پرش به محتوا

حسان بن ثابت در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'نزول آیات' به 'نزول آیات'
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{پایان مدخل‌ وابسته}} +{{پایان مدخل وابسته}}))
جز (جایگزینی متن - 'نزول آیات' به 'نزول آیات')
خط ۱۹: خط ۱۹:
#[[پیروان]] آنها گروه [[گمراهان]] هستند که با الگوهای پنداری از واقعیت‌ها گریزان‌اند.
#[[پیروان]] آنها گروه [[گمراهان]] هستند که با الگوهای پنداری از واقعیت‌ها گریزان‌اند.
#آنان بی‌هدف‌اند و بر اثر هیجان‌ها به [[آسانی]] [[تغییر]] می‌یابند.
#آنان بی‌هدف‌اند و بر اثر هیجان‌ها به [[آسانی]] [[تغییر]] می‌یابند.
#آنها سخنانی می‌گویند که به آنها عمل نمی‌کنند، در حالی که پیامبر{{صل}} در نقطه مقابل آنهاست و هیچ سنخیتی میان او و شاعران نیست. گویند: پس از [[نزول]] [[آیات]] یاد شده، [[حسان]]، ابن رواحه و [[کعب بن مالک]] (هرسه از شعرای انصارند) از نزول این آیات [[آگاه]] شدند که در [[نکوهش]] [[شاعران]] است و گریان نزد [[رسول خدا]]{{صل}} آمدند و آن [[حضرت]] با [[تلاوت]] [[آیه]] {{متن قرآن|إِلاَّ الَّذِينَ آمَنُوا}} ایشان را آرام کرد.
#آنها سخنانی می‌گویند که به آنها عمل نمی‌کنند، در حالی که پیامبر{{صل}} در نقطه مقابل آنهاست و هیچ سنخیتی میان او و شاعران نیست. گویند: پس از [[نزول آیات]] یاد شده، [[حسان]]، ابن رواحه و [[کعب بن مالک]] (هرسه از شعرای انصارند) از نزول این آیات [[آگاه]] شدند که در [[نکوهش]] [[شاعران]] است و گریان نزد [[رسول خدا]]{{صل}} آمدند و آن [[حضرت]] با [[تلاوت]] [[آیه]] {{متن قرآن|إِلاَّ الَّذِينَ آمَنُوا}} ایشان را آرام کرد.


