ابعاد روانشناختی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخهها
ابعاد روانشناختی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۹ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۲۰:۵۷
، ۹ فوریهٔ ۲۰۲۲ربات: جایگزینی خودکار متن (-رده:پرسش +رده:پرسش)؛ زیباسازی
خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
}} | }} | ||
'''ابعاد روانشناختی [[انتظار امام مهدی]] چیست؟''' یکی از سؤالهای مصداقی پرسشی تحت عنوان ''«[[انتظار چه ابعادی دارد؟ (پرسش)|انتظار چه ابعادی دارد؟»]]'' است. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود. | '''ابعاد روانشناختی [[انتظار امام مهدی]] چیست؟''' یکی از سؤالهای مصداقی پرسشی تحت عنوان ''«[[انتظار چه ابعادی دارد؟ (پرسش)|انتظار چه ابعادی دارد؟»]]'' است. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود. | ||
== پاسخ جامع اجمالی == | |||
=== اهمیت بعد روحی و روانی === | |||
== پاسخ جامع اجمالی== | * در بحث [[انتظار]] اساسیترین ویژگی در بعد [[رفتار]]، ایجاد "[[آمادگی]] روحی و روانی" در خود است<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۳]] ج۳، ص۵۴-۶۱؛ [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۱۹۹- ۲۱۲.</ref> چرا که [[انتظار]] حالتی است روحی و روانی که [[منتظر]] در درون خود احساس کمبود و [[نقص]] نموده<ref>ر.ک. [[علی زینتی|زینتی، علی]]، [[انتظار و امنیت روانی (مقاله)|انتظار و امنیت روانی]]، ص۳۰۱-۳۰۳.</ref> و درصدد رها شدن از تنگناهای روحی و روانی است<ref>ر.ک. [[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج۵، ص۳۱۲-۳۱۴.</ref>. [[منتظر]]، پیوسته مراقب مجموعه گفتارها و رفتارهایش خواهد بود تا موردی برخلاف رضای محبوبش، از او صادر نشود. این مسئله در [[حقیقت]]، به پالایش درونی و صفای [[باطنی]] خواهد انجامید. این [[هدف]]، ناظر بر این است که عامل [[نظارت]] و کنترل فرد، باید قبل از هر چیز، جنبه درونی داشته باشد، نه بیرونی<ref>ر.ک. [[محمد سبحانینیا|سبحانینیا، محمد]]، [[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]، ص ۶۵ ـ ۶۶.</ref>. | ||
===اهمیت بعد روحی و روانی=== | * ارتباط [[معنوی]] که [[منتظر]] به وسیلۀ [[ادعیه]] و اذکار با [[امام]] برقرار میسازد، موجب پالایش [[روح]] و تصفیۀ [[باطن]] گردیده و در او حسی به وجود میآورد که او را در مقابل بسیاری از [[افکار]] رنجآور، [[گرفتاریها]] و بیماریهای روحی رایج در جامعۀ امروزی مقاوم میسازد و او را به [[مقام]] أمن که در آن [[ترس]] و حزنی نیست میرساند<ref>{{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا فَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلا هُمْ يَحْزَنُونَ}}«آنان که گفتند: پروردگار ما خداوند است سپس پایداری کردند نه بیمی خواهند داشت و نه اندوهگین میگردند» سوره احقاف، آیه ۱۳.</ref> و آرامشبخش در [[روح]] و روان فرد است که [[رسول اکرم]] {{صل}} فرمود: «شما را به آمدن [[مهدی]] مژده میدهم... اهل [[آسمان]] و اهل [[زمین]] از او [[خرسند]] خواهند بود»<ref>{{متن حدیث|"أُبَشِّرُکُمْ بِالْمَهْدِیِّ... یَرْضَی عَنْهُ سَاکِنُ السَّمَاءِ وَ سَاکِنُ الْأَرْضِ"}}؛ بحار الأنوار، ج ۵۱، ص ۷۴؛ الغیبة طوسی، ص ۱۷۸.</ref>.<ref>ر.ک. [[سیمین صمیمی|صمیمی، سیمین]]، [[عرصههای تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث (مقاله)|عرصههای تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث]] ، ص؟؟؟؛ [[علی اوسط خانجانی|خانجانی، علی اوسط]]، [[رسالت فردی و شخصی انسان منتظر (مقاله)|رسالت فردی و شخصی انسان منتظر]]، ص؟؟؟.</ref> کسانی که [[صاحب]] [[آمادگی]] روحی و روانی بالایی نشوند، هرگز نمیتوانند [[یار]] و [[یاور]] خوبی برای آن [[حضرت]] باشند؛ چرا که آنان با کمترین فشاری عرصه را خالی میکنند. بیگمان برای [[حضرت مهدی]] {{ع}} یارانی هست که قوت و [[قدرت]] بالای روحی و روانی دارند تا بتوانند بر [[دشمنان]] چیره شوند<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۳]] ج۳، ص۵۴-۶۱؛ [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۱۹۹- ۲۱۲.</ref>. | ||
*در بحث [[انتظار]] اساسیترین ویژگی در بعد [[رفتار]]، ایجاد "[[آمادگی]] روحی و روانی" در خود است<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۳]] ج۳، ص۵۴-۶۱؛ [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۱۹۹- ۲۱۲.</ref> چرا که [[انتظار]] حالتی است روحی و روانی که [[منتظر]] در درون خود احساس کمبود و [[نقص]] نموده<ref>ر.ک. [[علی زینتی|زینتی، علی]]، [[انتظار و امنیت روانی (مقاله)|انتظار و امنیت روانی]]، ص۳۰۱-۳۰۳.</ref> و درصدد رها شدن از تنگناهای روحی و روانی است<ref>ر.ک. [[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج۵، ص۳۱۲-۳۱۴.</ref>. [[منتظر]]، پیوسته مراقب مجموعه گفتارها و رفتارهایش خواهد بود تا موردی برخلاف رضای محبوبش، از او صادر نشود. این مسئله در [[حقیقت]]، به پالایش درونی و صفای [[باطنی]] خواهد انجامید. این [[هدف]]، ناظر بر این است که عامل [[نظارت]] و کنترل فرد، باید قبل از هر چیز، جنبه درونی داشته باشد، نه بیرونی<ref>ر.ک. [[محمد سبحانینیا|سبحانینیا، محمد]]، [[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]، ص ۶۵ ـ ۶۶.</ref>. | === ابعاد روانشناختی [[انتظار]] === | ||
