آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

::::::انسانی که از [[بینش]] [[الهی]] برخوردار بوده و [[معتقد]] است که زمانی فرا می‌رسد که [[حق]] و [[عدالت]] به [[پیروزی]] نهایی خواهد رسید، هیچ‌‌گاه با خود نمی‌اندیشد که کار از کار گذشته و دیگر امیدی به [[اصلاح]] نیست و [[تلاش]] و کوشش برای [[اصلاح جامعه]] بیهوده است، زیر این [[نومیدی]] و [[یأس]] با روحیه انسانی که واقعاً [[منتظر ظهور]] [[حضرت بقیة الله]] {{ع}} است، به هیچ وجه تناسب ندارد، چون [[انسان]] [[مؤمن]] [[یأس]] و [[نومیدی]] را یکی از بزرگ‌ترین [[گناهان]] می‌داند، همان طور که [[انسان]] آلوده به [[گناه]] [[حق]] ندارد از درگاه [[الهی]] [[ناامید]] باشد، چرا که این [[نومیدی]]، خود بزرگترین [[گناه]] است و باعث می‌شود که به [[فکر]] جُبران [[گناه]] خود نباشد و بیش از پیش به [[گناه]] و [[انحراف]] آلوده شود»<ref>[[عبدالرحمن انصاری|ان‍ص‍اری‌؛ع‍ب‍دال‍رح‍م‍ن‌]]، [[در انتظار خورشید ولایت (کتاب)|در انتظار خورشید ولایت]]، ص ۱۲۳.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. حجت الاسلام و المسلمین زهادت؛

::::::«[[انتظار]] نه تنها در زندگی فردی [[منتظر]]، مؤثر است که در حوزه رابطه فرد با [[جامعه]] نیز مطرح و برنامه دارد و او را به تأثیرگذاری مثبت در [[جامعه]] وا می‌دارد. از آنجا که شرط [[ظهور]] [[دولت حق]]، [[آمادگی]] جمعی است، هر کس به اندازه توان خود برای [[اصلاح جامعه]] می‌کوشد و در برابر ناهنجاری‌های [[اجتماعی]]، ساکت و بی‌تفاوت نمی‌ماند؛ چرا که [[منتظر]] [[مصلح جهانی]] در [[اندیشه]] و عمل، مسیر [[صلاح]] و [[راستی]] را طی می‌کند»<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۴۲.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. حجت الاسلام و المسلمین سوزنچی؛

::::::توجّه به کیفیت به جای توجّه به کمیت: در تلاش‌های [[اجتماعی]] آن‌چه مهم است، تقویت [[فرهنگی]] و [[معنوی]] جبهة [[حق]] است که این [[اقدام]] کیفی است، نه کمّی؛ یعنی آن‌چه مقدّمه [[ظهور]] است این نیست که به لحاظ شناسنامه‌ای تعداد [[مسلمانان]] یا [[شیعیان]] افزایش یابد؛ بلکه آن‌چه [[اولویت]] بیش‌تری دارد، این است که [[انسان‌ها]] تشنه [[حقیقت]] و [[عدالت]] شوند؛ پس تعداد [[یاران]] اوّلیه و اصلی [[حضرت]] شاید کم باشد؛ امّا چنان‌که گفتیم، به لحاظ کیفیت در زمرة [[برترین]] انسان‌هایند که هر یک می‌تواند انقلابی در [[جان‌ها]] ایجاد کند. به تعبیر یکی از بزرگان، [[یاران]] مهدی اشخاصی از سنخ [[امام]] خمینی یا بالاتر از او خواهند بود. در واقع اینکه خوبان هم باید به نهایت کار خود برسند، تاکید مهمّی است بر اینکه بیش از کمّیت به کیفیت باید اندیشید. خروج از پارادایم‌های رایج در [[تفکر]] غربی: دوره [[جدید]]، دورة سیطره [[فرهنگی]] [[جهان]] [[غرب]] بر عالم است و [[منتظر واقعی]] انسانی است که تحت این سیطره واقع نمی‌شود. ما امروزه بسیاری از سخنان، [[گرایش‌ها]]، رفتارها و... را به گونه‌ای تنظیم می‌کنیم که در [[جهان]] مدرن و با الگوهای مدرن [[مقبولیت]] داشته باشد. از باب نمونه می‌توان به همین مسأله جهانی‌شدن اشاره کرد؛ در حالی‌که [[معتقد]] به [[ظهور مهدی]]، با معادلاتی [[رفتار]] می‌کند که در ظرف محدود معادلات [[دنیایی]] رایج در [[جهان]] مدرن نمی‌گنجد؛ بدین سبب، تمام معادلات آنها را به راحتی به هم می‌ریزد که باز در این زمینه, نگاهی به سیره زندگانی [[امام]] خمینی می‌تواند [[عبرت]] آموز باشد»<ref>[[حسین سوزنچی|سوزنچی، حسین]]، [[مهدویت و انتظار در اندیشه شهید مطهری ۱ (مقاله)|مهدویت و انتظار در اندیشه شهید مطهری]]، ص ۷۶،۷۷،۷۸.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۴. حجت الاسلام و المسلمین زینتی؛

