پرش به محتوا

دلیل قرآنی علم غیب پیامبران چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۵۹: خط ۵۹:
::::::آقای '''[[منصف علی مطهری]]''' در پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان ''«[[ علم ائمه از نظر عقل و نقل (پایان‌نامه)| علم ائمه از نظر عقل و نقل]]»'' در این‌باره گفته‌ است:
::::::آقای '''[[منصف علی مطهری]]''' در پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان ''«[[ علم ائمه از نظر عقل و نقل (پایان‌نامه)| علم ائمه از نظر عقل و نقل]]»'' در این‌باره گفته‌ است:
::::::«آیاتی است که دلالت دارد بر اینکه خداوند به پیامبران الهی [[علم غیب]] عنایت می‌کند.
::::::«آیاتی است که دلالت دارد بر اینکه خداوند به پیامبران الهی [[علم غیب]] عنایت می‌کند.
'''آیه اول:''' {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|[[آیا آیه ۱۷۹ سوره آل عمران علم غیب پیامبر خاتم را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|مَّا كَانَ اللَّهُ لِيَذَرَ الْمُؤْمِنِينَ عَلَى مَا أَنتُمْ عَلَيْهِ حَتَّىَ يَمِيزَ الْخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّبِ وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُطْلِعَكُمْ عَلَى الْغَيْبِ وَلَكِنَّ اللَّهَ يَجْتَبِي مِن رُّسُلِهِ مَن يَشَاء فَآمِنُواْ بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَإِن تُؤْمِنُواْ وَتَتَّقُواْ فَلَكُمْ أَجْرٌ عَظِيمٌ}]]}﴾}}<ref>خداوند بر آن نیست كه مؤمنان را به حالى که شما بر آن هستید رها سازد تا آنکه ناپاک را از پاک جدا كند و (نیز) بر آن نیست كه شما را از نهان آگاه گرداند اما خداوند از فرستادگان خویش هر که را بخواهد برمی‌گزيند پس به خداوند و فرستادگانش ایمان آورید و اگر ایمان آورید و پرهيزگاری ورزید پاداشی سترگ خواهید داشت؛ سوره آل عمران، آیه۱۷۹.</ref>.
'''آیه اول:''' {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|[[آیا آیه ۱۷۹ سوره آل عمران علم غیب پیامبر خاتم را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|مَّا كَانَ اللَّهُ لِيَذَرَ الْمُؤْمِنِينَ عَلَى مَا أَنتُمْ عَلَيْهِ حَتَّىَ يَمِيزَ الْخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّبِ وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُطْلِعَكُمْ عَلَى الْغَيْبِ وَلَكِنَّ اللَّهَ يَجْتَبِي مِن رُّسُلِهِ مَن يَشَاء فَآمِنُواْ بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَإِن تُؤْمِنُواْ وَتَتَّقُواْ فَلَكُمْ أَجْرٌ عَظِيمٌ]]}}﴾}}<ref>خداوند بر آن نیست كه مؤمنان را به حالى که شما بر آن هستید رها سازد تا آنکه ناپاک را از پاک جدا كند و (نیز) بر آن نیست كه شما را از نهان آگاه گرداند اما خداوند از فرستادگان خویش هر که را بخواهد برمی‌گزيند پس به خداوند و فرستادگانش ایمان آورید و اگر ایمان آورید و پرهيزگاری ورزید پاداشی سترگ خواهید داشت؛ سوره آل عمران، آیه۱۷۹.</ref>.
::::::با توجه به تفاسیر از این آیه نکات ذیل استفاده می‌شود:
::::::با توجه به تفاسیر از این آیه نکات ذیل استفاده می‌شود:
:::::#شأن نزول این آیه این بود که از سدی منقول است که [[پیامبر|حضرت رسول اکرم]]{{صل}} فرمود: «همچنان که ذراری آدم را بر آدم عرضه کردند امت مرا به صورت و جبلت به من عرضه نمودند و مرا با الهام معلوم شد که کدام ایشان قبول اسلام می‌کند و کدام در بادیه ضلالت سرگردان ماند. منافقان با یکدیگر گفتند: عجیب است امر محمد که ادعا می‌کند آنچه در کتم و عدم است. می‌دانم کدام، از ایشان مؤمن باشد کدام منافق. و این خبر به گوش [[پیامبر|حضرت محمد]]{{صل}} رسید و به منبر آمد و خطبه بلیغ خواند که چرا مردم به من طعنه می‌زنند و مرتبه مرا نمی‌شناسند که در علم من چه منزلتی دارم به خدا قسم اگر از من بپرسند از آنچه تا قیامت واقع خواهد شد، ایشان را خبر دهم بر طریقی که واقع خواهد شد و این آیه نازل شد.
