مساوات در تحصیل علم: تفاوت میان نسخه‌ها

از نتایج و ثمرات [[مساوات]] در [[فراگیری علم]] آن بود که [[دانشمندان]] بسیاری از طبقات [[محروم]] [[جامعه]] یعنی [[مستضعفان]]، [[محرومان]] و [[ستمدیدگان]] به مراتب بالا دست یافتند؛ چیزی که [[مستکبران]]، حرام اندوزان و [[ستمگران]] آن را سخت ناخوش می‌داشتند. واقعه‌ای که از ابن ابی لیلا<ref>وی محمد بن عبدالرحمن بن ابی لیلا و بنابر قولی داود بن بلال انصاری کوفی از فقیهان برجسته و قاضی دولت اموی و سپس دولت عباسی بود و مدت سی و سه سال در منصب قضا به قضاوت مشغول بود. وی در سال ۱۴۸ هجری در کوفه درگذشت. ر.ک: الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۵۸؛ وفیات الاعیان، ج۴، ص۱۷۹-۱۸۱؛ میزان الاعتدال، ج۳، ص۶۱۳-۶۱۶؛ تذکرة الحفاظ، ج۱، ص۱۷۱؛ الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۲۱-۲۲۳؛ تهذیب التهذیب، ج۹، ص۲۶۸-۲۶۹؛ شذرات الذهب، ج۱ - ص۲۲۴؛ معجم رجال الحدیث، ج۱۶، ص۲۱۵-۲۱۸.</ref> نقل شده گویای این [[حقیقت]] است. وی گوید: [[عیسی بن موسی]]<ref>عیسی بن موسی بن محمد عباسی، مکنی به ابو موسی برادرزاده سفاح از امیران و فرماندهان دولت عباسی بود که او را شیخ الدولة می‌گفتند. در سال ۱۰۲ هجری در حمیمه متولد شد و در سال ۱۳۲ از طرف عموی خود والی کوفه و مناطق آن گشت و سفاح او را ولی عهد منصور قرار داد؛ اما منصور در سال ۱۴۷ او را از ولایت‌عهدی و حکومت کوفه معزول کرد. وی در سال ۱۶۷ درگذشت. ر.ک: الکامل فی التاریخ، ج۵، ص۵۷۷-۵۸۱، ج۶، ص۷۵؛ الأعلام، ج۵، ص۱۰۹-۱۱۰.</ref> که [[ستمگری]] نژادپرست و [[متعصب]] بود از من پرسید: [[فقیه]] [[بصره]] کیست؟ گفتم: "حسن بن ابی الحسن"، گفت: پس از او؟ گفتم: "محمد بن سیرین"، گفت: آن دو عربند یا از موالی‌اند؟ گفتم: از موالی‌اند. گفت: فقیه [[مکه]] کیست؟ گفتم: "عطاء بن ابی رباح" و "مجاهد بن جَبْر" و "سعید بن جبیر" و "سلیمان بن یسار"، گفت: آنان چگونه‌اند؟ گفتم: از موالی‌اند. گفت: [[فقیهان]] [[مدینه]] چه کسانی‌اند؟ گفتم: "زید بن اسلم" و "محمد بن منکدر" و "نافع بن ابی نجیح"، گفت: چگونه‌اند؟ گفتم: از موالی‌اند. پس رنگ به رنگ شد. آنگاه پرسید، فقیه‌ترین فرد [[قبا]] کیست؟ گفتم: "ربیعة الرأی" و "ابن زناد"، گفت: آن دو چگونه‌اند؟ گفتم: از موالی‌اند. چهره‌اش در هم و تیره شد. سپس گفت: [[فقیه]] [[یمن]] کیست؟ گفتم: "طاووس" و پسرش و "همام بن منبه"، گفت: اینان چگونه‌اند؟ گفتم: از موالی‌اند. رگ‌های گردنش متورم شد و به حال خسته نشست. آنگاه گفت: فقیه [[خراسان]] کیست؟ گفتم: "عطاء بن عبدالله خراسانی"، گفت: این عطاء از کدامین است؟ گفتم: از [[موالی]]. چهره‌اش تیره‌تر شد و به سیاهی کامل گرایید، به طوری که [[وحشت]] کردم. پرسید: فقیه [[شام]] کیست؟ گفتم: "مکحول"، گفت: این یکی چگونه است؟ گفتم: از موالی است. [[خشم]] و اندوهش افزون شد. گفت: فقیه جزیره کیست؟ گفتم: "میمون بن مهران"، گفت: این چگونه است؟ گفتم: از موالی است. نفس به [[سختی]] کشید و پرسید: فقیه [[کوفه]] کیست؟ به [[خدا]] [[سوگند]] اگر [[بیم]] آن نبود که هلاک شود هر آینه می‌گفتم: "حکم بن عیینه" و "عمار بن ابی سلیمان"، اما در بیان این [[حقیقت]] [[شر]] و ناخوشی یافتم، پس گفتم: "ابراهیم" و "شعبی"، گفت: این دو چگونه‌اند؟ گفتم: هر دو عربند. گفت: [[الله اکبر]] و [[حزن]] و اندوهش فرو نشست<ref>العقد الفرید، ج۲، ص۵۴۵.</ref>.<ref>[[م‍ص‍طف‍ی‌ دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌|دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌، م‍ص‍طف‍ی‌]]، [[سیره نبوی ج۲ (کتاب)|سیره نبوی]]، ج۲، ص ۵۳۷؛ گلشاد حیدری|حیدری، گلشاد [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۲۳.</ref>

{{منابع}}

# [[پرونده:152259.jpg|22px]] [[گلشاد حیدری|حیدری، گلشاد]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|'''فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم''']]