::::::[[برنامه‌ریزی]] [[فرهنگی]] و [[دینی]] جهت تقویت [[روحیه]] مهدی‌باوری و ایجاد دلبستگی [[عاطفی]] و ارتباط [[فکری]] با آن [[حضرت]]»<ref>[[علی زینتی|زینتی، علی]]، [[انتظار و امنیت روانی (مقاله)|انتظار و امنیت روانی]]، ص۳۰۳-۳۰۴.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۵. حجت الاسلام و المسلمین هدایت‌نیا؛

:::::#'''[[امر به معروف و نهی از منکر]]:''' [[وظیفه]] یک [[شیعه]] [[منتظر]] در [[خودسازی]] خلاصه نمی‌شود. این آغاز کار است؛ زیرا او باید بعد از [[تزکیه]] و تصفیه [[نفس]] در پی [[تطهیر]] و [[اصلاح جامعه]] باشد. اینجاست که مسئله [[امر به معروف و نهی از منکر]] به میان می‌‌آید. [[دستور]] و سفارش به نیکی‌ها و نیز منع کردن از [[بدی‌ها]] از [[واجبات]] [[دینی]] ماست. از نظر [[قرآن]] [[امر به معروف و نهی از منکر]] از [[وظایف]] مهم [[اجتماعی]] است و [[بهترین]] [[مردم]] کسانی هستند که برای [[امر به معروف]] ونهی از منکر [[قیام]] می‌کنند<ref>{{متن قرآن|كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَلَوْ آمَنَ أَهْلُ الْكِتَابِ لَكَانَ خَيْرًا لَهُمْ مِنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَأَكْثَرُهُمُ الْفَاسِقُونَ}} «شما بهترین گروهی بوده‌اید که (به عنوان سرمشق) برای مردم پدیدار شده‌اید؛ به کار پسندیده فرمان می‌دهید و از (کار) ناپسند باز می‌دارید و به خداوند ایمان دارید و اهل کتاب اگر ایمان می‌آوردند برای آنان بهتر بود؛ برخی از آنها مؤمن امّا بسیاری از آنان نافرمانند» سوره آل عمران، آیه ۱۱۰.</ref>. بنابراین [[مؤمنین]] هرگاه [[قدرت]] پیدا کنند، به فریضه [[امر به معروف و نهی از منکر]] عمل می‌‌کنند. این [[وظیفه]] هر مؤمنی است، و برای [[شیعه]] [[منتظر]] یک [[وظیفه]] مؤکد است؛ زیرا او می‌‌کوشد که خود و محیط [[زندگی]] خود را برای حضور [[امام غایب]] مهیا کند. [[جامعه]] باید [[اصلاح]] شود و الا با یک گل [[بهار]] نمی‌شود. [[حضرت مهدی]]{{ع}} برای [[اصلاح جامعه]] [[قیام]] می‌‌کند و [[منتظر]] او نیز باید به او [[اقتدا]] نماید. همان‌طور که [[رسول گرامی اسلام]] فرمود: "خوشا به حال کسی که [[قائم اهل بیت]] مرا [[درک]] کند، و او کسی است که پیش از [[قیام]] او نیز به او [[اقتدا]] می‌‌کند، با [[دوست]] او [[دوست]] و با دشمنش [[دشمن]] است" <ref>{{متن حدیث|طُوبَى لِمَنْ أَدْرَكَ قَائِمَ أَهْلِ بَيْتِي وَ هُوَ مُقْتَدٍ بِهِ قَبْلَ قِيَامِهِ يَتَوَلَّى وَلِيَّهُ وَ يَتَبَرَّأُ مِنْ عَدُوِّهِ}}؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۳۰.</ref><ref>[[فرج‌الله هدایت‌نیا|هدایت‌نیا، فرج‌الله]]، [[ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات (مقاله)|ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات]]، ص۱۲۳-۱۲۴.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۶. حجت الاسلام و المسلمین ضمیری؛