*ارتباط [[معنوی]] که [[منتظر]] به وسیلۀ [[ادعیه]] و اذکار با [[امام]] برقرار میسازد، موجب پالایش [[روح]] و تصفیۀ [[باطن]] گردیده و در او حسی به وجود میآورد | * از لحاظ روانشناختی، [[انتظار امام]] [[معصوم]] {{ع}} حالتها و ابعاد زیر را در [[انسان]] پدید میآورد: | ||
===ابعاد روانشناختی [[انتظار]]=== | ==== ابعاد شناختی ==== | ||
*از لحاظ روانشناختی، [[انتظار امام]] [[معصوم]] {{ع}} حالتها و ابعاد زیر را در [[انسان]] پدید میآورد: | * [[انسان]] [[عصر غیبت]] باید دارای [[شناخت]] عمیق و [[بصیرت]] نافذ باشد، تا بتواند [[فرهنگ]] و فلسفۀ [[انتظار]] را به روشنی [[فهم]] کند، نسبت به موضوع آن [[بینش]] فراگیر به دست آورد، پیرامون آن به [[تفکر]] بپردازد، به تحقّق آن [[دل]] ببندد و [[امیدوار]] باشد. در این فرایند، اگر [[شناخت]] صحیح را به دست آورد، حقیقیت "[[امامت]]" و [[پیام]] [[انتظار]] را دریافته است، که این خود، پیامدهای مثبت روانی برای او در پی خواهد داشت، چنانکه [[امام صادق]] {{ع}} فرموده است: «هرکس امر [[امامت]] و [[رهبری]] را بشناسد، آنگاه پیش از [[قیام قائم]] از [[جهان]] برود، [[پاداش]] او مانند کسی است که در رکاب [[قائم]] [[شهید]] شود»<ref>{{متن حدیث|مَنْ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ ثُمَّ مَاتَ قَبْلَ أَنْ یَقُومَ الْقَائِمُ{{ع}} کَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ قُتِلَ مَعَهُ}}؛ طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، ص۴۶۰. </ref> و اگر بدون [[شناخت امام زمان]] خویش بمیرد به [[رستگاری]] نرسیده است، چنانکه [[پیامبر اعظم]] {{صل}} میفرماید: «هرکس بمیرد و [[امام]] زمانش را نشناسد به [[مرگ جاهلیت]] مرده است»<ref>{{متن حدیث|وَ أَنَّ مَنْ مَاتَ وَ لَمْ یَعْرِفْ إِمَامَ زَمَانِهِ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً}}؛ ابن بابویه، محمد بن علی، کمالالدین، ج۲، ص۴۰۹، ح۹. </ref>.<ref>ر.ک: [[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، [[نقش انتظار در بهداشت روانی (مقاله)|نقش انتظار در بهداشت روانی]]، ص ۱۰۶ ـ ۱۲۷. </ref> | ||
====ابعاد شناختی==== | ==== ابعاد [[رفتاری]] ==== | ||
*[[انسان]] [[عصر غیبت]] باید دارای [[شناخت]] عمیق و [[بصیرت]] نافذ باشد، تا بتواند [[فرهنگ]] و فلسفۀ [[انتظار]] را به روشنی [[فهم]] کند، نسبت به موضوع آن [[بینش]] فراگیر به دست آورد، پیرامون آن به [[تفکر]] بپردازد، به تحقّق آن [[دل]] ببندد و [[امیدوار]] باشد. در این فرایند، اگر [[شناخت]] صحیح را به دست آورد، حقیقیت "[[امامت]]" و [[پیام]] [[انتظار]] را دریافته است، که این خود، پیامدهای مثبت روانی برای او در پی خواهد داشت، چنانکه [[امام صادق]] {{ع}} فرموده است: «هرکس امر [[امامت]] و [[رهبری]] را بشناسد، آنگاه پیش از [[قیام قائم]] از [[جهان]] برود، [[پاداش]] او مانند کسی است که در رکاب [[قائم]] [[شهید]] شود»<ref>{{متن حدیث|مَنْ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ ثُمَّ مَاتَ قَبْلَ أَنْ یَقُومَ الْقَائِمُ{{ع}} کَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ قُتِلَ مَعَهُ}}؛ طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، ص۴۶۰. </ref> و اگر بدون [[شناخت امام زمان]] خویش بمیرد به [[رستگاری]] نرسیده است، چنانکه [[پیامبر اعظم]] {{صل}} میفرماید: «هرکس بمیرد و [[امام]] زمانش را نشناسد به [[مرگ جاهلیت]] مرده است»<ref>{{متن حدیث|وَ أَنَّ مَنْ مَاتَ وَ لَمْ یَعْرِفْ إِمَامَ زَمَانِهِ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً}}؛ ابن بابویه، محمد بن علی، کمالالدین، ج۲، ص۴۰۹، ح۹. </ref>.<ref>ر.ک: [[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، [[نقش انتظار در بهداشت روانی (مقاله)|نقش انتظار در بهداشت روانی]]، ص ۱۰۶ ـ ۱۲۷. </ref> | * [[انتظار]]، [[آمادگی]] برای استقبال و [[همراهی]] "[[امام]] [[منتظَر]]" را میطلبد و بدون آن به بار نمینشیند. [[نهضت]] [[انتظار]]، به مثابه یک تحوّل بزرگ در [[تاریخ]] [[بشریت]]، پیش از هر چیز، [[نیازمند]] عناصر آماده و ارزشمند انسانی است که بتوانند این بار سنگین را به دوش بکشند؛ و این در درجۀ نخست، مستلزم بالا بردن سطح [[اندیشه]] و [[آگاهی]] و [[آمادگی فکری]] و روانی است<ref>ر.ک: [[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، [[نقش انتظار در بهداشت روانی (مقاله)|نقش انتظار در بهداشت روانی]]، ص ۱۰۶ ـ ۱۲۷. </ref>. | ||
====ابعاد [[رفتاری]]==== | * برخی از مصادیق ابعاد [[رفتاری]] را میتوان در موارد زیر برشمرد: | ||
*[[انتظار]]، [[آمادگی]] برای استقبال و [[همراهی]] "[[امام]] [[منتظَر]]" را میطلبد و بدون آن به بار نمینشیند. [[نهضت]] [[انتظار]]، به مثابه یک تحوّل بزرگ در [[تاریخ]] [[بشریت]]، پیش از هر چیز، [[نیازمند]] عناصر آماده و ارزشمند انسانی است که بتوانند این بار سنگین را به دوش بکشند؛ و این در درجۀ نخست، مستلزم بالا بردن سطح [[اندیشه]] و [[آگاهی]] و [[آمادگی فکری]] و روانی است<ref>ر.ک: [[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، [[نقش انتظار در بهداشت روانی (مقاله)|نقش انتظار در بهداشت روانی]]، ص ۱۰۶ ـ ۱۲۷. </ref>. | # [[آمادگی]]: [[انتظار]]، [[آمادگی]] برای استقبال و [[همراهی]] [[منتظر]] را میطلبد و بدون آن به بار نمینشیند. بنابراین باید در مسابقه [[آمادگی]] و سبقتجویی که در ابعاد عملی، [[صبر]]، [[پارسایی]] و نظامی، نمایان میشود شرکت جست<ref>ر.ک. [[مسعود آذربایجانی|آذربایجانی، مسعود]]، [[رابطه انتظار و بهداشت روان (مقاله)|رابطه انتظار و بهداشت روان]]، ص ۷۰.</ref>. | ||
