دیدگاه اهل سنت درباره انتظار چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. حجت الاسلام و المسلمین مهدوی‌فرد؛

| تصویر = Pic434.jpg

::::::«[[اهل سنت]] نیز [[منتظر]] [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} در [[آخرالزمان]] هستند و به این نکته [[ایمان]] دارند که پس از پرشدن [[زمین]] از [[ظلم و جور]]، آن [[حضرت]] خواهد آمد و [[زمین]] را از [[عدل و داد]] آکنده می‌سازد. [[اندیشه]] [[انتظار]] و [[اعتقاد]] به [[ظهور]] [[دولت حق]] در میان [[اهل سنت]] آن‌گونه که در [[جهان‌بینی]] [[شیعه]] مطرح است (یعنی اینکه مانند [[شیعه]] علاوه بر کوشش در راه تحقق [[عدل]]، [[مبارزه با ظلم]] و [[ظالم]]، و دست رد زدن به سینه حکومت‌های [[ستمگر]]، توجهات و توسلاتی نیز با ساحت اقدس و اعلای [[حضرت]] حجة{{ع}} داشته باشند) مطرح نیست. لکن مستندات و فعالیت‌های علمی‌ای در میان آثار [[مکتب]] [[اهل سنت]] به چشم می‌خورد که از وجود [[فکر]] [[انتظار]] و آرزوی ایجاد [[آرمان]] [[شهر]] [[عدالت]] در میان [[اهل سنت]] یا حداقل در میان اقشاری از آنان حکایت می‌نماید. که در ذیل به این شواهد اشاره می‌شود:

:::::#[[روایات]] [[انتظار]] در منابع [[اهل سنت]]: در راستای حفظ [[روحیه انتظار]]، بعضی از علمای [[اهل سنت]] روایاتی که [[فضیلت انتظار]] را بیان داشته در کتب خود ثبت و [[نقل]] نموده‌اند به عنوان نمونه [[علامه]] قندوزی این [[کلام]] [[نورانی]] را از وجود [[مقدس]] [[پیامبر]]{{صل}} [[نقل]] می‌کند که فرموده است: {{متن حدیث|"أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"}} بعد در توضیح آن اضافه می‌کند: {{متن حدیث|"أَي انْتِظَارُ الْفَرَجِ بِظُهُورِ الْمَهْدِيِّ{{ع}}"}}<ref>قندوزی حنفی، سلیمان‌بن‌ابراهیم، ینابیع المودة، ج ۳، باب ۹۴، ص ۳۷۹، در این زمینه می‌توانید به فرائد السمطین ابن جوزی، ج ۲، ص ۳۳۵ رجوع کنید.</ref>.

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. حجت الاسلام و المسلمین الهی‌نژاد؛

| تصویر = 1368264.jpg

::::::«متأسفانه در [[منابع حدیثی]] [[اهل سنت]] که دربردارنده روایات‌الانتظارند، هیچ اثری از واژه [[انتظار]] که دلالت بر [[انتظار]] خاص یعنی [[انتظار ظهور امام مهدی]]{{ع}} کند، نیست؛ ولی به عکس در اقوال و نوشتار علمای معاصر [[اهل سنت]] این واژه به کار رفته و در معنای [[انتظار]] خاص نیز استعمال شده است؛ مثلاً در کتاب [[اغاثة‌اللهفان من مصائد الشیطان]] از [[ابن‌قیم]] آمده است: مسلمون (یعنی همۀ گروه‌های [[اسلامی]]) در [[انتظار]] فردی به سر می‌برند به نام مهدیان که از [[اهل بیت]] [[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} بوده است و [[زمین]] را پر از [[عدل و داد]] می‌کند<ref>{{عربی|وَ يَنْتَظِرُونَ خُرُوجَ الْمَهْدِيِّ مِنْ أَهْلِ بَيتِ النُّبُوَّةِ يَملَأُ الْأَرْضَ عَدْلاً كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً}} (ابن قیم الجوزی؛ اغاثة اللهفان من مصائد الشیطان؛ ج ۲، ص ۳۳۸).</ref>.

