|
|
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) |
خط ۱: |
خط ۱: |
| | {{مدخل مرتبط |
| | | موضوع مرتبط = مقام معصوم |
| | | عنوان مدخل = |
| | | مداخل مرتبط = |
| | | پرسش مرتبط = |
| | }} |
|
| |
|
| {{مقام معصوم}}
| | از جمله [[مقامات]] [[امامان معصوم]]{{عم}} مقام عبودیت که در [[زیارت جامعه کبیره]] با عبارت {{متن حدیث|الْمُطِيعُونَ لِلَّهِ}} آمده است. |
| <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخههای بحث '''[[مقام معصوم]]''' و مرتبط با مدخل '''[[عبودیت]]''' است. مدخلهای وابسته به این بحث:</div>
| |
| <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[عبودیت در قرآن]] - [[عبودیت در حدیث]] - [[عبودیت در عرفان اسلامی]] - [[عبودیت معصوم]] - [[درجات قرب الهی]]</div>
| |
| <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسشهای عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[عبودیت (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
| |
|
| |
|
| از جمله [[مقامات]] [[امامان معصوم]]{{عم}} [[مقام]] [[عبودیت]] که در [[زیارت جامعه کبیره]] با عبارت {{عربی|"الْمُطِيعُونَ لِلَّهِ"}} آمده است.
| | == امامان معصوم{{عم}}؛ فرمانبرداران خالص خداوند == |
| | {{متن حدیث|الْمُطِيعُونَ لِلَّهِ}}؛ "سلام بر امامان [[معصوم]]{{عم}} که [[بنده]] [[خالص]] و [[فرمانبردار]] حقاند و بس [[فرمانبرداری]] از سر [[عشق]]". شارح [[صحیفه سجادیه]] مرحوم [[سید]] علیخان شیرازی میگوید: "برای آنکه اطاعت جزو [[فضایل]] شمرده شود، باید دارای این شرایط باشد: |
| | # فرمانبردار، شرایط اطاعت را بداند. |
| | # با رغبت و [[اختیار]] فرمان ببرد. |
| | # با [[اعتقاد]] [[راسخ]] [[نفسانی]] به حسن و نیکویی آن، اختیارش کند. |
| | # مداومت و استمرار بر آن داشته باشد و بر آن [[استقامت]] ورزد"<ref>رياض السالكين، ج۳، ص۳۱۰.</ref>. |
|
| |
|
| ==واژهشناسی لغوی==
| | اطاعت [[معصومین]] از [[خداوند]]، اعمّ از [[پیامبران]] و [[امامان]]{{عم}} مطلق است، مقطعی و موسمی نیست. آنان مطيع همه [[احکام]] حضرت حقاند، [[واجبات]]، مستحبّات، مکروهات و مباحات، تمامی اینها را [[حکم]] [[حضرت حق]] دانسته پایبند و ملتزم به آن هستند. |
| *این واژه از ریشه "ط ـ وـ ع" "ضد کَرْه" بهمعنای فرمان بردن<ref>مقاییساللغه، ج۳، ص۴۳۱؛ المصباح، ج۲، ص۳۸۰، «طوع».</ref> همراه با خضوع و رغبت است<ref>مفردات، ص۵۲۹؛ التحقیق، ج۷، ص۱۳۸، «طوع».</ref>. در تفاوت اطاعت با "اِتّباع" و "اجابت" گفتهاند: اطاعت فرمانبری از موجودی برتر است، در حالی که اِتّباع، مطلق پیروی با فرمان یا بدون فرمان، و اجابت، پذیرش درخواست موجود زیر دست است<ref>التحقیق، ج۱، ص۳۷۷، «تبع».</ref>.
| |
| *واژه اطاعت و مشتقات آن ۷۸ بار در قرآن بهکار رفته و مضمون آن از برخی آیات نیز که مشتمل بر این واژه و مشتقات آن نیست، استفاده میشود<ref>[http://www.maarefquran.com/maarefLibrary/templates/farsi/dmaarefbooks/Books/3/57.htm [[مصطفی جعفرپیشه فرد|جعفرپیشه فرد، مصطفی ]]، دائرة المعارف قرآن کریم، ج ۳، ص ۵۲۷ - ۵۳۵]</ref>.
