منشأ دين در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

#بسیاری از باورهای مذهبی بیش‌تر از جامعه‌ای که فرد در آن [[زندگی]] می‌‌کند، بر او [[سلطه]] دارند؛ چنانکه حتی گاه فرد برای [[دفاع]] از [[باورهای دینی]] خویش در برابر [[جامعه]] می‌ایستد. این دیدگاه در [[حقیقت]] [[دین]] را وسیله‌ای برای [[یکپارچگی]] و [[یگانگی]] [[جامعه]] می‌داند؛ در حالی که [[دین]] آسمانی، [[جامعۀ بشری]] را به دو [[قطب]] [[حق و باطل]] تقسیم می‌کند<ref>جامعه‌شناسی دین، ص۱۸۰؛ منشأ دین، ص۱۲۰، [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]] ص ۴۳۲.</ref>. دورکیم با معرفی [[دین]] به عنوان تجلی [[روح جمعی]]، [[قداست]] [[دین]] را زدوده است و نقش [[خداوند]] و [[انبیای الهی]]، در پیدایش [[ادیان الهی]] و ابعاد و آموزه‌های فردی [[ادیان]] نادیده گرفته شده است<ref>منشأ دین، ص۱۲۴.</ref>. [[ادیان الهی]] از آغاز پیدایش [[جامعۀ بشری]] به عنوان اصلی‌ترین و تنها جریان معارض با همۀ گونه‌های [[شرک]] و بت‌پرستی به تقابل با آنها پرداخته‌اند و بر این اساس یگانه‌پرستی نمی‌تواند یکی از اشکال توتم‌پرستی باشد که متناسب با تحول [[جامعه]] شکل نوینی به خود گرفته است<ref>ر.ک: [[علی اسدی|اسدی، علی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ص ۲۵۳- ۲۶۲؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]] ص ۴۳۲.</ref>.

بنابراین دیدگاه، [[دین]] برآیند هیجان‌ها و تعارض‌های [[روحی]] [[انسان]] است. دو [[تفسیر]] از این دیدگاه وجود دارد:

#بنابر [[تفسیر]] اول [[پدر]]، عامل حفظ [[خانواده]] از آفات و آسیب‌هاست، این مسأله پدید آورندۀ [[باور]] به حفظ [[خانواده]] پس از [[مرگ]] است که [[روح]] [[پدر]] پس از [[مرگ]] نیز بر [[خانواده]] [[سلطه]] و [[نظارت]] دارد و از آن [[حمایت]] می‌کند. این [[باور]] منشأ نیاپرستی شده و سپس رفته رفته به قالب [[دین]] درآمده و اثرات آن را می‌توان میان همۀ [[جوامع]] و [[ملل]] متمدن‌ نیز مشاهده کرد.

#بنابر [[تفسیر]] دوم، [[ترس]] و [[هراس]] و [[ناتوانی]] [[انسان]] در برابر نیروهای طبیعی به [[خدا]] آفرینی انجامیده و [[منشأ دین]] همین است<ref>آینده یک پندار ۲۴۷- ۲۳۸.</ref>.<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]] ص ۴۳۳.</ref>

نقدهای این دیدگاه از نظر [[آموزه‌های اسلامی]] عبارت است از:

#رویارویی با نیروهای‌طبیعی، همواره [[انسان]] را به [[ترس]] و عجز نمی‌اندازد؛ بلکه بیش‌تر [[شجاعت]]، [[استواری]] و [[پایداری]] می‌بخشد<ref>سوره آل عمران آیه ۱۴۶؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۶۷ ص ۱۳۰.</ref>.