ابعاد روان‌شناختی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

::::::«وقتی می‌گویند [[انتظار]] بکشید یعی این وضعیتی که امروز رنجتان می‌دهد و دلتان را به درد می‌آورد ابدی نیست و تمام خواهد شد. ببینید چقدر [[انسان]] حیات و [[نشاط]] پیدا می‌کند این نقش [[اعتقاد به امام مهدی]] است<ref>بیانات در جمع اقشار مختلف مردم در روز میلاد پر برکت حضرت ولی عصر ۱۳۷۴/۱۰/۱۷</ref> [[انتظار]] یک عمل است، یک [[آماده‌سازی]] است، یک تقویت انگیزه در [[دل]] و درون است، یک [[نشاط]] و تحرک و [[پویایی]] است در همه زمینه‌ها<ref>بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم به مناسبت نیمه شعبان</ref>. همین [[روح]] [[انتظار]] است که به [[انسان]] [[تعلیم]] می‌دهد تا در راه خیر و [[صلاح]] [[مبارزه]] کند. اگر [[انتظار]] و [[امید]] نباشد [[مبارزه]] معنا ندارد و اگر [[اطمینان]] به [[آینده]] هم نباشد [[انتظار]] معنا ندارد<ref>بیانات در دیدار با جمعی از مسئولان و خانواده‌های معظم شهدا در سالروز ولادت امام زمان ۱۳۶۸/۱۲/۲۲</ref>. اگر در [[دل‌ها]] [[امید]] به روزگار روشن باشد، [[مبارزه]] ممکن است و اگر [[امید]] بمیرد [[مبارزه]] و حرکت به سمت [[صلاح]] هم خواهد مرد<ref>بیانات در دیدار با جمعی از مسئولان و خانواده‌های معظم شهدا در سالروز ولادت امام زمان ۱۳۶۸/۱۲/۲۲</ref><ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|حسینی خامنه‌ای، سید علی]]، [[ما منتظریم (کتاب)|ما منتظریم]]، ص۱۶۵، ۱۷۳.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. آیت‌الله ری‌ش‍ه‍ری‌؛

::::::«[[هدف]] از [[انتظار فرج]]، رها شدن از تنگناهای روحی و روانی و [[امید]] به آینده‌ای بهتر است که بخشی از [[آسایش]] و [[آرامش]] روحی و روانی را نیز تأمین می‌کند. از این رو، نوعی [[فرج]] و [[گشایش]] شمرده می‌شود و حتی عنوان "مِن أعظم الفرج (از بزرگ‌ترین فَرَج‌ها)" را به دست می‌آورَد»<ref>[[محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌|م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج۵، ص۳۱۲-۳۱۴.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛

::::::« اساسی‌ترین ویژگی در بخش [[رفتار]] [منتظران امام مهدی] ایجاد "[[آمادگی روحی و روانی]]" در خود است. برای [[درک]] [[زمان ظهور حضرت مهدی]]{{ع}}. این امرِ مهم، فقط با عمل به [[واجبات]] و ترک [[محرمات]] حاصل می‌شود. زمینه‌ساز [[راستین]] به خوبی می‌داند که محبوب‌ترین [[کارها]] نزد [[امام زمان]]، "انجام [[واجبات]] [[دینی]]" و "ترک [[محرمات]]" است. او به درجه‌ای از [[ایمان]] می‌رسد که [[توفیق]] در عمل به [[واجبات]] و ترک [[کارهای حرام]] را [[بهترین]] لذت‌های [[زندگی]] می‌داند. [[پیشوایان معصوم]]{{ع}} نیز هرگاه از حالت انسان‌های دوران غیبتت یاد می‌کردند، به مناسبت، از انجام [[واجبات]] و [[پروای الهی]] سخن می‌گفتند. [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|"إِن لِصَاحِبِ هَذَا الأَمرِ غَیبَه فَلیتقِ اللهَ عَبدٌ وَ لیتَمَسک بِدِینِهِ…"}}<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۳۳۵، ح۱.</ref>؛ همانا برای صاحبِ این امر، غیبتی است؛ پس باید [[انسان]] [[تقوا]] پیشه نماید و به [[دین]] خود چنگ زند…. کسانی که [[صاحب]] [[آمادگی]] روحی و روانی بالایی نشوند، هرگز نمی‌توانند [[یار]] و [[یاور]] خوبی برای آن [[حضرت]] باشند؛ چرا که آنان با کمترین فشاری که برایشان وارد می‌شود، عرصه را خالی می‌کنند. بی‌گمان برای [[حضرت مهدی]]{{ع}} یارانی هست که قوت و [[قدرت]] بالای روحی و روانی دارند تا بتوانند بر [[دشمنان]] چیره شوند. لازم به یادآوری است که افزون بر انجام [[واجبات]] و ترک [[محرمات]] "رعایت [[آموزه‌های اخلاقی]]" نیز اهمیت والایی دارد، [[امام صادق]]{{ع}} در این‌باره می‌فرماید: {{متن حدیث|"… مَن سُر أَن یکُونَ من أَصحَابِ القَائِمِ فَلینتَظِر وَ لیعمَل بِالوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الأخلَاقِ وَ هُوَ مُنتَظِر…"}}<ref>محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۲۰۰، ح۱۶.</ref>؛ هر کسی که شادمان می‌شود از اینکه از [[یاران قائم]] باشد، پس باید [[منتظر]] باشد، [[پرهیزگاری]] پیشه کند و نیکویی‌های [[اخلاق]] را انجام دهد؛ در حالی که [[منتظر]] است…. [[پروای الهی]] در همه زمان‌ها [[واجب]] است؛ اما به [[دلیل]] شرایط خاص، در [[دوران غیبت]] اهمیت بیشتری دارد؛ چرا که در این زمان عوامل فراوانی دست به دست هم داده تا [[انسان‌ها]] را به [[بیراهه]] بکشاند و [[گمراه]] سازد.»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۳]]، ص۵۴-۶۱.</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۱۹۹- ۲۱۲.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۴. حجت الاسلام و المسلمین زینتی؛

::::::منظور از این "حالت روحی و روانی"، همانا حالت [[شادی]] و خوشحالی و یا رخوت و [[سستی]] نیست. منظور نوعی [[اضطراب]] و بی‌قراری و تشویش [[دل]] مبهم و [[دلهره]] فراگیر است که از وضعیت موجود ناشی شده است؛ یعنی اگر نبود این وضعیت او دلی آرام داشت و در درون خود [[نقص]] و کمبودی را احساس نمی‌کرد. پس حالت درونی موردنظر، یک حالت خوشایند و یا ناخوشایند [[تخریب]] شده نیست که فرد به آن دل‌خوش نموده باشد و یا خود را در برابر آن [[تسلیم]] نماید، بلکه تشویش امیدآفرین و بی‌قراری تحرک‌بخش و [[دلهره]] شادی‌فزون است. لذا فرد خود را [[بیمار]] روانی نمی‌شمارد و یا خود را [[تسلیم]] این حالت نمی‌سازد، بلکه در ضمن [[ابتلا]] به این حالت روحی، حرکت رو به [[پیشرفت]] دارد و خود در پی طبیبی حاذق ([[منتظر]]) می‌گردد تا درد درون خود را درمان و [[دل]] ناآرام خویش را آرام سازد»<ref>[[علی زینتی|زینتی، علی]]، [[انتظار و امنیت روانی (مقاله)|انتظار و امنیت روانی]]، ص۳۰۱-۳۰۳.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۵.حجت الاسلام و المسلمین طاهری؛

