استدلال عقلی قائلان به علم تام امامان چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخهها
استدلال عقلی قائلان به علم تام امامان چیست؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۰۴
، ۲۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲جایگزینی متن - 'سید علی هاشمی ۱' به 'سید علی هاشمی (زاده ۱۳۵۲)'
جز (جایگزینی متن - ' {{جعبه اطلاعات پرسش' به '{{جعبه اطلاعات پرسش') |
جز (جایگزینی متن - 'سید علی هاشمی ۱' به 'سید علی هاشمی (زاده ۱۳۵۲)') |
||
خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
همانگونه که در مقدمه اشاره شد، سخن در درجه اول، پیرامون [[علم پیامبر خاتم]]{{صل}} و [[اهل بیت]] اوست. از سوی دیگری، تام بودن علم در اینجا بدینمعناست که هیچ دانشی نیست که برای غیر [[خداوند]] ممکن باشد و [[معصوم]] نسبت به آن [[آگاه]] نباشد (با صرف نظر از اینکه این آگاهی بالفعل یا بالقوه، به صورت اجمالی یا تفصیلی باشد)<ref>ر.ک: هاشمی، سید علی، علم امام تام یا محدود، ص؟؟.</ref>. تعدادی از علمای شیعه<ref>ر.ک: مظفر، محمدحسین، «علم امام»، خراسانی، محمد کاظم، «کفایة الاصول»، ص ۲۷۹؛ غروی اصفهانی، «نهایة الدرایة فی شرح الکفایة»، ج ۱، ص ۶۶۳؛ لواسانی، «نور الافهام فی علم الکلام»، ج ۲، ص ۹۷.</ref> - از جمله [[کلینی]] و [[آخوند خراسانی]] - بر اساس دستهای از [[روایات]] معتقدند: "[[ائمه]]{{ع}} علاوه بر [[علم به احکام شریعت]]، به تمامی حوادث گذشته، حال و [[آینده]] [[علم]] داشته اند؛ مگر اموری که از اختصاصات [[علم الهی]] بوده باشد؛ مانند [[زمان]] فرارسیدن [[قیامت]] یا علم به هفتاد و سومین حرف [[اسم اعظم]]"<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، «الکافی»، ج ۱، ص ۱۷۹، ح ۱.</ref>. طبق این دیدگاه می توان گفت: امامان معصوم در مقام [[آگاهی باطنی]]، بر اساس [[علمی]] که خداوند در جهت انجام [[رسالت]] و [[امامت]] در [[اختیار]] آنان قرار داده، از پایان حوادث و جریانات [[روزگار]] و از جمله [[سرنوشت]] خویش، باخبر هستند<ref>ر.ک: [[محسن رنجبر|رنجبر، محسن]]، «[[بررسی علم امام حسین به شهادت (مقاله)|بررسی علم امام حسین به شهادت]]»، فصلنامه کلام اسلامی، ش ۵۲، ص ۹۷ ـ ۱۰۱.</ref>. | همانگونه که در مقدمه اشاره شد، سخن در درجه اول، پیرامون [[علم پیامبر خاتم]]{{صل}} و [[اهل بیت]] اوست. از سوی دیگری، تام بودن علم در اینجا بدینمعناست که هیچ دانشی نیست که برای غیر [[خداوند]] ممکن باشد و [[معصوم]] نسبت به آن [[آگاه]] نباشد (با صرف نظر از اینکه این آگاهی بالفعل یا بالقوه، به صورت اجمالی یا تفصیلی باشد)<ref>ر.ک: هاشمی، سید علی، علم امام تام یا محدود، ص؟؟.</ref>. تعدادی از علمای شیعه<ref>ر.ک: مظفر، محمدحسین، «علم امام»، خراسانی، محمد کاظم، «کفایة الاصول»، ص ۲۷۹؛ غروی اصفهانی، «نهایة الدرایة فی شرح الکفایة»، ج ۱، ص ۶۶۳؛ لواسانی، «نور الافهام فی علم الکلام»، ج ۲، ص ۹۷.</ref> - از جمله [[کلینی]] و [[آخوند خراسانی]] - بر اساس دستهای از [[روایات]] معتقدند: "[[ائمه]]{{ع}} علاوه بر [[علم به احکام شریعت]]، به تمامی حوادث گذشته، حال و [[آینده]] [[علم]] داشته اند؛ مگر اموری که از اختصاصات [[علم الهی]] بوده باشد؛ مانند [[زمان]] فرارسیدن [[قیامت]] یا علم به هفتاد و سومین حرف [[اسم اعظم]]"<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، «الکافی»، ج ۱، ص ۱۷۹، ح ۱.</ref>. طبق این دیدگاه می توان گفت: امامان معصوم در مقام [[آگاهی باطنی]]، بر اساس [[علمی]] که خداوند در جهت انجام [[رسالت]] و [[امامت]] در [[اختیار]] آنان قرار داده، از پایان حوادث و جریانات [[روزگار]] و از جمله [[سرنوشت]] خویش، باخبر هستند<ref>ر.ک: [[محسن رنجبر|رنجبر، محسن]]، «[[بررسی علم امام حسین به شهادت (مقاله)|بررسی علم امام حسین به شهادت]]»، فصلنامه کلام اسلامی، ش ۵۲، ص ۹۷ ـ ۱۰۱.</ref>. | ||
بر پایه این دیدگاه، [[پیامبر خاتم]]{{صل}} و [[اهل بیت]]{{عم}} چون دارای {{متن حدیث|علم ما کان و ما یکون و ما هو کائن}} هستند، آنان در محدودۀ قابل تصور برای غیر خداوند عالم به همه حقایق جهان در گذشته، حال حاضر و آینده هستند. البته با عنایت به این نکته که او [[تسلیم]] [[مقدرات]] و [[اوامر الهی]] است و اگر در جایی دیده یا شنیده شده که امامان معصوم {{ع}} به [[علم باطنی]] خود عمل نمیکردند، به [[دلیل]] آن بود که مأمور بودند همچون سایر افراد عادی [[بشر]]، [[زندگی]] کنند. دانشهایی که لازمۀ مقام [[خداوند]] بوده و جز او کسی به آنها [[آگاه]] نیست از فرض این بحث خارج است<ref>ر.ک: [[سید علی هاشمی | بر پایه این دیدگاه، [[پیامبر خاتم]]{{صل}} و [[اهل بیت]]{{عم}} چون دارای {{متن حدیث|علم ما کان و ما یکون و ما هو کائن}} هستند، آنان در محدودۀ قابل تصور برای غیر خداوند عالم به همه حقایق جهان در گذشته، حال حاضر و آینده هستند. البته با عنایت به این نکته که او [[تسلیم]] [[مقدرات]] و [[اوامر الهی]] است و اگر در جایی دیده یا شنیده شده که امامان معصوم {{ع}} به [[علم باطنی]] خود عمل نمیکردند، به [[دلیل]] آن بود که مأمور بودند همچون سایر افراد عادی [[بشر]]، [[زندگی]] کنند. دانشهایی که لازمۀ مقام [[خداوند]] بوده و جز او کسی به آنها [[آگاه]] نیست از فرض این بحث خارج است<ref>ر.ک: [[سید علی هاشمی (زاده ۱۳۵۲)|هاشمی، سید علی]]، «[[علم امام تام یا محدود؟ (مقاله)|علم امام تام یا محدود؟]]»، فصلنامه مشرق موعود، ش ٣٢، ص٥٠؛ [[محمد رضا بهدار|بهدار، محمد رضا]]، «[[گستره علم امام در اندیشه علمای شیعه (مقاله)|گستره علم امام در اندیشه علمای شیعه]]»، فصلنامه تحقیقات کلامی، ش ۳، ص ۴۸؛ محمد حسن نادم، «علم امام در دیدگاه شیخ مفید و شاگردان وی»، دو فصلنامه حوزه، ش ۵۴، ص۱۳۵؛ [[سید امین موسوی|موسوی، سید امین]]، «[[گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی (کتاب)|گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی]]»، ص ۲۸۴.</ref>. | ||
پیش از بیان ادله قائلان به این دیدگاه، اشاره به چند نکته ضروری است: | پیش از بیان ادله قائلان به این دیدگاه، اشاره به چند نکته ضروری است: |