نشانه‌های آخرالزمان چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[سید جعفر موسوی‌نسب]]'''، در کتاب ''«[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است:

::::::«اجمالاً باید دانست که [[آخرالزمان]] به معنای ایام پایانی [[جهان]] و نزدیک شدن به [[روز رستاخیز]] و حدوث [[قیامت]] می‌باشد که در [[قرآن]] نیز از آن یاد شده است<ref>سوره محمد، آیه ۱۸.</ref>؛ که این مطلب به عنوان‌های مختلفی -گاه به عنوان [[علائم الظهور]] و گاهی به عنوان نشانه‌های [[آخرالزمان]] و پیشگویی‌های [[آخرالزمان]]- مورد بحث قرار می‌گیرد؛ و در [[روایات]] [[معصومین]] {{عم}} به‌طور مشروح بیان شده است؛ البته قابل ذکر است وقتی که [[آخرالزمان]] و نشانه‌های آن به‌صورت کلی مطرح می‌شود، [[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} یکی از نشانه‌های [[آخرالزمان]] به حساب می‌آید، برای این‌که به [[عقیده]] همه [[مسلمان‌ها]] قبل از لحظات پایانی [[دنیا]] و برپا شدن [[قیامت]]، [[ظهور]] آن [[حضرت]] حتمی و قطعی است چنانچه این مطلب از [[روایات]] فراوان استفاده می‌شود؛ در یکی از [[روایات]] به [[نقل]] از [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]] {{صل}} چنین آمده است: {{عربی|"لو لم يبق من الدنيا إلّا يوم، لطوّل اللّه ذلك اليوم حتى يلي المهدي"}}؛ اگر [[عمر]] [[دنیا]] جز یک روز باقی نماند [[خداوند]] آن روز را آن‌‌‌قدر طولانی می‌کند که [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} در پی آید<ref>صافى گلپایگانى، امامت و مهدویت، قم حضرت معصومه {{س}}، سوم، ۱۳۷۸، ج ۳، ص ۳۶، سنن ترمذى، ص ۸۹، ب ۲، ح ۳، به نقل از کتاب امامت و مهدویت.</ref>.

:::::#تضییع [[نماز]]: [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} فرمود: از نشانه‌های [[آخرالزمان]] تضییع [[نماز]]، [[پیروی]] از شهوات، تمایل به [[هواپرستی]]، گرامی داشتن ثروتمندان، فروختن [[دین]] به [[دنیا]] است، درین هنگام است که [[قلب]] [[مؤمن]] در درونش [[آب]] می‌شود آن چنان‌‌‌که نمک در [[آب]]، از این همه زشتی‌ها که می‌بینید و [[توانایی]] تغییر ندارد.

:::::#[[حکومت]] [[حاکمان جور]]؛

:::::#فزونی [[گناه]] و [[فساد]] و دریده شدن پرده‌های [[عصمت]]؛

:::::#زشت دانستن [[مردم]] [[امر به معروف و نهی از منکر]] را؛ از نشانه‌های [[آخرالزمان]] به حساب آمده است<ref>همان.</ref>.

:::::#[[علائم حتمی]]: عبارت از نشانه‌هایی است که قبل از [[ظهور]] [[حضرت]] به‌طور حتم و قطع واقع می‌شود.

:::::#[[علائم غیرحتمی]]: علامات غیر حتمی که ظهورشان ممکن است اتفاق بیفتد گرچه قطعی نمی‌باشد این [[علائم]] بعضی ظاهر شده و بعضی هنوز واقع نشده.

== پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه ==

:::::#نشانه‌های متصل به [[ظهور]]: نشانه‌هایی که به طور مطمئن و حتماً اتفاق می‌افتد و آنگاه [[امام زمان]] [[ظهور]] می‌کنند و تا این [[نشانه‌ها]] واقع نشود [[امام مهدی|امام عصر]] {{ع}} [[ظهور]] نخواهند کرد. از جمله آن [[علائم]] "[[خروج سفیانی]]" و "[[کشته شدن نفس زکیه]] ([[انسان]] بی‌گناه) در کنار [[کعبه]]"، "[[قیام سید حسنی]]" است که هنوز اتفاق نیفتاده است.