::::::[[منتظر]] به هنجارهای [[جامعه]] نظر می‌‌اندازد، هنجارهای مثبت و متعالی و مناسب با [[ارزش]] های [[جامعه موعود]] را در خود درونی می‌‌کند، شخیصیت خود را توسعه می‌‌بخشد و آرمان‌هایی همچون عدالت‌طلبی، [[مبارزه با ظلم]] و [[فساد]] را معیار [[رفتار]] [[اجتماعی]] خود قرار می‌دهد. [[منتظر]] با هنجارهای منفی و نامتناسب با [[جامعه موعود]] [[مبارزه]] می‌کند و تمام تلاش‌های خود را برای برهم زدن آن انجام می‌دهد. بنابراین [[انسان]] [[منتظر]] در اثر اجتماعی‌شدن [[مهدوی]] با ناهنجارهای درونی و ناهنجاری‌های [[اجتماعی]] [[مبارزه]] می‌‌کند»<ref>[[محمد رضا ضمیری|ضمیری، محمد رضا]]، [[کارکردهای انتظار سازنده در اصلاح ناهنجاری‌­های اجتماعی (مقاله)|کارکردهای انتظار سازنده در اصلاح ناهنجاری‌­های اجتماعی]]، ص ۲۹۲-۲۹۳.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۷. حجت الاسلام و المسلمین ملکی راد؛

:::::*'''گسترش [[امر به معروف و نهی از منکر]]''': یکی از [[واجبات]] [[دینی]] که در [[قرآن کریم]] و [[روایات اسلامی]] بر آن تأکید بسیاری شده، [[امر به معروف و نهی از منکر]] است. هر چه [[معرفت]] [[دینی]] افراد بالاتر باشد، مسئولیت‌پذیری‌شان در [[امور دینی]] و انجام [[دستورهای الهی]] بیشتر خواهد بود. با توجه به اینکه [[جامعه منتظر]] به اجزای مختلف [[دین]] [[آگاهی]] خوبی دارد و در [[اجرای دین]] در [[جامعه]] [[احساس مسئولیت]] بیشتری می‌کند، برای اجرایی شدن فریضه [[امر به معروف و نهی از منکر]] تلاش مضاعفی از خود نشان می‌دهد؛ بنابراین می‌توان گفت یکی دیگر از آثار و دستاوردهای [[انتظار]] [[امر به معروف و نهی از منکر]] است»<ref>[[محمود ملکی راد|ملکی راد، محمود]]، [[خانواده و زمینه‌سازی ظهور (کتاب)|خانواده و زمینه‌سازی ظهور]]، ص ۵۵</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۸. حجت الاسلام و المسلمین سبحانی‌نیا؛

::::::«شخص [[منتظر]] خود را در منظر مولای خویش می‌‌داند و به درجه‌ای می‌‌رسد که [[امام زمان]] را [[شاهد]] و ناظر اعمالش می‌‌بیند. این احساس حضور که در سایه [[انتظار امام زمان]]{{ع}} به دست می‌‌آید، به کنترل [[اجتماعی]] در [[جامعه]] می‌‌انجامد و [[جامعه]] و افراد را از [[انحرافات]] بازمی‌‌دارد. در [[زیارت]] [[روز جمعه]] [[امام زمان]]{{ع}} آمده است: "[[سلام]] بر تو ای چشم [[خدا]] میان آفریدگان"<ref>شیخ عباس قمی، مفاتیح‌الجنان، بخشی از زیارت امام زمان{{ع}} در روز جمعه.</ref> یکی از [[القاب]] [[حضرت]] [[امام زمان]]{{ع}} "[[عین الله]]" است؛ یعنی [[امام زمان]]، چشم [[خداوند]] میان [[بندگان]] است. با این [[وصف]] [[منتظر واقعی]]، همیشه احساس حضور می‌‌کند و این احساس حضور در محضر [[صاحب]] زمان{{ع}}، او را از [[ارتکاب گناه]] و ناهنجاری‌ها بازمی‌‌دارد که پیوسته مراقب گفتارها و رفتارهای خود خواهد بود تا عملی خلاف [[رضای امام]]{{ع}} از او صادر نشود. همچنین آن [[حضرت]]، در [[توقیع]] شریفش به [[شیخ مفید]] می‌‌فرمایند: به [[اخبار]] شما آگاهیم و هیچ چیز از اوضاعتان بر ما پنهان نیست!.<ref>{{متن حدیث|فَإِنَّا يُحِيطُ عِلْمُنَا بِأَنْبَائِكُمْ وَ لَا يَعْزُبُ عَنَّا شَيْ‏ءٌ مِنْ أَخْبَارِكُمْ}}.</ref> و در ادامه می‌‌فرماید: "ما هرگز از [[سرپرستی]] و رسیدگی به شما کوتاهی نکرده و یاد شما را از خاطر نبرده‌ایم"<ref>بحارالانوار، ج۵۳، ص۱۷۵.</ref> کلمات [[نورانی]] [[حضرت]]، نشان از این دارد که [[شیعیان]]، همواره در منظر [[امام عصر]]{{ع}} هستند. با این اوصاف [[منتظر حقیقی]]، همواره احساس حضور می‌‌کند؛ بنابراین احساس حضور، عامل و مکانیزم درونی برای کاهش ناهنجاری‌های [[اجتماعی]] به شمار می‌‌آید»<ref>[[محمد سبحانی‌نیا|سبحانی‌نیا، محمد]]، [[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]، ص۶۶-۶۷.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۹. حجت الاسلام و المسلمین هاشمی شهیدی؛

