امام مهدی چند غیبت داشته‌اند؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
امام مهدی چند غیبت داشته‌اند؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۴ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۸:۴۵
، ۲۴ دسامبر ۲۰۲۱ربات: جایگزینی خودکار متن (-::::# +#)
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-:::::# +#)) |
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-::::# +#)) |
||
| خط ۱۳۲: | خط ۱۳۲: | ||
*'''[[غیبت صغرا]]'''؛ [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} امر [[هدایت]] و [[رهبری]] را مدت ۶۹ سال، از طریق [[نایبان خاص]] انجام می‌داد. این گونه اداره کردن امور، '''اولاً''' موقتی و جهت [[آماده سازی]] [[مردم]] برای [[غیبت]] کامل بود، '''ثانیاً''' برای تثبیت وجود و [[حقانیت]] [[امامت]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} بود و '''ثالثاً''' [[تعلیم]] [[مردم]] به [[رجوع]] به [[عالمان دین]] بود.<ref>[[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} فرمود: {{عربی|" أَمَّا الْحَوَادِثُ الْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فِيهَا إِلَى رُوَاةِ حَدِيثِنَا فَإِنَّهُمْ حُجَّتِي عَلَيْكُمْ وَ أَنَا حُجَّةُ اللَّهِ عَلَيْهِم "}}؛ اما در حوادثی که پیش می‌آید، به راویان حدیث ما مراجعه کنید؛ زیرا آنان حجت من بر شمایند..»، بحارالانوار، ج۵۳، ص۱۸۱.</ref> | *'''[[غیبت صغرا]]'''؛ [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} امر [[هدایت]] و [[رهبری]] را مدت ۶۹ سال، از طریق [[نایبان خاص]] انجام می‌داد. این گونه اداره کردن امور، '''اولاً''' موقتی و جهت [[آماده سازی]] [[مردم]] برای [[غیبت]] کامل بود، '''ثانیاً''' برای تثبیت وجود و [[حقانیت]] [[امامت]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} بود و '''ثالثاً''' [[تعلیم]] [[مردم]] به [[رجوع]] به [[عالمان دین]] بود.<ref>[[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} فرمود: {{عربی|" أَمَّا الْحَوَادِثُ الْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فِيهَا إِلَى رُوَاةِ حَدِيثِنَا فَإِنَّهُمْ حُجَّتِي عَلَيْكُمْ وَ أَنَا حُجَّةُ اللَّهِ عَلَيْهِم "}}؛ اما در حوادثی که پیش می‌آید، به راویان حدیث ما مراجعه کنید؛ زیرا آنان حجت من بر شمایند..»، بحارالانوار، ج۵۳، ص۱۸۱.</ref> | ||
*بنابراین از جمله [[دلایل]] مرحله [[غیبت صغرا]] می‌تواند موارد زیر باشد: | *بنابراین از جمله [[دلایل]] مرحله [[غیبت صغرا]] می‌تواند موارد زیر باشد: | ||
#اثبات وجود [[حضرت]] "با توجه به ولادت مخفیانه ایشان". | |||
#آماده شدن [[مردم]] برای ورود به [[غیبت کبرا]]. | |||
#تمرین برای [[رجوع]] کامل به [[نایبان]] و [[علما]]. | |||
*'''[[غیبت کبرا]]؛''' بعد از پایان یافتن دوران [[غیبت صغرا]] و [[آمادگی]] [[مردم]]، به [[امر الهی]] دوران [[غیبت کبرا]] آغاز شد»<ref>[[آفتاب مهر ج۱ (کتاب)|آفتاب مهر]]، ج۱، ص ۱۳۲-۱۳۳.</ref>. | *'''[[غیبت کبرا]]؛''' بعد از پایان یافتن دوران [[غیبت صغرا]] و [[آمادگی]] [[مردم]]، به [[امر الهی]] دوران [[غیبت کبرا]] آغاز شد»<ref>[[آفتاب مهر ج۱ (کتاب)|آفتاب مهر]]، ج۱، ص ۱۳۲-۱۳۳.</ref>. | ||
