محمد بن عمر واقدی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{امامت}} <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{امامت}} | {{امامت}} | ||
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div> | <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div> | ||
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;"> [[محمد بن عمر واقدی در | <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;"> [[محمد بن عمر واقدی در علوم قرآنی]]</div> | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
[[ | [[ابوعبدالله محمد بن عمر بن واقد واقدی مدنی اسلمی بغدادی]]. وی در سال ۱۳۰هـ در [[مدینه]] به [[دنیا]] آمد و از [[موالیان]] [[بنی سهم]] بود و در ردیف مؤرخانی است که تخصص آنها در [[مغازی]] و [[فتوحات]] می‌‌باشد. او دوران [[فراگیری دانش]] را در مدینه گذراند و پس از آن به [[شام]] و [[رقّه]] رفت و دوباره به [[بغداد]] بازگشت و مدتی [[مأمون]] ([[خلافت]] ۱۹۸ ـ ۲۱۸ﻫ) سمت [[قاضی]] [[عسکر]] را به او سپرد.<ref>المغازی ۱/۵، مقدمه.</ref> | ||
[[واقدی]] از [[سفیان ثوری]] و [[مالک بن انس]] [[روایت]] کرد. [[محمد بن سعد]] و [[ابوحسان زیادی]] از وی روایت کرده‌اند.<ref>تاریخ بغداد ۳/۳.</ref> او به دلیل استفاده از روش‌های [[تاریخی]] خاص، مورد [[سرزنش]] [[اصحاب]] [[حدیث]] قرار گرفته، خصوصاً در مواردی که اسناد نقل‌ها را داخل در یکدیگر کرده و از چند سند یک متن را فراهم آورده است.<ref>منابع تاریخ اسلام ۷۶.</ref> | |||
رجال‌نویسان [[اهل سنت]] او را مؤرخی مشهور، [[آگاه]] به [[اخبار]] [[جنگ‌ها]] و [[غزوات]]، مطلع از سرگذشت پیشینیان،<ref>تاریخ بغداد ۳/۳.</ref> محدثی [[حافظ]]، ادیب، [[مفسر]] و [[فقیه]] دانسته‌اند.<ref>تاریخ اسلام ۱۴/۳۶۱.</ref> الندیم او را [[شیعه]] می‌‌داند، <ref>الفهرست (الندیم) ۱۱۱.</ref> ولی [[شیخ مفید]] آن را ردّ می‌‌کند و می‌‌گوید: [[تمایل]] او به [[مذهب تسنن]] روشن است.<ref>قاموس الرجال ۸/۳۲۵.</ref> بیشتر اهل سنت او را [[تضعیف]] کرده‌اند.<ref>میزان الاعتدال ۳/۶۶۲.</ref> | |||
کتاب مهم بر جای مانده او المغازی نشانه کار گسترده و تتبع بسیار وی در [[روایات]] ایام [[هجرت]] تا [[رحلت پیامبر]]{{صل}} می‌‌باشد. مقایسه کتابش با [[سیره]] [[ابن اسحاق]]، دامنه و وسعت کتاب واقدی را به خوبی آشکار می‌‌کند، خصوصاً از جهت ارایه جزئیات و حوادث ریز و درشت به مراتب بر سیره ابن اسحاق ترجیح دارد. | |||
[[شیوه]] کارش این گونه بوده که با استفاده از تمامی منابع شفاهی و مکتوب به تحقیق درباره مغازی [[رسول خدا]]{{صل}} پرداخته و نکته مهم اینکه خود با رفتن به مناطقی که در آنها [[نبرد]] صورت گرفته و نیز اخذ اطلاعات لازم از نسب‌شناسان [[قبایل]]، آگاهی‌های خود را تکمیل کرده است. برخی از سندهای المغازی نشان می‌‌دهد که او از منابع رسمی و احتمالاً مکتوب استفاده کرده مانند آنجا که از [[زهری]] نقل می‌‌کند و در مواردی هم از اطلاعات [[خانوادگی]] استفاده کرده است. نکته شگفت اینکه واقدی با آنکه [[دانش]] خود را از [[مدینه]] گرفته و به [[عراق]] نیز رفته است، در بخش [[مغازی]] از [[ابن اسحاق]] چیزی نقل نکرده است. | |||