*برخی از مصادیق ابعاد [[رفتاری]] را میتوان در موارد زیر برشمرد: | # [[عمل به واجبات]] و ترک [[محرمات]]: زمینهساز [[راستین]] به خوبی میداند محبوبترین [[کارها]] نزد [[امام زمان]]، انجام [[واجبات]] [[دینی]] و ترک [[محرمات]] است<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت]] ج۳، ص۵۴-۶۱؛ [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۱۹۹- ۲۱۲. </ref> و [[امام]] {{ع}} اگر چه ظاهر نیست اما حاضر است، پس باید همواره از خویشتن [[مراقبت]] کند و از [[گناه]] دوری نماید<ref>ر.ک. [[علی اوسط خانجانی|خانجانی، علی اوسط]]، [[رسالت فردی و شخصی انسان منتظر (مقاله)|رسالت فردی و شخصی انسان منتظر]]، ص؟؟؟.</ref> [[امام صادق]] {{ع}} میفرماید: «همانا برای صاحبِ این امر، غیبتی است؛ پس باید [[انسان]] [[تقوا]] پیشه نماید و به [[دین]] خود چنگ زند»<ref>{{متن حدیث|إِن لِصَاحِبِ هَذَا الأَمرِ غَیبَه فَلیتقِ اللهَ عَبدٌ وَ لیتَمَسک بِدِینِهِ}}؛ الکافی، ج۱، ص۳۳۵، ح۱.</ref>.<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت]] ج۳، ص۵۴-۶۱؛ [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۱۹۹- ۲۱۲.</ref> | ||
#[[آمادگی]]: [[انتظار]]، [[آمادگی]] برای استقبال و [[همراهی]] [[منتظر]] را میطلبد و بدون آن به بار نمینشیند. بنابراین باید در مسابقه [[آمادگی]] و سبقتجویی که در ابعاد عملی، [[صبر]]، [[پارسایی]] و نظامی، نمایان میشود شرکت جست<ref>ر.ک. [[مسعود آذربایجانی|آذربایجانی، مسعود]]، [[رابطه انتظار و بهداشت روان (مقاله)|رابطه انتظار و بهداشت روان]]، ص ۷۰.</ref>. | # رعایت [[آموزههای اخلاقی]]: وضع نابسامان و بیعدالتیهای [[جهان]]، نیاز به نظام متکی به ارزشهای انسانی، [[ایمان]] و [[اخلاق]] دارد<ref>ر.ک. [[حبیبالله طاهری|طاهری، حبیبالله]]، [[سیمای آفتاب (کتاب)|سیمای آفتاب]]، ص۷۷ -۷۸.</ref>. [[انتظار]] یک [[آمادهسازی]] است که با تقویت [[انگیزه]] در [[دل]] و درون؛ [[امید]] و [[نشاط]] و تحرک به [[انسان]] میدهد تا در راه خیر و [[صلاح]] و رعایت [[آموزههای اخلاقی]] [[همت]] گمارد<ref>ر.ک. حسینی خامنهای، سید علی، ما منتظریم، ص۱۶۵، ۱۷۳.</ref>. [[امام صادق]] {{ع}} در اینباره میفرماید: «هر کسی که شادمان میشود از اینکه از [[یاران قائم]] باشد، پس باید [[منتظر]] باشد، [[پرهیزگاری]] پیشه کند و نیکوییهای [[اخلاق]] را انجام دهد؛ در حالی که [[منتظر]] است»<ref>{{متن حدیث|... مَن سُر أَن یکُونَ من أَصحَابِ القَائِمِ فَلینتَظِر وَ لیعمَل بِالوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الأخلَاقِ وَ هُوَ مُنتَظِر...}}؛ الغیبه النعمانی، ص۲۰۰، ح۱۶. </ref>.<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت]] ج۳، ص۵۴-۶۱؛ [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۱۹۹- ۲۱۲.</ref> | ||
#[[عمل به واجبات]] و ترک [[محرمات]]: زمینهساز [[راستین]] به خوبی میداند محبوبترین [[کارها]] نزد [[امام زمان]]، انجام [[واجبات]] [[دینی]] و ترک [[محرمات]] است<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت]] ج۳، ص۵۴-۶۱؛ [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۱۹۹- ۲۱۲. </ref> و [[امام]] {{ع}} اگر چه ظاهر نیست اما حاضر است، پس باید همواره از خویشتن [[مراقبت]] کند و از [[گناه]] دوری نماید<ref>ر.ک. [[علی اوسط خانجانی|خانجانی، علی اوسط]]، [[رسالت فردی و شخصی انسان منتظر (مقاله)|رسالت فردی و شخصی انسان منتظر]]، ص؟؟؟.</ref> [[امام صادق]] {{ع}} میفرماید: «همانا برای صاحبِ این امر، غیبتی است؛ پس باید [[انسان]] [[تقوا]] پیشه نماید و به [[دین]] خود چنگ زند»<ref>{{متن حدیث|إِن لِصَاحِبِ هَذَا الأَمرِ غَیبَه فَلیتقِ اللهَ عَبدٌ وَ لیتَمَسک بِدِینِهِ}}؛ الکافی، ج۱، ص۳۳۵، ح۱.</ref>.<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت]] ج۳، ص۵۴-۶۱؛ [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۱۹۹- ۲۱۲.</ref> | # [[دعا]] برای [[تعجیل در فرج]]: [[منتظر]] با ذکر [[پروردگار]] و [[دعا]] جهت [[تعجیل در فرج]] [[حضرت]]، [[روح]] خویش را قوت بخشیده و [[دل]] خود را شفا و [[نورانی]] میسازد و از رهگذر انس با [[دعای ندبه]] و [[عهد]] و ادعیۀ دیگر، توجه خود را به [[امام]] معطوف مینماید و در قلمرو [[محبت]] [[امام]] قرار میگیرد. با [[دعا کردن]] برای آن [[حضرت]] کمال توجه به سوی او برایش حاصل میشود و علاقۀ خود را به [[حضرت]] نشان میدهد. [[حضرت مهدی]] {{ع}} نیز برای [[منتظرین]] [[دعا]] میکند و دعای [[حضرت]] سبب [[آرامش]] و [[اطمینان]] [[منتظر]] میگردد و از این طریق "[[انتظار]]" را که به طور طبیعی سخت و طاقتگیر است، لطیف و زیبا میشود<ref>ر.ک. [[علی اوسط خانجانی|خانجانی، علی اوسط]]، [[رسالت فردی و شخصی انسان منتظر (مقاله)|رسالت فردی و شخصی انسان منتظر]]، ص؟؟؟.</ref>. | ||
