انتظار راستین به چه معناست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

::::::در یک میدان وسیع [[مبارزه]] دست‌جمعی هیچ فردی نمی‌تواند از حال دیگران غافل بماند؛ بلکه موظّف است هر نقطه ضعفی را در هرکجا ببیند [[اصلاح]] کند؛ و هر موضع آسیب پذیری را ترمیم نماید؛ و هر قسمت ضعیف و [[ناتوانی]] را تقویت کند؛ زیرا بدون شرکت فعّالانه و هماهنگ تمام مبارزین، پیاده کردن چنان برنامه ای امکان پذیر نیست<ref>همان.</ref>. بنابراین [[منتظران واقعی]] علاوه بر این که به [[اصلاح]] خویش می‌‌کوشند، [[وظیفه]] خود می‌‌دانند که دیگران را نیز [[اصلاح]] کنند<ref>حکومت جهانی مهدی، ص۱۰۲.</ref>. این است اثر سازنده دیگر برای [[انتظار]] [[قیام]] یک [[مصلح جهانی]]! و این است بالاترین درجۀ [[عبادت]] که برای [[منتظران راستین]] شمرده شده است.

::::::تحقّق این [[انقلاب جهانی]] بدون یک [[ایمان]] مستحکم، که هر گونه [[ضعف]] و زبونی و [[ناتوانی]] را دور سازند و بدون [[اعمال]] صالحی که‌ راه را برای [[اصلاح]] [[جهان]] بگشاید، امکان‌پذیر نیست و آنها که در [[انتظار]] چنین برنامه‌ای هستند، هم باید سطح [[آگاهی]] و [[ایمان]] خود را بالا ببرند و هم در [[اصلاح]] خویش و [[اعمال]] خود بکوشند. تنها چنین کسانی هستند که می‌توانند نوید [[زندگی]] در [[حکومت]] او به خود دهند، نه آنها که با [[ظلم و ستم]] [[همکاری]] دارند! و نه آنها که از [[ایمان]] و [[عمل صالح]] بیگانه‌اند! نه افراد ترسو و زبونی که بر اثر [[ضعف ایمان]] از همه چیز حتّی از سایه خود می‌ترسند! و نه افراد [[سست]] و بی‌حال و بیکاره‌ای که دست روی دست گذارده و در برابر [[مفاسد]] محیط [[زندگی]] و [[جامعه]] شان [[سکوت]] [[اختیار]] کرده و کمترین تلاشی در راه [[مبارزه]] با [[فساد]] ندارند. آری [[انتظار راستین]] این است»<ref>[[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[حکومت جهانی مهدی (کتاب)|حکومت جهانی مهدی]]، ص۱۰۰-۱۰۲، ۱۰۵، ۱۰۶.</ref>.