:::::#نشانه‌های غیر متصل به [[ظهور]]: نشانه‌هایی هستند که قبل از نشانه‌های متصل به [[ظهور]] واقع می‌شوند مانند اینکه [[امر به منکر]] و [[نهی از معروف]] می‌شود و کار خوب زشت و کار زشت خوب شمرده می‌شود<ref>کتاب مهدی موعود، ص ۹۴۴، علی دوانی، چاپ ۲۰، سال ۱۳۶۱، انتشارات افست.</ref> [[دروغ]] گفتن [[حلال]] می‌شود و [[ربا]] و [[رشوه]] رواج پیدا می‌کند و زنان به مردها و مردها به زنان شباهت پیدا می‌کنند و...<ref>همان کتاب، ص ۹۶۳.</ref>.

::::::در جواب این سؤال باید گفت که در این گونه موارد هر کس باید به فتوای [[مرجع تقلید]] خود عمل کند.»<ref>[[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، [[مهدویت ۱ (کتاب)|مهدویت]]، ص ۹۲، ۹۳.</ref>.

}}

| پاسخ = [[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است:

::::::در [[آیات]] [[قرآن]] و سخنان [[معصومان]]{{عم}} نشانه‌‏هایی برای [[آخر الزمان]] گفته شده است که در اصطلاح "علایم [[آخر الزمان]]" خوانده می‌‏شود. ختم [[نبوت]] و [[نزول]] واپسین [[شریعت]] که با [[ظهور]] [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]]{{صل}} پدیدار شد، نخستین نشانه [[آخر الزمان]] به شمار می‏رود؛ لذا [[مفسران]]، مقصود از نشانه‏های [[قیامت]] را در ذیل آیه‏{{متن قرآن| فَهَلْ يَنظُرُونَ إِلاَّ السَّاعَةَ أَن تَأْتِيَهُم بَغْتَةً فَقَدْ جَاءَ أَشْرَاطُهَا فَأَنَّى لَهُمْ إِذَا جَاءَتْهُمْ ذِكْرَاهُمْ}}<ref> پس آیا جز چشم به راه رستخیزند که ناگهان بر آنان فرا می‌رسد؟ و به راستی نشانه‌های آن در رسیده است و چون به سراغشان بیاید یادکردشان، آنان را چگونه سود خواهد داشت؟؛ سوره محمد، آیه: ۱۸.</ref>. [[بعثت]] [[پیامبر]]{{صل}} دانسته‌‏اند که در مقایسه با [[عمر]] [[جهان]]، فاصله بسیار کمی تا [[قیامت]] دارد.

