قرامطه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ق]]. / ' به 'ق]]/'
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==پانویس== +== پانویس ==)) |
جز (جایگزینی متن - 'ق]]. / ' به 'ق]]/') |
||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
حرکت قرامطه در نیمه دوم [[قرن سوم]] قمری پدیدار شد و آن ادامه [[دعوت]] [[اسماعیلیه]] بود، با این که رابطه میان حرکت اصلی (اسماعیلیه) و حرکت فرعی (قرامطه) مراحل [[بحرانی]] متعددی را پیمود تا به حد مقابله مسلحانه رسید. با نگاه به منابع [[اسماعیلی]] درمی‌یابیم که آنان قرامطه را گروهی می‌دانستند که بر [[رهبری]] آن [[عصیان]] کرده، از آن جدا شده‌اند<ref>زکار، سهیل، الجامع في أخبار القرامطه، ج۱، ص۱۰۹.</ref>. | حرکت قرامطه در نیمه دوم [[قرن سوم]] قمری پدیدار شد و آن ادامه [[دعوت]] [[اسماعیلیه]] بود، با این که رابطه میان حرکت اصلی (اسماعیلیه) و حرکت فرعی (قرامطه) مراحل [[بحرانی]] متعددی را پیمود تا به حد مقابله مسلحانه رسید. با نگاه به منابع [[اسماعیلی]] درمی‌یابیم که آنان قرامطه را گروهی می‌دانستند که بر [[رهبری]] آن [[عصیان]] کرده، از آن جدا شده‌اند<ref>زکار، سهیل، الجامع في أخبار القرامطه، ج۱، ص۱۰۹.</ref>. | ||
این حرکت در سواد [[عراق]] در [[سال ۲۶۱ ق]] | این حرکت در سواد [[عراق]] در [[سال ۲۶۱ ق]]/۸۷۵ م. در دوران [[خلیفه]] [[معتمد]] پدید آمد، سپس به [[شام]]، [[بحرین]] و [[یمن]] منتقل شد و این در همان اوضاع [[سیاسی]]، [[اقتصادی]] و [[اجتماعی]] بود که در سایه آن، حرکت زنگیان ایجاد شد. احتمالاً [[گرایش]] اجتماعی ۔اقتصادی بر گرایش [[دینی]] آن - با وجود این که [[مبلغان]] آن در دیدگاه‌های دینی خود در خصوص [[شریعت اسلامی]] افراطی بودند<ref>دعوت اسماعیلیه به اندیشه باطنی تکیه کرد، بدین معنا که هر ظاهری، باطنی دارد. از این رو ظاهر آیات یک معنا می‌دهد و باطن آن معنای دیگری، که به کلی با معنای ظاهری تفاوت دارد. و امام علوی وارث نبوت و آگاه به اسرار الهی است و او تنها کسی است که می‌تواند آیات قرآن را تأویل کند. در خصوص اصول حرکت قرامطه که برگرفته از اسماعیلیه است، ر.ک: عنان، محمد عبدالله، تاریخ الجمعیات السریة الحرکات الهدامه، ص۳۱- ۳۲ و ۳۷ – ۳۸.</ref> - [[غلبه]] داشت. | ||
[[حمدان بن اشعث]]، معروف به قِرمِط از [[مردم کوفه]] و از مبلغان قرامطه نخستین بود. او پس از [[شکست]] زنگیان دعوت خود را آغاز کرد. وی به [[نجات یافتگان]] زنگیان در مناطقی که حرکت زنگ در آنجا گسترده بود، روی آورد. دعوت او در میان [[اعرابی]] که [[مشتاق]] [[غنیمت]] بودند و کشاورزان سواد و طبقات [[فقیر]] رواج بسیاری یافت و [[پیروان]] منسوب به او «قرامطه» نامیده شدند<ref>تاریخ طبری، ج۱۰، ص۲۵.</ref>. | [[حمدان بن اشعث]]، معروف به قِرمِط از [[مردم کوفه]] و از مبلغان قرامطه نخستین بود. او پس از [[شکست]] زنگیان دعوت خود را آغاز کرد. وی به [[نجات یافتگان]] زنگیان در مناطقی که حرکت زنگ در آنجا گسترده بود، روی آورد. دعوت او در میان [[اعرابی]] که [[مشتاق]] [[غنیمت]] بودند و کشاورزان سواد و طبقات [[فقیر]] رواج بسیاری یافت و [[پیروان]] منسوب به او «قرامطه» نامیده شدند<ref>تاریخ طبری، ج۱۰، ص۲۵.</ref>. | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