}} | }} | ||
| خط ۱۴۴: | خط ۱۴۴: | ||
«[[غیبت امام مهدی]]{{ع}} امری لازم و ضروری بود؛ ولی از آنجا که همه اقدام‌های [[پیشوایان]] ما، در راستای تقویت پایه‌های [[ایمان]] [[مردم]] بود و [[بیم]] آن بود که [[غیبت]] آخرین [[حجّت الهی]]، آسیب‌های جدّی به [[دیانت]] [[مسلمین]] وارد آورد، دوران [[غیبت]] با [[برنامه‌ریزی]] دقیق، آغاز شده و ادامه پیدا یافت. | «[[غیبت امام مهدی]]{{ع}} امری لازم و ضروری بود؛ ولی از آنجا که همه اقدام‌های [[پیشوایان]] ما، در راستای تقویت پایه‌های [[ایمان]] [[مردم]] بود و [[بیم]] آن بود که [[غیبت]] آخرین [[حجّت الهی]]، آسیب‌های جدّی به [[دیانت]] [[مسلمین]] وارد آورد، دوران [[غیبت]] با [[برنامه‌ریزی]] دقیق، آغاز شده و ادامه پیدا یافت. | ||
#'''[[زمینه‌سازی]] برای [[غیبت]]:''' یکی از اقداماتی که به [[آمادگی]] [[شیعیان]] برای دوره [[غیبت]]، بسیار کمک کرد، این بود که سال‌ها پیش از ولادت [[امام مهدی|امام دوازدهم]]{{ع}} سخن از [[غیبت]] آن بزرگوار و [[ضرورت]] آن، در گفتار [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]]{{صل}} و [[امامان]]{{عم}} مطرح شد. این [[اقدام]] سبب آشنایی [[شیعیان]] با پدیده [[غیبت]] و [[لزوم]] آن و نیز چگونگی حوادث و فتنه‌های [[غیبت]] شد، تا به سبب [[غیبت]] [[امام]] {{ع}} به [[انحراف]] نگرایند. [[اقدام]] دیگر که برای [[زمینه‌سازی]] [[غیبت]] مفید بود، شیوۀ ارتباط [[امام هادی]] و [[امام عسکری]]{{عم}} با [[شیعیان]] بود که در قالبی جدید و شکل محدودتری انجام گرفت. آن دو [[امام]] بزرگوار در آستانه [[غیبت]]، به [[پیروان]] [[مکتب]] [[اهل بیت]]{{عم}} آموختند که در بسیاری از نیازهای مادی و معنوی، مجبور به شرفیابی به محضر [[امام]] حاضر و ظاهر نیستند؛ بلکه می‌توانند با مراجعه به وکلای [[امامان]]{{عم}} به [[وظایف]] خود عمل کنند. این در زمانی بود که "[[نهاد وکالت]]" به وسیله [[امامان]] تأسیس شده و در میان [[شیعیان]]، شناخته شده بود و [[شیعیان]] به این سازمان اعتماد کافی داشتند. [[اقدام]] سوّم، دو مرحله‌ای شدن [[غیبت]] بود. در مرحله نخست گرچه [[امام مهدی]]{{ع}} غایب بود، رابطه [[امام]] و [[امت]] به کلّی قطع نشد؛ بلکه [[شیعیان]] به وسیلۀ "[[نایبان خاص]]" با [[امام]] خود ارتباط داشتند. این دوره، [[آمادگی]] بیشتری برای [[غیبت]] کلّی و نهایی [[امام]]، ایجاد می‌کرد؛ زیرا [[شیعیان]] دانستند که در [[غیبت کبرا]] نیز سرگشته و حیران نخواهند بود؛ بلکه [[عالمان]] [[دین]] و [[فقیهان]] [[امت]]، به عنوان [[نایبان]] عامّ [[حضرت]] در میان آنها و پاسخ‌گوی نیازهای آنها خواهند بود. | |||