#'''[[بحران معنویت‏]]:''' [[پیش از ظهور]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} جوّ [[حاکم]] بر [[جهان]]، جوّ [[ستم]]، [[گناه]] و [[فساد]] خواهد بود: {{متن قرآن| اقْتَرَبَ لِلنَّاسِ حِسَابُهُمْ وَهُمْ فِي غَفْلَةٍ مُّعْرِضُونَ }}<ref> هنگام حساب مردم نزدیک شده است و آنان در ناآگاهی رو گردانند؛ سوره انبیاء ، آیه:۱.</ref>. در این [[آیه]]، [[مردم]] [[آخر الزمان]]، به‏ [[غفلت]] و اعراض از [[خداوند]] متّصف شده‏‌اند. در [[روایات]] نیز منظور از "[[اشراط الساعة"]] که در [[آیه]] ۱۸ سوره [[محمد]]{{صل}}، به آن اشاره شده است، رواج بیش از حدّ [[کفر]]، [[فسق]] و [[ظلم]] دانسته شده و موارد متعدّدی از آن برشمرده شده است. [[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} درباره ویژگی‏‌های انسان‏‌های این دوران فرمود: "زمانی بر [[مردم]] خواهد آمد ... که درهم‏‌های آنان دینشان خواهد بود و همّت ایشان شکمشان و [[قبله]] آن‏ها زنانشان. برای طلا و نقره، [[رکوع]] و [[سجود]] به جای می‌‏آورند. آنان همواره در سرگردانی و مستی خواهند بود. نه بر [[مذهب]] مسلمانی‏‌اند و نه بر مسلک نصرانی"<ref>{{عربی|" عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ إِذَا سَمِعْتَ بِاسْمِ رَجُلٍ خَيْرٌ مِنْ أَنْ تَلْقَاهُ فَإِذَا رَأَيْتَهُ لَقِيتَهُ خَيْراً مِنْ أَنْ تُجَرِّبَهُ وَ لَوْ جَرَّبْتَهُ أَظْهَرَ لَكَ أَحْوَالًا دِينُهُمْ‏ دَرَاهِمُهُمْ‏ وَ هَمُّهُمْ‏ بُطُونُهُمْ‏ وَ قِبْلَتُهُمْ‏ نِسَاؤُهُمْ‏ يَرْكَعُونَ‏ لِلرَّغِيفِ‏ وَ يَسْجُدُونَ‏ لِلدِّرْهَمِ‏ حَيَارَى‏ سُكَارَى‏ لَا مُسْلِمِينَ‏ وَ لَا نَصَارَى‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏"}}، محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۷۱، ص ۱۶۶، ح ۳۱؛ ر. ک: صحیح مسلم، ج ۱، ص ۱۳۱</ref>

#'''[[وقوع اختلاف‌ها و درگیری‌های بسیار]]:''' یکی دیگر از نشانه‏‌های [[آخر الزمان]]، اختلاف‏‌ها و درگیری‌‏های فراوان میان گروه‌‏های گوناگون است: {{متن قرآن| فَاخْتَلَفَ الأَحْزَابُ مِن بَيْنِهِمْ فَوَيْلٌ لِّلَّذِينَ كَفَرُوا مِن مَّشْهَدِ يَوْمٍ عَظِيمٍ }}<ref> آنگاه از میان ایشان چند دسته اختلاف ورزیدند؛ وای بر کافران از دیدارگاه روزی سترگ!؛ سوره مریم ، آیه: ۳۷.</ref>. [[روایات]]، این [[آیه]] را به [[ظهور]] فرقه‌‏های گوناگون در [[جهان اسلام]] مربوط دانسته‌‏اند که در [[آخر الزمان]] پدید آمده، موجب اختلاف‌‏های بسیار خواهند شد. آیه‏{{متن قرآن| قُلْ هُوَ الْقَادِرُ عَلَى أَن يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذَابًا مِّن فَوْقِكُمْ أَوْ مِن تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعًا وَيُذِيقَ بَعْضَكُم بَأْسَ بَعْضٍ انظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الآيَاتِ لَعَلَّهُمْ يَفْقَهُونَ}}<ref> بگو: او تواناست که عذابی آسمانی یا زمینی بر شما برانگیزد یا شما را گروه گروه به جان هم اندازد و رنج برخی از شما را به برخی دیگر بچشاند؛ بنگر چگونه آیات را گونه گون می‌آوریم باشد که آنان دریابند؛ سوره انعام، آیه: ۶۵.</ref> نیز به وقوع اختلاف‏‌ها و [[کشتار]] در [[آخر الزمان]] [[تفسیر]] شده است. در این دوران، انسان‌‏های فراوانی به کژی می‌‏گرایند، اما این گونه نیست که تمام انسان‏‌ها در مسیر [[باطل]] گام بردارند؛ بلکه برخی به سبب ویژگی‌‏ها و صفاتی که در خود پدید می‏‌آورند، از نجات‌‏یافتگان این مرحله خواهند بود. در این‏ باره وقتی [[پیامبر گرامی]]{{صل}} از چهره‏‌های پیروز این دوران یاد می‌‏کند، با شگفتی‏ تمام به [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} چنین می‏‌فرماید: "ای [[علی]]! بدان شگفت ‏آورترین [[مردم]] در [[ایمان]] و بزرگ‏ترین آنان در [[یقین]]، مردمی هستند که در آخر الزمان- با آن که [[پیامبر]] خود را ندیده و از [[امام]] خود در پرده‏‌اند- به نوشته که خطی سیاه بر صفحه‌‏ای سپید است، [[ایمان]] می‌‏آورند<ref>{{عربی|" يَا عَلِيُ‏ أَعْجَبُ‏ النَّاسِ‏ إِيمَاناً وَ أَعْظَمُهُمْ‏ يَقِيناً قَوْمٌ‏ يَكُونُونَ‏ فِي‏ آخِرِ الزَّمَانِ‏ لَمْ‏ يَلْحَقُوا النَّبِيَ‏ وَ حُجِبَ‏ عَنْهُمُ‏ الْحُجَّةُ فَآمَنُوا بِسَوَادٍ عَلَى‏ بَيَاضٍ‏ ‏‏"}}، شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج ۴، ص ۳۶۶؛ همو، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۸، باب ۲۵، ح ۸</ref>