{{پاسخ پرسش  

::::::«در تبیین معنی [[حقیقی]] [[انتظار]] [[روایات]] متعددی هست از آن جمله روایتی است که [[ابوبصیر]] از [[حضرت صادق]] {{ع}} چنین [[نقل]] می‌‌کند: {{متن حدیث|لَيُعِدَّنَّ أَحَدُكُمْ لِخُرُوجِ الْقَائِمِ وَ لَوْ سَهْماً}}<ref>الغیبه، نعمانی، ص۳۲۰؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۶۶</ref>. براین اساس آن که بخواهد به واقع [[منتظر]] وجود [[مبارک]] آن [[حضرت]] باشد لازم است خویشتن را مهیا سازد اگرچه با آماده کردن یک تیر باشد. تأمل در این [[روایت]] [[شریف]] می‌‌فهماند که [[انسان]] تا مرد میدان [[جهاد]] و [[مبارزه]] نشود نمی‌تواند خویشتن را در زمره [[منتظران راستین]] آن [[حضرت]] بداند و این همان معنای بلندی است که در [[ادعیه]] [[نورانی]] شب‌های [[ماه مبارک رمضان]] به آن اشاره گردیده است: {{متن حدیث|وَ قَتْلًا فِي سَبِيلِكَ مَعَ وَلِيِّك فَوَفِّقْ لَنَا}}<ref>الغیبه، نعمانی، ص۳۲۰؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۶۶</ref>. آنکه خویش را خواهان [[ظهور]] [[حضرت ولی عصر]]{{ع}} می‌‌داند و [[امید]] [[اصلاح]] امور را از آن [[حضرت]] دارد اما خود اهل [[جهاد]] نیست سخن به گزاف گفته و در [[حقیقت]] نه [[منتظر]] که منزوی از ایشان است زیرا در [[انتظار]] [[گشایش]] رایگان دشواری‌ها به دست [[امام عصر]]{{ع}} است و می‌‌خواهد که در این مسیر دچار هیچ رنجی و متحمل هیچ هزینه ای نگردد در حالی که [[انتظار حقیقی]] [[ظهور]] آن [[حضرت]] به معنی [[آماده‌سازی]] عده و عده در تمامی زمینه‌ها از جمله مسائل [[نظامی]] و [[جهاد]] در راه خداست (...) معنای عمیق [[انتظار]] موجود [[موعود]] در [[مکتب اهل بیت]] {{ع}} از سویی [[اقتدا به سنت]] [[امامان]] [[هدایت]] {{ع}} و از سوی دیگر مسلح بودن یا مسلح شدن به [[سلاح]] [[علم]] و [[ایمان]] برای [[مجاهده]] در راه خداست.

::::::این [[عبادت]] والا عرصه‌های گوناگونی دارد که در هریک عنصر [[انتظار]] تجلی خاصی دارد و به شیوه ای متفاوت مطرح می‌‌گردد: عرصه [[فرهنگ]] از اساسی ترین عرصه‌هایی است که در [[زمینه سازی]] طلوع [[شمس]] [[مهدوی]]{{ع}} موثر است از این رو دریافت [[فهم]] صحیح [[انتظار]] در این عرصه سهم اساسی در تصحیح [[فرهنگ انتظار]] دارد. [[امام باقر]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً حَبَسَ نَفْسَهُ عَلَیْنَا رَحِمَ اَللَّهُ عَبْداً أَحْيَا أَمْرَنَا}}<ref>المحاسن، ج۱، ص۲۷۸؛ کمال الدین، ج۲، ص۶۴۴؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۲۶.</ref>. این سخن [[نورانی]] نمود روشنی از جلوه [[انتظار حقیقی]] در عرصه [[فرهنگ]] را به نمایش می‌‌گذارد چرا که [[انسان]] [[منتظر]] در این عرصه می‌‌باید خویش را در محدوده [[اوامر الهی]] بگذارد و از قلمرو دستورهای [[قرآن]] وعترت [[تجاوز]] نکند. تلاش [[منتظران راستین]] [[حضرت]] [[بقیه الله]]{{ع}} در این عرصه می‌‌باید بر آن معطوف شود که [[معارف]] و مآثر [[قرآن و عترت]] {{ع}} را [[احیا]] و منتشر سازند. [[حقیقت انتظار]] در این عرصه آن است که [[منتظر]] [[معتقد]] و عارف به [[حضرت]] [[ولی الله]] اعظم{{ع}} براساس معرفتش امر آنان را [[احیا]] می‌‌کند و خویشتن را در محدوده [[اوامر]] ایشان منحصر می‌‌سازد تا [[فیض الهی]] از باطنش ریشه بگیرد و در ظاهرش تجلی کند»<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[امام مهدی موجود موعود (کتاب)|امام مهدی موجود موعود]]، ص۱۶۵-۱۶۷.</ref>.

