امامت در فرق و مذاهب: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط

| موضوع مرتبط = امامت

| عنوان مدخل  = امامت

| مداخل مرتبط = [[امامت در لغت]] - [[امامت در قرآن]] - [[امامت در حدیث]] - [[امامت در نهج البلاغه]] - [[امامت در کلام اسلامی]] - [[امامت در تاریخ اسلامی]] - [[امامت در عرفان اسلامی]] - [[امامت در فلسفه اسلامی]] - [[امامت در فرق و مذاهب]] - [[امامت در فقه سیاسی]] - [[امامت در معارف دعا و زیارات]] - [[امامت در معارف و سیره فاطمی]] - [[امامت در معارف و سیره حسینی]] - [[امامت در معارف و سیره سجادی]] - [[امامت در معارف و سیره رضوی]] - [[امامت در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]] - [[امامت از دیدگاه اهل سنت]]

| پرسش مرتبط  = امامت (پرسش)

== امامت از دیدگاه مذاهب شيعی ==

[[امامت]] محوری‌ترین‌ جایگاه‌ و نقش‌ را در منظومه [[اندیشه]] [[شیعه]] داراست‌. [[اعتقاد]] به‌ "[[نص‌]]" و "[[عصمت]]" و نقشی‌ که‌ [[امامیه‌]] برای‌ جایگاه‌ معنوی‌ [[امام]]؛ یعنی‌ [[مرجعیت دینی‌]] [[امامان‌]] قائل‌ بوده‌اند، می‌تواند نشانگر اهمیت‌ این‌ جایگاه‌ باشد. این جایگاه از چنان درجه‌ای برخوردار است که نازل منزله [[نبوت]] است و در [[هدایت]] [[مسلمانان]] بعد از [[رحلت]] [[نبی اکرم]] {{صل}} نقش و تأثیر اساسی دارد<ref>[http://lib.eshia.ir/23022/10/3910 [[حسن انصاری|انصاری، حسن]]، دانشنامه بزرگ اسلامی، ج ۱۰، ص ۳۹۱۰.]؛ [[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص ۲۶۹؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۱]]؛ ج5، ص22-23؛ [[رضا محمدی|محمدی، رضا]]، [[امام‌شناسی ۵ (کتاب)|امام‌شناسی]]، ص۱۵.</ref>.

میان شیعه و [[اهل سنت]] اختلافاتی در باب امامت وجود دارد که برخی از آنها عبارت است از: الف) [[اختلاف]] در چگونگی [[تعیین]] [[حاکم]]، ب) اصل [[نصب]] است یا [[انتخاب]]؟؛ ‌‌ج) نگاه حداقلی و حداکثری به [[صفات]] امام مانند: [[علم]] و عصمت؛ د) [[حجت الهی]] و [[مرجعیت علمی]] و [[مرجعیت دینی|دینی]] امام؛ ه‍) امام [[واسطه فیض]]؛ [[امامیه]] امام را نه صرف [[خلیفه]] ظاهری [[پیامبر]] بلکه [[جانشین]] [[حقیقی]] [[پیامبر اسلام]] {{صل}} می‌‌دانند که باید واجد شرایط و صفات خاص باشند؛ و) [[وجوب]] [[عقلی]] یا [[نقلی]] امامت<ref>[[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[امامت ۲ (کتاب)|امامت]]، ص۳۴ ـ ۴۰.</ref>.

=== امامت از دیدگاه اسماعیلیه ===

[[امامت]] از دیدگاه [[اسماعیلیه]] منصبی [[الهی]] است و [[امام]] از جانب [[خداوند]]، [[هدایت]] و [[برگزیده]] می‌‌شود و [[مسلمانان]] به واسطۀ او می‌‌توانند به [[وظایف دینی]] خود عمل کنند و درکی کامل و جامع از ابعاد ظاهری و [[باطنی]] [[قرآن]] حاصل نمایند. اسماعیلیه [[ولایت امام]] را یکی از [[ارکان دین]] می‌‌دانند و معتقدند امامت [[برترین]] ارکان دین است و حتی آن را عین [[ایمان]] می‌دانند و قائل‌اند امامت تا ابد ادامه دارد و [[جهان هستی]] بدون [[وجود امام]] لحظه ای دوام ندارد. از این رو، یکی از [[اصول اعتقادی]] اسماعیلیه این است که بعد از [[وفات پیامبر اکرم]] {{صل}}، [[امام علی]] {{ع}} به [[امر الهی]] و با [[نص پیامبر]] {{صل}} در [[زمان]] حیاتش به عنوان امام برگزیده شد و امامت باید به صورت موروثی در [[نسل علی]] {{ع}} و [[فاطمه]] {{ع}} ادامه یابد و [[جانشینی]] امام لاحق مبتنی بر [[نص]] امام سابق است<ref>[http://lib.eshia.ir/23022/10/3910 [[عظیم نانجی| نانجی، عظیم]]، دانشنامه بزرگ اسلامی، ج ۱۰، ص ۳۹۱۰.]؛ [[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص ۲۷۶.</ref>.