:::::#شأن نزول این آیه این بود که از سدی منقول است که [[پیامبر|حضرت رسول اکرم]]{{صل}} فرمود: «همچنان که ذراری آدم را بر آدم عرضه کردند امت مرا به صورت و جبلت به من عرضه نمودند و مرا با الهام معلوم شد که کدام ایشان قبول اسلام می‌کند و کدام در بادیه ضلالت سرگردان ماند. منافقان با یکدیگر گفتند: عجیب است امر محمد که ادعا می‌کند آنچه در کتم و عدم است. می‌دانم کدام، از ایشان مؤمن باشد کدام منافق. و این خبر به گوش [[پیامبر|حضرت محمد]]{{صل}} رسید و به منبر آمد و خطبه بلیغ خواند که چرا مردم به من طعنه می‌زنند و مرتبه مرا نمی‌شناسند که در علم من چه منزلتی دارم به خدا قسم اگر از من بپرسند از آنچه تا قیامت واقع خواهد شد، ایشان را خبر دهم بر طریقی که واقع خواهد شد و این آیه نازل شد.
خط ۸۲: خط ۸۲:
:::::##اعطای نعمت نبوت و پیامبری به او. آگاهی بر چنین مسائل غیبی، فضل خاص الهی بوده است که به یعقوب داده شده است. چنانکه در آیه دیگر به آن مطلب اشاره کرده و می‎فرماید: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَإِنَّهُ لَذُو عِلْمٍ لِّمَا عَلَّمْنَاهُ}}﴾}} <ref> او از دانشی برخوردار بود که بدو آموخته بودیم؛ سوره یوسف، آیه: ۶۸.</ref>.
:::::##اعطای نعمت نبوت و پیامبری به او. آگاهی بر چنین مسائل غیبی، فضل خاص الهی بوده است که به یعقوب داده شده است. چنانکه در آیه دیگر به آن مطلب اشاره کرده و می‎فرماید: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَإِنَّهُ لَذُو عِلْمٍ لِّمَا عَلَّمْنَاهُ}}﴾}} <ref> او از دانشی برخوردار بود که بدو آموخته بودیم؛ سوره یوسف، آیه: ۶۸.</ref>.
:::::#در مورد [[پیامبر|پیامبر اسلام]]{{صل}} در قرآن چنین آمده است: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَإِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلَى بَعْضِ أَزْوَاجِهِ حَدِيثًا فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ وَأَظْهَرَهُ اللَّهُ عَلَيْهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَأَعْرَضَ عَن بَعْضٍ فَلَمَّا نَبَّأَهَا بِهِ قَالَتْ مَنْ أَنبَأَكَ هَذَا قَالَ نَبَّأَنِيَ الْعَلِيمُ الْخَبِيرُ }}﴾}} <ref> و آنگاه که پیامبر به یکی از همسرانش سخنی را، نهانی گفت و چون او آن را به همسر دیگر خبر داد و خداوند پیامبر را از آن آگاه کرد وی بخشی از آن را به همسران خود گفت و در گفتن بخشی دیگر خودداری ورزید، پس هنگامی که پیامبر آن همسر رازگشا را از این امر باخبر ساخت همسر گفت: چه کسی تو را از این رازگشایی من آگاه کرد؟ پیامبر گفت: خداوند دانای آگاه مرا با خبر ساخت؛ سوره تحریم، آیه: ۳.</ref> آنچه از آیات به‎دست می‎آید این است که، آگاهی از [[علم غیب]] را خداوند به انبیا و اولیا عنایت می‎فرماید و محدوده علم آنها «غیب مطلق» نیست بلکه به اندازه‎ای که خداوند به آنها اذن داده است می‎توانند خبر دهند. تنها خداوند ذاتاً به غیب آگاه است و هرکسی خودش بخواهد از غیب آگاه باشد به او تعلیم خواهد داد، و نیز باید دانست که مقصود از [[علم غیب]] درباره [[انبیاء]] و [[ائمه]]{{عم}} این است که آنان این آگاهی را خود به‎ خود نمی‎دانند، بلکه از راه تعلیم الهی آموخته‎اند؛ چنانکه [[امام علی|امیرالمؤمنین]]{{ع}} بعد از پایان جنگ جمل در بصره، ضمن خطبه‎ای که ایراد فرمود برخی از حوادث آینده را خبر داد، یکی از اصحاب آن ‎حضرت از وی پرسید: ای امیر مؤمنان شما از [[علم غیب]] برخوردارید؟ حضرت در پاسخ او تبسمی کرد و فرمود: این [[علم غیب]] نیست، بلکه آموزشی از صاحب علم است <ref>نهج البلاغه، خطبه۱۲۴.</ref>.
