اراده در معارف و سیره رضوی: تفاوت میان نسخه‌ها

بحث مهمی دیگری که در بحث از [[اراده الهی]] مورد توجه [[حضرت]] قرار گرفته، نسبت اراده الهی با اراده و [[اختیار]] [[مخلوقات]] است. آیا با وجود اراده الهی مجال دیگری برای اختیار و اراده مخلوقات باقی می‌ماند؟ برخی اراده مطلق [[الهی]] را دلیل بر [[جبر]] مخلوقات ذی‌شعور و از جمله [[انسان]] دانسته‌اند و بر این باورند هر آنچه را انسان و نظایر آن اراده کنند، خداوند پیش از آنها اراده کرده است<ref>شرح المواقف، ج۸، ص۱۴۵- ۱۴۶؛ شرح المقاصد، ج۵، ص۲۱۹ ۔ ۲۲۴.</ref>. [[امام رضا]]{{ع}} [[معتقد]] است معنای جاری‌بودن [[ارادۀ الهی]] در [[افعال]] جناب وی و مخلوقاتش بسیار متفاوت است. [[اراده خداوند]] در باب افعال خودش، همان ایجاد است، چنان‌که پیش‌تر توضیح داده شد. اما درباره افعال مخلوقاتش امر او به افعال است و نه ایجاد افعال ایشان. [[امام]] در باب جاری‌بودن اراده خداوند در [[اعمال]] [[بندگان]] معتقد است که اراده خداوند در مورد [[طاعات]]، عبارت است از [[دستور]] و [[رضایت خداوند]] به آن عمل و کمک‌نمودن بندگان در انجام دادن آن. [[اراده خدا]] در مورد [[معاصی]] نیز عبارت است از نهی‌کردن و خشمگین‌بودن از آن عمل و [[یاری]] نکردن بندگان انجام دادن آن<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۱، ص۱۲۴؛ التوحید، ص۳۴۷؛ الاحتجاج، ج۲، ص۴۱۴</ref>. امام صراحتاً از این سخن می‌گوید که اراده الهی در باب انسان این بوده که انسان موجودی [[صاحب اختیار]] و اراده باشد و اعمال خود را به میل خود انجام دهد. ایشان ندانستن نسبت اراده الهی با افعال مخلوقات را عامل اصلی قول به [[جبر و تفویض]] می‌داند. [[روایت]] مهمی از ایشان در این باب نقل شده است. یکی از [[اصحاب امام]] به ایشان عرض می‌کند که برخی از [[شیعیان]] قائل به [[جبر]] و بعضی قائل به [[تفویض]] شده‌اند. [[حضرت]] در پاسخ او اظهار می‌کنند که [[خداوند]] می‌فرماید: ای فرزند [[آدم]]، این تو هستی که به [[مشیت]] و [[اراده]] من می‌توانی اراده کنی و به نیرو و [[قدرت]] من واجباتت را انجام می‌دهی و با [[نعمت]] من بر [[معصیت]] و [[نافرمانی]] توانا شده‌ای، تو را شنوا و [[بینا]] و قدرتمند نموده‌ام<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۱، ص۱۴۴- ۱۴۵؛ الکافی، ج۱، ص۱۵۲؛ التوحید، ص۳۳۸.</ref>.<ref>[[مهدی کمپانی زارع|کمپانی زارع، مهدی]]، [[اراده - کمپانی زارع (مقاله)|مقاله «اراده»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]] ص ۸۲-۸۸.</ref>

== منابع ==