{{پاسخ پرسش  

::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[ابراهیم کوثری]]'''، در مقاله ''«[[انتظار و وظایف منتظران (مقاله)|انتظار و وظایف منتظران]]»'' در این‌باره گفته است:

::::::«[[انتظار سازنده]] و [[انتظار راستین|راستین]]؛ از این برداشت، در [[روایات]] به عنوان با [[فضیلت]] ترین [[عبادت]] یاد شده است‌؛ زیرا [[انقلاب مهدی]]{{ع}}، آخرین حلقه [[مبارزه]] [[حق]] علیه [[باطل]] است و این [[مبارزه]] به [[پیروزی]] [[اهل حق]] خاتمه پیدا می‌کند‌. سهم [[انسان]] در این [[سعادت]] و [[پیروزی]]، مشروط به این است که [[انسان]] [[پیش از ظهور]]، از [[اهل حق]] باشد و [[انتظار]] [[پیروزی]] [[حکومت حق]] راداشته باشد.[[شهید مطهری]] می‌نویسد فرماید‌: در [[روایات]] [[ظهور]]، سخن از گروه عمده است که در زمان [[انقلاب حضرت مهدی]]{{عج}}، به محض [[ظهور]] ایشان، به [[حضرت]] می‌‌پیوندد. بدیهی است که این گروه، ابتدا به ساکن خلق نشده و به قول معروف، این گروه از پای بوته سبز نگردیده است‌. پس معلوم است. در اثر [[ظلم]] و فسادی که در [[جامعه انسانی]] می‌‌شود، این گروه در [[جامعه]] پرورش پیدا می‌‌کند. از این جا نتیجه می‌‌گیریم که [[حق]] نا بود شدنی نیست؛ زیرا در جهانی که انواع [[ظلم]] وجود دارد، گرچه [[اهل حق]] از نظر کمیت اندک باشد؛ اما از نظر کیفیت، ارزنده ترین افراد و در ردیف [[یاران]] [[سید]] الشهدا‌{{ع}} است»<ref>[[ابراهیم کوثری|کوثری، ابراهیم]]، [[انتظار و وظایف منتظران (مقاله)|انتظار و وظایف منتظران]]، ص 8.</ref>.

{{پاسخ پرسش  

::::::با توجه به این امور، به صراحت می‌‌توان گفت که از [[بهترین]] رازهای نهفته بقای [[تشیع]]، همین [[روح]] انتظاری است که کالبد [[شیعه]] را آکنده ساخته و پیوسته او را به تلاش، کوشش، جنبش و جوشش وامی‌‌دارد.

::::::با توجه به مطالب بالا به روشنی می‌توان این نوع [[انتظار]] را همان [[انتظار]] فعال و [[توانمند]] دانست <ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[مؤلفه‌­های انتظار توان­مند از نگاه روایات معصومین (مقاله)|مؤلفه‌­های انتظار توان­مند از نگاه روایات معصومین]].</ref>.

{{پاسخ پرسش  

::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[بهروز محمدی منفرد]]''' در کتاب ''«[[مهدویت ۲ (کتاب)|مهدویت]]»''، (''«[[چلچراغ حکمت (کتاب)|چلچراغ حکمت]]» ج۱۰''؛ برگرفته از آثار [[شهید مطهری]]) در این‌باره گفته‌ است:

::::::«براساس [[آیات]] و [[روایات]]، [[ظهور مهدی]]{{ع}} حلقه‌ای است از حلقات مبارزۀ [[اهل حق]] و [[باطل]] که به [[پیروزی]] نهایی [[اهل حق]] می‌انجامد و سهیم بودن یک فرد، در این [[سعادت]]، موقوف به این است که آن فرد عملاً در گروه اهل [[حق]] باشد<ref>[[قیام و انقلاب مهدی از دیدگاه فلسفه تاریخ (کتاب)|قیام و انقلاب مهدی از دیدگاه فلسفه تاریخ]]، ص۵۶.</ref>. [[انتظار شایسته]] و [[انتظار سازنده|سازنده]] آن است که [[انسان]] نسبت به وضعیت [[ظلم]] و [[ستم]] موجود ناراضی و معترض باشد و برای وضعیت مناسب و تحقق [[عدالت]] [[راستین]] گام بردارد. مشخصۀ اساسی [[انتظار سازنده]] و [[انتظار]] بزرگ، خوش‌بینی به آیندۀ [[بشریت]] است؛ آینده‌ای بس روشن و سعادت‌بخش و انسانی، که در آن شر و [[فساد]] از بیخ و بن برکنده خواهند شد، [[صلاح]] و [[تقوای الهی]] [[صلح]] و [[عدالت]] و [[آزادی]] و [[صداقت]] را بر [[زور]] و [[استکبار]] در سراسر [[گیتی]] می‌گستراند، حداکثر بهره‌گیری از مواهب [[زمین]] برده می‌شود، میان [[انسان‌ها]] در امر [[ثروت]] [[مساوات]] کامل برقرار می‌شود، [[مفاسد اخلاقی]] از قبیل زنا، [[ربا]]، شرب خمر به‌طور کامل منتفی می‌شوند و... . این‌گونه [[انتظار]] به معنای [[پویایی]] و حرکت بوده و [[پایداری]] و [[مقاومت]] را در برابر [[دشمنان]]، [[اصلاح]] و [[عدالت]] را تداوم بخشیده و در نتیجه در تحقق وعدۀ نهایی [[حضرت حق]] بسیار مؤثر است و در [[حقیقت]] قراری طرفینی است؛ مانند آنکه شخصی با دیگری قرار می‌گذارد که فلان روز و فلان ساعت در نقطۀ خاصی [[منتظر]] من باش و طرف دیگر ناچار است در آن نقطه برود و بایستد و اگر نرود، هرگز به [[ملاقات]] او موفق نمی‌شود و این گونه نیست که [[انتظار]] و عدم [[انتظار]] او در تحقق [[ملاقات]] بی‌تأثیر بوده و به هر حال [[ملاقات]] حاصل شود، بلکه در [[حقیقت]] [[انتظار]] نوعی [[آمادگی]] برای [[ملاقات]] است. پس [[انتظار واقعی]] زمانی محقق می‌شود که [[آدمی]] را به حرکت و [[پایداری]] و [[مقاومت]] در مقابل حق‌ستیزان و همچنین [[اصلاح]] خود و [[جامعه]] وادارد<ref>مجموعه آثار، ج۹، ص۳۹۴</ref>»<ref>[[بهروز محمدی منفرد|محمدی منفرد، بهروز]]، [[چلچراغ حکمت ج۱۰ (کتاب)|چلچراغ حکمت ج۱۰]]، ص۳۸، ۳۹.</ref>.

{{پاسخ پرسش  

::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[عبدالله ابراهیم‌زاده آملی]]''' در مقاله ''«[[ فلسفه انتظار (مقاله)|فلسفه انتظار]]»'' در این‌باره گفته‌ است:

::::::«[[انتظار راستین]] و [[حقیقی]]، انتظاری است که سبب حرکت و تحول ‏روحی، [[پویایی]]، عمل و [[آمادگی]] گسترده و ژرف شود. از این‏ رو، در سخنان [[پیامبر اکرم]]{{صل}}  و [[امامان]] [[معصوم]]‏{{ع}}‏، [[انتظار]] را عمل و از [[برترین]] آن<ref>{{متن حدیث|أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي اِنْتِظَارُ اَلْفَرَجِ مِنَ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ}} و {{متن حدیث| اِنْتِظارُ الْفَرَجِ مِنْ اَعْظَمِ الْعَمَلِ}}(شیخ صدوق، کمال الدین، ج۲، ص۵۵)</ref>یا [[عبادت]] و ازمحبوب‏‌ترین [[عبادت]]‌ها<ref>ر.ک: همان؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۲۲.)</ref> معنا و [[تفسیر]] کرده ‏اند. با این بیان، [[منتظر واقعی]] امام‏ زمان‏ کسی است که [[احساس مسئولیت]] کرده، به [[وظایف دینی]] و تکالیف‏ شرعی خویش عمل کند و از [[محرمات]] و [[گناهان]] و زشتی‌های [[اخلاقی]] پرهیز نمایدو [[امر به معروف]] و [[نهی از منکر]] نماید و در همه صحنه‏‌های [[سیاسی]] - [[اجتماعی]] ومشارکت‏‌های جمعی حضور فعّال و مؤثّر داشته باشد و نقش و [[مسئولیت]] خطیر مسلمانی خویش را ایفا نماید و به این طریق، [[زمینه ظهور]] آقا و مولایش [[امام مهدی|حضرت‏ بقیةاللَّه الاعظم]]{{ع}}‏ را به [[قدر]] توانش فراهم کند»<ref>[[عبدالله ابراهیم‌زاده آملی|ابراهیم‌زاده آملی، عبدالله]]، [[ فلسفه انتظار (مقاله)|فلسفه انتظار]]، [[پیام تابستان (نشریه)|فصلنامه پیام تابستان]]، ص۶۱.</ref>.