[[مردم]] [[جهان]] باید بدانند، صنایع اگر به صورت بتی در آیند، بر حجم مشکلات کنونی می‌افزایند و به ابعاد ویرانی و ضایعات [[جنگ‌ها]] وسعت می‌بخشند. بالأخره، [[مردم]] [[جهان]] باید تشنه شوند تا تشنه نشوند به سراغ چشمه‌های [[آب]] نمی‌روند. به تعبیر دیگر، تا در [[مردم]] [[جهان]] تقاضایی نباشد، عرصه هر نوع برنامه اصلاحی مفید و مؤثر نخواهد بود، چرا که [[قانون]]، عرضه و تقاضا، بیش از آنچه در مسائل [[اقتصادی]] مورد توجه باشد، باید در مسائل [[اجتماعی]] مورد توجه قرارگیرد»<ref>[[حبیب‌الله طاهری|طاهری، حبیب‌الله]]، [[سیمای آفتاب (کتاب)|سیمای آفتاب]]، ص۷۷ -۷۸.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۶. حجت الاسلام و المسلمین آذربایجانی؛

:::::#'''چشم به‌راه بودن:''' [[منتظر واقعی]] کسی است که برای رسیدن [[یار]]، لحظه‌شماری می‌کند؛ یعنی به او [[عشق]] می‌ورزد، با او سخن می‌گوید و با چشم‌های نگران و رمق‌دیده، به دوردست می‌نگرد که شاید او را ببیند و بیابد: "[[سلام]] بر تو آن‌گاه که می‌ایستی، [[سلام]] بر تو آن‌گاه که می‌نشینی، [[سلام]] بر تو هنگامی‌که [[قرآن]] می‌خوانی و بیان می‌کنی، آن‌گاه که [[نماز]] می‌گزاری و قنوت می‌بندی، [[سلام]] بر تو چون به [[رکوع]] می‌روی و [[سجده]] می‌کنی. یعنی در همه احوال دلم با تو و چشمم به راه تو است"<ref>{{متن حدیث|السَّلَامُ عَلَيْكَ حِينَ تَقُومُ السَّلَامُ عَلَيْكَ حِينَ تَقْعُدُ السَّلَامُ عَلَيْكَ حِينَ تَقْرَأُ وَ تُبَيِّنُ السَّلَامُ عَلَيْكَ حِينَ تُصَلِّي وَ تَقْنُتُ السَّلَامُ عَلَيْكَ حِينَ تَرْكَعُ وَ تَسْجُدُ...}}؛ طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، ج۲، ص۴۹۲؛ مفاتیح الجنان، زیارت آل یاسین.</ref>. [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: هرکس [[دوست]] دارد در شمار [[اصحاب]] [[حضرت]] باشد، باید چشم به‌راه باشد و [[پارسایی]] پیشه سازد<ref>نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبه، ص۲۰۰، باب ۱۱، ح۱۶.</ref>»<ref>[[مسعود آذربایجانی|آذربایجانی، مسعود]]، [[رابطه انتظار و بهداشت روان (مقاله)|رابطه انتظار و بهداشت روان]]، ص۷۲-۷۴.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۷. حجت الاسلام و المسلمین سبحانی‌نیا؛

::::::«[[منتظر واقعی]]، با [[اعتقاد]] به این که اعمالش، پیوسته در منظر آن [[عزیز]] است، نسبت میان خود و آن [[حضرت]] را در احساس حضور، متجلی می‌‌بیند و هرجا که باشد، گویی خود را در [[خیمه]] آن [[حضرت]] و [[گوش به فرمان]] ایشان، احساس می‌‌کند و لازمه [[انتظار حقیقی]] را، تلاش برای جلب [[رضایت]] آن [[حضرت]] می‌‌داند. [[منتظر]]، پیوسته مراقب مجموعه گفتارها و رفتارهایش خواهد بود تا موردی برخلاف رضای محبوبش، از او صادر نشود. این مسئله در [[حقیقت]]، به پالایش درونی و صفای [[باطنی]] خواهد انجامید. این [[هدف]]، ناظر بر این است که عامل [[نظارت]] و کنترل فرد، باید قبل از هر چیز، جنبه درونی داشته باشد، نه بیرونی»<ref>[[محمد سبحانی‌نیا|سبحانی‌نیا، محمد]]، [[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]، ص۶۵-۶۶.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۸. آقای دکتر خانجانی؛