| |
|
| |
|
| ==[[امامان معصوم]]{{عم}}؛ فرمانبرداران خالص خداوند==
| | ریشه [[نافرمانی]] در این گلهای بیخار [[جهان هستی]] خشکانده شده است. ریشه نافرمانی، [[هوا و هوس]] و [[خودخواهی]] است، این [[رذیله]] در آنان راه ندارد و چون معصوماند؛ لذا [[مطیع]] به نحو اطلاق [[خداوند]] هستند و این [[فضیلت]] [[برتر]] از فضیلت در [[عبادت]] به معنای خاصّ آن؛ یعنی [[نماز]] و [[روزه]] و دیگر [[عبادات]] است؛ زیرا چه بسا کسانی [[اهل]] اینها هستند، اما مطيع محض و بیچون و چرای ذات [[مقدّس]] [[حق]] نیستند. |
| {{همچنین ببینید|مقام مطیعین}}
| |
| {{همچنین ببینید|طاعت}}
| |
| {{همچنین ببینید|اطاعت از خدا}}
| |
|
| |
|
| *{{عربی|" الْمُطِيعُونَ لِلَّهِ "}}؛ "سلام بر [[امامان معصوم]]{{عم}} که بنده خالص و فرمانبردار حقاند و بس فرمانبرداری از سر عشق"<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
| | [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} در مورد [[شیطان]] میفرماید: "شیطان، شش هزار سال که معلوم نیست از سالهای دنیاست، یا از سالهای [[آخرت]]، [[خدا]] را عبادت کرد<ref>{{متن حدیث|وَ كَانَ قَدْ عَبَدَ اللَّهَ سِتَّةَ آلَافِ سَنَةٍ لَا يُدْرَى أَ مِنْ سِنِي الدُّنْيَا أَمْ مِنْ سِنِي الْآخِرَةِ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲.</ref>. |
| *شارح صحیفه سجادیه مرحوم [[سید علیخان شیرازی]] میگوید: "برای آنکه اطاعت جزو فضایل شمرده شود، باید دارای این شرایط باشد<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>:
| |
| *#فرمانبردار، شرایط اطاعت را بداند<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
| |
| *#با رغبت و اختیار فرمان ببرد<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
| |
| *#با اعتقاد راسخ نفسانی به حسن و نیکویی آن، اختیارش کند<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
| |
| *#مداومت و استمرار بر آن داشته باشد و بر آن استقامت ورزد"<ref>رياض السالكين، ج۳، ص۳۱۰.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
| |
| *اطاعت معصومین از خداوند، اعمّ از پیامبران و امامان{{عم}} مطلق است، مقطعی و موسمی نیست. آنان مطيع همه احکام حضرت حقاند، واجبات، مستحبّات، مکروهات و مباحات، تمامی اینها را حکم حضرت حق دانسته پایبند و ملتزم به آن هستند<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
| |
| *ریشه نافرمانی در این گلهای بیخار جهان هستی خشکانده شده است. ریشه نافرمانی، هوا و هوس و خودخواهی است، این رذیله در آنان راه ندارد و چون معصوماند، لذا مطیع به نحو اطلاق خداوند هستند و این فضیلت برتر از فضیلت در عبادت به معنای خاصّ آن؛ یعنی نماز و روزه و دیگر عبادات است؛ زیرا چه بسا کسانی اهل اینها هستند، اما مطيع محض و بیچون و چرای ذات مقدّس حق نیستند<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
| |
| *[[امام علی|امیرمؤمنان علی]]{{ع}} در مورد شیطان میفرماید: "شیطان، شش هزار سال که معلوم نیست از سالهای دنیاست، یا از سالهای آخرت، خدا را عبادت کرد<ref>{{عربی|" وَ كَانَ قَدْ عَبَدَ اللَّهَ سِتَّةَ آلَافِ سَنَةٍ لَا يُدْرَى أَ مِنْ سِنِي الدُّنْيَا أَمْ مِنْ سِنِي الْآخِرَةِ"}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۶.</ref>.
| |
| *البتّه برای خود آن حضرت و سایر انسانهای کامل معصوم، روشن است لكن برای انسانهای عادی معلوم نیست و آن ذوات قدسی بر اساس مصالحی نخواستند بیان کنند<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۶.</ref>.
| |
| *شیطان با این همه عبادت، چون اطاعت بیچون و چرا از خداوند نداشت، از درگاه ذات احدیّت رانده شد<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۶.</ref>.
| |
| *[[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "هنگامی که ابلیس، مأمور به سجده بر آدم شد، او گفت: پروردگار من! به عزّتت سوگند! اگر مرا از سجده بر آدم معاف داری، به گونهای تو را عبادت خواهم کرد که کسی مانند آن عبادت نکرده باشد، خدای متعال فرمود: من دوست دارم آنگونه که خودم میخواهم اطاعت شوم نه آنگونه که تو میخواهی"<ref>{{عربی|"أُمِرَ إِبْلِيسُ بِالسُّجُودِ لآِدَمَ فَقَالَ يَا رَبِّ وَ عِزَّتِكَ إِنْ أَعْفَيْتَنِي مِنَ السُّجُودِ لآِدَمَ لَأَعْبُدَنَّكَ عِبَادَةً مَا عَبَدَكَ أَحَدٌ قَطُّ مِثْلَهَا قَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ إِنِّي أُحِبُّ أَنْ أُطَاعَ مِنْ حَيْثُ أُرِيدُ"}}؛بحارالأنوار، ج۲، ۲۶۲.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۶.</ref>.