::::::دربارۀ مفهوم و [[جایگاه انتظار]] در کتاب موسوعة فقه‌الابتلاء به تألیف [[علی بن نایف شحود]] مطالب دقیق و ظریفی بیان شده است و ایشان در این کتاب بابی گشوده است تحت عنوان "الاعداد [[سبیل]] الاستقامه" که به بیان اعداد و [[آمادگی]] پرداخته و گفته است انجام دادن هر کار مهمی بدون مقدمه و تهیؤ ممکن نیست و این بحث از جمله مباحث مهمی است که علمای [[علم اصول]] و [[فقه]] در [[علم اصول]] و [[علم]] [[فقه]] بدان توجه ویژه کرده‌اند و [[خداوند]] در [[قرآن]] نیز با بیان [[آیات]] مختلفی به این موضوع اشاره کرده است: {{عربی|مِنْ قَبيلِ قَوْلِ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَی:}} {{متن قرآن|وَأَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَى * وَأَنَّ سَعْيَهُ سَوْفَ يُرَى}}<ref>«و اینکه آدمی را چیزی جز آنچه (برای آن) کوشیده است نخواهد بود * و اینکه (بهره) کوشش وی زودا که دیده شود» سوره نجم، آیه ۳۹-۴۰.</ref>، {{عربی|إِذِ السَّعْيُ وَ الْحَرَكَةُ مِنْ شَأْنِهِ إِيصالُ الْمُكَلَّفِ الَی تَحْقِيقِ مَا يَصْبُو إِلَيْهِ دُونَ الْجُمُودِ وَ الْخُنُوعِ وَقَولُهُ سُبْحَانَهُ:}} {{متن قرآن|وَلَوْ أَرَادُوا الْخُرُوجَ لَأَعَدُّوا لَهُ عُدَّةً}}<ref>«اگر (به راستی) می‌خواستند رهسپار گردند ساز و برگی برای آن فراهم می‌آوردند» سوره توبه، آیه ۴۶.</ref>، <ref>{{عربی|نَظَراً إلی أَنَّ الإِعْدادَ أَهَمُّ بِدَرَجاتٍ مِنَ الْمُوَاجَهَةِ ذَاتِهَا لِأَنَّ سَاعَةَ الْمُوَاجَهَةِ هِيَ سَاعَةُ الصِّرَاعِ وَ أَيُّ عَاقِلٍ وَ رَشِيدٍ لاَ يَدْخُلُ الصِّرَاعَ دُونَ أَنْ يُهَيِّءَ نَفْسَهُ لِتِلْكَ السَّاعَة}}</ref>. همو در ادامه می‌نویسد: همیشه میان حادثه مهم و فرایندی که به آن منتهی می‌شود، [[فترت]] و فاصله‌ای است که این فاصله را اعداد و استعداد پر کرده و در واقع این فاصله و این اعداد نیز به نوعی تداعی [[انتظار]] است. وی سپس به بیان مفهوم [[انتظار]] و [[جایگاه]] مهم آن می‌پردازد<ref>{{عربی|وَ الْفَتْرَةُ الَّتِي تَسْتَغْرِقُهَا عَمَلِيَّةُ الإِعْدَادِ وَ الْإِيتَاءِ بِمُقَدِّمَةِ الْوَاجِبِ، هَذِهِ الْفَتْرَةُ بِالذَّاتِ مَا تَدَّعِي بِالِانْتِظَارِ، إِذِ الِانْتِظَارُ لَا يعْنِي جُلُوسَ المَرءِ في بَيتِهِ مُتَوَقِّعاً أَنْ يُحَقِّقَ اللَّهُ لَهُ تَطلِعَاتِهِ وَ آمَالَهُ وَ أَهْدَافَهُ، إِنَّمَا الاِنْتِظَارُ يعْني سَعْيُ الإِنْسَانِ وَ تَحَرُّكُهُ بِاتِّجَاهِ إِعْدَادِ مَا يَنْتَظِرُهُ وَ مَا يُرِيدُ تَحْقِيقَهُ وَ إِنطِلاقاً مِن هَذِهِ القَنَاعَةِ، نَقُولُ إِنَّ قَوْلَ اللَّهِ تَعالیمِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُم مَّن قَضَى نَحْبَهُ وَمِنْهُم مَّن يَنتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلا يُشيرُ وَ يُؤَكَّدُ أَنَّ المُنتَظِرَ هُوَ السَّاعَتي وَ الْمُتَحَرِّكُ وَ الْمُعِدُّ نَفْسَهُ وَ مُهَيّؤُها لِيَوْمِ المُواجَهَةِ وَ لَحْظَةِ الاِنْطِلاَقِ"}}.</ref> او سپس می‌گوید: ما نیز [[منتظر]] [[ظهور امام مهدی]]{{ع}} هستیم و [[انتظار]] ما به معنای در خانه نشستن و اکتفا کردن به [[انتظار]] لسانی نیست. وی در ادامه می‌نویسد: اصلاً [[انتظار]] مقوله‌ای است که علاوه بر اینکه مورد تأیید و تأکید [[شرع]] است، مورد توصیه و سفارش [[عقل]] نیز هست<ref>علی بن نایف الشحود؛ موسوعة فقه الابتلاء، ج ۴، ص ۳۰۸.</ref>»<ref>[[حسین الهی‌نژاد|الهی‌نژاد، حسین]]، [[بررسی و تحلیل انتظار در اهل‌سنت (کتاب)|بررسی و تحلیل انتظار در اهل‌سنت]]، ص ۵۹-۶۱.</ref>.

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. حجت الاسلام و المسلمین فروهی؛

| تصویر = Pic3063.jpg

::::::«از دیدگاه [[اهل سنت]]، اصل این مسئله که زمانی خواهد آمد که شخصی از تبار [[قریش]] و از سلاله [[نبی گرامی اسلام]]{{صل}} [[ظهور]] خواهد کرد و [[حضرت مسیح]] پشت سر او [[نماز]] خواهد خواند و [[خلافت]] و [[حکومت]] را به‌دست خواهد گرفت، امری است مسلّم<ref>الإمام المهدی عند أهل السنة، ص ۳۹۷ و موسوعة الإمام المهدی، ص ۱۲.</ref>.