:::::#در مورد [[پیامبر|پیامبر اسلام]]{{صل}} در قرآن چنین آمده است: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَإِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلَى بَعْضِ أَزْوَاجِهِ حَدِيثًا فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ وَأَظْهَرَهُ اللَّهُ عَلَيْهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَأَعْرَضَ عَن بَعْضٍ فَلَمَّا نَبَّأَهَا بِهِ قَالَتْ مَنْ أَنبَأَكَ هَذَا قَالَ نَبَّأَنِيَ الْعَلِيمُ الْخَبِيرُ }}﴾}} <ref> و آنگاه که پیامبر به یکی از همسرانش سخنی را، نهانی گفت و چون او آن را به همسر دیگر خبر داد و خداوند پیامبر را از آن آگاه کرد وی بخشی از آن را به همسران خود گفت و در گفتن بخشی دیگر خودداری ورزید، پس هنگامی که پیامبر آن همسر رازگشا را از این امر باخبر ساخت همسر گفت: چه کسی تو را از این رازگشایی من آگاه کرد؟ پیامبر گفت: خداوند دانای آگاه مرا با خبر ساخت؛ سوره تحریم، آیه: ۳.</ref> آنچه از آیات به‎دست می‎آید این است که، آگاهی از [[علم غیب]] را خداوند به انبیا و اولیا عنایت می‎فرماید و محدوده علم آنها «غیب مطلق» نیست بلکه به اندازه‎ای که خداوند به آنها اذن داده است می‎توانند خبر دهند. تنها خداوند ذاتاً به غیب آگاه است و هرکسی خودش بخواهد از غیب آگاه باشد به او تعلیم خواهد داد، و نیز باید دانست که مقصود از [[علم غیب]] درباره [[انبیاء]] و [[ائمه]]{{عم}} این است که آنان این آگاهی را خود به‎ خود نمی‎دانند، بلکه از راه تعلیم الهی آموخته‎اند؛ چنانکه [[امام علی|امیرالمؤمنین]]{{ع}} بعد از پایان جنگ جمل در بصره، ضمن خطبه‎ای که ایراد فرمود برخی از حوادث آینده را خبر داد، یکی از اصحاب آن ‎حضرت از وی پرسید: ای امیر مؤمنان شما از [[علم غیب]] برخوردارید؟ حضرت در پاسخ او تبسمی کرد و فرمود: این [[علم غیب]] نیست، بلکه آموزشی از صاحب علم است <ref>نهج البلاغه، خطبه۱۲۴.</ref>.