#رعایت [[آموزههای اخلاقی]]: وضع نابسامان و بیعدالتیهای [[جهان]]، نیاز به نظام متکی به ارزشهای انسانی، [[ایمان]] و [[اخلاق]] دارد<ref>ر.ک. [[حبیبالله طاهری|طاهری، حبیبالله]]، [[سیمای آفتاب (کتاب)|سیمای آفتاب]]، ص۷۷ -۷۸.</ref>. [[انتظار]] یک [[آمادهسازی]] است که با تقویت [[انگیزه]] در [[دل]] و درون؛ [[امید]] و [[نشاط]] و تحرک به [[انسان]] میدهد تا در راه خیر و [[صلاح]] و رعایت [[آموزههای اخلاقی]] [[همت]] گمارد<ref>ر.ک. حسینی خامنهای، سید علی، ما منتظریم، ص۱۶۵، ۱۷۳.</ref>. [[امام صادق]] {{ع}} در اینباره میفرماید: «هر کسی که شادمان میشود از اینکه از [[یاران قائم]] باشد، پس باید [[منتظر]] باشد، [[پرهیزگاری]] پیشه کند و نیکوییهای [[اخلاق]] را انجام دهد؛ در حالی که [[منتظر]] است»<ref>{{متن حدیث|... مَن سُر أَن یکُونَ من أَصحَابِ القَائِمِ فَلینتَظِر وَ لیعمَل بِالوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الأخلَاقِ وَ هُوَ مُنتَظِر...}}؛ الغیبه النعمانی، ص۲۰۰، ح۱۶. | ==== ابعاد [[عاطفی]] ==== | ||
#[[دعا]] برای [[تعجیل در فرج]]: [[منتظر]] با ذکر [[پروردگار]] و [[دعا]] جهت [[تعجیل در فرج]] [[حضرت]]، [[روح]] خویش را قوت بخشیده و [[دل]] خود را شفا و [[نورانی]] میسازد و از رهگذر انس با [[دعای ندبه]] و [[عهد]] و ادعیۀ دیگر، توجه خود را به [[امام]] معطوف مینماید و در قلمرو [[محبت]] [[امام]] قرار میگیرد. با [[دعا کردن]] برای آن [[حضرت]] کمال توجه به سوی او برایش حاصل میشود و علاقۀ خود را به [[حضرت]] نشان میدهد. [[حضرت مهدی]] {{ع}} نیز برای [[منتظرین]] [[دعا]] میکند و دعای [[حضرت]] سبب [[آرامش]] و [[اطمینان]] [[منتظر]] میگردد و از این طریق "[[انتظار]]" را که به طور طبیعی سخت و طاقتگیر است، لطیف و زیبا میشود<ref>ر.ک. [[علی اوسط خانجانی|خانجانی، علی اوسط]]، [[رسالت فردی و شخصی انسان منتظر (مقاله)|رسالت فردی و شخصی انسان منتظر]]، ص؟؟؟.</ref>. | * ابعاد [[عاطفی]] [[انتظار]] بر این [[حقیقت]] [[استوار]] است که [[امام]] {{ع}} پیوند عمیقی از عطوفت، [[مودّت]]، و [[محبت]] نسبت به [[پیروان]] [[راستین]] خویش دارد. [[امام]] {{ع}} بسیار [[خیرخواه]] و نگران [[امت]] خویش است. این [[محبت]] و [[نگرانی]] نه از آن جهت است که حضرتش [[نیازمند]] [[امت]] باشد، بلکه از آن جهت است که او [[انسان کامل]] است، بر این اساس، مهر و [[محبت]] حضرتش نیز به [[غایت]] کمال است، به گونهای که بدون هیچ نیاز، نگران [[سرنوشت]] [[امت]] است و برای گرفتاری آنان [[غمگین]] و برای تردیدشان دلخون است چنانکه میفرماید: «از تردید گروهی از شما در دینباوری و [[شک]] و سرگردانی در (مسأله) [[ولایت]] و [[امامت]] [[آگاه]] شدم. این موضوع ما را نه به خاطر خود ما، بلکه به خاطر شما، [[غمگین]] و متأثر کرد؛ چون [[خدا]] با ماست و ما نیازی به دیگری نداریم»<ref>{{متن حدیث|مِنْ سُوءِ الْمُنْقَلَبِ إِنَّهُ أُنْهِیَ إِلَیَ ارْتِیَابُ جَمَاعَةٍ مِنْکُمْ فِی الدِّینِ وَ مَا دَخَلَهُمْ مِنَ الشَّکِّ وَ الْحَیْرَةِ فِی وُلَاةِ أَمْرِهِمْ فَغَمَّنَا ذَلِکَ لَکُمْ لَا لَنَا وَ سَأَوْنَا فِیکُمْ لَا فِینَا لِأَنَّ اللَّهَ مَعَنَا فَلَا فَاقَةَ بِنَا إِلَی غَیْرِهِ}}؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۵۳، ص۱۷۸. </ref>.<ref>ر.ک: [[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، [[نقش انتظار در بهداشت روانی (مقاله)|نقش انتظار در بهداشت روانی]]، ص ۱۰۶ ـ ۱۲۷</ref> | ||
====ابعاد [[عاطفی]]==== | * بعد [[عاطفی]] [[انتظار]] را در موارد زیر میتوان بیان کرد: | ||
*ابعاد [[عاطفی]] [[انتظار]] بر این [[حقیقت]] [[استوار]] است که [[امام]] {{ع}} پیوند عمیقی از عطوفت، [[مودّت]]، و [[محبت]] نسبت به [[پیروان]] [[راستین]] خویش دارد. [[امام]] {{ع}} بسیار [[خیرخواه]] و نگران [[امت]] خویش است. این [[محبت]] و [[نگرانی]] نه از آن جهت است که حضرتش [[نیازمند]] [[امت]] باشد، بلکه از آن جهت است که او [[انسان کامل]] است، بر این اساس، مهر و [[محبت]] حضرتش نیز به [[غایت]] کمال است، به گونهای که بدون هیچ نیاز، نگران [[سرنوشت]] [[امت]] است و برای گرفتاری آنان [[غمگین]] و برای تردیدشان دلخون است چنانکه میفرماید: «از تردید گروهی از شما در دینباوری و [[شک]] و سرگردانی در (مسأله) [[ولایت]] و [[امامت]] [[آگاه]] شدم. این موضوع ما را نه به خاطر خود ما، بلکه به خاطر شما، [[غمگین]] و متأثر کرد؛ چون [[خدا]] با ماست و ما نیازی به دیگری نداریم»<ref>{{متن حدیث|مِنْ سُوءِ الْمُنْقَلَبِ إِنَّهُ أُنْهِیَ إِلَیَ ارْتِیَابُ جَمَاعَةٍ مِنْکُمْ فِی الدِّینِ وَ مَا دَخَلَهُمْ مِنَ الشَّکِّ وَ الْحَیْرَةِ فِی وُلَاةِ أَمْرِهِمْ فَغَمَّنَا ذَلِکَ لَکُمْ لَا لَنَا وَ سَأَوْنَا فِیکُمْ لَا فِینَا لِأَنَّ اللَّهَ مَعَنَا فَلَا فَاقَةَ بِنَا إِلَی غَیْرِهِ}}؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۵۳، ص۱۷۸. </ref>.<ref>ر.