::::::«[[آمادگی]] در حوزه [[محبت]] پالایش [[روح]] و تصفیه [[باطن]] و [[تطهیر]] درون و نیز انس منطقی با [[ادعیه]] و اذکاری است که از [[ناحیه]] [[معصومان]]{{عم}} رسیده و رمز ارتباط حبی و [[باطنی]] میان [[شیعه]] و [[امام]]{{ع}} خود است. در این عرصه [[انسان]] [[منتظر]] با [[درک]] این نکته که "[[امام]]{{ع}} اگر چه ظاهر نیست اما حاضر است‌"، باید از یک سو همواره از خویشتن [[مراقبت]] کند واز [[گناه]] دوری نماید تا مشمول [[ادعیه]] [[زکیه]] امامش باشد و از سوی دیگر باید به فضای قدسی [[دعا]] و ذکر راه یابد و از این طریق "[[انتظار]]" را که به طور طبیعی سخت و طاقت‌گیر است، لطیف و زیبا نماید. بر اوست که از رهگذر انس با [[دعای ندبه]] و [[عهد]] و [[ادعیه]] دیگر، توجه خود را به [[امام]] معطوف نماید و در قلمرو [[محبت]] [[امام]] قرار گیرد»<ref>[[علی اوسط خانجانی|خانجانی، علی اوسط]]، [[رسالت فردی و شخصی انسان منتظر (مقاله)|رسالت فردی و شخصی انسان منتظر]].</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۹. حجت الاسلام و المسلمین نظری شاری؛

::::::[[انتظار]] در ابعاد [[عاطفی]] آن (یعنی [[اشتیاق]]، [[محبت]]، طلب و جست‌و‌جو و چشم‌انتظاری که همگی مستلزم نوعی [[توسل]] و [[رابطه قلبی]] با [[حضرت قائم]]{{ع}} است) نیز، بر [[بهداشت روان]] به‌ویژه به معنای پیش‌گیری اولیه و ممانعت از [[بیماری‌ها]] و ارتقای توانمندی‌ها در مقابله با استرس‌ها و اضطراب‌ها نقش مؤثّری دارد. روان‌شناسان می‌گویند: در مواجهه با مسایل [[زندگی]] و رسیدن به موفقیت -به ویژه در مشکلات- به‌طور کلی، به دو دسته از عوامل نیازمندیم: نخست، فراهم آمدن اسباب طبیعی؛ دوم، شرایط روانی خاصی که بتوانیم با مسایل [[زندگی]] بهتر روبه‌رو شویم که معمولاً با [[توسل]] به [[اولیای الهی]] فراهم می‌گردد. گاهی سُستی [[اراده]]، [[ترس]]، [[غم]]، [[ اضطراب]] و عدم اشراف کامل بر موقعیت، باعث می‌شود که نتوانیم از راه‌حل‌های ممکن برای حل و فصل مسائل [[زندگی]] به شکل مطلوب بهره ببریم. [[توسل]] (به [[امامان]]، مخصوصاً [[حضرت مهدی]]{{ع}} که زنده و ناظر بر احوال شعیان است) و [[توکل]] باعث [[تقویت اراده]] و عدم تأثیر عوامل مخلّ روانی می‌شود<ref>ام. رابین دیماتئو، روان‌شناسی سلامت، مترجمان: سید مهدی موسوی اصل و دیگران، ج۲، ص۷۵۹ - ۷۶۲.</ref>. در جمع‌بندی نهایی، نتیجه می‌گیریم: [[انتظار]] در محورهای سه‌گانه شناختی، [[رفتاری]]، و [[عاطفی]] بر [[بهداشت روان]] در دو سطح پیش‌گیری اولیه و ارتقای توان‌مندی‌ها مؤثّر می‌باشد<ref>آذربایجانی، مسعود، رابطه انتظار و بهداشت روان، ماهنامه موعود، شماره ۷۶.</ref>»<ref>[[نقش انتظار در بهداشت روانی (مقاله)|نقش انتظار در بهداشت روانی]] ص ۱۰۶-۱۲۷.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۰. سرکار خانم صمیمی؛