ضرورت تشکیل حکومت در جامعه چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

هر دو آیه فوق، اشاره به فساد رهبرانی دارد که اگر [[اولیاء الهی]]{{عم}} با آنان نمی‌جنگیدند و حکومت برای مدت طولانی در [[اختیار]] ایشان قرار می‌گرفت، همه آثار [[خداپرستی]] را نابود می‌کردند و نسل‌های بشریّت را به تباهی می‌کشیدند؛ چنان‌که درباره [[فرعون]] می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ زَيَّنَّا لَهُمْ أَعْمَالَهُمْ فَهُمْ يَعْمَهُونَ}}<ref>«کارهای کسانی را که به جهان واپسین ایمان ندارند در نظرشان آراسته‌ایم از این‌رو آنان سرگشته‌اند» سوره نمل، آیه ۴.</ref>. {{متن قرآن|قَالَتْ إِنَّ الْمُلُوكَ إِذَا دَخَلُوا قَرْيَةً أَفْسَدُوهَا وَجَعَلُوا أَعِزَّةَ أَهْلِهَا أَذِلَّةً وَكَذَلِكَ يَفْعَلُونَ}}<ref>«گفت: پادشاهان چون به شهری درآیند آن را ویران و مردم گرانمایه آن را خوار و بدین‌گونه رفتار می‌کنند» سوره نمل، آیه ۳۴.</ref>.

'''هدایت جامعه''': هدایت جامعه، از جمله [[اهداف بعثت]] [[انبیاء]]{{عم}} است: {{متن قرآن|لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ}}<ref>«ما پیامبرانمان را با برهان‌ها (ی روشن) فرستادیم و با آنان کتاب و ترازو فرو فرستادیم تا مردم به دادگری برخیزند» سوره حدید، آیه ۲۵.</ref>.

ترجمه [[آیه شریفه]] چنین است: “از نظر تأسیس و دوام [[حکومت الهی]]) هیچ [[پیامبری]] [[حق]] ندارد که او را [[اسیران]] ([[جنگی]]) باشد؛ (بلکه باید دشمن را به کلّی نابود کند تا آنگاه که حکومتش را در روی [[زمین]] قوام و [[استحکام]] بخشد.

توضیح آن‌که: در این بیان، [[حضرت]] به بیان ضرورت وجود حکومت و وجود امیری در رأس [[نظام]] می‌پردازند. حضرت تصریح می‌کنند که در هر صورت، [[جامعه]] بدون [[قانون]] و مجری قانون دوام نمی‌آورد و در سایه آن است که ضروریّات نیازهای مردمی، از [[حفظ مرزها]] گرفته تا [[جمع‌آوری مالیات]] و هزینه کردن آن در [[رفاه عمومی]] و سایر [[امور حکومتی]]، برطرف می‌شود. در این راستا، هر مقدارکه [[دولت]] صالح‌تر باشد، [[عدل و داد]] بر [[جامعه]] بیشتر سایه می‌افکند و طبعاً زمینه [[هدایت]] بیشتر فراهم می‌شود. به همین دلیل است که اگر هدایت [[امّت]] و [[امر به معروف و نهی از منکر]] از اهم [[واجبات]] است و اگر بنا بر [[قاعده لطف]]، وجود دولت [[عادل]]، از لوازم حتمی چنین اموری است، پس [[تشکیل حکومت دینی]] به [[رهبری امام]]، از اوجب واجبات است. {{متن حدیث|قَالَ عَلِیٌّ{{ع}}: دَوْلَةُ الْعَادِلِ‏ مِنَ‏ الْوَاجِبَاتِ‏، دَوْلَةُ الْجَائِرِ مِنَ الْمُمْكِنَاتِ}}<ref>غرر الحکم، ح۵۱۱۰-۵۱۱۱.</ref>.

'''رابطه [[اخلاق]] [[حاکم]] با اخلاق مردم''': آثار فرهنگ حکومت بر خصوصیات [[روحی]] و [[رفتاری]] مردم به حدّی است که در کتب [[اخلاقی]]، [[توده]] مردم هر [[زمان]] را بر [[دین]] [[پادشاه]] آن زمانه خوانده‌اند<ref>{{متن حدیث|فإن‏ الناس‏ على‏ دين‏ ملوكهم‏ فأخذ كل مؤمن من ذلك حظه و حاز منه قسطه}} (بحارالأنوار، ج۱۰۲، ص۸: خطبة الکتاب).</ref>. این اصل در بیان‌های [[قرآنی]] و [[روایی]] با تعابیر گوناگون بیان شده است. {{متن حدیث|‏الْإمَامُ عَلِیٌّ{{ع}}: النَّاسُ بِأُمَرَائِهِمْ أَشْبَهُ مِنْهُمْ بِآبَائِهِمْ}}<ref>تحف العقول، ص۲۰۸.</ref>. {{متن حدیث|‏الْإمَامُ عَلِیٌّ{{ع}}: إِذَا تَغَيَّرَ السُّلْطَانُ‏ تَغَيَّرَ الزَّمَانُ}}<ref>نهج البلاغة (للصبحی صالح)، الکتاب ۳۱.</ref>.