ک: [[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، [[نقش انتظار در بهداشت روانی (مقاله)|نقش انتظار در بهداشت روانی]]، ص ۱۰۶ ـ ۱۲۷</ref> | # [[امید]]: انتظارِ [[نور]] سپید، بارقۀ [[امید]] را در [[دل]] [[انسان]] زنده میکند: [[امام علی]]{{ع}} فرمود: «[[مردم]]! در واپسین حرکت [[تاریخ]] و [[آخر الزمان]]، بزرگمردی از فرزندانم [[ظهور]] میکند. هنگامیکه پرچمش به اهتزاز درآید، [[شرق]] و [[غرب]] [[جهان]] را روشن سازد. با ظهورش موجی از [[شادی]] و [[نور]]، عالمگستر میگردد»<ref>{{متن حدیث|یَخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ وُلْدِی فِی آخِرِ الزَّمَانِ... إِذَا هَزَّ رَایَتَهُ أَضَاءَ لَهَا مَا بَیْنَ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ}}؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۶۵۳، باب ۵۷، ح۱۷.</ref>.<ref>ر.ک. [[مسعود آذربایجانی|آذربایجانی، مسعود]]، [[رابطه انتظار و بهداشت روان (مقاله)|رابطه انتظار و بهداشت روان]]، ص ۶۷ ـ ۶۸.</ref> | ||
*بعد [[عاطفی]] [[انتظار]] را در موارد زیر میتوان بیان کرد: | # [[اشتیاق]]: ابعاد [[عاطفی]] [[انتظار]] که در [[حقیقت]] نقطۀ اوج [[انتظار]] و گرمی و حرارت آن به شمار میآید، [[اشتیاق]] است. [[منتظر]] کسی است که چون خاکِ تشنه [[نیازمند]] [[آب]] است<ref>ر.ک. [[مسعود آذربایجانی|آذربایجانی، مسعود]]، [[رابطه انتظار و بهداشت روان (مقاله)|رابطه انتظار و بهداشت روان]]، ص ۷۲ ـ ۷۴.</ref>. | ||
#[[امید]]: انتظارِ [[نور]] سپید، بارقۀ [[امید]] را در [[دل]] [[انسان]] زنده میکند: [[امام علی]]{{ع}} فرمود: «[[مردم]]! در واپسین حرکت [[تاریخ]] و [[آخر الزمان]]، بزرگمردی از فرزندانم [[ظهور]] میکند. هنگامیکه پرچمش به اهتزاز درآید، [[شرق]] و [[غرب]] [[جهان]] را روشن سازد. با ظهورش موجی از [[شادی]] و [[نور]]، عالمگستر میگردد»<ref>{{متن حدیث|یَخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ وُلْدِی فِی آخِرِ الزَّمَانِ... إِذَا هَزَّ رَایَتَهُ أَضَاءَ لَهَا مَا بَیْنَ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ}}؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۶۵۳، باب ۵۷، ح۱۷.</ref>.<ref>ر.ک. [[مسعود آذربایجانی|آذربایجانی، مسعود]]، [[رابطه انتظار و بهداشت روان (مقاله)|رابطه انتظار و بهداشت روان]]، ص ۶۷ ـ ۶۸.</ref> | # [[محبت]]: [[امام رضا]] {{ع}} فرمود: «[[امام]] همدم و رفیق، [[پدر]] و [[مهربان]]... است»<ref>{{متن حدیث|الْأَنِیسُ الرَّفِیقُ وَ الْوَالِدُ الشَّفِیقُ وَ الْأَخُ الشَّقِیقُ...}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج۱، ص۱۹۸، ح۱.</ref> | ||
#[[اشتیاق]]: ابعاد [[عاطفی]] [[انتظار]] که در [[حقیقت]] نقطۀ اوج [[انتظار]] و گرمی و حرارت آن به شمار میآید، [[اشتیاق]] است. [[منتظر]] کسی است که چون خاکِ تشنه [[نیازمند]] [[آب]] است<ref>ر.ک. [[مسعود آذربایجانی|آذربایجانی، مسعود]]، [[رابطه انتظار و بهداشت روان (مقاله)|رابطه انتظار و بهداشت روان]]، ص ۷۲ ـ ۷۴.</ref>. | # شورِ طلب: [[منتظر]]، کسی است که به دنبال [[یار]] میگردد و با شور و [[شوق]] همه جا را در طلبش جستوجو میکند: «ای کاش میدانستم در چه جایی منزل گرفتهای و چه سرزمین و مکانی تو را دربرگرفته است! آیا در [[کوه رضوی]] هستی و یا در جای دیگر و یا در [[ذی طوی]] هستی..».<ref>{{من حدیث|لَیْتَ شِعْرِی أَیْنَ اسْتَقَرَّتْ بِکَ النَّوَی بَلْ أَیُّ أَرْضٍ تُقِلُّکَ أَوْ ثَرَی أَ بِرَضْوَی أَمْ غَیْرِهَا أَمْ ذِی طُوًی}}؛ سید بن طاووس، إقبال الأعمال، ص۲۹۸؛ مفاتیح الجنان، دعای ندبه. </ref> | ||
#[[محبت]]: [[امام رضا]] {{ع}} فرمود: «[[امام]] همدم و رفیق، [[پدر]] و [[مهربان]]... است»<ref>{{متن حدیث|الْأَنِیسُ الرَّفِیقُ وَ الْوَالِدُ الشَّفِیقُ وَ الْأَخُ الشَّقِیقُ...}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج۱، ص۱۹۸، ح۱.</ref> | # [[چشم به راه]] بودن: [[منتظر واقعی]] کسی است که برای رسیدن [[یار]]، لحظهشماری میکند؛ یعنی به او [[عشق]] میورزد و با او سخن میگوید. [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: «هرکس [[دوست]] دارد در شمار [[اصحاب]] [[حضرت]] باشد، باید چشم بهراه باشد و [[پارسایی]] پیشه سازد»<ref>{{متن حدیث|مَنْ سُرَّ أَنْ یَکُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِر}}؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۴۰.</ref>.<ref>ر.ک. [[مسعود آذربایجانی|آذربایجانی، مسعود]]، [[رابطه انتظار و بهداشت روان (مقاله)|رابطه انتظار و بهداشت روان]]، ص ۷۲ ـ ۷۴.</ref> | ||
#شورِ طلب: [[منتظر]]، کسی است که به دنبال [[یار]] میگردد و با شور و [[شوق]] همه جا را در طلبش جستوجو میکند: «ای کاش میدانستم در چه جایی منزل گرفتهای و چه سرزمین و مکانی تو را دربرگرفته است! آیا در [[کوه رضوی]] هستی و یا در جای دیگر و یا در [[ذی طوی]] هستی..».<ref>{{من حدیث|لَیْتَ شِعْرِی أَیْنَ اسْتَقَرَّتْ بِکَ النَّوَی بَلْ أَیُّ أَرْضٍ تُقِلُّکَ أَوْ ثَرَی أَ بِرَضْوَی أَمْ غَیْرِهَا أَمْ ذِی طُوًی}}؛ سید بن طاووس، إقبال الأعمال، ص۲۹۸؛ مفاتیح الجنان، دعای ندبه. </ref> | |||
#[[چشم به راه]] بودن: [[منتظر واقعی]] کسی است که برای رسیدن [[یار]]، لحظهشماری میکند؛ یعنی به او [[عشق]] میورزد و با او سخن میگوید. [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: «هرکس [[دوست]] دارد در شمار [[اصحاب]] [[حضرت]] باشد، باید چشم بهراه باشد و [[پارسایی]] پیشه سازد»<ref>{{متن حدیث|مَنْ سُرَّ أَنْ یَکُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِر}}؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۴۰.</ref>.<ref>ر.ک. [[مسعود آذربایجانی|آذربایجانی، مسعود]]، [[رابطه انتظار و بهداشت روان (مقاله)|رابطه انتظار و بهداشت روان]]، ص ۷۲ ـ ۷۴.</ref> | |||
== پاسخها و دیدگاههای متفرقه == | == پاسخها و دیدگاههای متفرقه == | ||
خط ۱۲۳: | خط ۱۲۱: | ||
*'''ابعاد [[رفتاری]]''': [[انتظار]]، [[آمادگی]] برای استقبال و [[همراهی]] "[[امام]] [[منتظَر]]" را میطلبد و بدون آن به بار نمینشیند. [[نهضت]] [[انتظار]]، به مشابه یک تحوّل بزرگ در [[تاریخ]] [[بشریت]]، پیش از هر چیز، [[نیازمند]] عناصر آماده و ارزشمند انسانی است که بتوانند این بار سنگین را به دوش بکشند؛ و این، در درجه نخست، مستلزم بالا بردن سطح [[اندیشه]] و [[آگاهی]] و [[آمادگی فکری]] و روانی است(...) | *'''ابعاد [[رفتاری]]''': [[انتظار]]، [[آمادگی]] برای استقبال و [[همراهی]] "[[امام]] [[منتظَر]]" را میطلبد و بدون آن به بار نمینشیند. [[نهضت]] [[انتظار]]، به مشابه یک تحوّل بزرگ در [[تاریخ]] [[بشریت]]، پیش از هر چیز، [[نیازمند]] عناصر آماده و ارزشمند انسانی است که بتوانند این بار سنگین را به دوش بکشند؛ و این، در درجه نخست، مستلزم بالا بردن سطح [[اندیشه]] و [[آگاهی]] و [[آمادگی فکری]] و روانی است(...) | ||
*'''ابعاد [[عاطفی]]''': ابعاد [[عاطفی]] [[انتظار]] بر این [[حقیقت]] [[استوار]] است که [[امام]]{{ع}} پیوند عمیقی از عطوفت، [[مودّت]]، و [[محبت]] نسبت به [[پیروان]] [[راستین]] خویش دارد. [[امام]]{{ع}} بسیار [[خیرخواه]] و نگران [[امت]] خویش است. این [[محبت]] و [[نگرانی]] نه از آن جهت است که حضرتش [[نیازمند]] [[امت]] باشد، بلکه از آن جهت است که او [[انسان کامل]] است، بر این اساس، مهر و [[محبت]] حضرتش نیز به [[غایت]] کمال است، به گونهای که بدون هیچ نیاز، نگران [[سرنوشت]] [[امت]] است و برای گرفتاری آنان [[غمگین]] و برای تردیدشان دلخون است چنانکه حضرتش میفرماید: {{متن حدیث|مِنْ سُوءِ الْمُنْقَلَبِ إِنَّهُ أُنْهِيَ إِلَيَ ارْتِيَابُ جَمَاعَةٍ مِنْكُمْ فِي الدِّينِ وَ مَا دَخَلَهُمْ مِنَ الشَّكِّ وَ الْحَيْرَةِ فِي وُلَاةِ أَمْرِهِمْ فَغَمَّنَا ذَلِكَ لَكُمْ لَا لَنَا وَ سَأَوْنَا فِيكُمْ لَا فِينَا لِأَنَّ اللَّهَ مَعَنَا فَلَا فَاقَةَ بِنَا إِلَى غَيْرِهِ}}<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۵۳، ص۱۷۸.</ref>؛ "از تردید گروهی از شما در دینباوری و [[شک]] و سرگردانی در (مسأله) [[ولایت]] و [[امامت]] [[آگاه]] شدم. این موضوع ما را نه به خاطر خود ما، بلکه به خاطر شما، [[غمگین]] و متأثر کرد؛ چون [[خدا]] با ماست و ما نیازی به دیگری نداریم". بر این اساس، [[آگاهی]] و [[شناخت]] نسبت به این [[محبّت]] خداگونه، دلهای [[امت]] را سرشار از [[عشق]] و جانهای آنان را [[غرق]] در شیفتگی و [[اشتیاق]] نسبت به آن [[حضرت]] میکند و شعلههای [[انتظار]] [[دیدار]] حضرتش را در [[دلها]] برمیافروزد.(...) | *'''ابعاد [[عاطفی]]''': ابعاد [[عاطفی]] [[انتظار]] بر این [[حقیقت]] [[استوار]] است که [[امام]]{{ع}} پیوند عمیقی از عطوفت، [[مودّت]]، و [[محبت]] نسبت به [[پیروان]] [[راستین]] خویش دارد. [[امام]]{{ع}} بسیار [[خیرخواه]] و نگران [[امت]] خویش است. این [[محبت]] و [[نگرانی]] نه از آن جهت است که حضرتش [[نیازمند]] [[امت]] باشد، بلکه از آن جهت است که او [[انسان کامل]] است، بر این اساس، مهر و [[محبت]] حضرتش نیز به [[غایت]] کمال است، به گونهای که بدون هیچ نیاز، نگران [[سرنوشت]] [[امت]] است و برای گرفتاری آنان [[غمگین]] و برای تردیدشان دلخون است چنانکه حضرتش میفرماید: {{متن حدیث|مِنْ سُوءِ الْمُنْقَلَبِ إِنَّهُ أُنْهِيَ إِلَيَ ارْتِيَابُ جَمَاعَةٍ مِنْكُمْ فِي الدِّينِ وَ مَا دَخَلَهُمْ مِنَ الشَّكِّ وَ الْحَيْرَةِ فِي وُلَاةِ أَمْرِهِمْ فَغَمَّنَا ذَلِكَ لَكُمْ لَا لَنَا وَ سَأَوْنَا فِيكُمْ لَا فِينَا لِأَنَّ اللَّهَ مَعَنَا فَلَا فَاقَةَ بِنَا إِلَى غَيْرِهِ}}<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۵۳، ص۱۷۸.</ref>؛ "از تردید گروهی از شما در دینباوری و [[شک]] و سرگردانی در (مسأله) [[ولایت]] و [[امامت]] [[آگاه]] شدم. این موضوع ما را نه به خاطر خود ما، بلکه به خاطر شما، [[غمگین]] و متأثر کرد؛ چون [[خدا]] با ماست و ما نیازی به دیگری نداریم". بر این اساس، [[آگاهی]] و [[شناخت]] نسبت به این [[محبّت]] خداگونه، دلهای [[امت]] را سرشار از [[عشق]] و جانهای آنان را [[غرق]] در شیفتگی و [[اشتیاق]] نسبت به آن [[حضرت]] میکند و شعلههای [[انتظار]] [[دیدار]] حضرتش را در [[دلها]] برمیافروزد.(...) | ||