در کتاب طبقات الکبری ۱۴۳ بار و در کتاب [[تاریخ الطبری]] ۳۸۷ بار از واقدی نام برده شده که نشانگر وسعت استفاده آن دو از واقدی است. همچنین واقدی کتابی درباره [[جنگ جمل]] داشته که [[سید رضی]] [[خطبه]] ای از [[امام علی]]{{ع}}را به نقل از کتاب الجمل واقدی آورده است. | |||
کتابی که تحت عنوان [[فتوح الشام]] به او نسبت داده شده، بیشتر حماسی و در بسیاری از موارد فاقد سند و حتی اسناد آن غیر مأنوس است و لذا در نسبت آن به واقدی تردید شده است. کتاب دیگری با عنوان الرده اخیراً از وی به چاپ رسیده و شباهت زیادی به آنچه در فتوح ابن اعثم درباره رده آمده، دارد و می‌‌تواند بدان معنا باشد که ابن اعثم حوادث رده را از کتاب واقدی استفاده کرده است.<ref>منابع تاریخ اسلام ۷۶.</ref> واقدی خودش مستقیماً از زهری [[روایت]] نکرده، اما در بیشتر موارد، اعتمادش بر روایاتی است که دیگران مستقیماً از زهری روایت کرده‌اند. از مهم‌ترین خصوصیات کتاب المغازی این است که [[کامل‌ترین]] کتاب [[تاریخی]] از جهت [[نظم]] و ترتیب تاریخی نسبت به دوره خودش می‌‌باشد. تعداد زیادی از کتب مغازی همچون کتاب [[سیره]] ابن اسحاق بدون تاریخ است یعنی وقایع و حوادث ذکر شده تاریخ ندارند، اما کتاب المغازی واقدی تاریخ بندی و [[منظم]] است. در مجموع، کتاب المغازی واقدی کامل‌ترین و بهترین [[تاریخ]] برای [[زندگی پیامبر اسلام]]{{صل}} می‌‌باشد.<ref>المغازی ۸، مقدمه.</ref> | |||
[[سال]] [[مرگ]] او را به [[اختلاف]] از ۲۰۷ تا ۲۰۹هـ ذکر کرده‌اند، ولی [[خطیب بغدادی]] می‌‌گوید: او سال ۲۰۷هـ در [[بغداد]] از [[دنیا]] رفت و در [[مقبره]] [[خیزران]] [[دفن]] شد.<ref>تاریخ بغداد ۳/۴ و ۲۰.</ref> | |||
دیگر آثار او عبارت‌اند از: [[مقتل حسن بن علی]]{{ع}}، [[ذکر القرآن]]، [[اخبار مکه]]، [[السقیفه و بیعة ابی بکر]]، [[ازواج النبی]]{{صل}}، [[تاریخ الفقهاء]]، [[التاریخ الکبیر]]، [[تفسیر القرآن]]، [[سیرة ابی بکر]]، [[ضرب الدنانیر و الدراهم]]، [[فتوح العراق]]، [[اختلاف اهل المدینه]] و [[الکوفه الآداب امر الجثه]] و [[الفیل حرب الاوس]] و [[الخزرج الرغیب الترغیب فی علم القرآن]] و [[غلط الرجال السنّة و الجماعة]] و [[ذم الهوی]] [[السیره الضعیف]]، [[الطبقات غلط الحدیث مداعی قریش]] و [[الانصار فی القطائع]] و [[وضع عمر الدواوین]] [[المناکح مولد الحسن و الحسین]]{{ع}}، [[وفاة النبی]]{{صل}}<ref>هدیة العارفین ۲/۱۰.</ref> [[مقتل الحسین]]{{ع}}، [[ذکر الاذان الحدود و الشهادات]].<ref>الفهرست (الندیم) ۱۱۱.</ref>.<ref>جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]] ج۱، ص۷۴۸-۷۴۹.</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
| خط ۱۰: | خط ۲۶: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده: | # [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||