{{پاسخ پرسش  

::::::[[ادراک]] صحیح و روشن [[معنای انتظار]] اقتضا می‌کند که انسانِ [[منتظر]] حرکتی دائمی و تلاشی پویا داشته باشد‌، تا بر اثر آن خود و [[جامعه]] خویش را مهیای [[ظهور امام]] [[منتظَر]] سازد. فرمایش وجود [[مبارک]] [[امام صادق]]{{ع}} که "باید هر یک از شما خود را برای [[ظهور]] آن [[حضرت]] آماده کند و لو با یک  تیر‌"<ref>{{متن حدیث|لَيُعِدَّنَّ أَحَدُكُمْ لِخُرُوجِ الْقَائِمِ وَ لَوْ سَهْماً }}؛ نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، ص۳۲۰.</ref> چراغ روشنایی‌بخش این راه [[خجسته]] است. مطابق این [[روایت]]، هر که بخواهد به واقع [[منتظر]] وجود [[مبارک]] آن [[حضرت]] باشد لازم است خویشتن را مهیا سازد، اگر چه با آماده کردن یک تیر باشد‌. تأمّل در این [[روایت]] [[شریف]] می‌فهماند که [[انسان]] تا مرد میدان [[جهاد]] و [[مبارزه]] نشود، نمی‌تواند خویشتن را در زمره [[منتظران راستین]] آن [[حضرت]] بداند و این همان معنای بلندی است که در [[ادعیه]] [[نورانی]] شب‌های [[ماه مبارک رمضان]] به آن اشاره شده است‌: {{متن حدیث|وَ قَتْلًا فِي سَبِيلِكَ مَعَ وَلِيِّكَ فَوَفِّقْ لَنَا}}<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، ج۹۵، ص۱۱۷.</ref>. اینکه [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "باید هر یک از شما خود را برای [[ظهور]] آن [[حضرت]] آماده کند و لو با یک  تیر‌"، صبغه [[تمثیل]] دارد نه تعیین‌، زیرا متخصص نظامی، [[آمادگی]] رزمی [[وظیفه]] اوست و کارشناس [[اقتصادی]]، رسالتش تلاش برای حلّ تورم، رفع بیکاری‌، تعدیل تقاضا و عرضه، تقلیل فاصله رنج‌آور طبقاتی و تعطیل [[اسراف]] و [[اتراف]] و ترفّه است و [[مجتهد فقهی]] یا [[حقوقی]] یا [[سیاسی]]، عهده‌دار [[جهل‌زدایی]] و [[ایستادگی]] در برابر [[هجوم فرهنگی]] و در نهایت، تبیین و تعلیل و [[حمایت]] عالمانه از مبانی [[اعتقادی]] است<ref>[[عبدالله جوادی آملی‌]]، [[امام مهدی موجود موعود (کتاب)|امام مهدی موجود موعود]]، ص۱۸۵‌-۱۹۰‌.</ref>.