:::::*«"[[ربا]]" در [[اخبار]] [[آخر الزمان]] آمده است: در آن زمان [[ربا]] شایع می‌شود<ref>بشارة الاسلام، ص ۲۶.</ref>. زمانی پیش می‌آید که احدی یافت نمی‌شود جز این‌که به [[ربا]] آلوده می‌گردد، اگر مستقیماً هم [[ربا]] نخورد، گرد [[ربا]] به او می‌رسد<ref>نهج الفصاحه، ج ۲، ص ۵۰۰.</ref>. هیچ قومی نیست که [[ربا]] در میان آن‌ها شایع شود، جز این‌که دچار [[غفلت]] و بی‌خبری می‌شوند<ref>نهج الفصاحه، ج ۲، ص ۵۷۷؛ الزام الناصب، ص ۱۸۲.</ref>. در آن زمان [[ربا]] را به نام دادوستد، [[حلال]] می‌پندارند<ref>روزگار رهایی، ج ۲، ص ۷۰۷.</ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۳۴۸.</ref>.

:::::*«از نشانه‌های [[آخر الزمان]]، ظاهر شدن صورتی در قرص [[خورشید]] ذکر شده است. [[مردم]] سیمای مردی را در قرص [[خورشید]] خواهند دید که نام و نشان او را خواهند [[شناخت]]. این نشانه پرشکوه در [[عهد]] [[سفیانی]] خواهد بود و در آن هنگام [[سپاه]] [[سفیانی]] و خود [[سفیانی]] هلاک خواهند شد<ref>ارشاد مفید، ص ۳۳۸؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۰؛ اعلام الوری، ص ۴۲۸.</ref>. [[صاحب]] کتاب [[روزگار رهایی]] می‌نویسد: منظور از سیمای مردی که در قرص [[خورشید]] ظاهر خواهد شد، سیمای [[حضرت مسیح]] {{ع}} است که در [[خورشید]] ظاهر می‌شود و از [[آسمان]] فرود می‌آید و با حسب و نسبش شناخته می‌شود و دیگر کسی در [[حق]] او دچار [[تردید]] نمی‌شود<ref>روزگار رهایی، ج ۲، ص ۸۴۵.</ref>. در [[حدیث]] دیگری آمده است: صورت و سینه‌ای در قرص [[خورشید]] برای مردمان ظاهر می‌شود<ref>روزگار رهایی، ج ۲، ص ۸۴۶.</ref>.

:::::#[[آگاه]] باشید که [[لعنت خدا]] بر [[ستمگران]] باد،

:::::#ای گروه [[مؤمنان]]! [[رستاخیز]] نزدیک است،