[[فرزندان]] او یحیی، ملقب به صاحب الناقه و حسین، ملقب به ذی الشامه یا صاحب الخال، به ترتیب [[مسئولیت]] [[دعوت]] را به عهده گرفتند و هر دو [[امیرالمؤمنین]] نامیده شدند. آنان به [[شهرها]] و روستاها [[حمله]] و [[ناآرامی]] و [[آشفتگی]] در شام ایجاد کردند. این کار پیش از چیره شدن [[حکومت]] بر آنان در سال‌های ۲۹۰ - ۲۹۱ ق. / ۹۰۳ - ۹۰۴م. بود<ref>تاریخ طبری، ج۱۰، ص۹۹- ۱۰۰ و ۱۰۸ - ۱۱۱.</ref>. | [[فرزندان]] او یحیی، ملقب به صاحب الناقه و حسین، ملقب به ذی الشامه یا صاحب الخال، به ترتیب [[مسئولیت]] [[دعوت]] را به عهده گرفتند و هر دو [[امیرالمؤمنین]] نامیده شدند. آنان به [[شهرها]] و روستاها [[حمله]] و [[ناآرامی]] و [[آشفتگی]] در شام ایجاد کردند. این کار پیش از چیره شدن [[حکومت]] بر آنان در سال‌های ۲۹۰ - ۲۹۱ ق. / ۹۰۳ - ۹۰۴م. بود<ref>تاریخ طبری، ج۱۰، ص۹۹- ۱۰۰ و ۱۰۸ - ۱۱۱.</ref>. | ||
زکرویه برای گرفتن [[انتقام]] فرزندانش به پا خاست؛ اما در [[سال ۲۹۴ ق]] | زکرویه برای گرفتن [[انتقام]] فرزندانش به پا خاست؛ اما در [[سال ۲۹۴ ق]]/۹۰۷ م. کشته شد<ref>تاریخ طبری، ج۱۰، ص۱۳۰ - ۱۳۴.</ref> و با [[قتل]] او کار قرامطه در شام به پایان رسید. | ||
حرکت قرامطه در [[بحرین]] با نام [[ابوسعید]] جنّابی فارسی و فرزندش، ابوطاهر، قرین است. ابوطاهر [[قدرت]] [[واقعی]] خویش را بر هَجَر، [[احساء]]، [[قطیف]] و دیگر نقاط بحرین گستراند و [[حکومتی]] مستقل به وجود آورد که مؤمنیه پایتخت آن بود. وی در [[سال ۳۰۱ ق]]./ ۹۱۴م. کشته شد. فرزندش، ابوطاهر سلیمان، [[ریاست]] دعوت را عهده‌دار شد و سیاستی [[خشن]] را با روش‌های بسیار خطرناک پیشه کرد و [[بصره]] و [[کوفه]] از حملات وحشیانه او [[رنج]] بردند. وی به کاروان‌های [[حجاج]] [[یورش]] برد؛ در [[سال ۳۱۷ ق]] | حرکت قرامطه در [[بحرین]] با نام [[ابوسعید]] جنّابی فارسی و فرزندش، ابوطاهر، قرین است. ابوطاهر [[قدرت]] [[واقعی]] خویش را بر هَجَر، [[احساء]]، [[قطیف]] و دیگر نقاط بحرین گستراند و [[حکومتی]] مستقل به وجود آورد که مؤمنیه پایتخت آن بود. وی در [[سال ۳۰۱ ق]]./ ۹۱۴م. کشته شد. فرزندش، ابوطاهر سلیمان، [[ریاست]] دعوت را عهده‌دار شد و سیاستی [[خشن]] را با روش‌های بسیار خطرناک پیشه کرد و [[بصره]] و [[کوفه]] از حملات وحشیانه او [[رنج]] بردند. وی به کاروان‌های [[حجاج]] [[یورش]] برد؛ در [[سال ۳۱۷ ق]]/۹۲۹ م. به [[مکه]] حمله و [[اموال]] [[حاجیان]] را [[غارت]] کرد؛ آنان را در [[مسجدالحرام]] کشت و [[حجرالاسود]] را از [[کعبه]] کند و آن را برای مدت چند سال در هجر نگه داشت<ref>قرامطه پس از بیست و دو سال، حجرالاسود را در سال ۳۳۹ ق. به مکه بازگرداندند.</ref>. این مسأله [[احساسات]] [[مسلمانان]] را به شکلی گسترده جریحه‌دار کرد و [[دشمنان]] وی از [[اهل سنت]] و [[هم‌پیمانان]] [[اسماعیلی]] و فاطمی وی، [[اعمال]] او را محکوم کردند. | ||
به نظر می‌رسد دو عامل قرامطه را واداشت تا این رویکرد [[دینی]] و [[اقتصادی]] را پیشه کنند. | به نظر می‌رسد دو عامل قرامطه را واداشت تا این رویکرد [[دینی]] و [[اقتصادی]] را پیشه کنند. | ||