=== امامت از دیدگاه زیدیه ===

مهم‌ترین‌ رکن‌ دینی‌ و اعتقادی‌ زیدیه‌ مسأله امر به‌ معروف‌ و نهی‌ از منکر بوده‌ و [[امامت]]‌ به‌ عنوان‌ تابعی‌ از این‌ مسأله‌ مطرح‌ بوده‌ است‌، لذا نظریه [[امامت]]‌ نزد آنان‌ بیش‌ از آنکه‌ یک‌ ضرورت‌ باشد، یک‌ ضرورت‌ اجتماعی‌ و سیاسی‌‌ است‌. البته‌ مسأله مرجعیت‌ دینی‌ [[اهل بیت]] {{عم}} که‌ ضرورتاً مرتبط با نظریه سیاسی‌ آنان‌ در باب‌ [[امامت]]‌ نیست‌، چیزی‌ است‌ که‌ زیدیه‌ بدان‌ معتقدند. زیدیه‌ به‌ "حق‌" در [[امامت]]‌ باور داشتند، یعنی‌ معتقد بودند تنها اشخاص‌ معینی‌ می‌توانند به‌ زعامت‌ سیاسی‌ و حکومت‌ دست‌ یابند و چنین‌ نیست‌ که‌ هر کس‌ بتواند مقام‌ [[امامت‌]] را از آن‌ِ خود کند.  

زیدیه‌ برخلاف‌ امامیه‌ به‌ "انتخاب‌" و نه‌ "نص‌" معتقد بودند و از این‌ رو، در باور ایشان‌ [[امام]] شخصی‌ نبود که‌ از پیش‌ تعیین‌ شده‌ باشد و تنها امت‌ مکلف‌ باشند که‌ [[امامت]]‌ او را پذیرا شوند، بلکه‌ پذیرش‌ امت‌ در تعیین‌ [[امام]] نقش‌ اساسی‌ داشت‌.  

=== امامت از دیدگاه غلات ===

[[اندیشه]] غلات‌ در ارتباط مستقیم‌ با موضوع‌ امامت‌ قرار دارد و موضوع‌ [[امامت‌]]، محوری‌ترین‌ جایگاه‌ را از آن‌ خود کرده‌ است‌. از نخستین‌ نشانه‌های‌ [[ظهور]] غلات‌ در صحنه سیاسی‌ و اجتماعی‌ و دینی‌ کوفه‌، این‌ مطلب‌ را می‌توان‌ [[استنباط]] کرد که‌ غلات‌ از همان‌ آغاز گروه‌هایی‌ سیاسی‌ بودند که‌ تحت‌ تأثیر انگاره‌ای‌ [[دینی]]، ‌ درصدد دستیابی‌ به‌ قدرت‌ بودند، از این‌ رو، اندیشه امامت‌ در میان‌ غلات‌ انقلابی‌ قرن‌های‌ ۱ و ۲ق‌، بستری‌ کاملاً سیاسی‌ داشت‌.

== امامت از دیدگاه اهل سنت ==

علمای [[اهل سنّت]] قائل‌اند [[خلافت]] و [[امامت]] عبارت است از [[مسئولیّت]] بزرگ [[اجتماعی]] و [[دینی]] که از طریق [[انتخاب]] به مقام [[سرپرستی]] [[مسلمانان]] نایل می‌شود، [[خلیفه]] هم [[مشکلات]] [[دینی]] [[مردم]] را می‌گشاید و هم از راه [[قدرت]] نظامی، [[امنیّت]] عمومی و مرزهای [[کشور]] را حراست می‌نماید، به این ترتیب [[امام]] یک [[زمامدار]] عادّی و یک [[حاکم]] [[اجتماعی]] است. هدف‌ و مقصد اصلی‌ [[امامت‌]] در نظر [[اهل سنت]]، [[امر به معروف و نهی از منکر]] است‌.

شرایط انتخاب [[خلیفه]] یا [[امام]] از سوی اهل سنت عبارت است از: انتخابی بودن [[خلیفه]] و [[امام]] از سوی [[مردم]]؛ [[افضلیّت]] علمی و [[تقوی]] شرط [[خلافت]] نیست تا چه رسد به [[عصمت]]. از جمله‌ اوصاف‌ [[امام]] که اهل سنت بیان کرده‌اند این است که امام باید دارای‌ رتبه [[اجتهاد]] باشد؛ عدالت‌ از شروط و اوصاف‌ [[امام]] است؛ بیشتر [[اهل سنت]]، یکی‌ از شروط [[امام]] را قرشی‌ بودن‌ او می‌دانند<ref>[http://lib.eshia.ir/23022/10/3910 [[حسن انصاری|انصاری، حسن]]، دانشنامه بزرگ اسلامی، ج ۱۰، ص ۳۹۱۰.]؛ [[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص ۲۷۹ ـ ۲۸۴؛ [[رضا محمدی|محمدی، رضا]]، [[امام‌شناسی ۵ (کتاب)|امام‌شناسی]]، ص۱۴-۱۵.</ref>.

== امامت از دیدگاه خوارج ==

{{اصلی|امامت از دیدگاه خوارج}}

== منابع ==

== پانویس ==