::::::بنابراین، بیهوده نیست که در [[روایات اسلامی]] "[[انتظار فرج]]" [[عبادت]] شمرده شده، و حتّی از بزرگترین [[عبادات]] به شمار آمده است»<ref>[[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[ظهور حضرت مهدی از دیدگاه اسلام و مذاهب و ملل جهان (کتاب)|ظهور حضرت مهدی از دیدگاه اسلام و مذاهب و ملل جهان]]، ص۲۲۴.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۰. آقای رضوانی (پژوهشگر حوزه علمیه قم)؛

::::::شاید یکی از معانی برخی از [[احادیث]] درباره [[انتظار فرج]] که گفته‌اند: "[[انتظار فرج]] خود [[فرج]] است" همین معنا باشد که [[جامعه منتظر]] اگر انتظاری [[راستین]] و صادقانه داشته باشد دست کم در حوزه خود، مشکلات و نابسامانی‌های [[مردم]] را برطرف می‌کند و خواسته‌ها و آرمان‌های [[امام]] [[موعود]] را در محیط خویش تحقق می‌بخشد؛ لذا [[امام رضا]]{{ع}} فرمود: {{عربی|«انتظار الفرج من الفرج»}}<ref> بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۳۱، ح۲۹.</ref>؛ [[انتظار فرج]] جزء [[فرج]] است.»<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص۸۷، ۸۸.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۱. آقای ربانی‌ خوراسگانی؛

:::::#توجهِ دل‌های [[شیعه]] در ایام و روزهای خاص به [[حضرت]]»<ref>[[محمد صادق ربانی‌ خوراسگانی|ربانی‌ خوراسگانی، محمد صادق]]، [[بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر (کتاب)|بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر]]، ص ۱۱۰-۱۱۲.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۲. آقای دکتر شرفی (متخصص روان‌شناسی و علوم تربیتی)؛

:::::*'''[[سلامت]] [[اخلاقی]] [[جامعه‌]]''': از جهات [[تربیتی]] و [[اخلاقی]] فرد سالم، زمینه‌ساز [[جامعه]] سالم است و [[جامعه]] سالم، عامل تداوم و بقای فرد سالم است و این دو در تعامل با یک‌دیگرند. بنابراین نوعی [[التزام]] منطقی میان [[سلامت]] [[اخلاقی]] فرد و [[سلامت]] [[اخلاقی]] [[جامعه]]، وجود دارد. گفتنی است که منظور از واژه "[[سلامت]]"، [[مصونیت]] [[دین]] در سطح فرد و [[جامعه]] است. [[مصونیت]] [[دین]]، در پرتو [[تقوا]] امکان‌پذیر است. همان عاملی که عمل به آن، یکی از مهم‌ترین [[وظایف شیعیان]] و [[پیروان]] [[امام عصر]]{{ع}} در زمان غیبت‌ است؛<ref>سید محمد بنی‌هاشمی، معرفت امام عصر{{ع}}، ص ۳۱۰.</ref> زیرا آن [[حضرت]]، معنای [[تقوا]] است و [[انتظار]] منطقی آن است که منتظرانش نیز از نوعی سنخیت نسبی با ایشان برخوردار باشند تا در اظهار [[محبت]] و ارادت آنان به آن [[حضرت]]، نشانه‌ای از [[صداقت]]، مشاهده شود. از سوی دیگر، در رأس فرمایشات [[معصومین]]{{عم}} سفارش به [[تقوا]] به چشم می‌خورد: [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرمایند: قسم به [[خدا]]، شما بر [[دین خدا]] و [[فرشتگان]] او هستید؛ پس ما را نسبت به این امر ([[دین‌داری]] خودتان) به وسیله [[ورع]] و [[اجتهاد]] [[یاری]] نمایید.<ref>وسائل الشیعه، ج ۱۵، ص ۲۴۷، ح ۲۰۴۱۰.</ref> هم ایشان در سفارش دیگری می‌افزایند: بر شما است رعایت کردن [[ورع]]، به درستی که [[ورع]]، آن [[دینی]] است که ما ملتزم به آن هستیم و [[خدا]] را به وسیله آن [[بندگی]] می‌کنیم و همین را از [[اهل ولایت]] و [[محبت]] خود [[انتظار]] داریم. ما را به خاطر [[شفاعت]] کردن به [[سختی]] و زحمت نیندازید.<ref>همان، ص ۲۴۸، ح ۲۰۴۱۱.</ref>»<ref>[[محمد رضا شرفی|شرفی، محمد رضا]]، [[مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار (مقاله)|مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار]]، [[گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم (کتاب)|گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم]]، ص ۱۳۷-۱۴۱.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۳. آقای دکتر قائمی (پژوهشگر معارف دینی)؛