::::::منتظر [[حقیقی]] اهل عمل به [[وظیفه]]، حرکت و [[پویایی]] است و در [[فرهنگ مهدویت]]، [[انتظار فرج]] با سکون، رخوت و [[مسئولیت‌گریزی]] که از آثار مهم [[یأس]] و [[ناامیدی]] است، سازگار نمی‌باشد و اساساً انتظارِ بدون عمل، هیچ‌گونه مطلوبیتی از نظر [[معارف دینی]] ندارد. تعبیر [[امام سجاد]]{{ع}} از "[[انتظار فرج]]" که آن را [[برترین]] عمل‌ها دانسته است: {{متن حدیث|إِنْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنْ أَفْضَلِ الْعَمَلِ}}<ref>بحرانی، سیدهاشم، حلیة الأبرار، ج۴، ص۱۴.</ref>، گویای همین مطلب است. انتظاری که در [[فرهنگ اسلامی]] [[عبادت]] به شمار می‌رود و [[منتظران]] را از [[پاکان]] و [[صالحان]] و معتقدان پابرجا و [[استوار]] بر می‌شمارد، انتظاری است آمیخته با [[امید به آینده]] مطلوب و [[جهاد]] در راه [[حاکمیت]] [[حقّ]]» <ref>[[روح‌الله شاکری زواردهی|شاکری زواردهی، روح‌الله]] و [[علی خانی]]، [[بازپژوهی ارتباط انتظار فرج با اصل قرآنی حرمت یأس از روح‌الله (مقاله)|بازپژوهی ارتباط انتظار فرج با اصل قرآنی حرمت یأس از روح‌الله]]، ص۲۶۶-۲۶۷.</ref>.

{{پاسخ پرسش  

:::::#در مفهوم دوم [[انتظار فرج]] سازنده، توجه ما به سوی مرکز [[فرماندهی]] و [[ولایت الهی]]؛ یعنی [[امام مهدی]]{{ع}} است. این امر در [[رهبری]] [[معنوی]]؛ یعنی [[مرجعیت]] بازتاب یافته و اینکه [[رهبر]] مذهبی [[مسلمانان]] به ویژه [[شیعیان]] باید از بین پارساترین و نزدیکترین افراد به [[ارزش‌های الهی]] [[انتخاب]] شود به این [[دلیل]] است که افرادی مثل [[علامه انصاری]]، [[سید طباطبایی]]، [[آیت الله]] [[سیدابوالحسن اصفهانی]] و...به عنوان [[رهبران]] [[شیعه]]، رو به سوی قله والاتری داشته‌اند که آن قله [[امام مهدی]]{{ع}} است و ما این قله بلند و متکامل را"[[انتظار فرج]]" می‌‌نامیم. چون [[انتظار فرج]] به معنای واقعی و اصیل خود، ما را وادار به حرکت به سمت قله‌های روشن و اُفق‌های دور دست می‌‌کند.

:::::#مفهوم عمیق‌تر [[انتظار فرج]] این است که ما چون [[دوستدار]] امامیم باید آن طور که مورد پسند [[امام]] است [[زندگی]] کنیم و با یافتن الگویی مناسب - که جستجوی الگوی مطلوب از جمله اصیل‌ترین صفات [[بشر]] است - می‌‌توانیم [[نفس]] خود را به نمونه کوچکی از آن الگوی [[برتر]]، دگرگون ساخته و این الگوی مناسب که ارزش‌های والا در او تجسم یافته، [[امام مهدی]]{{ع}} است؛ از این رو در [[انتظار ظهور]] او بوده و سعی می‌‌کنیم، با [[تهذیب نفس]] و سایر آمادگی‌ها، [[اعمال]] خود را مورد [[رضایت]] [[امام]] قرار دهیم و این معنای والا و [[حقیقی]] [[انتظار فرج]] است»<ref>[[انتظار از دیدگاه اهل بیت (کتاب)|انتظار از دیدگاه اهل بیت]]، ص 39-41.</ref>.

{{پرسمان انتظار فرج}}