| |
|
| |
|
| ==[[امامان معصوم]]{{عم}} تکلیف محوران الهی== | | البتّه برای خود آن حضرت و سایر [[انسانهای کامل]] [[معصوم]]، روشن است لكن برای انسانهای عادی معلوم نیست و آن ذوات قدسی بر اساس مصالحی نخواستند بیان کنند. |
| *{{عربی|" وَ بِأَمْرِهِ تَعْمَلُونَ "}}؛ "فرمانی که شما [[اهل بیت]]{{عم}} را فرماندهی میکند، تنها و تنها فرمان خداوند است و بس". این یعنی "تکلیف محوری" و همانی است که خداوند، [[حضرت اسماعیل]]{{ع}} را به آن میستاید آنجا که در برابر فرمان خداوند مبنی بر ذبحش فرمود: {{متن قرآن| يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ }}<ref> ای پدر! آنچه فرمان مییابی انجام ده که- اگر خداوند بخواهد- مرا از شکیبایان خواهی یافت؛ سوره صافات، آیه:۱۰۲.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۵۶۰.</ref>.
| | |
| *جالب این است که [[حضرت اسماعیل]]{{ع}} نفرمود: " پدرم! مرا ذبح کن" بلکه فرمود: "آنچه امر خداست انجام ده!"؛ یعنی مهم، امر خداوند است<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۵۶۰.</ref>.
| | [[شیطان]] با این همه عبادت، چون [[اطاعت]] بیچون و چرا از خداوند نداشت، از درگاه ذات احدیّت رانده شد. [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "هنگامی که [[ابلیس]]، [[مأمور]] به [[سجده]] بر [[آدم]] شد، او گفت: [[پروردگار]] من! به عزّتت [[سوگند]]! اگر مرا از سجده بر آدم معاف داری، به گونهای تو را عبادت خواهم کرد که کسی مانند آن عبادت نکرده باشد، [[خدای متعال]] فرمود: من دوست دارم آنگونه که خودم میخواهم اطاعت شوم نه آنگونه که تو میخواهی"<ref>{{متن حدیث|أُمِرَ إِبْلِيسُ بِالسُّجُودِ لآِدَمَ فَقَالَ يَا رَبِّ وَ عِزَّتِكَ إِنْ أَعْفَيْتَنِي مِنَ السُّجُودِ لآِدَمَ لَأَعْبُدَنَّكَ عِبَادَةً مَا عَبَدَكَ أَحَدٌ قَطُّ مِثْلَهَا قَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ إِنِّي أُحِبُّ أَنْ أُطَاعَ مِنْ حَيْثُ أُرِيدُ}}؛ بحارالأنوار، ج۲، ۲۶۲.</ref>.<ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم ج۲]]، ص۱۶۵ ـ ۱۶۶.</ref> |
| *[[امامان معصوم]]{{عم}} تجسّم تکلیف مداری بودند که در حقیقت، این ویژگی، قطب نمای تمام حرکات سیاسی آنان بود و تنوّع شیوهها در موضعگیریها برخاسته از این خطّ راهبردی است<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۵۶۰.</ref>.
| | |
| | == [[امامان معصوم]]{{عم}} [[تکلیف]] محوران [[الهی]] == |
| | {{متن حدیث|وَ بِأَمْرِهِ تَعْمَلُونَ}}؛ "فرمانی که شما [[اهل بیت]]{{عم}} را [[فرماندهی]] میکند، تنها و تنها [[فرمان خداوند]] است و بس". این یعنی "تکلیف محوری" و همانی است که [[خداوند]]، [[حضرت اسماعیل]]{{ع}} را به آن میستاید آنجا که در برابر فرمان خداوند مبنی بر ذبحش فرمود: {{متن قرآن| يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ}}<ref> ای پدر! آنچه فرمان مییابی انجام ده که- اگر خداوند بخواهد- مرا از شکیبایان خواهی یافت؛ سوره صافات، آیه۱۰۲.</ref>. |
| | |
| | جالب این است که حضرت اسماعیل{{ع}} نفرمود: " پدرم! مرا [[ذبح]] کن" بلکه فرمود: "آنچه امر خداست انجام ده!"؛ یعنی مهم، [[امر خداوند]] است. امامان معصوم{{عم}} تجسّم تکلیفمداری بودند که در [[حقیقت]]، این ویژگی، [[قطب]] نمای تمام حرکات [[سیاسی]] آنان بود و تنوّع شیوهها در موضعگیریها برخاسته از این خطّ راهبردی است<ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم ج۲]]، ص۵۶۰.</ref>. |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
| * [[پرونده:10115976.jpg|22px]] [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|'''در آستان امامان معصوم ج۲''']]
| | # [[پرونده:10115976.jpg|22px]] [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|'''در آستان امامان معصوم ج۲''']] |
| {{پایان}} | | {{پایان منابع}} |
|
| |
|
| == پانویس == | | == پانویس == |