#'''[[غیبت]] کوتاه مدت:''' با [[شهادت]] [[امام عسکری]]{{ع}} در سال ۲۶۰ ق، دوران [[امامت]] [[امام مهدی|امام دوازدهم]]{{ع}} آغاز شد. از همین زمان، [[غیبت]] کوتاه مدّت آن گرامی که به "[[غیبت صغرا]]" معروف است، شروع شد و تا سال ۳۲۹ ق (نزدیک به هفتاد سال) ادامه یافت. مهم‌ترین ویژگی دوره [[غیبت صغرا]] آن است که [[مردم]] از طریق [[نایبان]] خاصّ با [[امام مهدی]]{{ع}} در ارتباط بودند و به وسیله آنها پیام‌های آن [[حضرت]] را دریافت می‌کردند و پاسخ سؤالات خود را می‌گرفتند.<ref>متن نامه‌ها –که به توقیعات مشهور است- در کتاب‌های علمای شیعه موجود است؛ از جمله: بحار الانوار، ج ۵۳، باب ۳۱، ص ۱۵۰ – ۱۹۷.</ref> گاهی نیز به واسطه [[نایبان]] [[امام]]، [[توفیق]] شرفیابی به حضور [[امام]] خویش را می‌یافتند. [[نایبان خاص]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} که همگی از [[علما]] و بزرگان [[شیعه]] و برگزیدگان آن [[حضرت]] بودند، چهار تن هستند که به ترتیب دوره [[نیابت]] خود، عبارتند از: | |||
##[[عثمان بن سعید عمری]]؛ وی از آغاز [[غیبت امام]]، عهده‌دار [[نیابت]] آن [[حضرت]] شد و در سال ۲۶۷ ق درگذشت. او [[وکیل]] [[امام هادی]] و [[امام عسکری]]{{عم}} نیز بوده است. | |||
##[[محمد بن عثمان عمری]]؛ او [[فرزند]] [[نایب]] اوّل است که پس از درگذشت پدر به [[مقام]] [[نیابت]] رسید و در سال ۳۰۵ ق [[وفات]] کرد. | |||
##[[حسین بن روح نوبختی]]؛ او پس از ۲۱ سال [[نیابت]]، در سال ۳۲۶ ق بدرورد حیات گفت. | |||
##[[علی بن محمد سمری]]؛ وی در سال ۳۲۹ ق از [[دنیا]] رفت و با [[مرگ]] او دوران [[غیبت صغرا]] پایان گرفت. [[نایبان خاص]] همگی توسط [[امام عکسری]]{{ع}} و [[امام مهدی]]{{ع}} [[انتخاب]] گردیده، به [[مردم]] معرفی می‌شدند. [[شیخ طوسی]] در [[کتاب الغیبه]] خود [[روایت]] کرده است که روزی چهل نفر از [[شیعیان]] همراه [[عثمان بن سعید]] ([[نایب اول]]) به حضور [[امام عسکری]]{{ع}} رسیدند. [[امام]]{{ع}}، [[فرزند]] خود را به آنها نشان داد و فرمود: "پس از من، این [[فرزند]] [[امام]] شماست. از او [[اطاعت]] کنید... بدانید که پس از امروز او را نخواهید دید، تا [[عمر]] او به کمال برسد. پس در [[غیبت]] او آنچه [[عثمان بن سعید]] می‌گوید، بپذیرید و از او [[فرمان]] برید که او [[جانشین]] [[امام]] شماست و کارها به دست اوست.<ref>غیبت طوسی، ح ۳۱۹، ص ۳۵۷.</ref> در روایتی دیگر [[امام عسکری]]{{ع}} به [[نیابت]] [[محمد بن عثمان]] ([[نایب دوم]]) از [[امام مهدی]]{{ع}} نیز تصریح فرموده است.<ref>غیبت طوسی، فصل ۶، ح ۳۱۷، ص ۳۵۵.</ref> این‌ها مربوط به دوران [[غیبت امام مهدی]]{{ع}} بود و در طول [[غیبت صغرا]] نیز هر یک از [[نایبان]]، پیش از [[مرگ]] خود، [[نائب]] بعدی را که از سوی [[امام مهدی]]{{ع}} [[انتخاب]] شده بود، به [[مردم]] معرفی می‌کردند. این مردان بزرگ به سبب برخورداری از صفات و ویژگی‌هایی، برای [[نیابت خاص]] [[امام مهدی|ولی عصر]]{{ع}} [[شایستگی]] یافتند. [[امانتداری]]، [[پاکدامنی]]، [[عدالت]] در گفتار، [[رازداری]] و پنهان کاری و پوشاندنِ [[اسرار]] [[اهل بیت]] در شرایط ویژه [[غیبت]] از خصوصیات مهم آنها بود. ایشان مورد اعتماد و [[اطمینان]] [[امام]] و پرورش یافتگان [[مکتب]] [[خاندان]] [[پاک]] [[پیامبر]] بودند. در کنار همه این صفات زیبا، آنان از توان [[مدیریت]] و [[رهبری]] [[شیعیان]] برخوردار بودند و با [[فهم]] و [[آگاهی]] کامل و [[درک]] حسّاسیت زمان و بهره‌گیری از امکانات موجود، [[جامعه]] [[شیعه]] را در [[صراط مستقیم]] الهی [[هدایت]] کردند و آنان را از گذرگاه [[غیبت صغرا]] به [[سلامت]] عبور دادند. [[مطالعه]] دقیق