::::::[[انتظار]] در ابعاد [[عاطفی]] آن (یعنی [[اشتیاق]]، [[محبت]]، طلب و جستوجو و چشمانتظاری که همگی مستلزم نوعی [[توسل]] و [[رابطه قلبی]] با [[حضرت قائم]]{{ع}} است) نیز، بر [[بهداشت روان]] بهویژه به معنای پیشگیری اولیه و ممانعت از [[بیماریها]] و ارتقای توانمندیها در مقابله با استرسها و اضطرابها نقش مؤثّری دارد. روانشناسان میگویند: در مواجهه با مسایل [[زندگی]] و رسیدن به موفقیت -به ویژه در مشکلات- بهطور کلی، به دو دسته از عوامل نیازمندیم: نخست، فراهم آمدن اسباب طبیعی؛ دوم، شرایط روانی خاصی که بتوانیم با مسایل [[زندگی]] بهتر روبهرو شویم که معمولاً با [[توسل]] به [[اولیای الهی]] فراهم میگردد. گاهی سُستی [[اراده]]، [[ترس]]، [[غم]]، [[ اضطراب]] و عدم اشراف کامل بر موقعیت، باعث میشود که نتوانیم از راهحلهای ممکن برای حل و فصل مسائل [[زندگی]] به شکل مطلوب بهره ببریم. [[توسل]] (به [[امامان]]، مخصوصاً [[حضرت مهدی]]{{ع}} که زنده و ناظر بر احوال شعیان است) و [[توکل]] باعث [[تقویت اراده]] و عدم تأثیر عوامل مخلّ روانی میشود<ref>ام. رابین دیماتئو، روانشناسی سلامت، مترجمان: سید مهدی موسوی اصل و دیگران، ج۲، ص۷۵۹ - ۷۶۲.</ref>. در جمعبندی نهایی، نتیجه میگیریم: [[انتظار]] در محورهای سهگانه شناختی، [[رفتاری]]، و [[عاطفی]] بر [[بهداشت روان]] در دو سطح پیشگیری اولیه و ارتقای توانمندیها مؤثّر میباشد<ref>آذربایجانی، مسعود، رابطه انتظار و بهداشت روان، ماهنامه موعود، شماره ۷۶.</ref>»<ref>[[نقش انتظار در بهداشت روانی (مقاله)|نقش انتظار در بهداشت روانی]] ص ۱۰۶-۱۲۷.</ref>. | ::::::[[انتظار]] در ابعاد [[عاطفی]] آن (یعنی [[اشتیاق]]، [[محبت]]، طلب و جستوجو و چشمانتظاری که همگی مستلزم نوعی [[توسل]] و [[رابطه قلبی]] با [[حضرت قائم]]{{ع}} است) نیز، بر [[بهداشت روان]] بهویژه به معنای پیشگیری اولیه و ممانعت از [[بیماریها]] و ارتقای توانمندیها در مقابله با استرسها و اضطرابها نقش مؤثّری دارد. روانشناسان میگویند: در مواجهه با مسایل [[زندگی]] و رسیدن به موفقیت -به ویژه در مشکلات- بهطور کلی، به دو دسته از عوامل نیازمندیم: نخست، فراهم آمدن اسباب طبیعی؛ دوم، شرایط روانی خاصی که بتوانیم با مسایل [[زندگی]] بهتر روبهرو شویم که معمولاً با [[توسل]] به [[اولیای الهی]] فراهم میگردد. گاهی سُستی [[اراده]]، [[ترس]]، [[غم]]، [[اضطراب]] و عدم اشراف کامل بر موقعیت، باعث میشود که نتوانیم از راهحلهای ممکن برای حل و فصل مسائل [[زندگی]] به شکل مطلوب بهره ببریم. [[توسل]] (به [[امامان]]، مخصوصاً [[حضرت مهدی]]{{ع}} که زنده و ناظر بر احوال شعیان است) و [[توکل]] باعث [[تقویت اراده]] و عدم تأثیر عوامل مخلّ روانی میشود<ref>ام. رابین دیماتئو، روانشناسی سلامت، مترجمان: سید مهدی موسوی اصل و دیگران، ج۲، ص۷۵۹ - ۷۶۲.</ref>. در جمعبندی نهایی، نتیجه میگیریم: [[انتظار]] در محورهای سهگانه شناختی، [[رفتاری]]، و [[عاطفی]] بر [[بهداشت روان]] در دو سطح پیشگیری اولیه و ارتقای توانمندیها مؤثّر میباشد<ref>آذربایجانی، مسعود، رابطه انتظار و بهداشت روان، ماهنامه موعود، شماره ۷۶.</ref>»<ref>[[نقش انتظار در بهداشت روانی (مقاله)|نقش انتظار در بهداشت روانی]] ص ۱۰۶-۱۲۷.</ref>. | ||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
خط ۱۳۵: | خط ۱۳۳: | ||
این موضوع در [[قرآن]] بنابر روایتی به [[نقل]] از [[امام صادق]]{{ع}} اینگونه بیان شده است: {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ}}<ref>«آنان که گفتند: پروردگار ما خداوند است سپس پایداری کردند نه بیمی خواهند داشت و نه اندوهگین میگردند» سوره احقاف، آیه ۱۳.</ref>. [[آیه]] فوق ناظر بر این است که در نبود غمها [[آرامش]] روحی حاصل میگردد. [[منتظر]] با ذکر [[پروردگار]] و [[دعا]] جهت [[تعجیل در فرج]] [[حضرت]] [[روح]] خویش را قوت بخشیده و [[دل]] خود را شفا و [[نورانی]] میسازد. [[شیعه]] با توجه به فرموده [[پروردگار]] در [[قرآن کریم]]: "آنجا که ذکر و یاد تو را، نه اسم و نام تو را بالا بردیم در تو وسعتی پدید آوردیم و بارهای سنگین و کمرشکن را از تو برداشتیم، تا آنجا که تو همراه هر رنجی، راحتی میدیدی"<ref>{{متن قرآن|أَلَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ وَوَضَعْنَا عَنْكَ وِزْرَكَ الَّذِي أَنْقَضَ ظَهْرَكَ وَرَفَعْنَا لَكَ ذِكْرَكَ فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا}}؛ «آیا به دلت گشایش ندادیم؟ * و بار گرانت را از (دوش) تو برنداشتیم؟ * همان (بار) که برایت کمرشکن بود * و آوازهات را بلند گرداندیم * پس به راستی با دشواری، آسانی همراه است * به راستی با دشواری، آسانی همراه است» سوره انشراح، آیه ۱-۶.</ref>. و با [[تأسی]] از فرموده [[اهل بیت]]{{ع}} "[[دعا]] قضای پیچیده سخت را برمیگرداند"<ref>الکافی، ج ۲، ص ۴۶۹ - ۴۷۰.</ref>. با [[دعا کردن]] برای آن [[حضرت]] کمال توجه به سوی او برایش حاصل میشود و علاقه خود را به [[حضرت]] نشان میدهد<ref>در اهمیت فوائد دعا بنگرید به مکیال المکارم، ترجمه سید محمد حائری قزوینی.</ref>. این موضوع در [[کلام]] [[نورانی]] به [[نقل]] از [[امام صادق]]{{ع}} اینگونه بیان شده است: "هرکس بعد از [[نماز صبح]] و [[نماز ظهر]] بگوید:"خداوندا بر [[محمد]]{{صل}}، و [[خاندان]] او [[درود]] فرست و در [[فرج]] ایشان تعجیل کن"، نمیرد تا [[قائم]]{{ع}} را دریابد"<ref>الغیبة «طوسی»، ص ۳۶۸.</ref>. | این موضوع در [[قرآن]] بنابر روایتی به [[نقل]] از [[امام صادق]]{{ع}} اینگونه بیان شده است: {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ}}<ref>«آنان که گفتند: پروردگار ما خداوند است سپس پایداری کردند نه بیمی خواهند داشت و نه اندوهگین میگردند» سوره احقاف، آیه ۱۳.