالی که [[ابوقیس]] در اواخر دوره مدنی از [[دنیا]] رفته است، از این رو این گزارش‌ها را باید از روی [[جری و تطبیق]] دانست.<ref>[[مهران اسماعیلی|اسماعیلی، مهران]]، [[حصین بن ابی القیس (مقاله)|مقاله «حصین بن ابی القیس»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱.</ref>

== منابع ==

{{منابع}}

[[رده:اصحاب امام علی]]