دروه [[غیبت صغرا]] و نقش مهم نوّاب اربعه در ایجاد ارتباط بین [[امت]] و [[امام]] به خوبی اهمیت این دوره از حیات [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} را نشان می‌دهد. وجود این ارتباط‌هاو نیز راه یافتن برخی از [[شیعیان]] به محضر [[امام]] خویش در طول دوران [[غیبت صغرا]] تأثیر فراوانی در اثبات ولادت [[امام مهدی|امام دوازدهم]] و آخرین [[حجّت]] [[پروردگار]] داشت. این دستاورد مهم، درست در زمانی بود که [[دشمنان]] می‌کوشیدند تا [[شیعیان]] را در برابر تولّد فرزندی برای [[امام عسکری]]{{ع}} دچار [[شک]] و [[تردید]] کنند. | |||
#'''[[غیبت]] بلند مدّت:''' در آخرین روزهای [[عمر]] [[نایب چهارم]] [[امام مهدی]]{{ع}} در نامه‌ای خطاب به او چنین نگاشت: "بسم [[الله]] الرحمن الرحیم. ای [[علی بن محمد سمری]]! [[خداوند]] در [[مصیبت]] [[وفات]] تو، به برادران دینی‌ات، [[پاداش]] بزرگ و [[کرامت]] فرماید؛ چرا که تو تا شش روز دیگر به سرای باقی خواهی رفت. به کارهایت رسیدگی کن و درباره [[جانشین]] پس از خود به کسی [[وصیت]] مکن؛ زیرا دوره [[غیبت]] کامل و طولانی فرا رسیده است. از این پس ظهوری برای من نخواهد بود، مگر پس از [[فرمان]] الهی و آن پس از گذشت مدتی دراز خواهد بود که دل‌ها را [[سختی]] و قساوت فراگیرد و [[زمین]] از [[ظلم و ستم]] پر شود...".<ref>یبت طوسی، فصل ۶، ح ۳۶۵، ص ۳۹۵.</ref> بنابراین با [[وفات]] [[آخرین نایب]] خاص [[امام مهدی|امام دوازدهم]] در سال ۳۲۹ ق دوره [[غیبت]] طولانی که به "[[غیبت کبرا]]" معروف است، آغاز شد. این دوران، همچنان ادامه دارد تا روزی که به خواست [[خداوند]]، ابرهای [[غیبت]]، کنار رود و [[جهان]] از پرتو مستقیم [[خورشید]] فروزان [[ولایت]]، بهره مند شود. | |||
*همان گونه که گذشت، در دوره [[غیبت صغرا]]، [[شیعیان]] به وسیله [[نایبان خاص]] با [[امام]] خود رابطه داشتند و با [[تکالیف الهی]] خود آشنا می‌شدند؛ ولی در دوران [[غیبت کبرا]] این نوع ارتباط قطع شده، [[مردم]] [[مؤمن]] برای [[شناخت]] [[وظایف]] دینی خود تنها به [[نایبان عام]] آن [[حضرت]] که همان [[عالمان دینی]] وارسته و [[مراجع]] بزرگ [[تقلید]] هستند، مراجعه می‌کنند. این جریان، مسیر روشنی است که [[امام مهدی]]{{ع}} خود در نامه‌ای به یکی از چهره‌های مورد اعتماد [[شیعه]]، ترسیم فرمود. در فرازی از این [[نامه]] که توسّط [[دومین نایب خاص]] [[امام]] [[ابلاغ]] شد، چنین آمده است: "و اما در مورد رویدادهایی که در آینده رخ خواهد داد به [[راویان حدیث]] ما [[فقها]] [[رجوع]] کنید؛ زیرا آنها [[حجّت]] من بر شما هستند و من [[حجّت]] [[خدا]] بر آنان هستم...".<ref>{{عربی|" وَ أَمَّا الْحَوَادِثُ الْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فِيهَا إِلَى رُوَاةِ حَدِيثِنَا فَإِنَّهُمْ حُجَّتِي عَلَيْكُمْ وَ أَنَا حُجَّةُ اللَّهِ عَلَيْهِم"}}؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، باب ۴۵، ح ۳، ص۲۳۶.