از آنجا که در میان شاعران، افراد [[پاک]] و [[هدفداری]] نیز پیدا می‌شوند که [[مؤمن]] و [[اهل]] عمل هستند، [[قرآن]] برای ضایع نشدن [[حق]] این افراد با یک استثنا صف اینان را از دیگر شعرا جدا کرده و می‌فرماید: مگر کسانی که [[ایمان]] آورده و [[عمل صالح]] انجام داده‌اند. در این آیه ۴ صفتِ ایمان، عمل صالح، بسیار به [[یاد خدا]] بودن و در برابر [[ستم‌ها]] به پا خاستن و از نیروی [[شعر]] برای دفع آن کمک گرفتن بیان شده‌اند. برخی نزول این آیه را درباره حسان و دیگر شعرای یاد شده دانسته‌اند و این در حالی است که مشهور، [[سوره شعراء]] را از سوره‌های مکی دانسته؛ اما برخی [[مفسران]] به [[نقل]] از [[ابن عباس]] ۴ آیه پایانی این [[سوره]] را از آیات [[مدنی]] برشمرده‌اند؛<ref>مجمع البیان، ج ۷، ص ۲۸۶؛ التفسیر الکبیر، ج ۲۴، ص ۴۹۰؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۴، ص ۸۶؛ الاتقان، ج ۱، ص ۱۷.</ref> برخلاف برخی که همه آیات سوره را مکی می‌دانند،<ref> المیزان، ج ۱۵، ص ۲۵۰.</ref> به هر روی، برخی این استثنا را بر حسان [[تطبیق]] کرده‌اند، از این رو که [[پیامبر]]{{صل}} را [[مدح]] می‌کرد.<ref>جامع البیان، ج ۱۹، ص ۷۹؛ مجمع البیان، ج ۷، ص ۳۲۶.</ref> [[ابن کثیر]] <ref>تفسیر ابن کثیر، ج ۶، ص ۳۶۷.</ref>مکی بودن سوره شعراء و این اشکال را پذیرفته است که چگونه شعرای [[انصار]] استثنا شده‌اند و خود به حل آن پرداخته و استثنای یاد شده را شامل شعرای انصار نیز دانسته؛ اما [[طبرسی]] تمام این شعرا جز یک تن را از [[قریش]] دانسته است که به گزاف مدعی بودند همانند پیامبر{{صل}} [[سخن]] می‌گویند: {{متن قرآن|وَالشُّعَرَاء يَتَّبِعُهُمُ الْغَاوُونَ أَلَمْ تَرَ أَنَّهُمْ فِي كُلِّ وَادٍ يَهِيمُونَ وَأَنَّهُمْ يَقُولُونَ مَا لا يَفْعَلُونَ إِلاَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَذَكَرُوا اللَّهَ كَثِيرًا وَانتَصَرُوا مِن بَعْدِ مَا ظُلِمُوا وَسَيَعْلَمُ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَيَّ مُنقَلَبٍ يَنقَلِبُونَ}}<ref>«و از شاعران، گمراهان پیروی می‌کنند آیا نمی‌بینی که آنان در هر درّه‌ای  سرگردانند؟ و چیزهایی می‌گویند که خود نمی‌کنند؟ جز آنان که ایمان دارند و کارهای شایسته انجام می‌دهند و خداوند را بسیار یاد می‌کنند و پس از آنکه ستم دیده باشند داد می‌ستانند و آنان که ستم ورزیده‌اند به زودی خواهند دانست که به کدام بازگشتگاه باز خواهند گشت» سوره شعراء، آیه ۲۲۴-۲۲۷.</ref>.<ref>مجمع البیان، ج ۷، ص ۳۲۵.</ref>.<ref>[[سید محمود سامانی|سامانی، سید محمود]]، [[حسان بن ثابت انصاری (مقاله)|مقاله «حسان بن ثابت انصاری»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۰ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۰.</ref>
از آنجا که در میان شاعران، افراد [[پاک]] و [[هدفداری]] نیز پیدا می‌شوند که [[مؤمن]] و [[اهل]] عمل هستند، [[قرآن]] برای ضایع نشدن [[حق]] این افراد با یک استثنا صف اینان را از دیگر شعرا جدا کرده و می‌فرماید: مگر کسانی که [[ایمان]] آورده و [[عمل صالح]] انجام داده‌اند. در این آیه ۴ صفتِ ایمان، عمل صالح، بسیار به [[یاد خدا]] بودن و در برابر [[ستم‌ها]] به پا خاستن و از نیروی [[شعر]] برای دفع آن کمک گرفتن بیان شده‌اند. برخی نزول این آیه را درباره حسان و دیگر شعرای یاد شده دانسته‌اند و این در حالی است که مشهور، [[سوره شعراء]] را از سوره‌های مکی دانسته؛ اما برخی [[مفسران]] به [[نقل]] از [[ابن عباس]] ۴ آیه پایانی این [[سوره]] را از آیات [[مدنی]] برشمرده‌اند؛<ref>مجمع البیان، ج ۷، ص ۲۸۶؛ التفسیر الکبیر، ج ۲۴، ص ۴۹۰؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۴، ص ۸۶؛ الاتقان، ج ۱، ص ۱۷.</ref> برخلاف برخی که همه آیات سوره را مکی می‌دانند،<ref> المیزان، ج ۱۵، ص ۲۵۰.</ref> به هر روی، برخی این استثنا را بر حسان [[تطبیق]] کرده‌اند، از این رو که [[پیامبر]]{{صل}} را [[مدح]] می‌کرد.<ref>جامع البیان، ج ۱۹، ص ۷۹؛ مجمع البیان، ج ۷، ص ۳۲۶.</ref> [[ابن کثیر]] <ref>تفسیر ابن کثیر، ج ۶، ص ۳۶۷.</ref>مکی بودن سوره شعراء و این اشکال را پذیرفته است که چگونه شعرای [[انصار]] استثنا شده‌اند و خود به حل آن پرداخته و استثنای یاد شده را شامل شعرای انصار نیز دانسته؛ اما [[طبرسی]] تمام این شعرا جز یک تن را از [[قریش]] دانسته است که به گزاف مدعی بودند همانند پیامبر{{صل}} [[سخن]] می‌گویند: {{متن قرآن|وَالشُّعَرَاء يَتَّبِعُهُمُ الْغَاوُونَ أَلَمْ تَرَ أَنَّهُمْ فِي كُلِّ وَادٍ يَهِيمُونَ وَأَنَّهُمْ يَقُولُونَ مَا لا يَفْعَلُونَ إِلاَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَذَكَرُوا اللَّهَ كَثِيرًا وَانتَصَرُوا مِن بَعْدِ مَا ظُلِمُوا وَسَيَعْلَمُ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَيَّ مُنقَلَبٍ يَنقَلِبُونَ}}<ref>«و از شاعران، گمراهان پیروی می‌کنند آیا نمی‌بینی که آنان در هر درّه‌ای  سرگردانند؟ و چیزهایی می‌گویند که خود نمی‌کنند؟ جز آنان که ایمان دارند و کارهای شایسته انجام می‌دهند و خداوند را بسیار یاد می‌کنند و پس از آنکه ستم دیده باشند داد می‌ستانند و آنان که ستم ورزیده‌اند به زودی خواهند دانست که به کدام بازگشتگاه باز خواهند گشت» سوره شعراء، آیه ۲۲۴-۲۲۷.</ref>.<ref>مجمع البیان، ج ۷، ص ۳۲۵.</ref>.<ref>[[سید محمود سامانی|سامانی، سید محمود]]، [[حسان بن ثابت انصاری (مقاله)|مقاله «حسان بن ثابت انصاری»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۰ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۰.</ref>
۲۱۸٬۲۲۷

ویرایش