::::::«زمینه مورد نظر در امر [[انتظار]] این است که روابط انسانی بر [[جامعه]] [[حاکم]] گردد، [[مفاسد اخلاقی]]، سرقت، جنایت، آدم‌کشی، بهره‌گیری، [[استثمار]] [[انسان]] از [[انسان]] از [[جامعه]] رخت بربندد. [[فضیلت‌ها]] بر فضیحت‌ها باز شناخته شده و طرد و محکوم کردند در [[جامعه]] [[برادری]] و [[تعاون]] باشد، تضامن و تکافل [[اجتماعی]] جای پایی پیدا کند. [[انتظار]] این است که روزی ستم‌بارگی‌ها در هم شکنند و [[انسان‌ها]] [[قدرت]] یابند که ریشه [[دوروئی]] و [[نفاق]] را از [[جامعه]] برکنند، پایه‌های کج‌روی و [[انحراف]] را ویران سازند، قدرت‌های [[ناصالح]] را از [[جامعه]] طرد نمایند، افراد [[صالح]] و [[رشید]] [[سرپرستی]] روابط را بر عهده گیرند. [[انتظار]] این است که [[مفاسد اجتماعی]]، رذالت‌ها، [[آشوب‌ها]]، طنین‌های نابجا و امواج تلاطم‌انگیز از میان برداشته شوند و روابط بر اساس تفاهم، [[همکاری]] و [[همیاری]] و [[خیرخواهی]] گردد. [[انسان‌ها]] چون دشمنانی نباشند که روبروی هم قرار می‌گیرند، و رابطه مشتری و فروشنده چون رابطه دو خصم نسبت به هم نباشد. و بالاخره در جنبه [[اجتماعی]] [[انتظار]] این است که عوامل اغواکننده در [[جامعه]] [[حق [[حیات]]]] نداشته باشند، وسایل ارتباط جمعی در طریق [[هدایت]] و رشد و ارتقاء [[مردم]] باشند، روزنامه‌ها و کتب و مجلات به تنویر افکار بپردازند و از هر چه که مایه [[گمراهی]] و [[فساد]] وانحطاط است دور و برکنار گردند»<ref>[[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص81-86.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۴. آقای دکتر عبدی‌پور؛

:::::#'''سبب کارآمدی [[دولت‌ها]] :''' توسعه نیافتگی، بزرگ‌ترین مشکل [[جوامع اسلامی]] است که از ناکارآمدی [[سیاسی]] در سطح مدیریت‌های کلان [[جهان اسلام]] نشئت می‌‌گیرد. بنابراین کارآمدی [[سیاسی]] [[برترین]] چالش [[جوامع اسلامی]] است و با توجه به این که [[نظام سیاسی]] [[مهدوی]]، [[نظامی]] کارآمد بوده می‌‌تواند به عنوان الگوی موردمطالعه قرار گیرد»<ref>[[حسن عبدی‌پور|عبدی‌پور، حسن]]، [[نقش اجتماعی انتظار (کتاب)|نقش اجتماعی انتظار]]، ص ۵۳-۶۱.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۵. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