::::::این نمونه‎هایی از آیات قرآن مجید بود که بیان شد، و در این مورد آیات زیادی در قرآن وجود دارد که از آگاهی‎های وسیع پیامبران الهی خبر می‎دهد. و آنچه که پیامبران الهی از آن برخوردار بوده‎اند، [[ائمه]]{{عم}} نیز بهره‎مند هستند، چه این‎که [[امام باقر]]{{ع}} در تفسیر آیه {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلاَّ اللَّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ}}﴾}} <ref> تأویل آن را جز خداوند نمی‌داند و استواران در دانش؛ سوره آل عمران، آیه: ۷.</ref>می‎فرماید: {{عربی|اندازه=150%|« فَرَسُولُ‏ اللَّهِ‏ أَفْضَلُ‏ الرَّاسِخِينَ‏ فِي‏ الْعِلْمِ‏ قَدْ عَلَّمَهُ اللَّهُ جَمِيعَ مَا أَنْزَلَ عَلَيْهِ مِنَ التَّنْزِيلِ وَ التَّأْوِيلِ وَ مَا كَانَ اللَّهُ لِيُنْزِلَ عَلَيْهِ شَيْئاً لَمْ يُعَلِّمْهُ تَأْوِيلَهُ وَ أَوْصِيَاؤُهُ مِنْ بَعْدِهِ يَعْلَمُونَهُ كُلَّه‏‏‏‏»}} <ref> رسول خدا برترین راسخان در علم بود، خداوند عزوجل تمام آنچه را بر او نازل کرد از تنزیل و تأویل به او تعلیم داد، و ممکن نیست خداوند چیزی براو نازل کند وتأویل وتفسیرش را به او نیاموزد، و اوصیاء پیامبر بعد از او، تمام آنها را می‎دانند.</ref>.
::::::این نمونه‎هایی از آیات قرآن مجید بود که بیان شد، و در این مورد آیات زیادی در قرآن وجود دارد که از آگاهی‎های وسیع پیامبران الهی خبر می‎دهد. و آنچه که پیامبران الهی از آن برخوردار بوده‎اند، [[ائمه]]{{عم}} نیز بهره‎مند هستند، چه این‎که [[امام باقر]]{{ع}} در تفسیر آیه {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| [[آیا آیه ۷ سوره آل عمران علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلاَّ اللَّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ]]}}﴾}} <ref> تأویل آن را جز خداوند نمی‌داند و استواران در دانش؛ سوره آل عمران، آیه: ۷.</ref>می‎فرماید: {{عربی|اندازه=150%|« فَرَسُولُ‏ اللَّهِ‏ أَفْضَلُ‏ الرَّاسِخِينَ‏ فِي‏ الْعِلْمِ‏ قَدْ عَلَّمَهُ اللَّهُ جَمِيعَ مَا أَنْزَلَ عَلَيْهِ مِنَ التَّنْزِيلِ وَ التَّأْوِيلِ وَ مَا كَانَ اللَّهُ لِيُنْزِلَ عَلَيْهِ شَيْئاً لَمْ يُعَلِّمْهُ تَأْوِيلَهُ وَ أَوْصِيَاؤُهُ مِنْ بَعْدِهِ يَعْلَمُونَهُ كُلَّه‏‏‏‏»}} <ref> رسول خدا برترین راسخان در علم بود، خداوند عزوجل تمام آنچه را بر او نازل کرد از تنزیل و تأویل به او تعلیم داد، و ممکن نیست خداوند چیزی براو نازل کند وتأویل وتفسیرش را به او نیاموزد، و اوصیاء پیامبر بعد از او، تمام آنها را می‎دانند.</ref>.
::::::در پایان یادآور می‎شود که علم پیامبران و [[ائمه]]{{عم}} همان‎طور که این آیات و روایات اشاره داشتند از سوی خداوند و بدون آموزش بشری است و هرگز اکتسابی و اجتهادی نیست»<ref>[http://matquran.com/fa/Question/View/64669/%D8%B9%D9%84%D9%85-%D9%BE%D9%8A%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 وبگاه مركز آموزش تخصصی تفسیر و علوم قرآن]</ref>.
::::::در پایان یادآور می‎شود که علم پیامبران و [[ائمه]]{{عم}} همان‎طور که این آیات و روایات اشاره داشتند از سوی خداوند و بدون آموزش بشری است و هرگز اکتسابی و اجتهادی نیست»<ref>[http://matquran.com/fa/Question/View/64669/%D8%B9%D9%84%D9%85-%D9%BE%D9%8A%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 وبگاه مركز آموزش تخصصی تفسیر و علوم قرآن]</ref>.
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش