آثار تربیتی انتظار چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

 

== پاسخ جامع اجمالی==

===اثر گذاری [[تربیتی]] [[انتظار]]===

===[[آثار تربیتی انتظار]]===

#'''گسترش امیدهای واقعی:''' [[امید]]، محرک [[انسان]] برای رویارویی با [[آینده]] است‌. برخی آن را انگیزه و پاره‌ای دیگر آن را نیاز [[آدمی]] می‌‌دانند<ref>ر.ک. [[محمد رضا شرفی جم|شرفی جم، محمد رضا]]، [[آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده (مقاله)|آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده]]، ص ۱۱۶ـ۱۲۲.</ref>. [[انسان]] برای تداوم [[زندگی]] و [[تحمل]] دشواری‌های آن، [[نیازمند]] انگیزه‌ای نیرومند است که در پدیده‌ای با نام "[[امید به آینده]]" تجلی می‌یابد؛ آینده‌ای که به مراتب، عالی‌تر، زیباتر و بهتر از امروز باشد<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۹۷ـ ۱۹۸.</ref>. مفهوم [[انتظار]] در [[حقیقت]]، [[امید]] به فردای [[ظهور]] است‌؛ فردایی که هرگز با [[دوران غیبت]] قابل مقایسه نیست<ref>ر.ک. [[محمد رضا شرفی جم|شرفی جم، محمد رضا]]، [[آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده (مقاله)|آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده]]، ص ۱۱۶ـ۱۲۲.</ref>‌. یکی از ویژگی‌های [[نسل]] [[منتظر]]، [[امیدواری]] و نگرش مثبت به آیندۀ [[جهان]] است<ref>ر.ک: عبدی پور، حسن، تاثیرهای اجتماعی اعتقاد به مهدویت از دیدگاه جامعه‌شناسی، ص ۲۳۳.</ref>. [[انتظار]] برای [[مشتاقان]] و [[صالحان]] امیدبخش است و این [[امیدواری]] و [[عشق]] و شور و [[نشاط]]، به دنبال آن [[انتظار پویا]] و زنده فراهم می‌شود و نیز احساس [[نظارت]] او بر ما<ref>ر.ک. [[علی رضا اعرافی|اعرافی، علی رضا]]، [[انتظار با نگاه تربیتی (مقاله)|انتظار با نگاه تربیتی]]، ص۱۸.</ref>. [[امام مجتبی]]{{ع}} از [[پدر]] بزرگوارش [[نقل]] می‌‌کند: «در [[دولت مهدی]]{{ع}}، درندگان [[سازش]] می‌‌کنند‌، نباتات از [[دل]] [[زمین]] می‌‌رویند و [[آسمان]] برکاتش را فرو می‌‌فرستد. [[گنج‌های نهفته]] در [[دل]] [[زمین]] برای او آشکار می‌‌شود و بین [[مشرق]] و [[مغرب]] را مالک می‌‌شود‌. خوشا به حال کسی که آن روزگار مسعود را [[درک]] کند و دستوراتش را با گوش [[جان]] بشنود‌»<ref>{{متن حدیث|تَصْطَلِحُ فِی مُلْکِهِ السِّبَاعُ وَ تُخْرِجُ الْأَرْضُ نَبْتَهَا وَ تُنْزِلُ السَّمَاءُ بَرَکَتَهَا وَ تَظْهَرُ لَهُ الْکُنُوزُ یَمْلِکُ مَا بَیْنَ الْخَافِقَیْنِ أَرْبَعِینَ عَاماً فَطُوبَی لِمَنْ أَدْرَکَ أَیَّامَهُ وَ سَمِعَ کَلَامَهُ}}؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵٢، ص ٢٨٠.</ref>.<ref>ر.ک. [[محمد رضا شرفی جم|شرفی جم، محمد رضا]]، [[آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده (مقاله)|آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده]]، ص ۱۱۶ـ۱۲۲.</ref>  

#'''معنا یافتن [[زندگی]] در پرتو [[پویایی]] و در جهت رسیدن به [[هدف]]'''<ref>ر.ک. [[محمد رضا شرفی جم|شرفی، محمد رضا]]، [[مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار (مقاله)|مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار]]، [[گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم (کتاب)|گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم]]، ص ۱۱۶ـ ۱۲۲، ۱۳۴؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۹۷ـ ۱۹۸.</ref>، با نگاه تطبیقی به [[زندگی]] بدون [[هدف]] و فرجام آن، که تهی شدن از درون و روزمره‌گی است<ref>ر.ک. [[محمد رضا شرفی جم|شرفی، محمد رضا]]، [[مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار (مقاله)|مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار]]، [[گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم (کتاب)|گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم]]، ص ۱۳۴.</ref>. اندیشۀ [[مهدویت]]، می‌‌تواند به [[انسان]] بیاموزد جهت رسیدن به جامعۀ آرمانی به محوریت [[امام مهدی]] {{ع}}، همواره باید به این کانون [[فکر]] کرد و فعالیت‌های خود را بدان سو معطوف ساخت<ref>ر.ک: عبدی پور، حسن، تاثیرهای اجتماعی اعتقاد به مهدویت از دیدگاه جامعه‌شناسی، ص ۲۳۳.</ref> [[انتظار]] از دیدگاهی‌، به معنای عدم [[رضایت]] از وضع موجود و تلاش برای تحقق وضع مطلوب است<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۹۷ـ ۱۹۸.</ref>.  

#'''استقرار و ایجاد [[وحدت]] و همبستگی و همگرایی:''' چنانچه [[انتظار]] را [[آرمان]] مشترک بدانیم، این احساس، از حیث فردی موجب تمرکز [[افکار]] و نیروهای [[آدمی]] می‌‌شود و از حیث جمعی، موجب هم دلی، هم نوایی و هم اندیشی [[امت]] [[منتظر]] خواهد شد<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۹۷ـ ۱۹۸؛ [[محمد رضا شرفی جم|شرفی جم، محمد رضا]]، [[آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده (مقاله)|آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده]]، ص ۱۱۶ـ۱۲۲.</ref>.  

#'''احساس حضور:''' یکی از آثار غیر قابل تردید در [[انتظار راستین]]، احساس حضور در محضر آن [[امام غایب]] و احساس حضور آن [[امام غایب]] در [[زندگی]] است و این خود در [[اصلاح]] [[رفتار]] وی بسیار مؤثر است<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۹۷ـ ۱۹۸.</ref>.

#'''[[سلامت]] [[اخلاقی]] [[جامعه]]:''' از حیث ارتباط منطقی و معنایی، خانوادۀ سالم زمینه‌ساز جامعۀ سالم و جامعۀ سالم، عامل تداوم و بقای خانوادۀ سالم است، بنابراین نوعی [[التزام]] منطقی میان [[سلامت]] [[اخلاقی]] [[خانواده]] و [[سلامت]] [[اخلاقی]] [[جامعه]] وجود دارد. لذا خانوادۀ [[منتظر]] با [[درک]] [[مسؤولیت]] [[اجتماعی]] در برابر [[اصلاح]] [[جامعه‌]]، تا [[حد ]] [[توان]] خود تلاش می‌‌کند<ref>ر.ک. [[محمد رضا شرفی جم|شرفی جم، محمد رضا]]، [[آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده (مقاله)|آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده]]، ص ۱۱۶ـ۱۲۲.</ref>‌.

#'''الگوسازی:''' [[آدمی]]، فطرتاً به کمال [[گرایش]] دارد؛ لازمۀ نیل به کمال شخصیت‌‌هایی است که [[انسان]] خود را با آنان همانند کند‌. [[گرایش]] به [[فرهنگ مهدوی]]{{ع}} موجب می‌‌شود، [[آدمی]] الگوی مورد نظر خویش را در شخصیت [[مبارک]] [[امام زمان]]{{ع}} و [[سعادت]] خود را در [[پیروی]] از آن [[حضرت]] بداند<ref>ر.ک. [[محمد رضا شرفی جم|شرفی جم، محمد رضا]]، [[آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده (مقاله)|آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده]]، ص ۱۱۶ـ۱۲۲.</ref>.

#'''مداومت بر [[دعا]]:''' [[منتظر]] برای [[تعجیل در فرج]] [[حضرت ولی عصر]] ‌{{ع}}، بر [[دعا]] و به ویژه دعاهایی نظیر [[دعای ندبه]] و [[دعای فرج]] استمرار دارد. مداومت بر دعای فرج‌، یکی از مصادیق [[نیایش]] است که [[آدمی]] را به این مقصود نایل می‌گرداند‌. بر این اساس، انس و الفت [[آدمی]] با [[دعای فرج]] یا [[دعای ندبه]] برای به پایان رسیدن دورۀ [[انتظار]] و آغاز دورۀ [[ظهور]] [[محبوب]]، در راستای [[هدف خلقت]] است<ref>ر.ک. [[محمد رضا شرفی جم|شرفی جم، محمد رضا]]، [[آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده (مقاله)|آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده]]، ص ۱۱۶ـ۱۲۲.</ref>.

#'''به جریان افتادن نیروهای نهفته و سرمایه‌های راکد [[انسان]] در پرتو دوران سخت [[انتظار]]'''<ref>ر.ک. [[محمد رضا شرفی|شرفی، محمد رضا]]، [[مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار (مقاله)|مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار]]، [[گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم (کتاب)|گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم]]، ص ۱۳۴.</ref>.

#'''پالایش درون و به مرحلۀ [[خلوص]] رسیدن به جهت طولانی شدن [[دوران غیبت]]'''<ref>ر.ک. [[محمد رضا شرفی|شرفی، محمد رضا]]، [[مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار (مقاله)|مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار]]، [[گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم (کتاب)|گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم]]، ص ۱۳۴.</ref>.

#'''رشد [[قدرت]] [[تحمل]] در برابر ناملایمات و تنگناها''' به جهت [[قداست]] و [[عظمت]] [[هدف]] که در [[انتظار]] [[حضرت]] بودن، معنا می‌یابد<ref>ر.ک. [[محمد رضا شرفی|شرفی، محمد رضا]]، [[مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار (مقاله)|مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار]]، [[گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم (کتاب)|گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم]]، ص ۱۳۴.</ref>.

#'''فراتر رفتن از مرز [[انسان]] [[متعادل]] و رسیدن به مرحلۀ [[انسان]] متعالی'''<ref>ر.ک. [[محمد رضا شرفی|شرفی، محمد رضا]]، [[مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار (مقاله)|مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار]]، [[گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم (کتاب)|گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم]]، ص ۱۳۴.</ref>.

#'''از سطح و مرحلۀ رنج‌های حقیر مادی، رها شدن و به وادی رنج‌های [[عظیم]] [[معنوی]] و دغدغه‌های بزرگ انسانی، گام نهادن'''<ref>ر.ک. [[محمد رضا شرفی|شرفی، محمد رضا]]، [[مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار (مقاله)|مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار]]، [[گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم (کتاب)|گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم]]، ص ۱۳۴.</ref>.

#'''ارتباط پویا و زنده‌ای که فرد را با یک محور موجود و زنده و خبیر و [[آگاه]] مرتبط می‌کند'''<ref>ر.ک. [[علی رضا اعرافی|اعرافی، علی رضا]]، [[انتظار با نگاه تربیتی (مقاله)|انتظار با نگاه تربیتی]]، ص۱۸.</ref>.

#'''[[شکوفایی]] [[انسان]] در اثر رابطۀ زنده و سرشار از عواطف و [[محبت]]، و جهت دادن به [[انسان]] و به افکار و اندیشه‌های وی'''<ref>ر.ک. [[علی رضا اعرافی|اعرافی، علی رضا]]، [[انتظار با نگاه تربیتی (مقاله)|انتظار با نگاه تربیتی]]، ص۱۸.</ref>.  

#'''پدید آمدن [[عشق]] در [[انسان]] در اثر ارتباط زنده'''<ref>ر.ک. [[علی رضا اعرافی|اعرافی، علی رضا]]، [[انتظار با نگاه تربیتی (مقاله)|انتظار با نگاه تربیتی]]، ص۱۸.</ref>.

#'''فراهم آمدن منطبق سازی [[انسان]] با آن الگوی زنده در اثر تلاش وی'''<ref>ر.ک. [[علی رضا اعرافی|اعرافی، علی رضا]]، [[انتظار با نگاه تربیتی (مقاله)|انتظار با نگاه تربیتی]]، ص۱۸.</ref>.

==پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه==

«[[انتظار]] یک [[نظریه ]] [[تربیتی]] است یعنی یک نگاه بنیادی است که می‌تواند بر همه اجزا و [[اعمال]] و ابعاد و ساخت‌های گوناگون [[زندگی فردی]] و [[اجتماعی]] ما اثرگذار باشد [[انتظار]] عام و مشترک یک آثاری دارد، از نظر روان‌شناختی اصولاً [[روح]] [[امید]] و [[انتظار مثبت]] خیلی کارکرد دارد چه انتظارات مقطعی چه انتظارهای کلان عمومی و جهان‌شمول اما آن انتظاری که در [[مکتب]] [[شیعه]] است چیزی فراتر از این [[انتظار]] عام و مشترک است ویژگی‌های دو رکن [[انتظار]] است که [[انتظار]] [[شیعی]] را از [[انتظار]] [[بودایی]] یا [[انتظار]] [[مسیحی]] یا [[انتظار]] [[عامه]] و [[اهل سنت]] متفاوت می‌کند و به عنوان یک نگرش و [[مکتب]] در می‌آورد [[انتظار]] با این ویژگی‌ها [[مکتب]] [[تربیتی]] است که هم ابعاد روانی و روحی فرد را و هم نگرش [[اجتماعی]] وی را تعیین می‌کند و هم در ساخت‌های گوناگون [[تربیت اخلاقی]] و فردی و [[خانوادگی]] و [[اجتماعی]] اثر می‌گذارد و من در بخش دوم فقط به پاره‌ای از این آثار اشاره می‌کنم و البته این دیدگاه و نظریه قابل بسط است و ساحت‌های [[تربیت]] را باید جدا و شعاع و آثار این نگاه را در هر یک از آن ساحت‌ها بازشناسی کرد.

:از حیث ارتباط منطقی و معنایی، [[خانواده]] سالم زمینه‌ساز [[جامعه]] سالم و [[جامعه]] سالم، عامل تداوم و بقای [[خانواده]] سالم است و این دو با یکدیگر نسبت تعاملی دارند. بنابراین نوعی [[التزام]] منطقی میان [[سلامت]] [[اخلاقی]] [[خانواده]] و [[سلامت]] [[اخلاقی]] [[جامعه]] وجود دارد.  [[حضرت]] در سفارش دیگری می‌‌فرماید: "بر شماست رعایت کردن [[ورع]]، به درستی که [[ورع]] آن [[دینی]] است که ما ملتزم به آن هستیم و [[خدا]] را به وسیله آن [[بندگی]] می‌‌کنیم و همین را از [[اهل ولایت]] و [[محبت]] خود [[انتظار]] داریم. ما را به خاطر [[شفاعت]] کردن به [[سختی]] و زحمت نیندازید"<ref>حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج ١۵، ص ٢۴٨‌.</ref>. لذا [[خانواده]] [[منتظر]] با [[درک]] [[مسؤولیت]] [[اجتماعی]] در برابر [[اصلاح]] [[جامعه‌]]، تا [[حد ]] [[توان]] خود تلاش می‌‌کند‌.