</ref> [[امام هادی]]{{ع}} در بیان نقش [[علمای دینی]] در زمان [[غیبت]] فرمود: "اگر نبودند عالمانی که پس از [[غیبت امام مهدی]] {{ع}} [[مردم]] را به سوی آن [[حضرت]] بخوانند و آنها را به سوی امامشان [[هدایت]] کنند و با [[حجت‌ها]] و [[دلیل]] های محکم الهی از [[دین]] او که [[دین]] خداست [[حمایت]] کنند و اگر نبودند آن [[عالمان]] هوشیار که [[بندگان خدا]] را از [[دام‌های شیطان]] و [[شیطان]] صفتان و از دشمنی‌های [[دشمنان]] [[اهل بیت]] [[نجات]] دهند، هیچ کس نمی‌داند، مگر اینکه از [[دین خدا]] بیرون می‌رفت؛ ولی ایشان هستند که سررشته دل‌ها و افکار و [[عقاید]] [[شیعیان]] را با [[استواری]] در دست دارند؛ آنچنان که کشتی بان، سکّان کِشتی را به دست می‌گیرد. آن [[عالمان]]، [[برترین]] [[بندگان]] نزد [[خداوند متعال]] هستند <ref>احتجاج، ج ۱، ح ۱۱، ص ۱۵.</ref>»<ref>[[محمد امین بالادستان|بالادستان، محمد امین]]؛ [[محمد مهدی حائریپور|حائریپور، محمد مهدی]]؛ [[مهدی یوسفیان|یوسفیان، مهدی]]، [[نگین آفرینش ج۱ (کتاب)|نگین آفرینش]]، ج۱، ص ۱۰۱ - ۱۰۵.</ref>. | *همان گونه که گذشت، در دوره [[غیبت صغرا]]، [[شیعیان]] به وسیله [[نایبان خاص]] با [[امام]] خود رابطه داشتند و با [[تکالیف الهی]] خود آشنا می‌شدند؛ ولی در دوران [[غیبت کبرا]] این نوع ارتباط قطع شده، [[مردم]] [[مؤمن]] برای [[شناخت]] [[وظایف]] دینی خود تنها به [[نایبان عام]] آن [[حضرت]] که همان [[عالمان دینی]] وارسته و [[مراجع]] بزرگ [[تقلید]] هستند، مراجعه می‌کنند. این جریان، مسیر روشنی است که [[امام مهدی]]{{ع}} خود در نامه‌ای به یکی از چهره‌های مورد اعتماد [[شیعه]]، ترسیم فرمود. در فرازی از این [[نامه]] که توسّط [[دومین نایب خاص]] [[امام]] [[ابلاغ]] شد، چنین آمده است: "و اما در مورد رویدادهایی که در آینده رخ خواهد داد به [[راویان حدیث]] ما [[فقها]] [[رجوع]] کنید؛ زیرا آنها [[حجّت]] من بر شما هستند و من [[حجّت]] [[خدا]] بر آنان هستم...".<ref>{{عربی|" وَ أَمَّا الْحَوَادِثُ الْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فِيهَا إِلَى رُوَاةِ حَدِيثِنَا فَإِنَّهُمْ حُجَّتِي عَلَيْكُمْ وَ أَنَا حُجَّةُ اللَّهِ عَلَيْهِم"}}؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، باب ۴۵، ح ۳، ص۲۳۶.</ref> [[امام هادی]]{{ع}} در بیان نقش [[علمای دینی]] در زمان [[غیبت]] فرمود: "اگر نبودند عالمانی که پس از [[غیبت امام مهدی]] {{ع}} [[مردم]] را به سوی آن [[حضرت]] بخوانند و آنها را به سوی امامشان [[هدایت]] کنند و با [[حجت‌ها]] و [[دلیل]] های محکم الهی از [[دین]] او که [[دین]] خداست [[حمایت]] کنند و اگر نبودند آن [[عالمان]] هوشیار که [[بندگان خدا]] را از [[دام‌های شیطان]] و [[شیطان]] صفتان و از دشمنی‌های [[دشمنان]] [[اهل بیت]] [[نجات]] دهند، هیچ کس نمی‌داند، مگر اینکه از [[دین خدا]] بیرون می‌رفت؛ ولی ایشان هستند که سررشته دل‌ها و افکار و [[عقاید]] [[شیعیان]] را با [[استواری]] در دست دارند؛ آنچنان که کشتی بان، سکّان کِشتی را به دست می‌گیرد. آن [[عالمان]]، [[برترین]] [[بندگان]] نزد [[خداوند متعال]] هستند <ref>احتجاج، ج ۱، ح ۱۱، ص ۱۵.</ref>»<ref>[[محمد امین بالادستان|بالادستان، محمد امین]]؛ [[محمد مهدی حائریپور|حائریپور، محمد مهدی]]؛ [[مهدی یوسفیان|یوسفیان، مهدی]]، [[نگین آفرینش ج۱ (کتاب)|نگین آفرینش]]، ج۱، ص ۱۰۱ - ۱۰۵.</ref>. | ||
}} | }} | ||