متوکل عباسی در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

==المتوکل علی [[الله]] (۲۳۲-۲۴۷ ق.)==

سپس برای آنکه دست ترکان را در [[انتخاب]] خلفای پس از خود کوتاه کند، سه تن از پسرانش را به ترتیب به [[ولی‌عهدی]] برگزید و ایالت‌های بزرگ را براساس رسم پیشین خاندان عباسی میان آنان تقسیم کرد: محمد ملقب به [[المنتصر بالله]] را به ولی‌عهدی اول برگزید و [[امارت]] [[مغرب]] را به او داد؛ سپس امارت [[مشرق]] را به [[ابوعبدالله]] ملقب به المعتز داد و او را به [[ولی‌عهدی]] دوم گماشت و [[ابراهیم]] را با [[لقب]] المؤید [[ولی‌عهد]] سوم قرار داد و [[امارت]] [[جند]] [[حمص]] و [[دمشق]] و [[فلسطین]] را به او واگذاشت<ref>تاریخ الطبری، ج۵، ص۳۰۶-۳۰۹؛ و قس: مروج الذهب که تنها به ولایتعهدی آن سه اشاره کرده است (ج ۴، ص۸۷).</ref> و بدین ترتیب [[ترکان]] را از [[مناصب]] مهمی که در [[زمان]] [[واثق]] داشتند [[محروم]] کرد. از طرفی، [[متوکل]] از [[اختناق]] ترکان در [[شهر]] [[سامرا]] به تنگ آمده و دریافته بود تا زمانی که در آن شهر بماند نخواهد توانست خود را از [[خفقان]] آنان برهاند؛ زیرا نیروی [[قدرتمند]] دیگری در آن شهر وجود نداشت که متوکل به اتکای آنان از دست ترکان رها گردد؛ از این‌رو مرکز [[خلافت]] را به [[شام]] منتقل کرد تا از [[قدرت]] و [[پشتیبانی]] [[اعراب]] برای [[نجات]] [[دستگاه خلافت]] استفاده نماید<ref>تاریخ ایران از اسلام تا سلاجقه، ج۲، ص۷۰.</ref>. اما این کار حاصلی نداشت؛ زیرا رابطه [[دولت عباسی]] و اعراب، [[خاصه]] اعراب شام به‌شدت تیره بود،؛ چراکه [[آل عباس]] با کشتارهای دسته جمعی [[بنی‌امیه]] که سمبل [[قوم عرب]] بودند، [[حمایت]] و پشتیبانی اعراب را از دست داده و حدود یک قرن بدون توجه به آن [[قوم]] و به اتکای [[اقوام]] دیگری چون [[ایرانیان]] و ترکان خلافت کرده بودند. از این‌رو، زمانی که متوکل در شام بود (۲۴۳ ق.) [[سپاهیان]] بر او بشوریدند و عطایای خود را خواستند<ref>مروج الذهب، ج۴، ص۱۱۵-۱۱۷.</ref>. از سوی دیگر، [[سرداران]] ترک که مقصود متوکل را دانسته بودند، وی را وادار کردند که به سامرا باز گردد. در این زمان، [[کشمکش]] و برخورد میان [[خلیفه]] و ترکان بالا گرفت، خاصه آنکه [[منتصر]]، فرزند بزرگ متوکل نیز وارد معرکه شد و چون از [[خشونت]] و [[قساوت]] [[پدر]] درباره [[علویان]] ناراحت بود و [[کینه]] او را به [[دل]] داشت، در صدد برآمد تا با کمک وصیف و بُغای کوچک و عده‌ای دیگر از سرداران ترک، پدر را در دمشق از پای درآورد؛ اما بُغای بزرگ و [[فتح بن خاقان]] این [[توطئه]] را خنثی کردند. [[متوکل]] نیز [[منتصر]] را از [[ولی‌عهدی]] اول [[عزل]] و [[معتز]] را بر وی مقدم کرد؛ همچنین، [[اموال]] وصیف را [[مصادره]] و [[مناصب]] او را به فتح بن خاقان واگذار کرد. در نتیجه این کار، منتصر با دستیاری وصیف و باغر، متوکل و فتح را از پای درآورد (۲۴۷ ق.)<ref>تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۴۹۲؛ التنبیه و الاشراف، ص۳۳۷.</ref> و خود بر سریر [[خلافت]] تکیه زد و از همگان [[بیعت]] گرفت.<ref>[[سید احمد رضا خضری|خضری، سید احمد رضا]]، [[تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آل بویه (کتاب)|تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آل بویه]] ص ۱۱۰.</ref>.