پرش به محتوا

ظلم‌ستیزی در معارف و سیره سجادی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶: خط ۶:
== الزامات و مصادیق [[ظلم‌ستیزی از منظر امام سجاد]]{{ع}} ==
== الزامات و مصادیق [[ظلم‌ستیزی از منظر امام سجاد]]{{ع}} ==
===[[شناسایی حق]] ===
===[[شناسایی حق]] ===
* [[مفهوم‌شناسی حق]]  
==== [[معناشناسی حق]] ====
* گونه‌شناسی [[حقوق اجتماعی]] در آموزه‌های [[امام سجاد]]{{ع}}
==== گونه‌شناسی [[حقوق اجتماعی]] در آموزه‌های [[امام سجاد]]{{ع}} ====
** [[حق رهبر سیاسی]]  
# [[حق رهبر سیاسی]]  
** [[حق رهبر علمی]]  
# [[حق رهبر علمی]]  
** [[حق مالک]]  
# [[حق مالک]]  
** [[حقوق زیردستان]]  
# [[حقوق زیردستان]]  
** [[حق جاهل بر عالم]]  
# [[حق جاهل بر عالم]]  
** [[حق همسران]]  
# [[حق همسران]]  
** [[حق والدین]]  
# [[حق والدین]]  
** [[حق فرزند]]
# [[حق فرزند]]
** [[حق همنشین]]  
# [[حق همنشین]]  
** [[حق همسایه]]   
# [[حق همسایه]]   
** [[حق شاکی]]
# [[حق شاکی]]
** [[حق نادان بد رفتار]]  
# [[حق نادان بد رفتار]]  
 
===سبب‌شناسی وقوع [[ظلم]]===
===سبب‌شناسی وقوع [[ظلم]]===
* [[غفلت]]
# [[غفلت]]
* [[کاستی‌های انسانی]]
# [[کاستی‌های انسانی]]
* [[خودبزرگ‌بینی]]  
# [[خودبزرگ‌بینی]]  
* [[جهل و نادانی]]
# [[جهل و نادانی]]
* [[دنیاطلبی]]  
# [[دنیاطلبی]]  
* [[تمکن مالی]]  
# [[تمکن مالی]]  
* [[کوچک‌پنداری گناهان]]   
# [[کوچک‌پنداری گناهان]]   
* [[حسدورزی]]  
# [[حسدورزی]]
 
===[[ویژگی‌های ظالمان]]===
===[[ویژگی‌های ظالمان]]===
* [[ریاکاری و نفاق]]  
# [[ریاکاری و نفاق]]  
* [[طغیانگری]]  
# [[طغیانگری]]  
* [[حسد]]
# [[حسد]]
* [[کینه]]
# [[کینه]]
* [[ناسپاسی]]  
# [[ناسپاسی]]  
* [[حیله‌گری]]   
# [[حیله‌گری]]   
* [[افشاگری عیوب دیگران]]
# [[افشاگری عیوب دیگران]]
* [[سرزنشگری]]
# [[سرزنشگری]]
* سیاه شدن چهره [[ظالم]] در [[قیامت]]
# سیاه شدن چهره [[ظالم]] در [[قیامت]]
 
=== [[گونه‌های مواجهه با ظالمان]]===
=== [[گونه‌های مواجهه با ظالمان]]===
* مواجهه سلبی   
# مواجهه سلبی   
** [[انتقاد از مردم کوفه]]   
## [[انتقاد از مردم کوفه]]   
** [[انتقاد از حاکم کوفه]] ([[عبیدالله بن زیاد]]): [[اهل بیت]] [[حسینی]]{{عم}} اگر چه [[اسیر]] شدند، اما هیچ‌گاه [[ذلیل]] نشدند. آنان با [[عزت]] [[ایمانی]] و [[شهامت]] [[علوی]]، از [[خون]] [[شهیدان]] به خوبی [[پاسداری]] کردند و به رغم [[خفقان]] [[حاکم]] بر [[جامعه]]، دفاعیه [[الهی]] و دشمن‌شکن خود را، حتی در درون کاخ‌های [[ستمگران]]، قرائت نمودند. زمانی که [[امام]] [[زین العابدین]]{{ع}} وارد [[کوفه]] شد، خطبه‌ای [[بلیغ]] ایراد کرد، به گونه‌ای که [[پشیمانی]] سراپای وجود [[کوفیان]] را فراگرفت<ref>طبرسی، احتجاج، ص۱۵۷؛ نقل از بحارالانوار، ج۴۵، ص۱۱۳.</ref>. آنگاه که در کاخ، عبیدالله زیاد، رویاروی او قرار گرفت با [[منطق]] رسا بطلان سخنان او را آشکار ساخت. عبیدالله در آغاز نام [[امام]] را پرسید. گفته شد که او "[[علی بن الحسین]]" است. عبیدالله گفت: مگر [[خدا]] [[علی بن الحسین]] را نکشت؟ برخلاف [[انتظار]] و توقع او [[امام]] [[زین العابدین]]{{ع}} فرمود: او [[برادر]] من بود که [[مردم]] او را کشتند. پس از اینکه عبیدالله گفت: بلکه [[خدا]] او را کشت، [[حضرت]] این [[آیه]] را قرائت کرد: {{متن قرآن|اللَّهُ يَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ حِينَ مَوْتِهَا وَالَّتِي لَمْ تَمُتْ فِي مَنَامِهَا}}<ref>«خداوند، جان‌ها را هنگام مرگشان و آن (جان) را که نمرده است هنگام خوابیدن آن می‌گیرد» سوره زمر، آیه ۴۲.</ref>. به این موضوع اشاره کرد که همه امور از [[قدرت الهی]] سرچشمه می‌گیرد. اما تو و [[سپاهیان]] [[یزید]] به [[گناه]] و [[ظلم]] او را به [[شهادت]] رساندید. عبیدالله با شنیدن این جواب [[خشمگین]] شد و [[تصمیم]] به کشتن [[امام]] گرفت؛ [[حضرت زینب]]{{س}} به [[دفاع]] برخاست. و آنگاه که [[امام]] [[زین العابدین]]{{ع}} از عمه‌اش خواست تا آرام بگیرد، رو به عبیدالله زیاد کرد و فرمود: مرا به کشتن [[تهدید]] میکنی، {{متن حدیث|أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ الْقَتْلَ لَنَا عَادَةٌ وَ كَرَامَتَنَا الشَّهَادَةُ}}، مگر نمی‌دانی کشته شدن در [[راه خدا]] [[سیره]] و [[شعار]] ما و [[شهادت]] مایه [[کرامت]] و ارجمندی ما است؟<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۵، ص۱۱۸.</ref><ref>[[عباس کوثری|کوثری، عباس]]، [[پرتوی از مبارزات امام سجاد (مقاله)|پرتوی از مبارزات امام سجاد]]</ref>.
## [[انتقاد از حاکم کوفه]] ([[عبیدالله بن زیاد]]): [[اهل بیت]] [[حسینی]]{{عم}} اگر چه [[اسیر]] شدند، اما هیچ‌گاه [[ذلیل]] نشدند. آنان با [[عزت]] [[ایمانی]] و [[شهامت]] [[علوی]]، از [[خون]] [[شهیدان]] به خوبی [[پاسداری]] کردند و به رغم [[خفقان]] [[حاکم]] بر [[جامعه]]، دفاعیه [[الهی]] و دشمن‌شکن خود را، حتی در درون کاخ‌های [[ستمگران]]، قرائت نمودند. زمانی که [[امام]] [[زین العابدین]]{{ع}} وارد [[کوفه]] شد، خطبه‌ای [[بلیغ]] ایراد کرد، به گونه‌ای که [[پشیمانی]] سراپای وجود [[کوفیان]] را فراگرفت<ref>طبرسی، احتجاج، ص۱۵۷؛ نقل از بحارالانوار، ج۴۵، ص۱۱۳.</ref>. آنگاه که در کاخ، عبیدالله زیاد، رویاروی او قرار گرفت با [[منطق]] رسا بطلان سخنان او را آشکار ساخت. عبیدالله در آغاز نام [[امام]] را پرسید. گفته شد که او "[[علی بن الحسین]]" است. عبیدالله گفت: مگر [[خدا]] [[علی بن الحسین]] را نکشت؟ برخلاف [[انتظار]] و توقع او [[امام]] [[زین العابدین]]{{ع}} فرمود: او [[برادر]] من بود که [[مردم]] او را کشتند. پس از اینکه عبیدالله گفت: بلکه [[خدا]] او را کشت، [[حضرت]] این [[آیه]] را قرائت کرد: {{متن قرآن|اللَّهُ يَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ حِينَ مَوْتِهَا وَالَّتِي لَمْ تَمُتْ فِي مَنَامِهَا}}<ref>«خداوند، جان‌ها را هنگام مرگشان و آن (جان) را که نمرده است هنگام خوابیدن آن می‌گیرد» سوره زمر، آیه ۴۲.</ref>. به این موضوع اشاره کرد که همه امور از [[قدرت الهی]] سرچشمه می‌گیرد. اما تو و [[سپاهیان]] [[یزید]] به [[گناه]] و [[ظلم]] او را به [[شهادت]] رساندید. عبیدالله با شنیدن این جواب [[خشمگین]] شد و [[تصمیم]] به کشتن [[امام]] گرفت؛ [[حضرت زینب]]{{س}} به [[دفاع]] برخاست. و آنگاه که [[امام]] [[زین العابدین]]{{ع}} از عمه‌اش خواست تا آرام بگیرد، رو به عبیدالله زیاد کرد و فرمود: مرا به کشتن [[تهدید]] میکنی، {{متن حدیث|أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ الْقَتْلَ لَنَا عَادَةٌ وَ كَرَامَتَنَا الشَّهَادَةُ}}، مگر نمی‌دانی کشته شدن در [[راه خدا]] [[سیره]] و [[شعار]] ما و [[شهادت]] مایه [[کرامت]] و ارجمندی ما است؟<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۵، ص۱۱۸.</ref>.<ref>[[عباس کوثری|کوثری، عباس]]، [[پرتوی از مبارزات امام سجاد (مقاله)|پرتوی از مبارزات امام سجاد]]</ref>
** [[انتقاد از مردم]] [[شام]]  
## [[انتقاد از مردم]] [[شام]]  
** [[انتقاد از حاکم]] [[شام]] و [[خلیفه]] وقت ([[یزید بن معاویه]])  
## [[انتقاد از حاکم]] [[شام]] و [[خلیفه]] وقت ([[یزید بن معاویه]])  
 
## [[انتقاد]] از اندیشه‌های ظلم‌پرور   
** [[انتقاد]] از اندیشه‌های ظلم‌پرور   
## [[مبارزه علیه جبرگرایی]]  
** [[مبارزه علیه جبرگرایی]]  
## [[مبارزه علیه صوفیگری]]   
** [[مبارزه علیه صوفیگری]]   
# مواجهه ایجابی
* مواجهه ایجابی
## [[حفظ و گسترش نهضت عاشورا]]
** [[حفظ و گسترش نهضت عاشورا]]
## [[تربیت نیرو]] ([[کادرسازی]])  
** [[تربیت نیرو]] ([[کادرسازی]])  
## [[مواجهه نیکو]]
** [[مواجهه نیکو]]


=== [[راهبرد خنثی‌سازی فساد]]===
=== [[راهبرد خنثی‌سازی فساد]]===
* [[مبارزه با تعصب]] و [[نژادپرستی]]
# [[مبارزه با تعصب]] و [[نژادپرستی]]
* [[مبارزه علیه فقر]]
# [[مبارزه علیه فقر]]


==مؤلفه‌های [[ظلم‌ستیزی از منظر امام سجاد]]{{ع}}==
==مؤلفه‌های [[ظلم‌ستیزی از منظر امام سجاد]]{{ع}}==
===مؤلفه‌های فردی در [[ظلم‌ستیزی]] ===  
===مؤلفه‌های فردی در [[ظلم‌ستیزی]] ===  
* [[خداجویی]]   
# [[خداجویی]]   
* [[غفلت‌زدایی]]  
# [[غفلت‌زدایی]]  
* [[پناه بردن به خدا]]  
# [[پناه بردن به خدا]]  
* [[یاری‌طلبیدن از خدا]]: "خدایا! بر [[محمد و آل او]][[ درود]] فرست و در مقابل کسی که بر من [[ستم]] روا دارد، دستی (برای جلوگیری از [[ستم]]) و در مقابل کسی که با من [[ستیزه]] جوید، زبانی (برای روشن ساختن [[حق]]) و بر آنکه با من [[دشمنی]] کند،[[ پیروزی]] [[عنایت]] فرما و در مقابل آنکه درباره من [[حیله]] پیشه کند، [[راه]] چاره و در برابر آنکه بر من [[آزار]] رساند، [[توانایی]] عطا کن و بر آنکه به من [[ناسزا]] گوید یا از من [[عیب‌جویی]] کند، [[قدرت]] [[تکذیب]] و در برابر آن کس که مرا [[تهدید]] کند،[[ امنیت]] [[عنایت]] فرما"<ref>صحیفه سجادیه، دعای ۲۰ (مکارم الاخلاق).</ref><ref>[[عباس کوثری|کوثری، عباس]]، [[پرتوی از مبارزات امام سجاد (مقاله)|پرتوی از مبارزات امام سجاد]]</ref>.
# [[یاری‌طلبیدن از خدا]]: "خدایا! بر [[محمد و آل او]][[ درود]] فرست و در مقابل کسی که بر من [[ستم]] روا دارد، دستی (برای جلوگیری از [[ستم]]) و در مقابل کسی که با من [[ستیزه]] جوید، زبانی (برای روشن ساختن [[حق]]) و بر آنکه با من [[دشمنی]] کند،[[ پیروزی]] [[عنایت]] فرما و در مقابل آنکه درباره من [[حیله]] پیشه کند، [[راه]] چاره و در برابر آنکه بر من [[آزار]] رساند، [[توانایی]] عطا کن و بر آنکه به من [[ناسزا]] گوید یا از من [[عیب‌جویی]] کند، [[قدرت]] [[تکذیب]] و در برابر آن کس که مرا [[تهدید]] کند،[[ امنیت]] [[عنایت]] فرما"<ref>صحیفه سجادیه، دعای ۲۰ (مکارم الاخلاق).</ref>.<ref>[[عباس کوثری|کوثری، عباس]]، [[پرتوی از مبارزات امام سجاد (مقاله)|پرتوی از مبارزات امام سجاد]]</ref>
* [[اندیشه‌ورزی]]
# [[اندیشه‌ورزی]]
* [[توکل]]
# [[توکل]]
* [[توبه]] و [[اعتذار]]   
# [[توبه]] و [[اعتذار]]   
* [[عینیت‌بخشی به آموزه‌ها]]
# [[عینیت‌بخشی به آموزه‌ها]]


===مؤلفه‌های [[اجتماعی]] در [[ظلم‌ستیزی]]===
===مؤلفه‌های [[اجتماعی]] در [[ظلم‌ستیزی]]===
خط ۸۸: خط ۹۰:
# اینک از تمام منصب‌های خویش [[کناره‌گیری]] کن تا به [[پاکان]] و [[صالحان]] پیشین ملحق شوی.
# اینک از تمام منصب‌های خویش [[کناره‌گیری]] کن تا به [[پاکان]] و [[صالحان]] پیشین ملحق شوی.
# نزدیک‌ترین [[وزیران]] و قوی‌ترین یارانشان به قدری که تو [[فساد]] آنها را در چشم [[مردم]] [[صلاح]] جلوه دادی، نتوانسته‌اند به آنان کمک کنند<ref>تحف العقول، «سخنان امام زین العابدین{{ع}}».</ref><ref>[[عباس کوثری|کوثری، عباس]]، [[پرتوی از مبارزات امام سجاد (مقاله)|پرتوی از مبارزات امام سجاد]]</ref>.
# نزدیک‌ترین [[وزیران]] و قوی‌ترین یارانشان به قدری که تو [[فساد]] آنها را در چشم [[مردم]] [[صلاح]] جلوه دادی، نتوانسته‌اند به آنان کمک کنند<ref>تحف العقول، «سخنان امام زین العابدین{{ع}}».</ref><ref>[[عباس کوثری|کوثری، عباس]]، [[پرتوی از مبارزات امام سجاد (مقاله)|پرتوی از مبارزات امام سجاد]]</ref>.
== پرسش‌های وابسته ==


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
خط ۱۱۱: خط ۱۱۱:
* [[عدالت‌خواهی]]
* [[عدالت‌خواهی]]
* [[عزت‌طلبی]]
* [[عزت‌طلبی]]
{{پایان}}
{{پایان مدخل‌ وابسته}}
{{پایان}}


== منابع ==
== منابع ==
۱۱۳٬۰۷۵

ویرایش