</ref>. [[آیه]] فوق ناظر بر این است که در نبود غمها [[آرامش]] روحی حاصل میگردد. [[منتظر]] با ذکر [[پروردگار]] و [[دعا]] جهت [[تعجیل در فرج]] [[حضرت]] [[روح]] خویش را قوت بخشیده و [[دل]] خود را شفا و [[نورانی]] میسازد. [[شیعه]] با توجه به فرموده [[پروردگار]] در [[قرآن کریم]]: "آنجا که ذکر و یاد تو را، نه اسم و نام تو را بالا بردیم در تو وسعتی پدید آوردیم و بارهای سنگین و کمرشکن را از تو برداشتیم، تا آنجا که تو همراه هر رنجی، راحتی میدیدی"<ref>{{متن قرآن|أَلَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ وَوَضَعْنَا عَنْكَ وِزْرَكَ الَّذِي أَنْقَضَ ظَهْرَكَ وَرَفَعْنَا لَكَ ذِكْرَكَ فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا}}؛ «آیا به دلت گشایش ندادیم؟ * و بار گرانت را از (دوش) تو برنداشتیم؟ * همان (بار) که برایت کمرشکن بود * و آوازهات را بلند گرداندیم * پس به راستی با دشواری، آسانی همراه است * به راستی با دشواری، آسانی همراه است» سوره انشراح، آیه ۱-۶.</ref>. و با [[تأسی]] از فرموده [[اهل بیت]]{{ع}} "[[دعا]] قضای پیچیده سخت را برمیگرداند"<ref>الکافی، ج ۲، ص ۴۶۹ - ۴۷۰.</ref>. با [[دعا کردن]] برای آن [[حضرت]] کمال توجه به سوی او برایش حاصل میشود و علاقه خود را به [[حضرت]] نشان میدهد<ref>در اهمیت فوائد دعا بنگرید به مکیال المکارم، ترجمه سید محمد حائری قزوینی.</ref>. این موضوع در [[کلام]] [[نورانی]] به [[نقل]] از [[امام صادق]]{{ع}} اینگونه بیان شده است: "هرکس بعد از [[نماز صبح]] و [[نماز ظهر]] بگوید:"خداوندا بر [[محمد]]{{صل}}، و [[خاندان]] او [[درود]] فرست و در [[فرج]] ایشان تعجیل کن"، نمیرد تا [[قائم]]{{ع}} را دریابد"<ref>الغیبة «طوسی»، ص ۳۶۸.</ref>. | ||
در این حیطه [[حضرت مهدی]]{{ع}} نیز برای [[منتظرین]] [[دعا]] میکند. دعای [[حضرت]] سبب [[آرامش]] و [[اطمینان]] [[منتظر]] میگردد. چنانکه در توقیعی به [[نقل]] از آن [[حضرت]] آمده که فرمود: "... ما در پی حفظ آنان هستیم، با دعایی که از [[خداوند]] [[زمین]] و [[آسمان]] پوشیده نیست، پس با این امر دلهای [[اولیاء]] و [[دوستان]] ما مطمئن باشد"<ref>مجمع البیان، ج ۲، ص ۳۲۴.</ref>. از این جهت در روایتی به [[نقل]] از [[امام صادق]]{{ع}} [[دعا]] مورد تأکید واقع شده، چنانکه [[حضرت]] با تأکید [[شیعه]] به [[شناخت خداوند]]، [[پیامبر]] و [[حجتهای الهی]]، از جمله دعاهای [[دوران غیبت]] را اینگونه توصیه فرموده است: {{متن حدیث| اللَّهُمَ عَرِّفْنِي نَفْسَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي نَفْسَكَ لَمْ أَعْرِفْ نَبِيَّكَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي رَسُولَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي رَسُولَكَ لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَكَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي حُجَّتَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي حُجَّتَكَ ضَلَلْتُ عَنْ دِينِي}}<ref>الکافی، ج ۱، ص ۳۳۷؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۳۴۲-۵۱۲.</ref>»<ref>[[سیمین صمیمی|صمیمی، سیمین]]، [[عرصههای تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث (مقاله)|عرصههای تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث ]].</ref>. | در این حیطه [[حضرت مهدی]]{{ع}} نیز برای [[منتظرین]] [[دعا]] میکند. دعای [[حضرت]] سبب [[آرامش]] و [[اطمینان]] [[منتظر]] میگردد. چنانکه در توقیعی به [[نقل]] از آن [[حضرت]] آمده که فرمود: "... ما در پی حفظ آنان هستیم، با دعایی که از [[خداوند]] [[زمین]] و [[آسمان]] پوشیده نیست، پس با این امر دلهای [[اولیاء]] و [[دوستان]] ما مطمئن باشد"<ref>مجمع البیان، ج ۲، ص ۳۲۴.</ref>. از این جهت در روایتی به [[نقل]] از [[امام صادق]]{{ع}} [[دعا]] مورد تأکید واقع شده، چنانکه [[حضرت]] با تأکید [[شیعه]] به [[شناخت خداوند]]، [[پیامبر]] و [[حجتهای الهی]]، از جمله دعاهای [[دوران غیبت]] را اینگونه توصیه فرموده است: {{متن حدیث| اللَّهُمَ عَرِّفْنِي نَفْسَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي نَفْسَكَ لَمْ أَعْرِفْ نَبِيَّكَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي رَسُولَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي رَسُولَكَ لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَكَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي حُجَّتَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي حُجَّتَكَ ضَلَلْتُ عَنْ دِينِي}}<ref>الکافی، ج ۱، ص ۳۳۷؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۳۴۲-۵۱۲.</ref>»<ref>[[سیمین صمیمی|صمیمی، سیمین]]، [[عرصههای تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث (مقاله)|عرصههای تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث]] .</ref>. | ||
}} | }} | ||
خط ۱۶۲: | خط ۱۶۰: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:پرسش]] | ||
[[رده:پرسمان مهدویت]] | [[رده:پرسمان مهدویت]] | ||
[[رده:(ار): پرسشهایی با ۱۰ پاسخ]] | [[رده:(ار): پرسشهایی با ۱۰ پاسخ]] | ||
[[رده:(ار): پرسشهای مهدویت با ۱۰ پاسخ]] | [[رده:(ار): پرسشهای مهدویت با ۱۰ پاسخ]] |