::::::[[ابن خلدون]] با وجود این که در اصل [[احادیث]] [[مهدی]]{{ع}} تشکیک نموده است، در عین حال در مقدمه [[تاریخ]] خود می‌نویسد: "مشهور در بین اهل [[اسلام]] در تمامی عصرها این است که لابد در [[آخرالزمان]] مردی از [[اهل بیت]] [[ظهور]] خواهد کرد که مؤکد [[دین]] و اظهار کننده [[عدالت]] خواهد بود و [[مسلمین]] از او [[تبعیت]] خواهند کرد و او بر تمامی ممالک [[استیلا]] پیدا خواهد کرد و او به نام [[مهدی]] نامیده می‌‌شود و از نشانه‌های او [[خروج دجال]] است که [[حضرت]] عیسی‌{{ع}} از [[آسمان]] نازل می‌‌شود و [[دجال]] را به [[قتل]] می‌رساند و پشت سر [[مهدی]] [[نماز]] خواهد خواند<ref>تاریخ ابن خلدون، ج۱، ص ۵۵۵.</ref>. همچنین [[ابن عربی]] در کتاب خود [[فتوحات]] مکیه در این باره می‌نویسد: "[[خداوند]] را خلیفه‌ای است که روزی ظاهر می‌‌شود و ظهورش زمانی اتفاق می‌افتد که [[دنیا]] پر از [[جور]] و [[ستم]] باشد و او [[دنیا]] را پر از [[عدل و قسط]] می‌‌کند و اگر از [[عمر]] [[دنیا]] یک روز بیشتر نماند، [[خداوند]] آن روز را طولانی می‌گرداند تا این [[خلیفه]] که از [[عترت]] [[رسول الله]]{{صل}} و از [[اولاد فاطمه]] زهرا{{س}} است، و نامش با نام [[رسول خدا]] یکی می‌باشد، [[حکومت]] روی [[زمین]] را به دست گیرد"<ref>الفتوحات المکیه، ج۳، ص ۳۲۷.</ref>.

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۴. حجت الاسلام و المسلمین جعفری؛

| تصویر = 11757.jpg

::::::«[[انتظار امام مهدی]] هم مفهومی [[شیعی]] نیست، چرا که وقتی [[پیامبر بزرگوار اسلام]] [[وعده]] می‌‌دهد که در [[آینده]] مردی از تبار من [[زمین]] را پر از [[عدل و داد]] خواهد کرد، [[انتظار]] خود به خود شکل می‌‌گیرد و دیگر نیازی به [[حدیث]] دیگر نیست که [[دستور]] به [[انتظار]] دهد<ref>مناوی، محمد عبد الرؤوف، التیسیر بشرح الجامع الصغیر، ج ۵، ۲۶۲؛ تویجری، حمود بن عبدالله، الاحتجاج بالأثر علی من أنکر المهدی المنتظر، ص۲۴۳.</ref><ref>{{متن قرآن|يَا بَنِيَّ اذْهَبُوا فَتَحَسَّسُوا مِنْ يُوسُفَ وَأَخِيهِ وَلَا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لَا يَيْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْكَافِرُونَ}} [ای فرزندان من! بروید و از یوسف و برادرش خبر گیرید و از رحمت  خداوند نومید نگردید که جز گروه کافران (کسی) از رحمت خداوند نومید نمی‌گردد. (سوره یوسف، آیه ۸۷)]. علامه مناوی در شرح حدیثی از پیامبر در مورد قیام امام مهدی می‌نویسد: {{عربی|و هذا هو المهدي المنتظر خروجه آخرالزمان}}؛ تویجری پس از بیان حدیثی از حضرت علی در مورد امام مهدی می‌نویسد: {{عربی| و من كان بهذه الصفة فهو المهدي المنتظر}}.</ref>.

::::::[[برادران]] [[اهل تسنن]] نیز طبق [[احادیث نبوی]] بر این باورند که [[مهدی]] [[آل محمد]]  در [[آخرالزمان]] خواهد آمد و [[جهان]] آکنده از [[ظلم و ستم]] را از [[عدل و داد]] سرشار خواهد کرد. بنابراین، آنان نیز [[منتظر]] [[امام مهدی]] هستند. [[ابن‌ قیم‌ جوزیه]] می‌‌نویسد: [[مسلمانان]] [[خروج مهدی]] از [[اهل بیت]] [[نبوت]] را [[انتظار]] می‌‌کشند که [[زمین]] را از [[عدالت]] لبریز می‌‌کند چنان‌که از [[ستم]] پرشده است<ref>ابن قیم الجوزیه، محمد بن أبی بکر، إغاثة اللهفان، ج ۲، ص۳۳۸.</ref>.